Kalp Piliniz Hakkinda Bilmeniz Gerekenler Girifl . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2 Genel Bilgiler Kalp ve Kalp Hastalıkları . . . . . . . . . . . . . . 4 Pil Takılması Hakkında Kalp Pili . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10 Takılması . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15 Takılma Sonrası . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16 Takılmadan Sonraki Hayatınız Kalp Pili ile Yaflama Alıflma . . . . . . . . . . 18 Günlük Aktivitelerinizin Düzenlenmesi . 19 Elektrikli Cihazlar . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20 Seyahat . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 22 Doktor Kontrolü . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23 Herzaman sormak istedi¤iniz sorular . . 24 Önemli terimler sözlü¤ü . . . . . . . . . . . . . 28 1 fiu anda siz kalp pili takılmıfl yaklaflık iki milyon kifliden birisiniz. Kalp ritim problemi olan kiflilerin tekrar normal hayata dönmelerini sa¤ladı¤ı için bu küçük cihaza teflekkürler. Geçmiflte, kalp pilleri sadece hayat kurtarmak için takılıyordu. Günümüzde BIOTRONIK kalp pilleri ço¤u insanın yaflam kalitesini de arttırmaktadırlar. 2 Kalp pili ile bu kifliler ifllerine dönebilmekte, çocuklarına ve torunlarına bakabilmekte, hobilerini ve seyahatlerini sürdürebilmekteler. En önemlisi yeniden sa¤lıklı bir flekilde hayatın gerekliliklerini yerine getirebilmektedirler. BIOTRONIK 30 yıldan daha uzun bir süredir yüksek kaliteli, teknolojik olarak ileri ve güvenli kalp pilleri yapmaktadır. 3 Kalp ve Kalp Hastalıkları Kalp basit olarak dört bofllukdan oluflmufl bir kasdır; iki atrium (kulakçıklar) ve iki ventrikül (karıncıklar). Sa¤ ve sol kalp olarak iki bölüme ayrılmıfltır ve bütün vücuda kanın pompalanmasından sorumludur. Bu bütün doku ve organların fonksiyonları için gerekli olan oksijeni almaları için gereklidir. Kalbin üst odalarından alt odalarına geçen elektriksel uyarılara ba¤lı olarak kan önce toplanıp, sonra pompalanır. Bu uyarılar genellikle, aynı zamanda do¤al kalp pili olarak da bilinen sinüs dü¤ümünde bafllar. Böylece, sinüs dü¤ümü kasılmaları düzenler ve kalbin ritmik olarak atmasını sa¤lar. Ardından uyarılar üst odalardan alt odalara do¤ru yayılarak kasılmayı sa¤larlar. Bu kasılma sizin tarafınızdan „kalp atımı“ olarak bilinir. 4 Sa¤ Atrium Sol Atrium Sa¤ Ventrikül Sol Ventrikül Dinlenim sırasında, sa¤lıklı bir kalp dakikada 60 ile 80 atım yapar, ki günde yaklaflık 100.000 atımdır. Fiziksel egzersiz veya duygusal stres anında vücut daha fazla oksijene ihtiyaç duyar. 5 Bu fizyolojik durumlara adapte olmak için kalp hızı dakikada 100 atımın üstüne çıkacaktır. Hastalık veya yafllılık gibi farklı sebebler kalbin do¤al ritmini etkileyebilir. En sık bozukluklar ileti sistemindeki problemler veya yollardaki muhtemel bloklardır. Sonuçda, kalp düzensiz ve/veya çok yavafl atabilir. 6 SA dü¤üm AV dü¤üm His demeti Purkinje lifleri Bu durumda, vücutda (özellikle fiziksel stres altında) gerekli oksijen sa¤lanamaz, bafl dönmesi, halsizlik veya yorgunluk hissedilebilir. Bu tip ritm bozukluklarının medikal terimi bradikardi dir. 7 Hasta sinüs sendromu ve AV blok en sık görülen bozukluklardır. Hasta sinüs sendromunda, sinüs dü¤ümü düzgün fonksiyon yapmaz ve uyarılar düzensiz veya çok yavafl oluflur. Kalp, artan yük durumunda kalp hızını yeterli oranda arttıramaz. AV blok durumunda elektriksel sinyallerin sinüs dü¤ümü (atrium içinde) ile AV dü¤üm (ventrikül içinde) arasındaki iletimi kısmen veya tamamen bloke olmufltur. Tam AV Blokda atriumlar ile ventriküller arasındaki elektriksel ileti kesilmifltir. Kalbin farklı bir merkezi hayatı korumak için çok yavafl, yardımcı bir ritim oluflturur. Bu durumların herbirinde ya da di¤er durumlarda kalp yapay bir kalp pili (pacemaker) kullanılarak desteklenir. 