sürdürülebilirlik raporlaması kılavuzları
advertisement
SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMASI KILAVUZLARI SECTION 2 PAGE xyz-xyz İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ3 1. GRI SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMASI KILAVUZLARININ AMACI 2. KILAVUZLARIN KULLANIMI 2.1 Kılavuzlar 2.2 S ürdürülebilirlik Raporunun Hazırlanmasında Kılavuzların Kullanılması: İzlenecek Adımlar 2.3 Kullanım Bildirimi Talebi 5 7 7 9 3. HERHANGİ BİR KURULUŞ TARAFINDAN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORUNU KILAVUZLARLA ‘UYUMLU OLARAK’ HAZIRLAMAK AMACIYLA UYGULANACAK KRİTERLER 3.1 Kriterler 11 3.2 Gerekli Standart Bildirimlerin Referans Kullanılarak Raporlanması 13 3.3 Kılavuzlarla ‘Uyumlu Olarak’ Hazırlanan Raporlara İlişkin Not 13 3.4 K ılavuzlarla ‘Uyumlu Olarak’ Hazırlanmayan Raporlara İlişkin Not 3.5 G4 Kılavuzlarına Geçiş 14 4. RAPORLAMA İLKELERİ16 4.1 Rapor İçeriğinin Belirlenmesine İlişkin İlkeler 16 4.2 Rapor Niteliğinin Belirlenmesine İlişkin İlkeler 17 5. STANDART BİLDİRİMLER20 5.1 Genel Standart Bildirimler24 Strateji ve Analiz24 Kurumsal Profil25 Tanımlanan Öncelikli Unsurlar ve Çerçeveler 28 Paydaş Katılımı29 Rapor Profili30 Yönetişim 36 Etik ve Dürüstlük41 5.2 Özel Standart Bildirimler43 Yönetim Yaklaşımı Hakkında Bildirimler45 Göstergeler47 • Kategori: Ekonomik48 • Kategori: Çevresel 52 • Kategori: Sosyal64 – Alt Kategori: İşgücü Uygulamaları ve İnsana Yaraşır İş64 – Alt Kategori: İnsan Hakları 70 – Alt Kategori: Toplum76 – Alt Kategori: Ürün Sorumluluğu80 6. HIZLI BAĞLANTILAR 6.1 E ntegre Raporlama ve Sürdürülebilirlik Raporlaması Arasındaki İlişki85 6.2 Dış Denetim85 6.3 Tedarik Zinciriyle İlgili Standart Bildirimler86 6.4 S trateji, Riskler ve Fırsatlarla İlgili Standart Bildirimler86 6.5 S ektör Açıklamaları87 6.6 B irleşmiş Milletler Küresel İlkeler Sözleşmesi ‘On İlke’, 2000 ile bağlantılar87 6.7 O ECD Çokuluslu Şirketler Rehberi, 2011 ile bağlantılar88 6.8 BM ‘İnsan Hakları ve İş Dünyası Rehber İlkeleri’, 2011 ile bağlantılar 89 6.9 Rapor İçeriğinin Tanımlanmasına Yönelik Süreç - Özet 90 7. ANAHTAR TERİMLERİN TANIMLARI 92 3 ÖNSÖZ Gittikçe artan sayıda şirket ve başkaca kuruluş faaliyetlerini sürdürülebilir kılmak istemektedir. Dahası, uzun vadeli karlılığın sosyal adaletle ve çevrenin korunmasıyla el ele gitmesinin gerektiği yönündeki beklenti yaygınlık kazanmaya başlıyor. Bu beklentiler ancak gerçekten de sürdürülebilir bir ekonomiye doğru yol alma ihtiyacının şirketlerin ve kuruluşların finansörleri, müşterileri ve diğer paydaşları tarafından anlaşılmasıyla artabilecek ve yoğunlaşabilecektir. Sürdürülebilirlik raporlaması kuruluşların faaliyetlerini daha sürdürülebilir hale getirmek için hedef belirlemelerine, performanslarını ölçmelerine ve değişimi yönetmelerine yardımcı olmaktadır. Sürdürülebilirlik raporu bir kuruluşun çevre, toplum ve ekonomi üzerindeki (olumlu veya olumsuz) etkilerine ilişkin bildirimler iletmektedir. Böylelikle sürdürülebilirlik raporlaması, soyut konuları elle tutulabilir ve somut hale getirerek sürdürülebilirlik gelişimlerinin kuruluşun faaliyetleri ve stratejisi üzerindeki etkilerinin anlaşılmasına ve yönetilmesine yardımcı olmaktadır. Uluslararası kabul görmüş bildirimler ve ölçütler sürdürülebilirlik raporlarında bulunan bilgilerin erişilebilir ve karşılaştırılabilir olmasını sağlamakta ve böylece paydaşlara bilinçli kararlar vermelerinde yardım edecek gelişmiş bilgiler sunmaktadır. Bu bağlamda G4 planlanmış ve geliştirilmiştir. GRI Sürdürülebilirlik Raporlaması Kılavuzları, etkili bir sürdürülebilirlik raporlaması için en iyi ve en güncel rehberliği sağlayabilmesi amacıyla düzenli olarak gözden geçirilmektedir. Bu şekildeki dördüncü güncelleme olan G4’ün amacı basittir: raporlayıcıların anlamlı ve kuruluşun sürdürülebilirlikle ilgili en kritik konuları hakkında değerli bilgiler içeren raporlar hazırlamalarına yardımcı olmak ve sürdürülebilirlik raporlamasını standart uygulama haline getirmek. Sürdürülebilirlik raporlamasının içerik bakımından gelişmesi ve lider şirketler içinden bir azınlık tarafından gerçekleştirilen istisnai bir faaliyetten, standart uygulamaya dönüşmesi toplum ve piyasalar için hayati önem taşımaktadır. Kılavuzların daha önceki sürümlerine kıyasla daha kullanıcı dostu olmasının yanı sıra G4’ün kuruluşların raporlama süreçlerine ve işleri ve anahtar paydaşları için öncelikli olan konu başlıkları hakkındaki nihai raporlarına odaklanma yönündeki ihtiyaçları üzerindeki vurgusu artırılmıştır. ‘Önceliklendirme’ üzerindeki bu odaklanma raporları daha anlamlı, daha inandırıcı ve daha kullanıcı dostu hale getirecektir. Bu da kuruluşların sürdürülebilirlik konularında piyasaları ve toplumu daha iyi bilgilendirebilmelerini sağlayacaktır. Her ne kadar kuruluşlar günlük yönetim faaliyetleri sayesinde sürdürülebilirlik ile ilgili konu başlıklarını içeren çok daha geniş bir yelpazeyi takip edip yönetebiliyor olsalar da, önceliklendirme üzerindeki bu yeni odaklanma sürdürülebilirlik raporlarının kuruluşun hedeflerinin gerçekleştirilmesi ve toplum üzerindeki etkisinin yönetilmesi için gerçekten kritik olan konuları merkez alacağı anlamına gelmektedir. Kılavuzlar dünya genelinde yüzlerce raporlayıcıyı, rapor kullanıcısını ve profesyonel aracıyı kapsayan geniş bir süreç dahilinde geliştirilmiştir. Dolayısıyla G4, raporlamaya, bilgilerin piyasalara ve topluma yararlı ve inandırıcı hale getirilmesi için gerekli şeffaflık ve tutarlılık derecesini teşvik eden standartlaştırılmış bir yaklaşımı destekleyen küresel ölçekte geçerli bir çerçeve sunmaktadır. G4 dünya üzerindeki küçük ya da büyük bütün kuruluşlara evrensel olarak uygun olacak şekilde tasarlanmıştır. Kılavuzların kullanımının hem tecrübeli raporlayıcılar hem de herhangi bir sektörde sürdürülebilirlik raporlamasında yeni olan kişiler için kolaylaştırılması amacıyla G4’ün özellikleri diğer GRI materyalleri ve hizmetleri tarafından desteklenmektedir. Bütün GRI Kılavuzlarında olduğu üzere G4 yaygın olarak kabul gören ve kullanılan, konuya özel raporlama belgelerine referanslar içermektedir ve farklı sürdürülebilirlik kod ve normlarına yönelik performansın raporlanmasına yönelik konsolide bir çerçeve olarak tasarlanmıştır. G4 ayrıca, bağımsız sürdürülebilirlik raporları, entegre raporlar, yıllık raporlar, belirli uluslararası normlara yönelik raporlar veya çevrimiçi raporlama gibi farklı rapor formatlarında sürdürülebilirlik bildirimlerinin ne şekilde sunulabileceğine dair rehberlik de sunmaktadır. Sürdürülebilirlikle ilgili stratejik bilgilerin başka öncelikli mali bilgilerle birleştirilmesi yönünde kabul görmeye başlamış düşünce, önemli ve olumlu bir gelişmedir Sürdürülebilirlik şirketlerin, piyasaların ve toplumların yaşayacağı değişikliğin merkezindedir ve bu durum gittikçe yaygınlaşmaktadır. Bu nedenle bir şirketin değer beklentileriyle ilgili veya bu bakımdan öncelikli olan sürdürülebilirlik bilgileri entegre raporların merkezinde yer almalıdır. GRI, G4’ün geliştirilmesine katkıda bulunan herkese teşekkür etmektedir. Katılan herkesin getirdiği uzmanlık ve tecrübe son derece değerli olmuştur. G4’ün uygulamada ne şekilde işlediğini takip etmeye devam ediyor olmamız nedeniyle hem raporlayıcılardan hem de kullanıcılardan gelecek geribildirimleri memnuniyetle karşılıyoruz. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMASI KILAVUZLARI BÖLÜM 1 5 1 GRI SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMA KILAVUZLARININ AMACI GRI Sürdürülebilirlik Raporlaması Kılavuzları (Kılavuzlar); boyutları, sektörleri veya konumlarından bağımsız olarak kuruluşlar tarafından sürdürülebilirlik raporlarının hazırlanmasına yönelik Raporlama İlkeleri, Standart Bildirimler ve bir Uygulama El Kitabı sunmaktadır. Kılavuzlar ayrıca kuruluşların yönetişim yaklaşımının ve çevresel, sosyal ve ekonomikI performans ve etkilerininII bildirimiyle ilgilenen herkes için uluslararası bir kaynak da sağlamaktadır. Kılavuzlar buna benzer bir bildirim gerektiren bütün belge türlerinin hazırlanmasında yararlıdır. The Kılavuzlar iş dünyasının, işçi örgütleri, sivil toplum ve mali piyasa temsilcilerinin yanı sıra çeşitli alanlardaki denetçileri ve uzmanları da kapsayan küresel bir çoklu paydaş süreciyle ve bir dizi ülkedeki düzenleyici ve resmi kuruluşlarla yakın diyalog halinde geliştirilmiştir. Kılavuzlar, bütün belge boyunca atıfta bulunulan uluslararası kabul görmüş raporlamayla ilgili belgelere paralel olarak geliştirilmiştir. I S ürdürülebilirliğin ekonomik boyutu kuruluşun paydaşlarının ekonomik şartları ve yerel, ulusal ve küresel seviyelerde ekonomik sistemler üzerindeki etkilerini ilgilendirmektedir. Kuruluşun mali durumuna odaklanmamaktadır. II Kılavuzlarda, aksinin belirtildiği durumlar dışında ‘etki’ terimi olumlu, olumsuz, mevcut, olası, doğrudan, dolaylı, kısa vadeli, uzun vadeli, kasıtlı, kasıtsız olan belirgin ekonomik, çevresel ve sosyal etkileri anlatmaktadır. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMASI KILAVUZLARI BÖLÜM 2 7 2 KILAVUZLARIN KULLANIMI 2.1 KILAVUZLAR Kılavuzlar iki bölüm halinde sunulmuştur: Raporlama İlkeleri ve Standart Bildirimler Uygulama El Kitabı Birinci bölüm – Raporlama İlkeleri ve Standart Bildirimler – Raporlama İlkelerini, Standart Bildirimleri ve sürdürülebilirlik raporunu Kılavuzlarla ‘uyumlu olarak’ hazırlamak için bir kuruluş tarafından uygulanacak kriterleri içermektedir. Ayrıca, anahtar terimlerin tanımları da dahil edilmiştir. İkinci bölüm – Uygulama El Kitabı – Raporlama İlkelerinin nasıl uygulanacağı, açıklanacak bilgilerin nasıl hazırlanacağı ve Kılavuzlardaki çeşitli kavramların nasıl yorumlanacağı hakkında açıklamalar içermektedir. Başka kaynaklara referanslar, terimler listesi ve genel raporlama notları da dahil edilmiştir. GRI Raporlama İlkeleri ve Standart Bildirimlerle ilgili Rehberliğin Uygulama El Kitabı’nda bulunabileceği yerler sayfa kenarında aşağıdaki simgeyle gösterilmiştir: s. XYZ-XYZ Kuruluşlar bir sürdürülebilirlik raporu hazırlarken Uygulama El Kitabı’na başvurmalıdırlar. 2.2 S ÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORUNUN HAZIRLANMASINDA KILAVUZLARIN KULLANILMASI: İZLENECEK ADIMLAR Kılavuzlardan yararlanarak bir sürdürülebilirlik raporu hazırlamak tekrarlanan bir süreçtir. Aşağıdaki adımlar Kılavuzların sürdürülebilirlik raporlaması sürecinde nasıl kullanılacağını tarif etmektedir. Bu tarifin amacı okuyucuya Kılavuzların ana bölümlerinde yol göstermektir ve bir sürdürülebilirlik raporunun hazırlanmasında doğrusal bir süreci anlatıyor olması gerekmez. Önceliklendirme İlkesi gereğince bir sürdürülebilirlik raporunun hazırlanmasının temelinde, başka faktörlerinin yanı sıra, öncelikli Unsurların tanımlanması sürecine odaklanılması bulunmaktadır. Öncelikli Unsurlar, kuruluşun belirgin ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerini yansıtan veya paydaşların değerlendirme ve kararlarını önemli oranda etkileyen unsurlardır. 1. GENEL BİR FİKİR EDİNİNİZ Raporlama Kılavuzları ve Standart Bildirimleri okuyunuz Anahtar Terimlerin Tanımlarını okuyunuz (s. 92) BÖLÜM 2 2. TERCİH EDİLEN ‘UYUMLULUK’ SEÇENEĞİNE KARAR VERİNİZ Kılavuzlar bir kuruluşun sürdürülebilirlik raporunu Kılavuzlarla ‘uyumlu olarak’ hazırlayabilmesi için iki seçenek sunmaktadır. Bu iki seçenek Temel ve Kapsamlı’dır. Bu seçenekler raporun Kılavuzlarla ‘uyumlu olarak’ hazırlanabilmesi için dahil edilecek içeriği tayin etmektedir. Bkz. s. 11-14 Her iki seçenek de her kuruluş türüne, büyüklüğüne, sektörüne veya konumuna uygulanabilmektedir 3. GENEL STANDART BİLDİRİMLERİ YAPMAYA HAZIRLANINIZ Tercih edilen ‘uyumluluk’ seçeneğinin gerektirdiği Genel Standart Bildirimlerini belirleyiniz Kuruluşun sektörüne uygun olan Genel Standart Bildirimlerin mevcut olup olmadığını kontrol ediniz. GRI Sektör Açıklamaları www.globalreporting.org/reporting/sector-guidance adresinde bulunabilir Raporlama Niteliğinin Belirlenmesine İlişkin İlkeleri okuyunuz Genel Standart Bildirimleri yapmaya ilişkin süreçleri planlayınız Genel Standart Bildirimlerinin ne şekilde yapılacağına dair açıklamalar için Uygulama El Kitabı’nda sunulan bilgilere başvurunuz ‘Tanımlanan Öncelikli Unsurlar ve Çerçeveler’ bölümündeki Genel Standart Bildirimleri tamamlamak için yeterli zamanı ayırınız ve dikkatli olunuz (s. 28-29). Genel Standart Bildirimler her iki ‘uyumluluk’ seçeneğinin de temel unsuru olup her ikisi için de yapılmalıdır. Bunun yapılabilmesi için: –– Raporlama İçeriğinin Belirlenmesine İlişkin İlkeleri okuyunuz (s. 16-17) –– Uygulama El Kitabı’nda sunulan, öncelikli Unsurların ve Çerçevelerin belirlenmesine ilişkin üç adımı okuyunuz (s. 31-40) ve bu adımlara ilişkin görsel destekten yararlanınız (s. 90) 4. ÖZEL STANDART BİLDİRİMLERİ YAPMAYA HAZIRLANINIZ Özel Standart Bildirimleri, Göstergeler ve Yönetim Yaklaşımı Hakkında Bildirimlerden (DMA) oluşur. Özel Standart Bildirimler, sonraki sayfada Tablo 1’de gösterildiği şekilde Kategoriler ve Unsurlar kapsamında sunulmaktadırlar Öncelikli Unsurlarla ilgili DMA’ları ve Göstergeleri belirleyiniz Kuruluşun sektörüne uygun olan Unsurların ve Özel Standart Bildirimlerinin mevcut bulunup bulunmadığını kontrol ediniz. Sektör Açıklamaları www.globalreporting.org/reporting/sector-guidance adresinde bulunabilir Raporlama Niteliğinin Belirlenmesine İlişkin İlkeleri okuyunuz (s. 17-18) Özel Standart Bildirimlerin yapılması için gerekli süreçleri planlayınız. Rapor tanımlanan öncelikli Unsurlara ilişkin DMA’ları ve Göstergeleri kapsamalıdır (s. 62-235, Uygulama El Kitabı). Öncelikli olarak tanımlanmamış Unsurların rapor kapsamına dahil edilmesi gerekli değildir Özel Standart Bildirimlerin ne şekilde yapılacağına dair açıklama için Uygulama El Kitabı’nda sunulan bilgilere başvurunuz Kuruluş tarafından öncelikli kabul edilen fakat GRI Unsurlar listesi kapsamında bulunmayan konular hakkındaki bilgiler de dahil edilebilir 5. