1 • Bu öğrenme etkinliğini tamamladığınızda; - Triyak’ın sağlamlığını kontrol edebileceksiniz. - Triyak ile güç kontrolü yapabileceksiniz. 2 • İç yapısı 2 adet tristörden oluşan anahtarlama elemanıdır. • Tristörler tek yönlü akım geçirirler. Ancak triyaklar çift yönlü akım geçirirler. 3 • Triyaklar genellikle Alternatif Akım devrelerinde kullanılır. Yüksek güçleri anahtarlayabilir. Triyak ile 2000-3000 Watt gibi yüksek güçlerdeki alıcıları çalıştırabiliriz. Yüksek güçleri iletebilmesi sebebiyle avantajlıdır. • Anahtarlama hızının yüksekliği ve ark oluşmaması sebebiyle tercih edilirler. 4 • Bir röle veya kontaktörün metal kontakları birbirine temas ettiğinde anlık ark oluşturabilir. Örneğin patlayıcı gaz bulunan bir ortamda ark oluşması tehlikeli olabilir. • Ancak anahtarlama elemanları iletim durumuna geçtiğinde ark oluşturmazlar. • Ayrıca röle ve kontaktörlere göre çok çok daha fazla hızlı anahtarlama yaparlar. 5 6 - Triyaklar alternatif akımda anahtarlama yapmak üzere üretilmişlerdir. - A1 , A2 , Gate uçları vardır. 7 Direnç kademesinde yapılır. Sağlam bir triyakta; - A2- A1 uçları arası her iki yönde SONSUZ DİRENÇ - Gate-A2 arası her iki yönde SONSUZ DİRENÇ - Gate-A1 arası her iki yönde KÜÇÜK DİRENÇ değeri görülmelidir... 8 Triyak’ın iç yapısında birbirine ters 2 tristör vardır. Gate ucuna Alternatif akım uygulandığında, Sinyal + bölgedeyken bir tristör , - bölgedeyken diğer tristör iletime geçer. 9 Kırmızı ile yuvarlak içine alınan bölgelerde, anlık gerilim değeri 0(sıfır)dır. Bu bölgelerde tristör kesimdedir. 10 • İlgili SWF flash animasyonunu açınız. 11 • Triyak’ın Gate ucuna alternatif akım uygulandığında, A1 ve A2 uçları arası iletime geçer. • Triyak’ın gate ucuna uygulanan alternatif akım kesildiği zaman A1, A2 uçları arası kesime geçer. 12 DEVRE ŞEMASI 13 KULLANILAN MALZEMELER 14 İŞLEM BASAMAKLARI 1) Devre şemasını çiziniz. 2) Malzemelerinizi temin ediniz. 3) Devrenizi kurunuz. Kontrol işlemi için sıra alınız. 4) Sıranız gelince kontrole geliniz. 5) S1 anahtarını kapatarak, lambayı gözmeleyiniz. 6) S1 anahtarını açık konuma getirerek LED’i gözlemleyiniz. 15 DEVRENİN ÇALIŞMASI Kendi cümlelerinizle, uygulamadan çıkardığınız sonuca göre açıklayınız. 16 SORULAR 1) Triyak ile tristör arasındaki farkı açıklayınız. 2) Triyak’ın kesimde olduğu anları düşünerek, 50Hz frekansındaki bir sinyalde kaç kere kesime geçeceğini hesaplayınız. 17 • İlgili SWF Flash animasyonunu açınız. 18 • Triyak doğru akımda çalışırken tristör özelliği gösterir. • Gate ucuna + tetikleme geldiğinde A1-A2 arası iletime geçer. Tetikleme kesilse bile iletim devam eder. (Durdurma yöntemi uygulanıncaya kadar) • A1 ucuna +, A2 ucuna – gelmelidir. 19