8 Kalp kası bir kalp pili sistemi tarafından elektriksel uyarılarla uyarılır, böylece kalbin sa¤lıklı kalp ritmine benzer flekilde atması sa¤lanır. 9 Kalp Pili Günümüz kalp pilleri her hastanın özel ihtiyaçlarını karflılayabilecek flekilde ayarlanabilirler. Kalp pilinden bahsetti¤imizde, kalp pili ve kablosunu içeren pil sistemini belirtiriz. Kalp pilinin kendisi çok küçük bir elektronik devre ve bataryadan olu¤mufltur. Modern kalp pilleri sadece do¤al kalp ritminin olmadı¤ı durumda aktivite gösterir. 10 Bu nedenle kalp pili kalbin aktivitesini tanımalı veya algılayabilmelidir. E¤er kalp pili herhangi bir do¤al kalp atımı algılayamazsa bir elektriksel uyarı gönderir. Sonuç olarak kalp kası kasılır. Kalp pili, kalbe bir veya iki kablo ile ba¤lanmıfltır. Kablo do¤rudan sa¤ ventrikül veya sa¤ atrium içine yerlefltirilmifl çok ince, elektriksel olarak izole edilmifl teldir. Elektriksel uyarı telin içinden kalbe iletilir. Tel aynı zamanda kalp aktivitesini algılar ve kalp piline bu bilgiyi gönderir. fieffaf ba¤lantı bafllı¤ı Dokuya uyumlu titanyum gövde Özel uzun ömürlü batarya Elektronik devre 11 Gereken tedaviye ba¤lı olarak, tek veya iki odalı kalp pilleri kullanılabilir. Bu terimler cihazın bir veya iki odada uyarı veya algılama kapasitesine ba¤lı terimlerdir. ‹ki odalı bir sistemde genellikle bir kablo atriumda ve di¤er kablo da ventrikülde yerleflmifltir. Böylece sinyaller her iki odadan da algılanabilir ve ayrı ayrı veya iki oda birden uyarılarak en uygun kas kasılması temin edilir. Bu yaklaflım iki odanın senkronizasyonu olarak bilinir. 12 Ço¤u kalp pili uyarı hızlarını de¤iflen fizyolojik durumlara göre otomatik olarak ayarlayabilirler. Kalp pilinin bu hız uyumlu özellikleri vücut içindeki de¤iflen fiziksel koflulları algılayabilen özel algılayıcılara ba¤lıdır. Örne¤in koflma, yüzme veya bahçe iflleri gibi de¤iflen fizyolojik ihtiyaçlar durumunda kalp pili kalp hızını arttırır. 13 ‹laveten, BIOTRONIK kalp pillerinin en son versiyonu zihinsel de¤iflikliklere de cevap verebilirler. Heyecanlı bir film seyrederken veya beklenmeyen bir olay oldu¤unda kalp hızında veya kan basıncında artma herkesin baflına gelmifltir. CLOSED LOOP uyarı, bu kalp pili tipinin özelli¤i kalp hızını hem fiziksel hem de duygusal strese göre ayarlayabilir. BIOTRONIK’in genifl ürün yelpazesi, herhangi ritm bozuklu¤unda doktorun uygun tanı ve tedavi yapmasına olanak sa¤lar. ‹leri arafltırmalara ba¤lı olarak BIOTRONIK kalp pilleri günümüzde sadece teknolojik olarak ileri de¤il, keza daha güvenli, küçük ve hafifdirler. Doktorunuz hangi kalp pili tipinin sizin ihtiyacınıza en uygun oldu¤unu söyleyecekdir. 14 Takılma ‹fllemi Günümüz teknolojisi ile kalp pili takılması daha kolay ve güvenli olmufltur. Bu yaygın ifllem sıklıkla bir saatden kısa sürer. Genellikle köprücük kemi¤inin altındaki bölgeye lokal anestezi uygulanır. Ardından kalp pili kablosu bir ven içerisinden kalbe gönderilir. Kan damarları a¤rıya duyarlı olmadı¤ından daha fazla anesteziye gerek olmaz. Kablonun sa¤ atrium veya ventrikül içerisinde do¤ru yerinin kontrolü genelde röntgen ile yapılır. Kablonun fonksiyonu test edildikden sonra kalp piline ba¤lanır. Kalp pilinin kendisi köprücük kemi¤inin altında deri altına küçük bir cep içerisine yerlefltirilir. Kesi yeri birkaç dikifl ile kapatılır. 