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORUNU HAZIRLAYINIZ Hazırlanan bilgileri sununuz Elektronik veya ağ tabanlı raporlama ve basılı raporlar, raporlama için uygun ortamlardır. Kuruluşlar bir ağ tabanlı rapor ve basılı rapor kombinasyonunu kullanmayı ya da sadece tek bir ortamdan yararlanmayı tercih edebilirler. Örneğin kuruluş internet sitesinde ayrıntılı bir rapor sunmayı ve stratejisini, analizini ve performans bilgilerini içeren bir yönetici özetini kağıt üzerinde sağlamayı tercih edebilir. Tercihin kuruluşun raporlama dönemi, içerik güncelleme planları, raporun muhtemel kullanıcıları ve dağıtım stratejisi gibi diğer pratik faktörler hakkındaki kararlarına uygun olarak yapılması beklenmektedir En azından bir ortam (internet veya basılı) kullanıcılara raporlama dönemine ilişkin bütün bilgilere erişim imkanı sağlamalıdır Birinci kısım olan Raporlama İlkeleri ve Standart Bildirimler ile ikinci kısım olan Uygulama El Kitabı arasında kasıtsız tutarsızlıkların mevcut bulunması durumunda birinci kısım güvenilir metin olarak kabul edilecek ve uygulanacaktır. 8 9 BÖLÜM 2 TABLO 1: KILAVUZLARDAKİ KATEGORİ VE UNSURLAR Kategori Ekonomik Çevresel Unsurlar III Ekonomik Performans Piyasa Varlığı Dolaylı Ekonomik Etkiler Satın Alma Uygulamaları Malzemeler Enerji Su Biyolojik Çeşitlilik Emisyonlar Atık Sular ve Atıklar Ürün ve Hizmetler Uyum Nakliye Genel Tedarikçinin Çevresel Bakımdan Değerlendirilmesi Çevresel Şikayet Mekanizmaları Kategori Sosyal Alt Kategoriler İşgücü Uygulamaları ve İnsana Yaraşır İş Unsurlar III İstihdam İşgücü/Yönetim İlişkileri İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim ve Öğretim Çeşitlilik ve Fırsat Eşitliği Kadın ve Erkekler için Eşit Ücret Tedarikçinin İşgücü Uygulamaları Bakımından Değerlendirilmesi İşgücü Uygulamaları Şikayet Mekanizmaları İnsan Hakları Toplum Ürün Sorumluluğu Yatırım Ayrımcılığın Önlenmesi Örgütlenme ve Toplu Sözleşme Hakkı Çocuk İşçiler Zorla veya Cebren Çalıştırma Güvenlik Uygulamaları Yerli Halkların Hakları Değerlendirme Tedarikçilerin İnsan Hakları Bakımından Değerlendirilmesi İnsan Hakları Şikayet Mekanizmaları Yerel Toplumlar Yolsuzlukla Mücadele Kamu Politikası Rekabete Aykırı Davranış Uyum Tedarikçinin Toplum Üzerindeki Etkiler Bakımından Değerlendirilmesi Toplum Üzerindeki Etkilere İlişkin Şikayet Mekanizmaları Müşteri Sağlığı ve Güvenliği Ürün ve Hizmet Etiketlemesi Pazarlama İletişimi Müşteri Gizliliği Uyum 2.3 KULLANIM BİLDİRİMİ TALEBİ Bir sürdürülebilirlik raporu hazırlamış olan kuruluşların aşağıdaki durumlarda raporun yayınlandığını GRI’ye bildirmeleri talep edilmektedir: Raporun Kılavuzların Temel veya Kapsamlı seçeneğiyle ‘uyumlu olması’ Raporun Kılavuzlardaki Standart Bildirim(ler)i içermesi fakat ‘uyumluluk’ seçeneklerinden birinin bütün gereklerini yerine getirmemiş olması GRI’ye bildirimde bulunurken kuruluşlar aşağıdaki seçeneklerin birini veya her ikisini birden tercih edebilirler: GRI’ye rapor hakkında bildirimde bulunmak ve basılı ve/veya elektronik nüshasını iletmek Raporu GRI’nin database.globalreporting.org adresindeki Sürdürülebilirlik Bildirim Veritabanına kaydetmek III Konu başlığı ifadesi, Kılavuzlarda sürdürülebilirliğe ilişkin tüm olası konuları anlatmakta kullanılmaktadır. Kılavuzlarda Unsur kelimesi, söz konusu Kılavuzların kapsadığı konuların listesine atfen kullanılmaktadır. SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMASI KILAVUZLARI BÖLÜM 3 11 3 ‘UYUMLULUK’ KRİTERLERİ KURULUŞLARIN SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLARINI KILAVUZLARLA ‘UYUMLU OLARAK’ HAZIRLAMAK AMACIYLA UYGULAMASI GEREKEN KRİTERLER 3.1 KRİTERLER Kılavuzlar sürdürülebilirlik raporunu Kılavuzlarla ‘uyumlu olarak’ hazırlayabilmesi için kuruluşlara iki seçenek sunmaktadır: Temel seçeneği ve Kapsamlı seçeneği. Her bir seçenek boyutlarından, sektörlerinden veya konumlarından bağımsız olarak bütün kuruluşlar tarafından uygulanabilmektedir. Her iki seçeneğin odak noktası öncelikli Unsurların tanımlanması sürecidir. Öncelikli Unsurlar kuruluşun belirgin ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerini yansıtan veya paydaşların değerlendirme ve kararlarını önemli oranda etkileyen unsurlardır. Temel seçeneği bir sürdürülebilirlik raporunun elzem bileşenlerini içermektedir. Temel seçeneği bir kuruluşun ekonomik, çevresel, sosyal ve yönetişim performansının etkilerini ilettiği altyapıyı sağlamaktadır. Kapsamlı seçeneği kuruluşun stratejisi ve analizi, yönetişimi ile etik değerleri ve dürüstlüğü hakkında ek Standart Bildirimler gerektirmek suretiyle Temel seçeneğini genişletmektedir. Buna ek olarak kuruluştan performansını, tanımlanan öncelikli Unsurlarla ilgili bütün Göstergeleri raporlamak suretiyle daha kapsamlı bir şekilde iletmesi istenmektedir. İster yeni bir raporlayıcı olsun ister bu alanda tecrübeli, bir kuruluşun raporlama ihtiyaçlarını en iyi karşılayan ve nihayetinde paydaşlarının bilgi ihtiyaçlarını karşılayabilmesini sağlayan seçeneği tercih etmesi gerekmektedir. Seçenekler raporun niteliğiyle veya kuruluşun performansıyla ilgili değildir. Kuruluşun sürdürülebilirlik raporunun Kılavuzlara olan uyumunu yansıtırlar. TABLO 2: ‘UYUMLULUK’ SEÇENEKLERİNE GENEL BAKIŞ ‘Uyumluluk’ - Temel ‘Uyumluluk’ - Kapsamlı Genel Standart Bildirimler Bkz. Tablo 3 Bkz. Tablo 3 Özel Standart Bildirimler (DMA ve Göstergeler) Bkz. Tablo 4 Bkz. Tablo 4 12 BÖLÜM 3 Her bir seçenek için gerekli Standart Bildirimler Tablo 3 ve Tablo 4’te verilmiştir: TABLO 3: GEREKLİ GENEL STANDART BİLDİRİMLER Genel Standart Bildirimler ‘Uyumluluk’ - Temel (Bu bilgi her durumda bildirilmelidir) ‘Uyumluluk’ - Kapsamlı (Bu bilgi her durumda bildirilmelidir) Strateji ve Analiz G4-1 G4-1, G4-2 Kurumsal Profil G4-3 – G4-16 G4-3 – G4-16 Tanımlanan Öncelikli Unsurlar ve Çerçeveler G4-17 – G4-23 G4-17 – G4-23 Paydaş Katılımı G4-24 – G4-27 G4-24 – G4-27 Rapor Profili G4-28 – G4-33 G4-28 – G4-33 Yönetişim G4-34 G4-34 G4-35 – G4-55(*) Etik ve Dürüstlük G4-56 G4-56 G4-57 – G4-58(*) Sektörler için Genel Standart Bildirimler Kuruluşun faaliyet gösterdiği sektör için mevcutsa gereklidir(*) Kuruluşun faaliyet gösterdiği sektör için mevcutsa gereklidir(*) Tablo 3 Temel ve Kapsamlı seçenekler için gerekli Genel Standart Bildirimlerini sunmaktadır: Birinci sütun Genel Standart Bildirimlerin sunulduğu bölümlerin adlarını göstermektedir İkinci sütun Temel seçeneği için raporlanması gereken Genel Standart Bildirimleri sunmaktadır. Bu bilgiler her durumda bildirilmelidir Üçüncü sütun Kapsamlı seçeneği için raporlanması gereken Genel Standart Bildirimleri sunmaktadır. Bu bilgiler her durumda bildirilmelidir Her iki seçenek için, kuruluşun faaliyet gösterdiği sektöre yönelik Genel Standart Bildirimler mevcut olabilir. GRI Sektör Açıklamaları www.globalreporting.org/reporting/sector-guidance adresinde bulunabilir TABLO 4: GEREKLİ ÖZEL STANDART BİLDİRİMLER (DMA VE GÖSTERGELER) Özel Standart Bildirimler ‘Uyumluluk’ - Temel ‘Uyumluluk’ – Kapsamlı Yönetim Yaklaşımı Hakkında Genel Bildirimler Sadece öncelikli Unsurlar için(*) Sadece öncelikli Unsurlar için(*) Göstergeler Tanımlanan her bir öncelikli Unsurla ilgili en az bir adet Gösterge(*) Tanımlanan her bir öncelikli Unsurla ilgili bütün Göstergeler(*) Sektörler için Özel Standart Bildirimler Kuruluşun faaliyet sektörü için mevcutsa ve Kuruluşun faaliyet sektörü içinmevcutsa ve öncelikliyse gereklidir(*) öncelikliyse gereklidir(*) Tablo 4 Temel ve Kapsamlı seçenekler için gerekli Özel Standart Bildirimleri sunmaktadır: Birinci sütun Özel Standart Bildirimlerin sunulduğu bölümlerin adını vermektedir. (Raporlanacak Standart Bildirimler kuruluşun öncelikli Unsurları tanımlamasından sonra belirlenmektedir) Her iki seçenekte de sadece tanımlanan öncelikli Unsurlarla ilgili Özel Standart Bildirimler yapılmalıdır İkinci sütun Temel seçeneği için yapılması gereken Özel Standart Bildirimleri sunmaktadır. DMA ve Göstergeleri içermektedirler. Tanımlanan her bir öncelikli Unsur için kuruluş Genel DMA’yı ve en az bir adet Göstergeyi bildirmelidir Üçüncü sütun Kapsamlı seçeneği için yapılması gereken Özel Standart Bildirimleri sunmaktadır. DMA ve Göstergeleri içermektedirler. Kuruluş tanımlanan her bir öncelikli Unsur için Genel DMA’yı ve öncelikli Unsurla ilgili bütün Göstergeleri bildirmelidir Her iki seçenek için, kuruluşun sektörüne yönelik Özel Standart Bildirimler mevcut olabilir. Bunlar Kılavuzlarda sunulan Unsurlarla veya GRI Sektör Açıklamalarında sunulan sektöre özgü Unsurlarla ilgili olabilirler. GRI Sektör Açıklamaları www.globalreporting.org/reporting/sector-guidance adresinde bulunabilir BÖLÜM 3 Sektöre özgü Unsurlar (ve ilgili DMA ve Göstergeler) raporlanacak öncelikli Unsurların seçimi sırasında her iki seçenek için de göz önüne alınmalıdır. GRI Sektör Açıklamalarındaki her bir tanımlanmış öncelikli Unsur için kuruluş Genel DMA’yı ve sektöre özgü öncelikli Unsurla ilgili diğer mevcut Standart Bildirimleri yapmalıdır (*) HARİÇ TUTMA NEDENLERİ Yanında (*) işaretinin bulunduğu Standart Bildirimlerde istisnai durumlarda hariç tutma nedenleri uygulanabilir. İstisnai durumlarda gereken belirli bilgilerin açıklanmasının mümkün olmadığı hallerde rapor açıkça: a) Hariç tutulan bilgiyi tanımlamalıdır. b)Bilginin hariç tutulma nedenlerini açıklamalıdır. Buna ek olarak, aşağıdaki listedekiler arasından uygun bir hariç tutma açıklaması sağlanmalıdır: –– Bir Standart Bildirim, bir Standart Bildirimin bir kısmı veya bir Gösterge ile uygulanabilir değildir; neden uygulanabilir olmadığı varsayıldığı bildirilmelidir –– Bilgi belirli gizlilik kısıtlamalarına tabidir; bu kısıtlamalar kuruluş tarafından bildirilmelidir. –– Belirli yasal kısıtlamaların varlığı; belirli yasal kısıtlamalara atıfta bulunulmalıdır –– Bilgi halihazırda mevcut değildir. Verilerin mevcut olmaması durumunda kuruluş verilerin elde edilmesi için atılan adımları ve bunun gerçekleşmesinin beklendiği zaman dilimini bildirmelidir Bununla birlikte Kuruluş çok sayıda hariç tutulmuş Standart Bildirimin kuruluşun sürdürülebilirlik raporunun Kılavuzların Temel veya Kapsamlı seçenekleri ile ‘uyumlu olarak’ hazırlandığı yönünde beyan selayetini geçersiz kılabileceğinin farkında olmalıdır. 3.2 G EREKLİ STANDART BİLDİRİMLERİN REFERANS GÖSTERİLEREK RAPORLANMASI ‘Uyumluluk’ seçenekleri bakımından gerekli olan Standart Bildirimlere ilişkin bilgiler, hissedarlara yıllık rapor veya diğer zorunlu veya gönüllü raporlar gibi kuruluş tarafından hazırlanmış başka raporlara halihazırda dahil edilmiş olabilir. Bu durumlarda kuruluş bu bildirimleri sürdürülebilirlik raporunda tekrar etmemeyi ve bunun yerine ilgili bilgilerin bulunabileceği yerlere ait referans eklemeyi tercih edebilir. Bu sunum, referansın açık olması (örneğin yıllık hissedar raporuna genel bir referans bölümün, tablolunun vb. adını içermediği sürece kabul edilebilir olmayacaktır) ve bilgilerin kamuya açık ve kolaylıkla erişilebilir olması kaydıyla kabul edilebilecektir. Bu, sürdürülebilirlik raporunun elektronik veya ağ tabanlı formatta sunulduğu ve diğer elektronik veya ağ tabanlı raporlara bağlantıların sunulduğu durumlarda olasıdır. RAPORLAMA ORTAMI Elektronik veya ağ tabanlı raporlama ve basılı raporlar, raporlama için uygun ortamlardır. Kuruluşlar bir ağ tabanlı rapor ve basılı rapor kombinasyonunu kullanmayı ya da sadece tek bir ortamdan yararlanmayı tercih edebilirler. Örneğin kuruluşlar internet sitelerinde ayrıntılı bir rapor sunmayı ve stratejilerini, analizlerini ve performans bilgilerini içeren bir idari özeti kâğıt üzerinde sağlamayı tercih edebilirler. Tercih muhtemelen kuruluşun raporlama dönemi, içerik güncelleme planları, raporun muhtemel kullanıcıları ve dağıtım stratejisi gibi diğer pratik faktörler hakkındaki kararlarına bağlı olacaktır. En azından bir ortam (internet veya basılı) kullanıcılara raporlama dönemine ilişkin bütün bilgilere erişim imkanı sağlamalıdır. 