15 Takılma Sonrası Genellikle iyileflme süresi kısadır. Kalp pilinin yerlefltirildi¤i bölgede a¤rı hissedebilirsiniz ve size a¤rı kesici reçetesi verilebilir. Kalp pilinin oldu¤u yeri hissedebilirsiniz, fakat bu bir süre sonra kaybolacaktır. E¤er afla¤ıdaki durumlardan biri varsa doktorunuzu mutlaka uyarın; Kesi yerinin kızarması, ısısının artması veya fliflmesi, ya da sıvı sızması Atefl, bafl dönmesi, gö¤üs a¤rısı veya yorgunlukhalsizlik durumunun uzaması ‹laveten, takılmadan sonraki ilk günlerde kalp pilinin takıldı¤ı omuzda hızlı veya genifl hareketler yapmamalısınız. Takılmadan sonra ilk kontrol randevünüz verilecektir. 16 Elektriksel kalp aktiviteniz ve kalp pili fonksiyonları test edilir. Sıklıkla kalp pili programı sizin bireysel ihtiyaçlarınıza göre ayarlanır. Bütün yeniden programlama ifllemleri harici bir programlayıcı ile yapılır, tekrar cerrahi ifllem gerekli de¤ildir. Ço¤u kez bu ifllemi hissetmezsiniz. Düzenli olarak kontrolleriniz yapılacaktır. Her kontrolde, kalp pilinizin do¤ru çalıfltı¤ı (örne¤in batarya durumu veya efli¤i) test edilecektir. BIOTRONIK kalp pillerinin geliflmifl özellikleri dıflarıdan ve güvenli olarak ayarlanabilir. 17 Kalp Pili ile Yaflama Alıflma Yavaflça günlük normal aktivitelerinize dönebileceksiniz. Lütfen bu önerileri izleyin: Doktorunuzun verdifli ilaçları alın Nabzınızı düzenli kontrol edin ve de¤ifliklikleri kaydedin Kontrollerinize gelin Kalp pili kimli¤inizi evde veya seyahatte her zaman yanınızda bulundurun 18 Günlük Aktivitelerinizin üzenlenmesi Kalıcı kalp pili ile yaflamınızın bütün gereksinimlerini yerine getirebilirsiniz. Bahçe iflleri, ev iflleri veya araba kullanmak gibi herzamanki aktivitelerinize devam edebilirsiniz. Dufl alabilir, yıkanabilir veya yüzebilirsiniz. Doktorunuz ile görüfldükden sonra hobilerinize, spora veya seksüel aktivitelerinize devam edebilirsiniz. Herhangi bir durumda rahatsızlık veya flikayet hissederseniz lütfen doktorunuza baflvurunuz. 19 Elektrikli Cihazlar BIOTRONIK kalp pilleri elektriksel cihazların etkilerine karflı korunmufllardır. E¤er bir elektriksel cihazın yanındaysanız ve flikayetleriniz olursa (hızlı kalp atımı, düzensiz atım veya bafl dönmesi) cihazdan uzaklaflın ve/veya derhal kapatın. Hala kullanabilece¤iniz cihazlar: Televizyon, radyo, müzik setleri Saç kurutma, elektrikli tırafl makinası Çamaflır makinası, elektrikli süpürge, mikrodalga fırın Ofis aletleri (bilgisayar, faks ve di¤erleri) Bütün mutfak cihazları Dikkat: Kullandı¤ınız elektrikli aletlerin iyi durumda olduklarını lütfen kullanmadan önce kontrol edin. 20 Normal telefon kullanımı kısıtlanmamıfltır. Taflınabilir telefonları doktorunuza danıflınız. Olası etkileflimleri engellemek için kalp pilinizin takılı oldu¤u tarafın karflısındaki kula¤ınızla telefon görüflmesi yapın. Afla¤ıdaki aktiviteleri doktorunuzla görüflmeniz çok önemlidir: Kuvvetli titreflim yapan a¤ır cihazlar ile çalıflma (örne¤in delme cihazları) Patlamalı silahlar (örne¤in avcılık) Kuvvetli elektromanyetik alanı olan elektrikli cihazlar veya yüksek gerilim hatları Elektrikli kaynak makinası 21 Seyahat Genelde kalp pili olan kiflilerin uçak, gemi veya araba ile seyahatlerinde bir sorun yoktur. Seyahat edebilirsiniz ancak mesafeyi mutlaka doktorunuza danıflın. Seyahat ederken lütfen doktorunuzu bilgilendirin. Kendisi gidece¤iniz yere en yakın klini¤i size söyleyebilir. E¤er uçak ile seyahat ediyorsanız, güvenlik personelini bilgilendirin ve kalp pili kimlik kartınızı gösteriniz. Personel size güvenlik kontrolü sırasında yapmanız gerekenleri söyleyecektir. Araba ile seyahatde sorun yoktur. Kendi güvenli¤iniz için her zaman emniyet kemeri takınız, kalp pilinize zarar gelmeyecektir. 