3.3 K ILAVUZLARLA ‘UYUMLU OLARAK’ HAZIRLANAN RAPORLARA İLİŞKİN NOT Kılavuzlarla ‘uyumlu olarak’ hazırlandığı şeklinde bir ifade içeren bütün raporlar bu bölümde sunulan kriterlere uygun şekilde hazırlanmalıdır ve GRI İçerik İndeksini sunmalıdır (G4-32, s. 31-35). Rapor bağımsız denetimden geçmişse GRI İçerik İndeksinde Dış Denetim Raporuna ilişkin bir referans bulunmalıdır. Kılavuzlarla ‘uyumluluk’ bakımından bir zorunluluk olmamakla birlikte GRI dış denetimin kullanılmasını önermektedir. 13 BÖLÜM 3 3.4 K ILAVUZLARLA ‘UYUMLU OLARAK’ HAZIRLANMAYAN RAPORLARA İLİŞKİN NOT Bir kuruluşun Kılavuzlardaki Standart Bildirimleri raporlaması, fakat ‘uyumluluk’ seçeneklerinden herhangi birinin tüm gereklerini yerine getirmemesi durumunda rapor aşağıdaki beyanı içermelidir: “Bu rapor GRI Sürdürülebilirlik Raporlaması Kılavuzlarından Standart Bildirimler içermektedir” . Standart Bildirimlerin ve bu bildirimlerin kuruluşun raporundaki konumlarının bir listesi bu beyanla birlikte sağlanmalıdır. 3.5 G4 KILAVUZLARINA GEÇİŞ G3 veya G3.1 Kılavuzlarını kullanarak raporlama yapan kuruluşlar G4 Kılavuzlarına ne zaman geçiş yapacaklarına kendileri karar vermek isteyeceklerdir. Bu nedenle GRI iki tam raporlama döngüsü boyunca G3 ve G3.1 temelli raporları tanımaya devam edecektir. Bununla birlikte 31 Aralık 2015 tarihinden sonra yayınlanacak raporlar G4 Kılavuzlarına uygun olarak hazırlanmalıdır. GRI ilk defa raporlama yapacak kuruluşların, ilk raporlama dönemlerinde ‘uyumluluk’ seçeneklerinin gereklerini yerine getirmeseler dahi G4 Kılavuzlarını kullanmalarını önermektedir (bkz. bölüm 3.4 ‘Kılavuzlarla ‘uyumlu olarak’ hazırlanmayan raporlar hakkında not). 14 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMASI KILAVUZLARI BÖLÜM 4 16 4 RAPORLAMA İLKELERİ UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Raporlama İlkeleri sürdürülebilirlik raporlamasında şeffaflık elde edilmesi için temel öneme önemlidir ve bu nedenle bir sürdürülebilirlik raporunun hazırlanması sırasında bütün kuruluşlar tarafından uygulanmalıdır. Uygulama El Kitabı Raporlama İlkeleriyle tutarlı kararlar vermek için bir kuruluş tarafından izlenmesi gereken sürecin ana hatlarını vermektedir. İlkeler iki gruba ayrılmıştır: Rapor İçeriğinin Belirlenmesine İlişkin İlkeler ve Rapor Niteliğinin Belirlenmesine İlişkin İlkeler. Rapor İçeriğinin Belirlenmesine İlişkin İlkeler kuruluşun faaliyetlerini, etkilerini ve paydaşlarının temel beklenti ve menfaatlerini göz önüne almak suretiyle raporun içeriğinin ne olacağının belirlenmesinde uygulanacak süreci tarif etmektedir. Rapor Niteliğinin Belirlenmesine İlişkin İlkeler, düzgün bir şekilde sunulması da dâhil olmak üzere sürdürülebilirlik raporunda kaliteli bilgilerin sağlanmasına yönelik tercihlerde yön gösterir. Bilgi kalitesi paydaşların performans hakkında sağlam ve makul değerlendirmeler yapabilmelerini ve uygun önlemleri alabilmelerini sağlamak bakımından önemlidir. 4.1 RAPOR İÇERİĞİNİN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN İLKELER Bu İlkeler rapor içeriğini belirlemede kullanılmak üzere oluşturulmuştur. Bütün bu İlkelerin birlikte uygulanması Uygulama El Kitabının 31-40. sayfalarındaki G4-18 Rehberliği kapsamında tarif edilmiştir. Paydaş Kapsayıcılığı İlke: Kuruluş paydaşlarını tanımlamalı ve bu kişilerin makul beklentilerine ve menfaatlerine ne şekilde yanıt verdiğini açıklamalıdır. Paydaşlar kuruluşa katkısı olanların yanı sıra kuruluşla başka ilişkileri olanları da içerebilmektedir. Paydaşların makul beklenti ve menfaatleri raporun hazırlanma sürecindeki birçok karar için kilit bir referans noktasıdır. s. 9-10 BÖLÜM 4 Sürdürülebilirlik Bağlamı 17 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ İlke: Rapor kuruluşun performansını daha geniş sürdürülebilirlik bağlamında sunmalıdır. Performans hakkındaki bilgiler bağlam dahilinde açıklanmalıdır. Sürdürülebilirlik raporlamasının temelini oluşturan soru; bir kuruluşun ekonomik, çevresel ve sosyal şartların, gelişimlerin ve eğilimlerin iyileştirilmesine veya bozulmasına yerel, bölgesel veya küresel seviyede ne şekilde katkıda bulunduğu/sebep olduğu veya gelecekte katkıda bulunmayı/sebep olmayı hedeflediğidir. Sadece bireysel performansla (veya kuruluşun verimliliğiyle) ilgili eğilimler hakkında raporlama yapmak altta yatan bu soruya yanıt getirmemektedir. Dolayısıyla raporlar performansı, daha geniş sürdürülebilirlik kavramları bağlamında sunmaya gayret göstermelidir. Bu, kuruluşun performansının çevresel veya sosyal kaynaklara sektörel, yerel, bölgesel veya küresel seviyede getirilen sınırlamalar ve talepler bağlamında tartışılmasını beraberinde getirmektedir. s. 10-11 Önceliklendirme İlke: Rapor aşağıdaki Unsurları kapsamalıdır: Kuruluşun belirgin ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerini yansıtanlar veya Paydaşların değerlendirme ve kararlarını önemli biçimde etkileyenler Kuruluşlar raporlama yapabilecekleri konu başlıkları ile ilgili geniş bir yelpazeyle karşı karşıyadırlar. İlgili konu başlıkları, kuruluşun ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerini yansıtmaları veya paydaşların kararlarını etkilemeleri bakımından makul olarak önemli kabul edilebilecek ve bu nedenle potansiyel olarak rapora dahil edilmeyi hak eden konulardır. Önceliklendirme, Unsurların rapora dahil edilecek kadar önemli hale geldikleri eşiği temsil etmektedir. s. 11-12 Eksiksizlik İlke: Rapor öncelikli Unsurları ve bunların Çerçevelerini; belirgin ekonomik, çevresel ve sosyal etkileri yansıtmaya ve paydaşların kuruluşun raporlama dönemi dahilindeki performansını değerlendirebilmelerine yetecek şekilde kapsamalıdır. Eksiksizlik temel olarak kapsam, çerçeve ve süre boyutlarını ilgilendirmektedir. Eksiksizlik kavramı ayrıca bilgi toplama alanındaki uygulamalara ve bilgi sunumunun makul ve uygun olup olmadığına istinaden de kullanılabilmektedir. s. 12-13 4.2 RAPOR NİTELİĞİNİN BELİRLENMESİNE İLİŞKİN İLKELER Bu İlkeler grubu düzgün bir şekilde sunulması da dâhil olmak üzere sürdürülebilirlik raporunda kaliteli bilgilerin sağlanmasına yönelik tercihlerde yön gösterir . Bir raporda bilgilerin hazırlanma sürecine ilişkin kararlar bu İlkelerle tutarlı olmalıdır. Bu İlkelerin hepsi şeffaflığın sağlanmasında temel rol oynamaktadır. Bilgi kalitesi paydaşların performans hakkında sağlam ve makul değerlendirmeler yapabilmelerini ve uygun önlemleri alabilmelerini sağlamak bakımından önemlidir. Denge İlke: Rapor, genel performansın makul bir değerlendirmesinin yapılabilmesi için kuruluş performansının olumlu ve olumsuz yönlerini yansıtmalıdır. Rapor içeriğinin genel sunumu, kuruluş performansına ilişkin tarafsız bir tablo sağlamalıdır. Raporda, okuyucu tarafından verilecek bir kararı veya yargıyı yanlış veya uygunsuz bir şekilde etkilemesi makul olarak beklenebilecek seçimlere, eksiklere veya sunum formatlarından kaçınmalıdır. s. 13 BÖLÜM 4 Karşılaştırılabilirlik 18 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ İlke: Kuruluş bilgileri tutarlı bir şekilde seçmeli, derlemeli ve raporlamalıdır. Raporlanan bilgiler paydaşların kuruluş performansının zaman içinde geçirdiği değişiklikleri analiz edebilmesini sağlayacak ve diğer kuruluşlara kıyasla analizi destekleyecek bir biçimde sunulmalıdır. Performansın değerlendirilebilmesi için karşılaştırılabilirlik gereklidir. Raporu kullanan paydaşlar ekonomik, çevresel ve sosyal performansla ilgili olarak sunulan bilgileri kuruluşun geçmişteki performansı, hedefleri, mümkün olduğu derecede başka kuruluşların performansı karşısında değerlendirebilmelidirler. s. 14 Doğruluk İlke: Raporlanan bilgiler paydaşların kuruluşun performansını değerlendirebilmeleri için yeterince doğru ve ayrıntılı olmalıdır. Ekonomik, çevresel ve sosyal DMA ve Göstergelere yanıtlar; nitel yanıtlardan, ayrıntılı nicel ölçümlere kadar birçok farklı biçimde ifade edilebilir. Doğruluğu belirleyen nitelikler bilginin niteliğine ve bilginin kullanıcısına göre değişiklik gösterir. s. 14-15 Zamansal Tutarlılık İlke: Kuruluş, paydaşların bilinçli kararlar verebilmeleri amacıyla bilgilerin ihtiyaç duyulduğunda erişilebilir olmasını sağlamak için düzenli bir takvime göre raporlama yapmalıdır. Bilgilerin yararlılığı, paydaşlara bildirim zamanının paydaşların bu bilgileri karar alma süreçlerine etkili bir şekilde katabilmelerini sağlayıp sağlamadığına sıkı sıkıya bağlıdır. Açıklamanın zamanı hem raporlamanın düzenliliğini hem de raporda bildirilen gerçek olaylara yakınlığını anlatmaktadır. s. 15 Netlik İlke: Kuruluş, bilgileri raporu kullanan paydaşların anlayabileceği ve erişebileceği bir biçimde sunmalıdır. Bilgiler kuruluş ve faaliyetlerine ilişkin makul seviyede bilgili paydaşların anlayabileceği bir biçimde sunulmalıdır. s. 15-16 Güvenilirlik İlke: Kuruluş bir raporun hazırlanmasında kullanılan bilgi ve süreçleri incelemeye tabi tutulabilecekleri ve bilginin niteliğinin ve önceliklendirme durumunun belirlenebilmesini sağlayacak şekilde toplamalı, kaydetmeli, derlemeli, analiz etmeli ve bildirmelidir. Paydaşlar bir raporun, içeriğinin doğruluğunu ve Raporlama Kılavuzlarını ne kadar uygun bir şekilde uyguladığını kontrol edilebileceği yönünde güvenceye sahip olmalıdır. s. 16 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMASI KILAVUZLARI BÖLÜM 5 20 5 STANDART BİLDİRİMLER İki farklı türde Standart Bildirim bulunmaktadır: Genel Standart Bildirimler ve Özel Standart Bildirimler. 5.1 GENEL STANDART BİLDİRİMLER Strateji ve Analiz Kurumsal Profil Tanımlanan Öncelikli Unsurlar ve Çerçeveler Paydaş Katılımı Rapor Profili Yönetişim Etik ve Dürüstlük 5.2 ÖZEL STANDART BİLDİRİMLER Yönetim Yaklaşımı Hakkında Bildirimler Göstergeler Standart Bildirimler aşağıdaki bölümlerde daha ayrıntılı olarak sunulmaktadır. 21 BÖLÜM 5 G4 GENEL STANDART BİLDİRİMLERE GENEL BAKIŞ STRATEJİ VE ANALİZ G4-1 G4-2 KURUMSAL PROFİL G4-3 G4-4 G4-14 G4-15 G4-5 G4-6 G4-7 G4-8 G4-9 G4-10 G4-11 UNGC OECD/UNGC G4-12 G4-13 G4-16 TANIMLANAN ÖNCELİKLİ UNSURLAR VE ÇERÇEVELER G4-17 G4-18 G4-19 G4-20 G4-21 G4-22 G4-26 G4-27 G4-29 G4-30 G4-34 G4-35 G4-45 G4-46 G4-23 G4-31 G4-32 G4-33 G4-36 G4-37 G4-38 G4-39 G4-40 G4-41 G4-42 G4-43 G4-44 G4-47 G4-48 G4-49 G4-50 G4-51 G4-52 G4-53 G4-54 G4-55 PAYDAŞ KATILIMI G4-24 G4-25 RAPOR PROFİLİ G4-28 YÖNETİŞİM ETİK VE DÜRÜSTLÜK G4-56 G4-57 G4-58 AÇIKLAMALAR Genel Standart Bildirimler Her iki ‘uyumluluk’ kriteri seçeneği için Gerekli Genel Standart Bildirimler OECD Çokuluslu Şirketler için OECD Rehberi’ne bağlantı UNGC BM Küresel İlkeler Sözleşmesi ‘On İlke’ye bağlantı 22 BÖLÜM 5 G4 ÖZEL STANDART BİLDİRİMLERE GENEL BAKIŞ YÖNETIM YAKLAŞIMI HAKKINDA BILDIRIMLER Unsurlara göre Göstergeler KATEGORİ: ÇEVRESEL G4-DMA OECD/UNGC Ürün ve Hizmetler G4-EN27 Unsurlara göre Göstergeler G4-EN28 Uyum KATEGORİ: EKONOMİK Ekonomik Performans G4-EC1 G4-EC2 OECD G4-EC3 Nakliye G4-EC4 G4-EN30 Piyasa Varlığı G4-EC5 Genel G4-EC6 G4-EN31 Dolaylı Ekonomik Etkiler G4-EC7 Tedarikçinin Çevresel Bakımdan Değerlendirilmesi G4-EC8 G4-EN32 Satın Alma Uygulamaları G4-EN33 Çevresel Şikayet Mekanizmaları G4-EC9 KATEGORİ: ÇEVRESEL OECD/UNGC Malzemeler G4-EN1 G4-EN29 G4-EN34 KATEGORİ: SOSYAL İŞGÜCÜ UYGULAMALARI VE İNSANA YARAŞIR İŞ OECD/UNGC G4-EN2 İstihdam Enerji G4-LA1 G4-EN3 G4-EN4 G4-EN5 G4-EN6 G4-LA2 G4-LA3 G4-EN7 İşgücü/Yönetim İlişkileri UNGC Su G4-LA4 G4-EN8 G4-EN9 G4-EN10 İş Sağlığı ve Güvenliği OECD Biyolojik Çeşitlilik G4-LA5 G4-EN11 G4-EN12 G4-EN13 G4-LA6 G4-LA7 G4-LA8 G4-EN14 Eğitim ve Öğretim OECD Emisyonlar G4-LA9 G4-EN15 G4-EN16 G4-EN17 G4-EN18 G4-LA10 G4-LA11 G4-EN19 Çeşitlilik ve Fırsat Eşitliği G4-EN20 G4-LA12 G4-EN21 Kadın ve Erkekler için Eşit Ücret Atık Sular ve Atıklar G4-EN22 G4-EN23 AÇIKLAMALAR Özel Standart Bildirimler G4-EN24 G4-EN25 G4-EN26 G4-LA13 OECD Çokuluslu Şirketler için OECD Rehberi’ne bağlantı UNGC BM Küresel İlkeler Sözleşmesi ‘On İlke’ye bağlantı 23 BÖLÜM 5 G4 ÖZEL STANDART BİLDİRİMLERE GENEL BAKIŞ (devamı) Unsurlara göre Göstergeler Unsurlara göre Göstergeler İŞGÜCÜ UYGULAMALARI VE İNSANA YARAŞIR İŞ OECD/UNGC TOPLUM Tedarikçinin İşgücü Uygulamaları Bakımından Değerlendirilmesi Yerel Toplumlar G4-LA14 G4-LA15 G4-SO1 İşgücü Uygulamaları Şikayet Mekanizmaları OECD G4-LA16 OECD/UNGC G4-SO2 Yolsuzlukla Mücadele G4-SO3 İNSAN HAKLARI OECD/UNGC OECD/UNGC G4-SO4 G4-SO5 Kamu Politikası OECD/UNGC Yatırım G4-SO6 G4-HR1 G4-HR2 Rekabete Aykırı Davranış Ayrımcılığın Önlenmesi OECD OECD/UNGC G4-SO7 G4-HR3 Uyum Örgütlenme ve Toplu Sözleşme Hakkı OECD OECD/UNGC G4-SO8 G4-HR4 Çocuk İşçiler OECD/UNGC Tedarikçinin Toplum Üzerindeki Etkiler Bakımından Değerlendirilmesi G4-SO9 G4-HR5 Zorla veya Cebren Çalıştırma OECD/UNGC OECD G4-SO10 Toplum Üzerindeki Etkilere İlişkin Şikayet Mekanizmaları OECD G4-SO11 G4-HR6 Güvenlik Uygulamaları ÜRÜN SORUMLULUĞU OECD Müşteri Sağlık ve Güvenliği OECD G4-HR7 G4-PR1 G4-PR2 Yerli Halkların Hakları Ürün ve Hizmet Etiketlemesi G4-HR8 G4-PR3 G4-PR4 G4-PR5 Değerlendirme Pazarlama İletişimi G4-HR9 G4-PR6 G4-PR7 Tedarikçilerin İnsan Hakları Bakımından Değerlendirilmesi Müşteri Gizliliği G4-HR10 G4-HR11 G4-PR8 İnsan Hakları Şikayet Mekanizmaları Uyum G4-HR12 G4-PR9 AÇIKLAMALAR Özel Standart Bildirimler OECD Çokuluslu Şirketler için OECD Rehberi’ne bağlantı UNGC BM Küresel İlkeler Sözleşmesi ‘On İlke’ye bağlantı 24 BÖLÜM 5 5.1 GENEL STANDART BİLDİRİMLER UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Genel Standart Bildirimler sürdürülebilirlik raporları hazırlayan bütün kuruluşlar için geçerlidir. Kuruluşun ‘uyumluluk’ seçeneği tercihine bağlı olarak (s. 11-14) kuruluşun bildirmesi gerekli Genel Standart Bildirimlerini tanımlaması gerekmektedir. Genel Standart Bildirimler yedi kısma ayrılmıştır: Strateji ve Analiz, Kurumsal Profil, Tanımlanan Öncelikli Unsurlar ve Çerçeveler, Paydaş Katılımı, Rapor Profili, Yönetişim, Etik Değerler ve Dürüstlük. Strateji ve Analiz Bu Standart Bildirimler, Kılavuzların diğer bölümleri karşısında müteakip ve daha ayrıntılı raporlama sağlanması amacıyla kuruluşun sürdürülebilirliğinin genel bir stratejik görünümünü sunmaktadır. Strateji ve Analiz raporun diğer kısımlarında sağlanan bilgilerden yararlanabilir; bununla birlikte rapor içeriğinin basit bir şekilde özetlenmesi yerine stratejik konu başlıkları hakkında bir anlayış geliştirilmesine yöneliktir. G4-1 Bkz. kaynak 106, 107, 108. a.Kuruluşun (CEO, Başkan veya eşdeğer üst düzey pozisyon gibi) en üst düzey karar merciinden sürdürülebilirliğin kuruluşla ilgisi ve kuruluşun sürdürülebilirlik konusundaki stratejisi hakkında bir beyanda bulununuz. Bu beyan özellikle de kuruluşun neden olduğu veya katkıda bulunduğu belirgin ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerin ya da (tedarikçiler, yerel toplumlardaki kişi veya kuruluşlar gibi) başkalarıyla ilişkileri sonucunda doğan faaliyetleriyle ilişkilendirilebilecek etkilerin yönetilmesiyle ilgili kısa, orta ve uzun vadeli genel vizyon ve stratejiyi yansıtmalıdır. Beyan aşağıdakileri içermelidir: Uluslararası kabul görmüş standartlara uyulması ve bu standartların uzun vadeli kuruluş stratejisi ve başarısıyla ne şekilde bağdaştırıldığı da dahil olmak üzere sürdürülebilirlikle ilgili kısa ve orta vadeli stratejik öncelikler ve kilit konu başlıkları Kuruluşu etkileyen ve sürdürülebilirlik öncelikleri üzerinde etkisi bulunan (makroekonomik veya siyasi gibi) daha kapsamlı eğilimler Raporlama sürecindeki kilit olaylar, kazanımlar ve başarısızlıklar Hedefler bakımından performansa ilişkin görüşler Kuruluşun bir sonraki yıla ilişkin temel zorluk ve hedeflerine ve sonraki 3-5 yıla ilişkin hedeflerine genel bakış Kuruluşun stratejik yaklaşımıyla ilgili başka konular s. 237 BÖLÜM 5 G4-2 a.Kilit etkilerin, risklerin ve fırsatların bir tanımının sağlanması. Kuruluş kilit etkiler, riskler ve fırsatlar hakkında iki kısa açıklama bölümü sağlamalıdır. Birinci Bölüm; ulusal kanunlar ve uluslararası kabul görmüş ilgili standartlar tarafından tanımlanan haklar da dahil olmak üzere, kuruluşun sürdürülebilirlik üzerindeki kilit etkileri ile paydaşlar üzerindeki etkilerine odaklanmalıdır. Bu sırada kuruluşun paydaşlarının makul beklenti ve menfaatleri de dikkate alınmalıdır. Bu bölüm aşağıdakileri içermelidir: Kuruluşun belirgin ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerinin ve bu etkilere ilişkin zorluk ve fırsatlarının bir tanımı. Buna paydaşların ulusal kanunlarla tanımlanan hakları üzerindeki ve uluslararası kabul görmüş standart ve normlardaki beklentiler üzerindeki etkiler de dahildir Bu zorluk ve fırsatların önceliğinin belirlenmesine yönelik yaklaşım hakkında bir açıklama Raporlama sürecinde bu konu başlıklarına yanıt verme konusundaki ilerlemeye ve ilgili performansa dair varılan kilit sonuçlar. Buna düşük performans veya yüksek performans nedenlerinin bir değerlendirmesi de dahildir Performans ve ilgili değişikliklere atıfta bulunmak için oluşturulmuş olan mevcut temel süreçlerin bir tarifi İkinci Bölüm sürdürülebilirlik eğilimlerinin, risklerin ve fırsatların kuruluşun uzun vadeli beklentileri ve mali performansı üzerindeki etkilerine odaklanmalıdır. Bu, özellikle de mali paydaşlara veya gelecekte bu rolü oynayabileceklere ilişkin bilgilere odaklanmalıdır. İkinci Bölüm aşağıdakileri içermelidir: Kuruluşa yönelik, sürdürülebilirlik eğilimlerinden doğan en önemli risk ve fırsatların açıklaması Sürdürülebilirliğe ilişkin kilit konu başlıklarının; uzun vadeli kurumsal strateji, rekabet konumu, nitel ve (mümkünse) nicel mali değer yaratan etkenlerle ilişkileri bakımından risk ve fırsat olarak önceliğinin belirlenmesi Özetleyen tablo(lar): –– Hedefler, hedefler karşısındaki performans ve mevcut raporlama döneminde alınan dersler –– Bir sonraki raporlama dönemine ilişkin hedefler ile kilit risk ve fırsatlarla ilişkili orta vadeli (örneğin 3-5 yıllık) amaç ve hedefler Bu risk ve fırsatların yönetilmesi için özellikle getirilmiş yönetişim mekanizmalarının kısa tarifi ve bunlarla ilişkili başka risk ve fırsatların tanımlanması Kurumsal Profil Bu Standart Bildirimler, Kılavuzların başka bölümleri karşısında, müteakip ve daha detaylı bir raporlamaya bağlam sağlamak amacıyla kurumsal özelliklere genel bir bakış sağlamaktadır. G4-3 a.Kuruluşun adını bildiriniz. G4-4 a.Birincil markaları, ürünleri ve hizmetleri bildiriniz. 25 BÖLÜM 5 26 G4-5 a.Kuruluşun genel merkezinin bulunduğu yeri bildiriniz. G4-6 a.Kuruluşun faaliyet gösterdiği ülke sayısını ve kuruluşun belirgin faaliyetlerinin olduğu ya da raporda anlatılan sürdürülebilirlik konu başlıklarıyla bilhassa ilgili olan ülkelerin adlarını bildiriniz. G4-7 a.Mülkiyetin ve kanuni yapının niteliğini bildiriniz. G4-8 a.Hizmet verilen pazarları bildiriniz (coğrafi dağılım, hizmet verilen sektörler ile müşteri ve lehtar türleri dahil). G4-9 a.Aşağıdakiler de dahil olmak üzere kuruluşun ölçeğini bildiriniz: Toplam çalışan sayısı Toplam işlem sayısı Net satış (özel sektör kuruluşları için) veya net gelir (kamu sektörü kuruluşları için) Borç ve özkaynak bakımından bölüştürülmüş toplam işletme sermayesi (özel sektör kuruluşları için) Sağlanan ürün veya hizmetlerin miktarı s. 26 27 BÖLÜM 5 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-10 Bkz. kaynak 61, 62, 63, 105. a.Toplam çalışan sayısını iş sözleşmesi ve cinsiyete göre bildiriniz. b.Toplam bordrolu çalışan sayısını istihdam türü ve cinsiyete göre bildiriniz. c.Toplam işgücünü; çalışanlara, gözetime tabi işçilere ve cinsiyete göre bildiriniz. d.Toplam işgücünü bölge ve cinsiyete göre bildiriniz. e.Kuruluşun işlerinin önemli bir kısmının; kanunen serbest meslek sahibi olarak kabul edilen kişilerce mi yoksa çalışanlar veya gözetime tabi işçiler dışındaki, yüklenicilerin çalışanları ve gözetim altında çalışanlarınca mı gerçekleştirildiğini bildiriniz. f. İstihdam rakamlarındaki (turizm veya tarım sektörlerindeki mevsimsel istihdam değişiklikleri gibi) her türlü belirgin değişikliği bildiriniz. G4-11 s. 26-27 Bkz. kaynak 25, 26, 36, 40, 52, 53, 55. s. 28 a.Toplu iş sözleşmeleri kapsamındaki toplam çalışan sayısının yüzdesini bildiriniz. G4-12 s. 29 a.Kuruluşun tedarik zincirini tarif ediniz. G4-13 a.Aşağıdakiler de dahil olmak üzere; kuruluşun boyutu, yapısı, mülkiyeti veya tedarik zinciriyle ilgili raporlama sürecinde gerçekleşen her türlü belirgin değişikliği bildiriniz: Tesis açılışları, kapanışları ve genişletmeleri de dahil olmak üzere faaliyet yerlerindeki veya faaliyetlerdeki değişiklikler Sermaye yapısındaki değişiklikler ve diğer sermaye oluşturma, koruma ve değiştirme faaliyetleri (özel sektör kuruluşları için) Tedarikçilerin konumlarındaki, tedarik zincirinin yapısındaki veya seçim ve fesih de dahil olmak üzere tedarikçilerle ilişkilerdeki değişiklikler s. 29 KURULUŞ DIŞI İNİSİYATİFLERE KARŞI TAAHHÜTLER G4-14 Bkz. kaynak 94. a.Kuruluşun ihtiyati yaklaşımının bulunup bulunmadığını veya ihtiyatlılık ilkesini ne şekilde ele aldığını bildiriniz. s. 30 BÖLÜM 5 28 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-15 a.Kuruluşun imzaladığı veya desteklediği kuruluş dışında geliştirilmiş ekonomik, çevresel ve sosyal sözleşmelerin, ilkelerin ve diğer inisiyatiflerin bir listesini sağlayınız. s. 30 G4-16 a.Kuruluşun üyesi olduğu ve aşağıdaki rolleri aldığı derneklerin (örneğin sanayi derneklerinin) ve ulusal ya da uluslararası destek örgütlerinin bir listesini sağlayınız: Yönetişim organında görev aldığı Projelere veya komitelere katıldığı Rutin üyelik aidatları haricinde önemli miktarda fon sağladığı Üyeliği stratejik olarak değerlendirdiği Bu, öncelikli olarak kurumsal seviyedeki üyeliklerle ilgilidir. Tanımlanan Öncelikli Unsurlar ve Çerçeveler Bu Standart Bildirimler; kuruluşun Rapor İçeriğini, tanımlanan öncelikli Unsurları ve bunların Çerçevelerini ve yeniden düzenlenen beyanları tanımlamakta izlediği sürece genel bir bakış sağlamaktadır. G4-17 a.Kuruluşun konsolide bilançolarına veya eşdeğer belgelerine dahil edilmiş bütün kuruluşların bir listesini sağlayınız. b.Kuruluşun konsolide bilançosuna veya eşdeğer belgesine dahil edilmiş herhangi bir kuruluşun rapor kapsamı dışında tutulmuş olup olmadığını bildiriniz. Kuruluş bu Standart Bildirimi bilgilerle ilgili olarak kamuoyunun erişimine açık konsolide bilançolara veya eşdeğer belgelere atıfta bulunmak suretiyle raporlayabilir. G4-18 a.Rapor içeriğini ve Unsur Çerçevelerini tanımlamaya yönelik süreci açıklayınız. b.Kuruluşun, Rapor İçeriğinin Belirlenmesine İlişkin Raporlama İlkelerini ne şekilde uyguladığını açıklayınız. s. 31-40 G4-19 a.Rapor içeriğinin belirlenmesi sürecinde tanımlanan bütün öncelikli Unsurların bir listesini sağlayınız. s. 31-40 BÖLÜM 5 29 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-20 a.Her bir öncelikli Unsur için kuruluş içindeki Unsur Çerçevesini aşağıdaki gibi bildiriniz: Unsurun kuruluş içinde öncelikli olup olmadığını bildiriniz Unsur kuruluş içindeki bütün kuruluşlar için (G4-17’de tarif edildiği üzere) öncelikli değilse aşağıdaki iki yaklaşımdan birini seçiniz ve herhangi birini bildiriniz: –– G4-17’ye dahil edilen ve Unsurun öncelik teşkil etmediği kuruluşların veya kuruluş gruplarının listesi veya –– G4-17’ye dahil edilen ve Unsurun öncelik teşkil ettiği kuruluşların veya kuruluş gruplarının listesi Kuruluş içindeki Unsur Çerçevesi ile ilgili her tür özel sınırlandırmayı bildiriniz s. 31-40 G4-21 a.Her bir öncelikli Unsur için kuruluş dışındaki Unsur Çerçevesini aşağıdaki gibi bildiriniz: Unsurun kuruluş dışında öncelikli olup olmadığını bildiriniz Unsurun kuruluş dışında önceliklendirilmesi durumunda Unsurun öncelik teşkil ettiği bu kuruluşları, kuruluş gruplarını veya bileşenleri tanımlayınız. Buna ek olarak, Unsurun tanımlanan bu kuruluşlar için öncelikli olduğu coğrafi konumu tarif ediniz Kuruluş dışındaki Unsur Çerçevesi ile ilgili her tür özel sınırlandırmayı bildiriniz s. 31-40 G4-22 a.Önceki raporlarda sağlanan bilgilere ilişkin yeniden düzenlenen her tür beyanın etkisini ve bu beyanların yeniden düzenlenme nedenlerini bildiriniz. s. 42 G4-23 a.Önceki raporlama dönemlerine göre Kapsam ve Unsur Çerçevelerindeki belirgin değişiklikleri bildiriniz. Paydaş Katılımı Bu Standart Bildirimler kuruluşun raporlama dönemi zarfındaki paydaş katılımına genel bir bakış sağlamaktadır. Bu Standart Bildirimler raporun hazırlanması için gerçekleştirilen katılımla sınırlı olmak zorunda değildir. G4-24 a.Kuruluşun temas kurduğu paydaş gruplarının bir listesini sağlayınız. s. 43 BÖLÜM 5 30 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-25 a.Temas kurulacak paydaşların belirlenmesinin ve seçiminin esasını bildiriniz. s. 43 G4-26 a.Türe ve paydaş grubuna göre temas sıklığını da kapsayacak şekilde kuruluşun paydaş temasını ve bu temaslardan herhangi birinin özellikle rapor hazırlama sürecinin bir parçası olarak kurulup kurulmadığını bildiriniz. G4-27 a.Paydaş katılımı kanalıyla ortaya konan kilit konu başlıklarını ve kaygıları ve kuruluşun raporlama da dahil olmak üzere bu kilit konu başlıklarına ve kaygılara ne şekilde yanıt verdiğini bildiriniz. Kilit konu başlıklarının ve kaygıların her birini ortaya koyan paydaş gruplarını bildiriniz. Rapor Profili Bu Standart Bildirimler; rapor, GRI İçerik İndeksi ve dış denetim arayışına olan yaklaşımı hakkındaki temel bilgiler üzerine genel bir bakış sağlamaktadır. G4-28 a.Sağlanan bilgiler için (mali yıl veya takvim yılı gibi) raporlama dönemi. G4-29 a.Sunulan en son (bundan bir önceki) raporun (varsa) tarihi. G4-30 a.Raporlama sıklığı (örneğin yıllık, iki yılda bir). s. 44 31 BÖLÜM 5 G4-31 a.Rapor ve içeriği ile ilgili sorular için iletişim bilgileri sağlayınız. GRI İÇERİK İNDEKSİ G4-32 a.Kuruluşun seçmiş olduğu ‘uyumluluk’ seçeneğini bildiriniz. b.Tercih edilen seçeneğe ilişkin GRI İçerik İndeksini bildiriniz (aşağıdaki tablolara bakınız). c.Rapor dış denetimden geçmiş ise atıfta bulunulan Dış Denetim Raporunu bildiriniz. GRI dış denetimin kullanılmasını önermektedir, fakat bu, Kılavuzlarla ‘uyumluluk’ bakımından bir zorunluluk değildir. ‘Uyumluluk’ için GRI İçerik İndeksi - Temel GENEL STANDART BİLDİRİMLER Genel Standart Bildirimler STRATEJİ VE ANALİZ G4-1 KURUMSAL PROFİL G4-3 G4-4 G4-5 G4-6 G4-7 G4-8 G4-9 G4-10 G4-11 G4-12 G4-13 G4-14 G4-15 G4-16 Sayfa Dış Denetim Standart Bildirim Maddesinin dış denetime tabi tutulup tutulmadığını belirtiniz. Tutulduysa, Dış Denetim Beyanının sayfa referansını rapora dahil ediniz. 