22 Doktor Kontrolü Herhangi bir tedavi almadan önce lütfen bütün branfllardaki doktorlarınızı, diflçileri ve fizyoterapistleri kalp piliniz oldu¤u konusunda uyarınız. Afla¤ıdaki ifllemler zararsızdır: X ıflınları röntgen Diflçi motorları Dikkat: Radyasyon, litotripsi (tafl kırma), elektriksel sinir uyarısı (TENS), manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya elektrokoter gibi çok özel ifllemlerin yapılması durumunda kardiyolo¤unuzun denetiminde detaylı bir inceleme yapılmalıdır. 23 Herzaman Sormak ‹stedi¤iniz Sorular Havaalanı güvenlik sistemleri veya hırsız alarmlarının içinden geçebilirmiyim? Evet. BIOTRONIK kalp pilleri harici faktörlerin etkilerinden korunmufltur. Ancak kalp pili taflıdı¤ınızı unutmayınız, metal kılıf güvenlik alarmını çalıfltırabilir. Havaalanı personelini bilgilendirip detektör içinden hızla geçiniz. Kalp pilinin çalıflmasını hissedermiyim? Hayır. Kalp pili öyle küçük elektriksel akımla çalıflır ki sadece kalbi ve etrafındaki dokuları etkiler. Ancak herhangi bir flikayetiniz olursa (sık hıçkırık gibi) doktorunuzu bilgilendirin. Kalp pili bataryasının ömrü ne kadardır? Pilin de¤ifltirilmesinin gerçek zamanı kalp pilinin tipine, tıbbi duruma, hayat tarzına ve di¤er faktörlere ba¤lıdır. Genelde ço¤u kalp pili birkaç yıl ömre sahiptir. Kalp pilinizin durumunu doktorunuza sorunuz. 24 Kalp pilimin de¤ifltirilmesi gerekti¤inde ne olur? Kalp pili küçük bir cerrahi ifllemle çıkarılır. Kablolar kalpte bırakılır, düzgün çalıfldıkları kontrol edildikden sonra yeni kalp piline ba¤lanır. Genellikle çok kısa süre ile hastanede kalınır. Kablolar da de¤ifltirilmeli mi? Kalp pili de¤ifltirilmesi sırasında doktorlar kablolarında düzgün çalıfldıklarından emin olmalıdırlar. E¤er de¤iflime gerek yoksa yeni kalp piline ba¤lanırlar. Kalp pili takıldıktan sonra ayarlanmasına gerek var mı? Muhtemelen. Tıbbi durumunuza ve hayat tarzınıza ba¤lı olarak yeniden ayarlanmaya gerek olabilir. Kalp pili bataryası zayıfladıkça hala benim için yeterli olacak mı? Evet. Düzenli kontrolleriniz sırasında doktorunuz bataryanın ne kadar ömrü kaldı¤ını belirleyebilir. 25 Ölüm esnasında kalp pili ve kalp nasıl etkilenir? Kalp sadece kan ve enerji ile beslendi¤inde fonksiyon yapabilir. Ölüm durumunda kalp pilinden çıkan küçük elektriksel uyarılar kalp üzerine etki yapmayacaktır. Cep telefonu kullanabilirmiyim? Evet. Cep telefonunuzu güvenle kullanabilirsiniz, fakat bazı önlemler alınmalıdır; Lütfen doktorunuza danıflınız. Kalp pili bölgesinin yakınına (örne¤in gö¤üs cebinize) telefonunuzu koymayınız. Telefon ederken telefonunuz ile kalp pilinizin olmadı¤ı tarafla görüflme yapınız. Ne sıklıkla doktor kontrollerine gitmeliyim? Doktorunuz kontrol randevularınızı belirleyecektir. Genellikle kontroller 6–12 aylık aralıklar ile yapılır. 26 Mikrodalga fırın, saç kurutma makinası, elektrikli battaniye, masaj aleti gibi elektrikli ev aletleri kullanabilirmiyim? Normal çalıflan elektrikli ev aletleri kalp pilinize zarar vermez. Ancak bu cihazların tamirini mutlaka uzmanına yaptırınız. Vücudum kalp pili malzemelerine karflı allerjik reaksiyon gösterir mi? Normalde hayır. BIOTRONIK sadece vücut sıvıları ile reaksiyon vermeyen titanyum veya medikal plastik gibi yüksek biyouyumlu malzemeler kullanır. 27 Önemli Terimler Sözlü¤ü Aritmi: Kalbin anormal ritmi veya düzensiz kalp atımı. Asistol: Kalp atımının olmaması, kardiyak durma. Atım: kalp atımı ile bir atardamarın içine pompalanan kan ile genifllemesi. Atrium: Kalbin üst odaları, kulakçıklar, sol atrium ve sa¤ atrium. AV dü¤üm: atrioventriküler dü¤üm, kalpde elektriksel uyarıların ventriküllere iletildi¤i bölge. Blok veya kalp blo¤u: Kalp içinde normal uyarı iletiminin kalıcı veya geçici bozuklu¤u. Bradikardi: düflük kalp hızı, genellikle dakikada 60 atımın altındadır. Devre (elektronik): kablo aracılı¤ı ile kalbe gönderilen elektriksel uyarıların zamanlamasından sorumlu kalp pili içerisindeki elektronik yapılar. 28 Elektrokardiyografi: bir kalp atımı sırasında kalp tarafından oluflturulan çeflitli elektriksel akımların grafik çizimidir. Endokardial kablo: kalp kası içine yerlefltirilen ve genellikle sa¤ ventrikül içinde olan kablo. Epikardial kablo: kalbin dıfl yüzeyine ba¤lanan kablo. Fibrilasyon: kalp kasının hızlı, düzensiz kasılması Hız cevaplı kalp pili: algılayıcılar ile vücut hareketlerini belirleyebilen kalp pili. Ardından bu bilgi kalp pilinin o anda ihtiyaç duyulankalp atımına ayarlanmasında kullanılır. Hem tek odalı hem de çift odalı kalp pilleri hız cevaplı olabilir. Koroner arterler: kalbe kan getiren damarlar. ‹ki odalı kalp pili: atrial ve ventriküler uyarıların koordinasyonunu yapabilen ve kalbin kendi aktivitesine çok benzeten kalp pili. Genellikle iki kablo gereklidir; bir tanesi sa¤ atriuma di¤eri ise sa¤ ventriküle yerlefltirilir. 29 Kablo: kalp pili ve kalp arasında elektriksel uyarıları taflıyan izole tellerdir. Keza kalbin kendi aktivitesine ait bilgiyi de kalp piline taflır. Pil atımı: kalp pili tarafından bafllatılan kalp atımı. Programlayıcı: kalp pili dıflarıdan ba¤lantı kurabilen küçük bilgisayardır. Kalp pili aktivitesinin izlenmesine, kiflinin farklı ihtiyaçlarına göre kalp pilinin programlanması, EKG kaydı yapılmasına olanak sa¤lar. Sens: algılama. Kalp pilinin kalbin kendi aktivitesini tanımasına olanak sa¤layan fonksiyonu. E¤er kalp pili do¤al bir kalp atımı algılarsa uyarı göndermeyecektir. E¤er olmazsa kalp atımı sa¤layan elektriksel uyarı gönderir. Sinüs dü¤ümü: veya sinoatrial dü¤üm. Kasılma veya kalp atımı ile sonuçlanan elektriksel uyarılardan sorumlu sa¤ kalpde yer alan bölge. Aynı zamanda do¤al kalp pili olarak da bilinir. 30 Sistol: kanın vücut ve organlar içerisinde taflınmasını sa¤layan kalp kontraksiyonu. Taflikardi: genellikle dakikada 100 atımın üzerinde olan anormal yüksek kalp hızı. Bu hızlı pompalama genellikle yetersizdir ve vücudun oksijen ihtiyacını karflılayamaz. Ventrikül: karıncık, kalbin alt odaları. Bu odalar kasıldı¤ında kan vücut içine ve çeflitli organlara pompalanır. 31 © by BIOTRONIK GmbH & Co. KG, 2004 All rights reserved. 343 513 / A / 408 Graphic design Hayn/Willemeit, Berlin 343 513 / A / 408 SESA ELEKTRONIK A.S. Dr.Ali Nihat Tarlan Caddesi Kartal Sokak, No:15 ‹çerenköy, 81120 ‹stanbul - Türkiye Tel (+90 216) 573 38 10 Fax (+90 216) 573 34 59 [email protected] BIOTRONIK GmbH & Co. KG Woermannkehre 1 12359 Berlin · Germany Tel +49 (0) 30 68905-0 Fax +49 (0) 30 6852804 [email protected] www.biotronik.com