32 BÖLÜM 5 GENEL STANDART BİLDİRİMLER Genel Standart Bildirimler Sayfa Dış Denetim Standart Bildirim Maddesinin dış denetime tabi tutulup tutulmadığını belirtiniz. Tutulduysa, Dış Denetim Beyanının sayfa referansını rapora dahil ediniz. TANIMLANAN ÖNCELİKLİ UNSURLAR VE ÇERÇEVELER G4-17 G4-18 G4-19 G4-20 G4-21 G4-22 G4-23 PAYDAŞ KATILIMI G4-24 G4-25 G4-26 G4-27 RAPOR PROFİLİ G4-28 G4-29 G4-30 G4-31 G4-32 G4-33 YÖNETİŞİM G4-34 ETİK VE DÜRÜSTLÜK G4-56 ÖZEL STANDART BİLDİRİMLER Öncelikli Unsurlar (G4-19’daki gibi) Tanımlanan öncelikli Unsurların listesini sağlayınız. DMA ve Göstergeler Tanımlanan her bir öncelikli unsura ilişkin Özel Standart Bildirimlerin bir listesini sayfa numarasıyla (veya linkle) birlikte veriniz). Hariç Tutulanlar İstisnai durumlarda, gereken belirli bilgilerin bildirilmesi mümkün değilse, hariç tutma nedenini veriniz (s. 13’te tanımlandığı şekliyle). Dış Denetim Standart Bildirimin dış denetime tabi tutulup tutulmadığını belirtiniz. Tutulduysa, Dış Denetim Beyanının sayfa referansını rapora dahil ediniz. 33 BÖLÜM 5 ‘Uyumluluk’ için GRI İçerik İndeksi - Kapsamlı GENEL STANDART BİLDİRİMLER Genel Standart Bildirimler Sayfa Hariç Tutulanlar İstisnai durumlarda, gereken belirli bilgilerin bildirilmesi mümkün değilse, hariç tutma nedenini veriniz (s.13’te tanımlandığı şekliyle). STRATEJİ VE ANALİZ G4-1 Uygulanabilir değil G4-2 Uygulanabilir değil KURUMSAL PROFİL G4-3 Uygulanabilir değil G4-4 Uygulanabilir değil G4-5 Uygulanabilir değil G4-6 Uygulanabilir değil G4-7 Uygulanabilir değil G4-8 Uygulanabilir değil G4-9 Uygulanabilir değil G4-10 Uygulanabilir değil G4-11 Uygulanabilir değil G4-12 Uygulanabilir değil G4-13 Uygulanabilir değil G4-14 Uygulanabilir değil G4-15 Uygulanabilir değil G4-16 Uygulanabilir değil TANIMLANAN ÖNCELİKLİ UNSURLAR VE ÇERÇEVELER G4-17 Uygulanabilir değil G4-18 Uygulanabilir değil G4-19 Uygulanabilir değil G4-20 Uygulanabilir değil G4-21 Uygulanabilir değil G4-22 Uygulanabilir değil G4-23 Uygulanabilir değil PAYDAŞ KATILIMI G4-24 Uygulanabilir değil G4-25 Uygulanabilir değil G4-26 Uygulanabilir değil G4-27 Uygulanabilir değil Dış Denetim Standart Bildirim Maddesinin dış denetime tabi tutulup tutulmadığını belirtiniz. Tutulduysa, Dış Denetim Beyanının sayfa referansını rapora dahil ediniz. 34 BÖLÜM 5 GENEL STANDART BİLDİRİMLER Genel Standart Bildirimler Sayfa Hariç Tutulanlar İstisnai durumlarda, gereken belirli bilgilerin bildirilmesi mümkün değilse, hariç tutma nedenini veriniz (s.13’te tanımlandığı şekliyle). RAPOR PROFİLİ G4-28 Uygulanabilir değil G4-29 Uygulanabilir değil G4-30 Uygulanabilir değil G4-31 Uygulanabilir değil G4-32 Uygulanabilir değil G4-33 Uygulanabilir değil YÖNETİŞİM G4-34 Uygulanabilir değil G4-35 G4-36 G4-37 G4-38 G4-39 G4-40 G4-41 G4-42 G4-43 G4-44 G4-45 G4-46 G4-47 G4-48 G4-49 G4-50 G4-51 G4-52 G4-53 G4-54 G4-55 ETİK VE DÜRÜSTLÜK G4-56 G4-57 G4-58 Uygulanabilir değil Dış Denetim Standart Bildirim Maddesinin dış denetime tabi tutulup tutulmadığını belirtiniz. Tutulduysa, Dış Denetim Beyanının sayfa referansını rapora dahil ediniz. 35 BÖLÜM 5 ÖZEL STANDART BİLDİRİMLER Öncelikli Unsurlar (G4-19’daki gibi) Tanımlanan öncelikli Unsurların listesini sağlayınız. DMA ve Göstergeler Tanımlanan her bir öncelikli unsura ilişkin Özel Standart Bildirimlerin bir listesini sayfa numarasıyla (veya linkle) birlikte veriniz. Hariç Tutulanlar İstisnai durumlarda, gereken belirli bilgilerin bildirilmesi mümkün değilse, hariç tutma nedenini veriniz (s.13’te tanımlandığı şekliyle). Dış Denetim Standart Bildirim Maddesinin dış denetime tabi tutulup tutulmadığını belirtiniz. Tutulduysa, Dış Denetim Beyanının sayfa referansını rapora dahil ediniz. Gerekli Standart Bildirimlerin Referans Gösterilerek Raporlanması ‘Uyumluluk’ seçeneklerinin gerektirdiği Standart Bildirimlere ilişkin bilgiler, hissedarlara yönelik yıllık raporlar veya diğer zorunlu veya gönüllü raporlar gibi kuruluş tarafından hazırlanmış başka raporlara halihazırda dahil edilmiş olabilir. Bu durumlarda kuruluş bu bildirimleri sürdürülebilirlik raporunda tekrar etmemeyi ve bunun yerine ilgili bilgilerin bulunabileceği yerlere ait referans eklemeyi tercih edebilir. Bu sunum tarzı; referansın açık olması (örneğin hissedarlara yönelik yıllık rapora yapılan genel referanslar raporun ilgili bölümünün, tablolunun vb. adını içermediği sürece kabul edilebilir olmayacaktır) ve bilgilerin kamuya açık ve kolaylıkla erişilebilir olması kaydıyla kabul edilebilecektir. Bu, sürdürülebilirlik raporunun elektronik veya ağ tabanlı formatta sunulduğu ve diğer elektronik veya ağ tabanlı raporlara bağlantıların sunulduğu durumlar içinde geçerlidir. RAPORLAMA ORTAMI Elektronik veya ağ tabanlı raporlama ve basılı raporlar, raporlama için uygun ortamlardır. Kuruluşlar bir ağ tabanlı rapor ve basılı rapor kombinasyonunu kullanmayı ya da sadece tek bir ortamdan yararlanmayı tercih edebilirler. Örneğin kuruluşlar internet sitelerinde ayrıntılı bir rapor sunmayı veya stratejilerini, analizlerini ve performans bilgilerini içeren bir yönetici özetini kağıt üzerinde sağlamayı tercih edebilirler. Tercih muhtemelen kuruluşun raporlama dönemi, içerik güncelleme planları, raporun muhtemel kullanıcıları ve dağıtım stratejisi gibi diğer pratik faktörler hakkındaki kararlarına bağlı olacaktır. En azından bir ortamda (internet veya basılı) kullanıcılara raporlama dönemine ilişkin bütün bilgilere erişim imkanı sağlanmalıdır. Kılavuzlarla ‘Uyumlu Olarak’ Hazırlanmayan Raporlara İlişkin Not Bir kuruluşun Kılavuzlardaki Standart Bildirimleri raporlaması fakat ‘uyumluluk’ seçeneklerinden herhangi birinin tüm gereklerini yerine getirmemesi durumunda rapor aşağıdaki beyanı içermelidir: “Bu rapor GRI Sürdürülebilirlik Raporlaması Kılavuzlarından Standart Bildirimler içermektedir”. Standart Bildirimlerin ve bunların kuruluş raporundaki konumlarının bir listesi bu beyanla birlikte sağlanmalıdır. BÖLÜM 5 GÜVENCE 36 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-33 a.Kuruluşun rapor için dış denetim arayışı ile ilgili politikasını ve mevcut uygulamasını bildiriniz. b.Sürdürülebilirlik raporuna ekli denetim raporuna dahil edilmemişse, sağlanan her tür dış denetimin kapsamını ve esasını bildiriniz. c.Kuruluş ve güvence sağlayanlar arasındaki ilişkiyi bildiriniz. d.En yüksek yönetişim organının veya üst düzey yöneticilerin kuruluşun sürdürülebilirlik raporu dış denetimine katılıp katılmadıklarını bildiriniz. s. 51 Yönetişim Bu Standart Bildirimler aşağıdakilere genel bir bakış sağlamaktadır: Yönetişim yapısı ve bileşimi En yüksek yönetişim organının kuruluşun amacının, değerlerinin ve stratejisinin belirlenmesindeki rolü En yüksek yönetişim organının yetkinlik ve performans değerlendirmesi En yüksek yönetişim organının risk yönetimindeki rolü En yüksek yönetişim organının sürdürülebilirlik raporlamasındaki rolü En yüksek yönetişim organının ekonomik, çevresel ve sosyal performansın değerlendirilmesindeki rolü Ücretler ve teşvikler Bkz. kaynak 125. YÖNETİŞİM YAPISI VE BİLEŞİMİ Kuruluşun yönetişim yapısındaki ve bileşimindeki şeffaflık, ilgili organ ve bireylerin hesap verebilirliğinin sağlanması bakımından önemlidir. Bu Standart Bildirimler en yüksek yönetişim organının, kuruluşun amacını desteklemek için ne şekilde kurulduğunu ve yapılandırıldığını ve bu amacın ekonomik, çevresel ve sosyal boyutlarla nasıl bir ilişki içinde olduğunu tarif etmektedir. G4-34 a.En yüksek yönetişim organının komiteleri de dahil olmak üzere kuruluşun yönetişim yapısını bildiriniz. Ekonomik, çevresel ve sosyal etkiler konusunda karar vermekten sorumlu her türlü komiteyi belirtiniz. G4-35 a.En yüksek yönetişim organının üst düzey yöneticilere ve diğer çalışanlara Ekonomik, çevresel ve sosyal konu başlıkları ile ilgili yetki devir sürecini bildiriniz. G4-36 a.Kuruluşun; ekonomik, çevresel ve sosyal konu başlıkları ile ilgili sorumluluğa sahip en yüksek idari düzeydeki bir mevkii veya mevkileri tayin edip etmediğini ve mevki sahiplerinin doğrudan en yüksek yönetişim organına karşı sorumlu olup olmadıklarını bildiriniz. s. 52 BÖLÜM 5 37 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-37 a.Ekonomik, çevresel ve sosyal konu başlıkları ile ilgili olarak paydaşlar ile en yüksek yönetişim organı arasındaki iletişime yönelik süreçleri bildiriniz. İletişim devredilmişse kime devredildiğini ve en yüksek yönetişim organına yapılan her geribildirim sürecini bildiriniz. G4-38 a.En yüksek yönetişim organının ve komitelerinin bileşimlerini aşağıdakilere göre bildiriniz: İcrada görevli olma veya olmama Bağımsızlık Yönetişim organındaki görev süresi Her bir bireyin başka belirgin konum ve taahhütlerinin sayısı ve taahhütlerin niteliği Toplumsal cinsiyet Yeterli şekilde temsil edilemeyen sosyal gruplara üye olma Ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerle ilgili yetkiler Paydaş temsili G4-39 a.En yüksek yönetişim organının Başkanının aynı zamanda bir icra müdürü olup olmadığını (ve öyleyse bu kişinin kuruluşun yönetimindeki işlevini ve bu ayarlamanın gerekçelerini) bildiriniz. G4-40 a.En yüksek yönetişim organı ve komiteleri için aday belirleme ve seçim süreçlerini ve aşağıdakiler de dahil olmak üzere en yüksek yönetişim organı üyelerinin belirlenmesinde ve seçiminde kullanılan kriterleri bildiriniz: Çeşitliliğin gözetilip gözetilmediği ve ne şekilde gözetildiği Bağımsızlığın gözetilip gözetilmediği ve ne şekilde gözetildiği Ekonomik, çevresel ve sosyal konularla ilgili uzmanlık ve tecrübenin gözetilip gözetilmediği ve ne şekilde gözetildiği Paydaşların (hissedarlar dahil) katılıp katılmadığı ve ne şekilde katıldığı s. 53 38 BÖLÜM 5 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-41 Bkz. kaynak 74. a.Menfaat çatışmalarından kaçınılmasını ve bunların yönetilebilmesini sağlayan en yüksek yönetişim organıyla ilgili süreçleri bildiriniz. Menfaat çatışmalarının asgari olarak aşağıdakiler de dahil olmak üzere paydaşlara açıklanıp açıklanmadığını bildiriniz: Kurullar arası üyelik Tedarikçilerle ve diğer paydaşlarla karşılıklı hissedarlık Hakim hissedarın mevcut olup olmadığı İlgili tarafların bildirimleri EN YÜKSEK YÖNETİŞİM ORGANININ AMAÇ, DEĞER VE STRATEJİ BELİRLEMEDEKİ ROLÜ En yüksek yönetişim organı, kuruluşun gidişatını belirler ve kuruluşun amacını, değerlerini ve stratejisini tanımlama konusunda önemli bir role sahiptir. G4-42 a.En yüksek yönetişim organının ve üst düzey yöneticilerin; kuruluşun amaç, değer veya misyon beyanlarının, stratejilerinin, politikalarının ve ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerle ilgili hedeflerinin geliştirilmesi, onaylanması ve güncellenmesindeki rollerini bildiriniz. EN YÜKSEK YÖNETİŞİM ORGANININ YETKİNLİK VE PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ Bu Standart Bildirimler en yüksek yönetişim organının ve üst düzey yöneticilerinin ekonomik, çevresel ve sosyal etkileri anlama, tartışma ve bunlara etkili bir biçimde yanıt verme isteğini ve yeteneğini tanımlamakta ve en yüksek yönetişim organının etkililiğinin devamının sağlanması için dahili veya harici bir sürecin yürürlükte olup olmadığını göstermektedir. G4-43 a.En yüksek yönetişim organının ekonomik, çevresel ve sosyal konu başlıklarındaki kolektif bilgisinin geliştirilmesi ve artırılması için alınan önlemleri bildiriniz. G4-44 a.En yüksek yönetişim organının ekonomik, çevresel ve sosyal konu başlıklarının yönetişimi açısından performansının değerlendirilmesine ilişkin süreçleri bildiriniz. Bu değerlendirmenin bağımsız olup olmadığını ve sıklığını bildiriniz. Bu değerlendirmenin bir öz değerlendirme olup olmadığını bildiriniz. b.En yüksek yönetişim organının asgari olarak üyelik ve kurumsal uygulamalarda değişiklikler de dahil olmak üzere ekonomik, çevresel ve sosyal konu başlıklarının yönetişimi açısından performansının değerlendirilmesine karşılık olarak gerçekleştirilen eylemleri bildiriniz. s. 54 BÖLÜM 5 EN YÜKSEK YÖNETİŞİM ORGANININ RİSK YÖNETİMİNDEKİ ROLÜ Bu Standart Bildirimler en yüksek yönetişim organının risk yönetimi süreçlerinden ve bunların genel etkililiğinden sorumlu olup olmadığını tanımlamaktadır. En yüksek yönetişim organının ve üst düzey yöneticilerin uzun vadeli ve daha geniş etkili risk unsurlarına ve bunların stratejik planlamaya katılmalarına olan ilgileri önemli yönetişim bildirimleridir. Bkz. kaynaklar 74,106, 107, 108. G4-45 a.En yüksek yönetişim organının ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerin, risklerin ve fırsatların tanımlanması ve yönetimindeki rolünü bildiriniz. En yüksek yönetişim organının durum tespiti sürecinin uygulanmasındaki rolünü de dahil ediniz. b.En yüksek yönetişim organının ekonomik, çevresel ve sosyal etkileri, riskleri ve fırsatları tanımlamasını ve yönetmesini desteklemek için paydaş görüşlerinden yararlanılıp yararlanılmadığını bildiriniz. G4-46 a.En yüksek yönetişim organının kuruluşun ekonomik, çevresel ve sosyal konu başlıklarına ilişkin risk yönetimi süreçlerinin etkililiğinin incelenmesindeki rolünü bildiriniz. G4-47 a.En yüksek yönetişim organının ekonomik, çevresel ve sosyal etkileri, riskleri ve fırsatları inceleme sıklığını bildiriniz. EN YÜKSEK YÖNETİŞİM ORGANININ SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMASINDAKİ ROLÜ Bu Standart Bildirimler en yüksek yönetişim organının kuruluşun sürdürülebilirlik bildirimlerinin geliştirilmesi ve onaylanmasına katılım seviyesini ve bunun mali raporlamayla ilişkili süreçlerle ne derecede paralel hale getirilebileceğini göstermektedir. G4-48 a.Kuruluşun sürdürülebilirlik raporunu resmen inceleyen ve onaylayan ve bütün öncelikli Unsurların dahil edilmiş olmasını sağlayan en kıdemli komiteyi veya mevkii bildiriniz. 39 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ s. 237 BÖLÜM 5 EN YÜKSEK YÖNETİŞİM ORGANININ EKONOMİK, ÇEVRESEL VE SOSYAL PERFORMANSIN DEĞERLENDİRİLMESİNDEKİ ROLÜ Bu Standart Bildirimler en yüksek yönetişim organının kuruluşun ekonomik, çevresel ve sosyal konu başlıklarına ilişkin performansının takibine ve buna tepki verilmesine ne şekilde katıldığını göstermektedir. Ekonomik, çevresel ve sosyal performans; en yüksek yönetişim organının gerekli durumlarda takip edilmesini ve yanıt verilmesini sağladığı önemli riskler ve fırsatlar ortaya koymaktadır. Bu Standart Bildirimler ayrıca kuruluşun kritik konuları en yüksek yönetişim organına iletme süreçlerini de konu almaktadır. 40 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-49 a.Kritik konuların en yüksek yönetişim organına iletilmesine ilişkin süreci bildiriniz. G4-50 a.En yüksek yönetişim organına iletilen kritik konuların niteliğini ve sayısını ve bunların göz önüne alınması ve çözümlenmesinde kullanılan mekanizmayı/mekanizmaları bildiriniz. s. 56 ÜCRETLER VE TEŞVİKLER Bu Standart Bildirimler; ücretlendirmeye ilişkin düzenlemelerin kuruluşun stratejik hedeflerini destekleyecek, paydaşların menfaatleriyle uyumlu olacak ve en yüksek yönetişim organı üyelerinin, üst düzey yöneticilerin ve çalışanların istihdam edilmesini, motive edilmesini ve elde tutulmasını sağlayacak şekilde oluşturulan ücret politikalarına odaklanmaktadır. Bkz. kaynak 124. s. 57 G4-51 a.En yüksek yönetişim organına ve üst düzey yöneticilere ilişkin ücret politikalarını aşağıdaki ücret türleri bağlamında bildiriniz: Sabit ücret ve değişken ücret: –– Performansa dayalı ücret –– Hisse senedine dayalı ücret –– İkramiyeler –– Ertelenmiş veya kazanılmış hisseler İşe başlama ikramiyeleri veya istihdam teşvik ödemeleri Fesih tazminatları Geri Almalar En yüksek yönetişim organı, üst düzey yöneticiler ve bütün diğer çalışanlar için yardım planları ve katkı payı oranları arasındaki fark da dahil olmak üzere emeklilik tazminatı b.Ücret politikasındaki performans kriterlerinin en yüksek yönetişim organının ve üst düzey yöneticilerin ekonomik, çevresel ve sosyal hedefleriyle olan ilişkisini bildiriniz. s. 57 BÖLÜM 5 41 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-52 a.Ücretin belirlenmesine ilişkin süreci bildiriniz. Ücretin belirlenmesine ücretlendirme danışmanlarının katılıp katılmadığını ve bu kişilerin yönetimden bağımsız olup olmadıklarını bildiriniz. Ücretlendirme danışmanlarının kuruluşla olan başka her türlü ilişkisini bildiriniz. G4-53 a.Uygulanabilir olması halinde ücret politikaları ve teklifleri ile ilgili oylamaların sonuçları da dahil olmak üzere ücretlerle ilgili olarak paydaşların görüşlerinin ne şekilde istendiğini ve dikkate alındığını bildiriniz. G4-54 a.Kuruluşun belirgin faaliyetlerinin bulunduğu her bir ülkedeki en yüksek ücret veya maaş alan bireyine ilişkin yıllık toplam ücreti aynı ülkedeki bütün çalışanlara yönelik yıllık toplam ücretin medyanıyla (en yüksek ödeme alan bireyi hariç tutarak) orantılayınız ve bu oranı bildiriniz. s. 58 G4-55 a.Kuruluşun belirgin faaliyet dallarında her bir ülkedeki en yüksek ücret veya maaş alan bireyine ilişkin yıllık toplam ücretteki yüzde artışı aynı ülkedeki bütün çalışanlara yönelik yıllık toplam ücretteki medyan yüzde artışla (en yüksek ödeme alan birey hariç) orantılayınız ve bu oranı bildiriniz. s. 59 Etik ve Dürüstlük Bu Standart Bildirimler aşağıdakilere genel bir bakış sağlamaktadır: Kuruluşun değerleri, ilkeleri, standartları ve normları Etik ve yasal davranış hakkında öneri almaya yönelik dahili ve harici mekanizmaları Etik olmayan veya yasadışı davranışlar hakkındaki kaygıların ve dürüstlükle ilgili konuların raporlanmasına ilişkin mekanizmaları G4-56 a.Kuruluşun davranış kuralları ve etik kuralları gibi değerlerini, ilkelerini, standartlarını ve davranış normlarını tanımlayınız. s. 60 BÖLÜM 5 42 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-57 a.Etik ve yasal davranışla ve kurumsal dürüstlükle ilgili konular hakkında öneri alınmasına yönelik yardım hatları veya danışma hatları gibi dahili ve harici mekanizmaları bildiriniz. s. 60 G4-58 a.Etik olmayan ve yasadışı davranışlar hakkındaki kaygıların ve kurumsal dürüstlükle ilgili konuların bildirilmesine yönelik; hat yönetimi kanalıyla uyarı, bildirim mekanizmaları ve yardım hatları gibi dahili ve harici mekanizmaları bildiriniz. s. 61 BÖLÜM 5 5.2 ÖZEL STANDART BİLDİRİMLER Kılavuzlar, Özel Standart Bildirimleri üç Kategoriye ayırmaktadır: Ekonomik, Çevresel ve Sosyal. Sosyal Kategorisi de dört alt Kategoriye ayrılmıştır ve bunlar İşgücü Uygulamaları ve İnsana Yaraşır İş, İnsan Hakları, Toplum ve Ürün Sorumluluğudur. GRI Unsurları her bir Kategori dahilinde düzenlenmiştir. Sonraki sayfadaki Tablo 5 Kategoriler ve Unsurları genel olarak özetlemektedir. Kuruluşun sürdürülebilirlik raporu, öncelikli Unsurlara, yani kuruluş tarafından etkilerin öncelik teşkil ettiği belirtilen Unsurlara ilişkin bilgiler sunmaktadır. Öncelikli Unsurlar kuruluşun belirgin ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerini yansıtan veya paydaşların değerlendirme ve kararlarını önemli oranda etkileyen unsurlardır. Rapor İçeriğinin Belirlenmesine İlişkin Raporlama İlkeleri kuruluşlara öncelikli Unsurları ve bunların Çerçevelerini belirlemede yardımcı olmak ve bunların etkilerinin öncelikli olarak tanımlanabileceği durumları göstermek üzere tasarlanmıştır. (Bu İlkelerin tanımı ve bunların uygulanmasına ilişkin Rehberlik Uygulama El Kitabının 9-13 ve 31-40. sayfalarında bulunabilir.) Her bir tanımlanmış öncelikli Unsur için bildirilen bilgi DMA ve Gösterge(ler) olarak bildirilebilir. Sürdürülebilirliğin ekonomik boyutu kuruluşun paydaşlarının ekonomik durumları ve yerel, ulusal ve küresel seviyedeki ekonomik sistemler üzerindeki etkileriyle ilgilidir. Kuruluşun mali durumuna odaklanmamaktadır. 43 44 BÖLÜM 5 TABLO 5: KILAVUZLARDAKİ KATEGORİ VE UNSURLAR Kategori Ekonomik Çevresel UnsurlarIV Ekonomik Performans Piyasa Varlığı Dolaylı Ekonomik Etkiler Satın Alma Uygulamaları Malzemeler Enerji Su Biyolojik Çeşitlilik Emisyonlar Atık Sular ve Atıklar Ürün ve Hizmetler Uyum Nakliye Genel Tedarikçinin Çevresel Bakımdan Değerlendirilmesi Çevresel Şikayet Mekanizmaları Kategori Sosyal Alt Kategoriler İşgücü Uygulamaları İnsan Hakları ve İnsana Yaraşır İş UnsurlarIV İstihdam İşgücü/Yönetim İlişkileri İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim ve Öğretim Çeşitlilik ve Fırsat Eşitliği Kadın ve Erkekler için Eşit Ücret Tedarikçinin İşgücü Uygulamaları Bakımından Değerlendirilmesi İşgücü Uygulamaları Şikayet Mekanizmaları Yatırım Ayrımcılığın Önlenmesi Örgütlenme ve Toplu Sözleşme Hakkı Çocuk İşçiler Zorla veya Cebren Çalıştırma Güvenlik Uygulamaları Yerli Halkların Hakları Değerlendirme Tedarikçilerin İnsan Hakları Bakımından Değerlendirilmesi İnsan Hakları Şikayet Mekanizmaları Toplum Ürün Sorumluluğu Yerel Toplumlar Yolsuzlukla Mücadele Kamu Politikası Rekabete Aykırı Davranış Uyum Tedarikçinin Toplum Üzerindeki Etkiler Bakımından Değerlendirilmesi Toplum Üzerindeki Etkilere İlişkin Şikayet Mekanizmaları Müşteri Sağlık ve Güvenliği Ürün ve Hizmet Etiketlemesi Pazarlama İletişimi Müşteri Gizliliği Uyum IV Konu başlığı ifadesi, Kılavuzlarda sürdürülebilirliğe ilişkin tüm olası konuları anlatmakta kullanılmaktadır. Kılavuzlarda Unsur kelimesi, söz konusu Kılavuzların kapsadığı konuların listesine atfen kullanılmaktadır. BÖLÜM 5 Yönetim Yaklaşımı Hakkında Bildirimler (DMA) GİRİŞ DMA’nın amacı kuruluşa öncelikli Unsurlarla ilgili ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerin nasıl yönetildiğini açıklama fırsatı vermektir. Öncelikli Unsurlar kuruluş tarafından Rapor İçeriğinin Belirlenmesine İlişkin Raporlama İlkelerinin (G4-18 için Uygulama El Kitabı s. 31-40’ta Rehberlik’e bakınız) kullanılmasıyla belirlenir. Öncelikli Unsurlar kuruluşun belirgin ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerini yansıtan veya paydaşların değerlendirme ve kararlarını önemli oranda etkileyen unsurlardır. DMA bir kuruluşun mevcut ve olası öncelikli ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerini ne şekilde belirlediği, analiz ettiği ve bunlara nasıl yanıt verdiği hakkında açıklayıcı bilgi verir. DMA ayrıca Göstergeler tarafından bildirilen performansa ilişkin bağlamı da sağlar. BİLGİNİN DÜZENLENMESİ DMA GRI Unsurları için, özel yönetim uygulamalarının bildirilmesi amacıyla sağlanmıştır. Kuruluşun yönetim yaklaşımı veya bunun (politikalar ve belirli eylemler gibi) bileşenleri genel olarak birden fazla GRI Unsuruyla ilgiliyse bu DMA raporda bir defa verilebilir ve her bir GRI Kategorisi, Unsur veya Gösterge için rapor boyunca sürekli tekrarlanması gerekmez. DMA bir Unsurlar grubu için birleştirildiğinde, rapor her bir bildirimde hangi Unsurların kapsandığını açıkça bildirir. YÖNETİM YAKLAŞIMI HAKKINDA FARKLI BİLDİRİM TÜRLERİ DMA’ya ilişkin Rehberlik iki türe ayrılmaktadır: Genel ve Unsura Özel Rehber. Genel DMA her tür Unsurla kullanılmak üzere tasarlanmıştır. Unsura özel DMA Rehberi Unsurla ilgili raporlama yapmak için bilgi hakkında ek detaylar vermek üzere tasarlanmıştır. Yönetim yaklaşımının raporlanmasında kuruluşlar işe Genel DMA Rehberine yanıt vermekle başlarlar. Unsura özel Rehber mevcutsa kuruluşlar bunu o Unsurla ilgili yönetim yaklaşımlarını daha detaylı olarak bildirmekte kullanırlar. Rehberin her bir Unsuru için henüz Unsura özel DMA Rehberi geliştirilmemiştir. Unsura özel DMA Rehberi aşağıdaki Unsurlar için sağlanmıştır: Dolaylı Ekonomik Etkiler Satın Alma Uygulamaları Enerji Biyolojik Çeşitlilik Emisyonlar Tedarikçinin Çevresel Bakımdan Değerlendirilmesi Çevresel Şikayet Mekanizmaları İstihdam İş Sağlığı ve Güvenliği Kadın ve Erkekler için Eşit Ücret Tedarikçinin İşgücü Uygulamaları Bakımından Değerlendirilmesi İşgücü Uygulamaları Şikayet Mekanizmaları Yatırım Örgütlenme ve Toplu Sözleşme Hakkı Tedarikçilerin İnsan Hakları Bakımından Değerlendirilmesi İnsan Hakları Şikayet Mekanizmaları Yerel Toplumlar Yolsuzlukla Mücadele Kamu Politikası Tedarikçinin Toplum Üzerindeki Etkiler Bakımından Değerlendirilmesi 45 46 BÖLÜM 5 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Toplum Üzerindeki Etkilere İlişkin Şikayet Mekanizmaları Müşteri Sağlık ve Güvenliği Ürün ve Hizmet Etiketlemesi Her tür öncelikli Unsura uygulanabilen, Genel DMA ve belirli bir Unsur hakkında bildirilecek ek detaylar vermek üzere tasarlanmış Unsura özel DMA hakkında rehberlik için bkz. Uygulama El Kitabı s. 64 ve s. 66. YÖNETİM YAKLAŞIMI HAKKINDA GENEL BİLDİRİMLER DMA bir kuruluşun öncelikli Unsurlara yanıtının açıklanması için yeterli bilgi içermelidir. Öncelikli Unsurların seçimine yönelik süreç G4-18 Rehberi, Uygulama El Kitabı s. 31-40’ta tarif edilmiştir. Kuruluş bir DMA için sunulan bilgilerin öncelikli Unsur için Genel Standart Bildirimler G4-20 ve G4-21’de tanımlanan Çerçeveyi kapsamaması durumunda bunu bildirmelidir. DMA aşağıdaki Standart Bildirimleri içermektedir: G4-DMA Bkz. kaynaklar 73, 106, 107, 108. a.Unsurun neden öncelikli olduğunu bildiriniz. Bu Unsuru önceliklendiren etkileri bildiriniz. b.Kuruluşun öncelikli Unsuru veya etkilerini ne şekilde yönettiğini bildiriniz. c.Aşağıdakiler de dahil olmak üzere yönetim yaklaşımının değerlendirmesini bildiriniz: Yönetim yaklaşımının etkililiğinin değerlendirilmesine yönelik mekanizmalar Yönetim yaklaşımına ilişkin değerlendirme sonuçları Yönetim yaklaşımında yapılan ilgili her tür ayarlama s. 64-65 BÖLÜM 5 Göstergeler Göstergeler bir kuruluşun öncelikli Unsurlarıyla ilgili ekonomik, çevresel ve sosyal performansı veya etkileri hakkında bilgi verir Öncelikli Unsurlar kuruluşun belirgin ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerini yansıtan veya paydaşların değerlendirme ve kararlarını önemli oranda etkileyen unsurlardır. Kuruluş bir Gösterge için sunulan bilgilerin öncelikli Unsur için Genel Standart Bildirimler G4-20 ve G4-21’de tanımlanan Çerçeveyi kapsamaması durumunda bunu bildirmelidir. S. 44’teki Tablo 5’te görüleceği üzere her bir Unsur için Göstergeler ve ilgili Rehber verilmiştir. 47 48 BÖLÜM 5 KATEGORİ: EKONOMİK UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Giriş Sürdürülebilirliğin ekonomik boyutu kuruluşun paydaşlarının ekonomik durumları ve yerel, ulusal ve küresel seviyedeki ekonomik sistemler üzerindeki etkileriyle ilgilidir. Ekonomik Kategori sermayenin farklı paydaşlar arasındaki akışını ve kuruluşun toplum genelindeki temel ekonomik etkilerini göstermektedir. Unsur: Ekonomik Performans G4-EC1 Bkz. kaynaklar 14, 15, 16, 18. ÜRETİLEN VE DAĞITILAN DOĞRUDAN EKONOMİK DEĞER a.Üretilen ve dağıtılan doğrudan ekonomik değeri (EVG&D), kuruluşun küresel faaliyetlerine ilişkin aşağıda belirtilen temel bileşenler de dahil olmak üzere tahakkuk temelinde bildiriniz. Veriler nakit temelinde sunuluyorsa bu kararın gerekçesini bildiriniz ve temel bileşenleri aşağıda belirtildiği şekilde bildiriniz: Üretilen doğrudan ekonomik değer: –– Gelirler Dağıtılan ekonomik değer: –– İşletme giderleri –– Çalışan ücretleri ve yan haklar –– Sermaye sağlayıcılara ödemeler –– Devletlere yapılan ödemeler (ülke bazında) –– Toplumsal yatırımlar Elde tutulan ekonomik değer (‘Üretilen doğrudan ekonomik değer’ eksi ‘Dağıtılan ekonomik değer’ şeklinde hesaplanmaktadır) b.Yerel ekonomik etkilerin daha iyi değerlendirilmesi için önemli olduğu durumlarda EVG&D’yi ülke, bölge veya piyasa seviyelerinde ayrı ayrı bildiriniz. Öneminin belirlenmesinde kullanılan kriterleri bildiriniz. G4-EC2 s. 69-70 Bkz. kaynaklar 6, 9. İKLİM DEĞİŞİKLİĞİNİN KURULUŞUN FAALİYETİNE FİNANSAL ETKİLERİ VE İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ KAYNAKLI DİĞER RİSK VE FIRSATLAR a. Aşağıdakiler de dahil olmak üzere faaliyetlerde, gelirlerde veya harcamalarda önemli değişikliklere neden olma potansiyeline sahip, iklim değişikliğinden kaynaklanan risk ve fırsatları bildiriniz: Risk veya fırsatın bir tanımı ve fiziksel, yasal veya başka şekildeki sınıflandırması Risk veya fırsatla ilişkili etkinin tanımı Risk veya fırsatın eyleme geçilmeden önceki mali sonuçları Riskin veya fırsatın yönetilmesinde kullanılan yöntemler Riskin veya fırsatın yönetilmesi için alınan önlemlerin maliyetleri s. 71-72 49 BÖLÜM 5 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-EC3 Bkz kaynak 16. KURULUŞUN BELİRLENMİŞ TAZMİNAT PLANI YÜKÜMLÜLÜKLERİNİN KAPSAMI a. Plana ilişkin borçların kuruluşun genel kaynaklarınca karşılandığı durumlarda bu borçların tahmini değerini bildiriniz. b. Planın emeklilik borçlarının ödenmesi için ayrı bir fonun mevcut bulunduğu durumlarda aşağıdakileri bildiriniz: Planın borçlarının bunları karşılamak için ayrılmış mal varlıklarınca ne ölçüde kapsanacağı yönündeki tahmin Bu tahmine ulaşırken neyin baz alındığı Tahminin ne zaman yapıldığı c. Planın emeklilik borçlarının ödenmesine yönelik bir fonun henüz tam kapsama alınmamış olması durumunda varsa işveren tarafından tam sigorta sağlamak için getirilen stratejiyi ve işverenin tam sigorta elde etmeyi tasarladığı takvimi açıklayınız. d. Çalışan veya işveren tarafından katkıda bulunulan maaş yüzdesini bildiriniz. e. Emeklilik planlarına katılım seviyesini bildiriniz (zorunlu veya gönüllü planlara, bölgesel veya ülke bazlı planlara veya mali etkileri olan planlara katılım gibi). G4-EC4 s. 73 Bkz kaynak 17. DEVLETTEN ALINAN MALİ YARDIM a. Asgari olarak aşağıdakiler de dahil olmak üzere raporlama dönemi sırasında kuruluş tarafından devletlerden alınan mali yardımın toplam parasal değerini bildiriniz: Vergi indirimi/kredileri Teşvikler Yatırım hibeleri, araştırma ve geliştirme hibeleri ve ilgili diğer hibe türleri Ödüller Telif hakkı ertelemeleri İhracat Kredisi Ajanslarından (ECA) alınan mali yardımlar Mali teşvikler Herhangi bir faaliyet için herhangi bir devletten alınmış ya da alınabilecek olan diğer mali yardımlar b. Yukarıdaki bilgiyi her ülke için bildiriniz. c. Devletin ortaklık yapısına dahil olup olmadığını ve bunun derecesini bildiriniz. s. 74 50 BÖLÜM 5 Unsur: Piyasa Varlığı UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Bkz kaynak 82. s. 75 G4-EC5 BELİRGİN OPERASYON YERLERİNDE CİNSİYET BAZINDA STANDART BAŞLANGIÇ SEVİYESİ ÜCRETLERİNİN YEREL ASGARİ ÜCRETE GÖRE ORANI a. İşgücünün önemli bir bölümünün asgari ücret kurallarına tabi ücretler temelinde ödeme aldıkları durumlarda belirgin operasyon yerlerinde cinsiyet bazında başlangıç seviyesi ücretlerinin asgari ücrete oranını bildiriniz. b. Belirgin operasyon yerlerinde cinsiyet bazında yerel bir asgari ücretin bulunup bulunmadığını veya değişken olup olmadığını bildiriniz. Farklı asgari ücretlerin referans olarak kullanılabileceği durumlarda hangi asgari ücretin kullanıldığını bildiriniz. c. ‘Belirgin operasyon yerleri’ için kullanılan tanımları bildiriniz. s. 76 G4-EC6 BELİRGİN OPERASYON YERLERİNDE ÜST YÖNETİMİN YEREL TOPLUMDAN İSTİHDAM EDİLME ORANI a. Belirgin operasyon yerlerinde üst yönetimin yerel halktan istihdam edilme yüzdesini bildiriniz. b. Kullanılan ‘üst düzey yönetim’ tanımını bildiriniz. c. Kuruluşun coğrafi ‘yerel’ tanımını bildiriniz. d. ‘Belirgin operasyon yerleri’ için kullanılan tanımları bildiriniz. s. 77 Unsur: Dolaylı Ekonomik Etkiler G4-EC7 ALTYAPI YATIRIMLARININ VE DESTEKLENEN HİZMETLERİN GELİŞİMİ VE ETKİSİ a. Belirgin altyapı yatırımlarının ve desteklenen hizmetlerin gelişim boyutunu bildiriniz. b. Toplumlar ve yerel ekonomiler üzerindeki mevcut veya beklenen etkileri bildiriniz. İlgili oldukları durumlarda olumlu ve olumsuz etkileri bildiriniz. c. Bu yatırımların ve hizmetlerin ticari mi, ayni mi ya da hayır amaçlı girişimler mi olduğunu bildiriniz. s. 79 BÖLÜM 5 51 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-EC8 ETKİLERİN BOYUTU DA DAHİL OLMAK ÜZERE BELİRGİN DOLAYLI EKONOMİK ETKİLER a. Kuruluşun belirgin olarak tanımlanmış olumlu veya olumsuz dolaylı ekonomik etkilerine örnekler veriniz. Bunlara aşağıdakiler dahil olabilir: Kuruluşların, sektörlerin veya ekonominin tamamının üretkenliğini değiştirmek Yoksulluğun yoğun olduğu bölgelerde ekonomik kalkınma Sosyal veya çevresel şartların iyileştirilmesinin veya bozulmasının ekonomik etkisi Ürün ve hizmetlerin düşük gelirlilerce erişilebilirliği Profesyonel bir topluluk veya coğrafi bir bölge dahilinde yetenek ve bilgilerin geliştirilmesi Tedarik ya da dağıtım zincirinde yaratılan istihdam Doğrudan yabancı yatırımları teşvik etmek, mümkün kılmak ya da sınırlandırmak Operasyon veya faaliyet yerindeki değişikliğin ekonomik etkileri Ürün ve hizmetlerin kullanımının ekonomik etkileri b. Ekonomik etkilerin ulusal ve uluslararası standartlar, protokoller ve politikalara yönelik gündemler gibi kuruluş dışı referans noktaları ve paydaş öncelikleri bağlamındaki önemini bildiriniz. s. 80-81 Unsur: Satın Alma Uygulamaları G4-EC9 BELİRGİN OPERASYON YERLERİNDE YEREL TEDARİKÇİLERE YAPILAN HARCAMALARIN ORANI a. Belirgin operasyon yerlerinde o faaliyet bölgesindeki yerel tedarikçiler için kullanılan satın alma bütçesinin yüzdesini bildiriniz (örneğin yerel olarak satın alınan ürün ve hizmetlerin yüzdesi). b. Kuruluşun coğrafi ‘yerel’ tanımını bildiriniz. c. ‘Belirgin operasyon yerleri’ için kullanılan tanımları bildiriniz. s. 83 BÖLÜM 5 KATEGORİ: ÇEVRESEL 52 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Giriş Sürdürülebilirliğin çevresel boyutu kuruluşun kara, hava, su ve ekosistemler de dahil olmak üzere yaşayan ve yaşamayan doğal sistemler üzerindeki etkisiyle ilgilidir. Çevresel Kategorisi (enerji ve su gibi) girdilerle ve (emisyonlar, atık sular ve atıklar gibi) çıktılarla ilgili etkileri kapsamaktadır. Buna ek olarak biyolojik çeşitlilik, nakliye ve ürün ve hizmetle ilgili etkilerle beraber çevresel uyumu ve harcamaları kapsamaktadır. Bkz. kaynaklar 94, 96. s. 84 Unsur: Malzemeler G4-EN1 AĞIRLIK VEYA HACİM BAKIMINDAN KULLANILAN MALZEMELER a. Raporlama dönemi zarfında kuruluşun birincil ürün ve hizmetlerini üretmek ve ambalajlamakta kullanılan malzemelerin toplam ağırlığını veya hacmini aşağıdakilere göre bildiriniz: Kullanılan yenilenemeyen malzemeler Kullanılan yenilenebilir malzemeler s. 86 G4-EN2 GİRDİ OLARAK KULLANILAN GERİ DÖNÜŞTÜRÜLMÜŞ MALZEMELERİN YÜZDESİ a. Kuruluşun birincil ürün ve hizmetlerinin üretiminde girdi olarak kullanılan geri dönüştürülmüş malzemelerin yüzdesini bildiriniz. s. 87 53 BÖLÜM 5 Unsur: Enerji UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-EN3 KURULUŞ İÇİNDEKİ ENERJİ TÜKETİMİ a. Yenilenemeyen kaynaklardan toplam yakıt tüketimini joule veya katları şeklinde, kullanılan yakıt türleri de dahil olmak üzere bildiriniz. b. Yenilenebilir yakıt kaynaklarından toplam yakıt tüketimini joule veya katları şeklinde, kullanılan yakıt türleri de dahil olmak üzere bildiriniz. c. Joule, watt-saat veya bunların katları olarak toplam Elektrik tüketimini Isıtma tüketimini Soğutma tüketimini Buhar tüketimini bildiriniz d. Joule, watt-saat veya bunların katları olarak toplam: Satılan elektriği Satılan ısıtmayı Satılan soğutmayı Satılan buharı bildiriniz e. Toplam enerji tüketimini joule veya katları şekilde bildiriniz. f. Kullanılan standartları, metodolojileri ve varsayımları bildiriniz. g. Kullanılan dönüştürme faktörlerinin kaynağını bildiriniz. G4-EN4 s. 89-90 Bkz. kaynaklar 131. KURULUŞ DIŞINDAKİ ENERJİ TÜKETİMİ a. Kuruluş dışında tüketilen enerjiyi joule veya katları olarak bildiriniz. b. Kullanılan standartları, metodolojileri ve varsayımları bildiriniz. c. Kullanılan dönüştürme faktörlerinin kaynağını bildiriniz. G4-EN5 s. 91-92 Bkz. kaynaklar 130, 134. ENERJİ YOĞUNLUĞU a. Enerji yoğunluğu oranını bildiriniz. b. Oranın hesaplanması için seçilen kuruluşa özgü ölçüyü (oran paydası) bildiriniz. c. Yoğunluk oranına dahil edilen enerji türlerini bildiriniz: yakıt, elektrik, ısıtma, soğutma, buhar veya hepsi. d. Oranın kuruluş içinde tüketilen enerjiyi mi, kuruluş dışında tüketilen enerjiyi mi yoksa her ikisini mi kullandığını bildiriniz. s. 93 54 BÖLÜM 5 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-EN6 ENERJİ TÜKETİMİNİN AZALTILMASI a. Tasarruf ve verimlilik girişimlerinin doğrudan bir sonucu olarak elde edilen enerji tüketimi azaltım miktarını joule veya katları şeklinde bildiriniz. b. Azaltımlara dahil edilen enerji türlerini bildiriniz: yakıt, elektrik, ısıtma, soğutma ve buhar. c. Enerji tüketimindeki azaltımların hesaplanmasına ilişkin baz yıl veya referans noktası gibi bir esası ve bunun seçilmesinin gerekçesini bildiriniz. d. Kullanılan standartları, metodolojileri ve varsayımları bildiriniz. s. 94 G4-EN7 ÜRÜN VE HİZMETLERİN ENERJİ İHTİYAÇLARINDA AZALTIMLAR a. Raporlama dönemi zarfında elde edilen satılan ürün ve hizmetlerin enerji ihtiyaçlarındaki azaltımları joule veya katları şeklinde bildiriniz. b. Enerji tüketimindeki azaltımların hesaplanmasına ilişkin baz yıl veya referans noktası gibi bir esası ve bunun seçilmesinin gerekçesini bildiriniz. c. Kullanılan standartları, metodolojileri ve varsayımları bildiriniz. s. 95 Unsur: Su Bkz. kaynaklar 8. s. 96 G4-EN8 KAYNAK BAZINDA TOPLAM SU ÇEKİMİ a. Aşağıdaki kaynaklardan çekilen toplam su hacmini bildiriniz: Sulak alanlar, nehirler, göller ve okyanuslar da dahil olmak üzere yüzey suları Yer altı suları Kuruluş tarafından doğrudan toplanan ve saklanan yağmur suları Başka bir kuruluşun atık suları Belediye su şebekesi veya diğer su dağıtım hatları b. Kullanılan standartları, metodolojileri ve varsayımları bildiriniz. G4-EN9 s. 97 Bkz. kaynaklar 68. SU ÇEKİMİNDEN BELİRGİN ÖLÇÜDE ETKİLENEN SU KAYNAKLARI a. Çekimden belirgin ölçüde etkilenen su kaynaklarının toplam sayısını türlere göre bildiriniz: Su kaynağının boyutu Kaynağın koruma altındaki bir bölge olarak belirlenip belirlenmediği (ulusal veya uluslararası olarak) Biyolojik çeşitlilik değeri (tür çeşitliliği ve endemizm, koruma altındaki canlı türlerinin toplam sayısı gibi) Su kaynağının yerel toplumlar veya yerli halklar için değeri veya önemi b. Kullanılan standartları, metodolojileri ve varsayımları bildiriniz. s. 98 55 BÖLÜM 5 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-EN10 GERİ DÖNÜŞTÜRÜLEN VE YENİDEN KULLANILAN SUYUN YÜZDESİ VE TOPLAM HACMİ a. Kuruluş tarafından geri dönüştürülen ve yeniden kullanılan suyun toplam hacmini bildiriniz. b. Geri dönüştürülen ve yeniden kullanılan suyun toplam hacmini Gösterge G4-EN8 kapsamında bildirilen toplam su çekiminin bir yüzdesi olarak bildiriniz. c. Kullanılan standartları, metodolojileri ve varsayımları bildiriniz. s. 99 Unsur: Biyolojik Çeşitlilik Bkz. kaynaklar 3, 67, 68, 78, 83, 84, 115, 116. s. 100 G4-EN11 KORUMA ALTINDAKİ BÖLGELERDE VE KORUMA ALTINDAKİ BÖLGELER DIŞINDA BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK DEĞERİ YÜKSEK OLAN ALANLARDA SAHİP OLUNAN, KİRALANAN, YÖNETİLEN VEYA BU BÖLGELERE KOMŞU OLAN FAALİYET SAHALARI a. Koruma altındaki bölgelerde ve koruma altındaki bölgeler dışında biyolojik çeşitlilik değeri yüksek olan alanlarda sahip olunan, kiralanan, yönetilen veya bu bölgelere komşu olan her bir faaliyet sahası için aşağıdaki bilgileri bildiriniz: Coğrafi konum Kuruluşun sahip olabileceği, kiralayabileceği veya yönetebileceği yüzey altı veya yer altı arazisi Koruma altındaki bölgeye (bölge dahilinde, bölgeye komşu veya koruma altındaki bölgenin kısımlarını içeriyor) veya koruma altındaki bölgeler dışında biyolojik çeşitlilik değeri yüksek olan alana göre konum Faaliyet türü (ofis, imalat veya üretim ya da doğal madde çıkartma) Faaliyet sahasının km2 cinsinde boyutu Aşağıdakilerle nitelenen biyolojik çeşitlilik değeri: –– Koruma altındaki bölgenin ya da koruma altındaki bölgenin dışında kalan biyolojik çeşitlilik değeri yüksek olan alanın özelliği (karasal, tatlı su veya deniz ekosistemi) –– Korunma durumu listeleri (örneğin IUCN Koruma Altındaki Bölge Yönetim Kategorileri67, Ramsar Sözleşmesi78, ulusal mevzuat) s. 101 56 BÖLÜM 5 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-EN12 FAALİYETLERİN, ÜRÜNLERİN VE HİZMETLERİN KORUMA ALTINDAKİ BÖLGELER VE KORUMA ALTINDAKİ BÖLGELER DIŞINDA BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK DEĞERİ YÜKSEK OLAN ALANLAR ÜZERİNDEKİ BELİRGİN ETKİLERİNİN TANIMLANMASI a. Biyolojik çeşitlilik üzerindeki belirgin doğrudan ve dolaylı etkilerin niteliğini aşağıdakilerden bir veya daha fazlasına referans vererek bildiriniz: İmalat tesislerinin, madenlerin ve nakliye altyapısının inşası veya kullanımı Kirlilik (habitatta noktasal veya noktasal olmayan kaynaklardan doğal olarak oluşmayan maddelerin girmesi) İstilacı türlerin, haşerelerin ve patojenlerin girmesi Canlı türlerinde azalma Habitatların dönüşümü Ekolojik süreçlerdeki, doğal değişim aralığı dışındaki değişiklikler (tuzluluk veya yer altı suyu seviyesindeki değişiklikler gibi) b. Belirgin doğrudan ve dolaylı olumlu ve olumsuz etkileri aşağıdakilere istinaden bildiriniz: Etkilenen türler Etkilenen alanların boyutu Etkilerin süresi Etkilerin geri çevrilebilir olup olmadığı s. 102 G4-EN13 KORUMA ALTINDAKİ VEYA ESKİ HALİNE GETİRİLEN HABİTATLAR a. Habitatın korunduğu veya eski haline getirildiği bütün alanların boyutunu ve konumunu ve ayrıca eski haline getirme önleminin başarı ölçütünün bağımsız kuruluş dışı profesyoneller tarafından onaylanıp onaylanmadığını bildiriniz. b. Kuruluşun eski haline getirme veya koruma önlemlerini yönettiği veya uyguladığı yerlerden farklı habitat alanlarının korunması veya eski haline getirilmesi için üçüncü taraflarla ortaklıkların mevcut olup olmadığını bildiriniz. c. Her bir alanın durumunu raporlama döneminin sonundaki durumlarını baz alarak bildiriniz. d. Kullanılan standartları, metodolojileri ve varsayımları bildiriniz. G4-EN14 s. 103 Bkz. kaynaklar 68. HABİTATLARI FAALİYETLERDEN ETKİLENEN ALANLARDA BULUNAN IUCN KIRMIZI LİSTE TÜRLERİNİN VE ULUSAL KORUMA LİSTESİ TÜRLERİNİN SOY TÜKENMESİ RİSK SEVİYESİNE GÖRE TOPLAM SAYISI a. Habitatları kuruluşun faaliyetlerinden etkilenen alanlarda bulunan IUCN Kırmızı Liste Türlerinin ve Ulusal Koruma Listesi Türlerinin toplam sayısını aşağıdaki soy tükenmesi risk seviyelerine göre bildiriniz: Ciddi ölçüde tehlike altında Tehlike altında Hassas Neredeyse tükenme tehlikesi olan Düşük riskli s. 104 57 BÖLÜM 5 Unsur: Emisyonlar UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Bkz. kaynaklar 100, 102, 118, 130, 131, 134. s. 105 Giriş Kılavuzlarda Emisyonlar Unsuru; sera gazları (GHG) emisyonlarının yanı sıra ozon tabakasını incelten başka maddeler, NOX, SOX ve diğer belirgin hava emisyonları ile ilgili Göstergeler içermektedir. Sera gazı emisyonlarının raporlanması WRI ve WBCSD ‘Sera Gazları Protokolü Kurumsal Muhasebe ve Raporlama Standardı’nın (Sera Gazları Protokolü) raporlama gereklerine dayandırılmıştır. Sera Gazları Protokolü ‘Kapsam’ adı verilen bir sera gazları emisyonları sınıflandırmasını içermektedir – Kapsam 1, Kapsam 2 ve Kapsam 3. Kapsam, sera gazı emisyonlarının gerçekleştiği operasyonel sınırlara ilişkin bir sınıflandırmadır. Kapsam; sera gazı emisyonlarının kuruluşun kendisi tarafından mı yoksa ilgili başka kuruluşlar, örneğin elektrik tedarikçileri veya taşıma şirketleri tarafından mı gerçekleştirildiğini aşağıda gösterildiği şekilde sınıflandırmaktadır: Doğrudan (Kapsam 1) kuruluşun sahibi olduğu veya kontrolü altında bulundurduğu işletmelerden kaynaklanan emisyonlar Dolaylı Enerji (Kapsam 2) satın alınan ya da elde edilen ve kuruluş içinde tüketilen elektrikten, ısıtmadan, soğutmadan ve buhardan açığa çıkan emisyonlar. Diğer Dolaylı (Kapsam 3) emisyonların tamamı, hem kaynak hem de çıktı yönündeki emisyonlar da dahil olmak üzere, kuruluşun dışında gerçekleşen (Kapsam 2’ye dahil olmayan) her tür dolaylı emisyondur Sera Gazları Protokolünün 1, 2 ve 3. Kapsamları ISO 14064 tanımlarına ve GRI Göstergelerine aşağıdaki gibi paraleldir: Kapsam 1 = doğrudan sera gazı emisyonları (GRI Göstergesi G4-EN15) Kapsam 2 = dolaylı enerji sera gazı emisyonları (GRI Göstergesi G4-EN16) Kapsam 3 = diğer dolaylı sera gazı emisyonları (GRI Göstergesi G4-EN17) Sera Gazları Protokolü doğrudan (Kapsam 1) emisyonların ve dolaylı enerji (Kapsam 2) emisyonların bildirilmesini öngörmektedir. Diğer dolaylı (Kapsam 3) emisyonların bildirilmesi isteğe bağlıdır. WRI ve WBCSD ‘Sera Gazları Protokolü Kurumsal Değer Zinciri (Kapsam 3) Muhasebe ve Raporlama Standardı’ diğer dolaylı (Kapsam 3) emisyonların bildirilmesini öngörmektedir. G4-EN15 Bkz. kaynaklar 7, 12, 13, 102, 130, 134. DOĞRUDAN SERA GAZI (GHG) EMİSYONLARI (KAPSAM 1) a. Brüt doğrudan (Kapsam 1) sera gazı emisyonlarını metrik ton cinsinden CO2 eşdeğeri olarak ve satın alımlar, satışlar veya dengeleme ya da tahsisat transferi gibi sera gazı alış verişlerinden bağımsız olarak bildiriniz. b. Hesaplamaya dahil edilen gazları bildiriniz (CO2, CH4, N2O, HFC’ler, PFC’ler, SF6, NF3 veya hepsi). c. Biyojenik CO2 emisyonlarını metrik ton cinsinden CO2 eşdeğeri olarak, brüt doğrudan (Kapsam 1) sera gazı emisyonlarından ayrı olarak bildiriniz. d. Seçilen baz yılı, bu baz yılın seçilme gerekçesini, baz yıldaki emisyonları ve baz yıl emisyonlarının tekrar hesaplanmasını gerektiren her tür belirgin emisyon değişikliğinin bağlamını bildiriniz. e. Kullanılan standartları, metodolojileri ve varsayımları bildiriniz. f. Kullanılan emisyon faktörü kaynaklarını ve küresel ısınma potansiyeli (GWP) oranlarını veya GWP kaynağı için bir referans bildiriniz. g. Emisyonlar için tercih edilen konsolidasyon yaklaşımını bildiriniz (hisse senedi, mali kontrol, işletim kontrolü). s. 107-109 58 BÖLÜM 5 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-EN16 Bkz. kaynaklar 7, 12, 13, 102, 130. DOLAYLI ENERJİ SERA GAZI (GHG) EMİSYONLARI (KAPSAM 2) a. Brüt dolaylı enerji (Kapsam 2) sera gazı emisyonlarını metrik ton cinsinden CO2 eşdeğeri olarak ve satın alımlar, satışlar veya dengeleme ya da tahsisat transferi gibi sera gazı alış verişlerinden bağımsız olarak bildiriniz. b. Varsa hesaplamaya dahil edilen gazları bildiriniz. c. Seçilen baz yılı, bu baz yılın seçilme gerekçesini, baz yıldaki emisyonları ve baz yıl emisyonlarının tekrar hesaplanmasını gerektiren her tür belirgin emisyon değişikliğinin bağlamını bildiriniz. d. Kullanılan standartları, metodolojileri ve varsayımları bildiriniz. e. Varsa kullanılan emisyon faktörü kaynaklarını ve küresel ısınma potansiyeli (GWP) oranlarını veya GWP kaynağı için bir referans bildiriniz. f. Emisyonlar için tercih edilen konsolidasyon yaklaşımını bildiriniz (hisse senedi, mali kontrol, işletim kontrolü). G4-EN17 s. 110-111 Bkz. kaynaklar 5, 7, 12, 13, 102, 131, 133, 134. DİĞER DOLAYLI SERA GAZI (GHG) EMİSYONLARI (KAPSAM 3) a. Brüt diğer dolaylı (Kapsam 3) sera gazı emisyonlarını metrik ton cinsinden CO2 eşdeğeri olarak ve kuruluş tarafından tüketilen satın alınmış veya elde edilmiş elektriğin, ısının, soğutmanın ve buharın üretiminden kaynaklanan dolaylı emisyonlar hariç olmak üzere bildiriniz (bu dolaylı emisyonlar Gösterge G4-EN16’da bildirilmektedir). Satın alımlar, satışlar veya dengeleme ya da tahsisat transferi gibi her tür sera gazı alış verişini hariç tutunuz. b. Varsa hesaplamaya dahil edilen gazları bildiriniz. c. Biyojenik CO2 emisyonlarını metrik ton cinsinden CO2 eşdeğeri olarak, brüt diğer dolaylı (Kapsam 3) sera gazı emisyonlarından ayrı olarak bildiriniz. d. Hesaplamaya dahil edilmiş diğer dolaylı (Kapsam 3) emisyon kategorilerini ve faaliyetlerini bildiriniz. e. Seçilen baz yılı, bu baz yılın seçilme gerekçesini, baz yıldaki emisyonları ve baz yıl emisyonlarının tekrar hesaplanmasını gerektiren her tür belirgin emisyon değişikliğinin bağlamını bildiriniz. f. Kullanılan standartları, metodolojileri ve varsayımları bildiriniz. g. Varsa kullanılan emisyon faktörlerinin kaynağını ve küresel ısınma potansiyeli (GWP) oranlarını veya GWP kaynağı için bir referans bildiriniz. G4-EN18 s. 112-114 Bkz. kaynaklar 7, 130, 134. SERA GAZI (GHG) EMİSYON YOĞUNLUĞU a. Sera gazı emisyonları yoğunluk oranını bildiriniz. b. Oranın hesaplanması için seçilen kuruluşa özel ölçüyü (oran paydası) bildiriniz. c. Yoğunluk oranına dahil edilmiş sera gazı emisyonu türlerini bildiriniz: doğrudan (Kapsam 1), dolaylı enerji (Kapsam 2) ve diğer dolaylı (Kapsam 3). d. Hesaplamaya dahil edilen gazları bildiriniz. s. 115 59 BÖLÜM 5 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-EN19 Bkz. kaynaklar 7, 102, 130, 131, 132, 134. SERA GAZI (GHG) EMİSYONLARININ AZALTILMASI a. Emisyonların azaltılmasına yönelik inisiyatiflerin doğrudan sonucu olan sera gazı azaltım miktarını metrik ton cinsinden CO2 eşdeğeri olarak bildiriniz. b. Hesaplamaya dahil edilen gazları bildiriniz (CO2, CH4, N2O, HFC’lar, PFC’lar SF6, NF3 veya hepsi). c. Seçilen baz yılı veya referans noktasını ve bunun seçilmesinin ardındaki gerekçeyi bildiriniz. d. Kullanılan standartları, metodolojileri ve varsayımları bildiriniz. e. Sera gazı emisyonu azaltımlarının doğrudan (Kapsam 1), dolaylı enerji (Kapsam 2) ve diğer dolaylı (Kapsam 3) emisyonlarından hangisinde gerçekleştirildiğini bildiriniz. G4-EN20 s. 116-117 Bkz. kaynaklar 12, 13, 120, 121. OZON TABAKASINI İNCELTEN MADDE (ODS) EMİSYONLARI a. ODS’lerin üretimini, ithalini ve ihracını metrik ton cinsinden CFC-11 eşdeğeri olarak bildiriniz. b. Hesaplamaya dahil edilen maddeleri bildiriniz. c. Kullanılan standartları, metodolojileri ve varsayımları bildiriniz. d. Kullanılan emisyon faktörlerinin kaynağını bildiriniz. G4-EN21 s. 118 Bkz. kaynaklar 110, 111, 112, 113, 119. NOX, SOX VE DİĞER BELİRGİN HAVA EMİSYONLARI a.Aşağıdakilerin her biri için belirgin hava emisyonları miktarını kilogram veya katları olarak bildiriniz: NOX SOX Kalıcı organik kirleticiler (POP) Uçucu organik bileşikler (VOC) Tehlikeli hava kirleticiler (HAP) Parçacıklı madde (PM) İlgili yönetmeliklerde tanımlanmış diğer standart hava emisyonu kategorileri b. Kullanılan standartları, metodolojileri ve varsayımları bildiriniz. c. Kullanılan emisyon faktörlerinin kaynağını bildiriniz. s. 119-120 60 BÖLÜM 5 Unsur: Atık Sular ve Atıklar UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Bkz. kaynaklar 2, 65, 66, 78. s. 121 G4-EN22 KALİTE VE VARIŞ YERİ BAKIMINDAN TOPLAM SU TAHLİYESİ a. Planlanan ve planlanmayan su tahliyesinin toplam hacmini aşağıdakilere göre bildiriniz: Varış yeri Arıtma yöntemi de dahil olmak üzere su kalitesi Başka bir kuruluş tarafından kullanılıp kullanılmadığı b. Kullanılan standartları, metodolojileri ve varsayımları bildiriniz. s. 122 G4-EN23 TÜR VE BERTARAF YÖNTEMİNE GÖRE TOPLAM ATIK AĞIRLIĞI a. Tehlikeli ve tehlikeli olmayan atıkların toplam ağırlığını aşağıdaki bertaraf yöntemlerine göre bildiriniz: Yeniden kullanım Geri dönüşüm Kompostlama Enerji geri kazanımı da dahil olmak üzere geri kazanım Atık Yakımı (toplu yakma) Derin kuyu enjeksiyonu Gömme İşyerinde depolama Diğer (kuruluş tarafından belirtilecektir) b. Atık bertaraf yönteminin ne şekilde belirlendiğini bildiriniz: Doğrudan kuruluş tarafından veya doğrudan teyit edilerek başka şekilde bertaraf edilmiştir Bilgi atık bertaraf yüklenicisi tarafından sağlanmıştır Atık bertaraf yüklenicisinin varsayılan yöntemleri s. 123 G4-EN24 ÖNEMLİ ÖLÇEKTE SIZINTI VE DÖKÜNTÜLERİN TOPLAM SAYISI VE HACMİ a. Kaydedilmiş önemli ölçekte sızıntı ve döküntülerin toplam sayısını ve toplam hacmini bildiriniz. b. Kuruluşun mali beyanlarında bildirilen sızıntı ve döküntülerde, bu şekildeki her bir sızıntı ve döküntü için aşağıdaki ek bilgileri bildiriniz: Sızıntı ve döküntünün yeri Sızıntı ve döküntünün hacmi Aşağıdakilere göre sınıflandırılmış sızıntı ve döküntüye konu olan malzemeler: –– Petrol sızıntı ve döküntüleri (toprak veya su yüzeyleri) –– Yakıt sızıntı ve döküntüleri (toprak veya su yüzeyleri) –– Atık sızıntı ve döküntüleri (toprak veya su yüzeyleri) –– Kimyasal madde sızıntı ve döküntüleri (toprak veya su yüzeyleri) –– Diğer (kuruluş tarafından belirtilecektir) c. Önemli ölçekte sızıntı ve döküntülerin etkilerini bildiriniz. s. 124 61 BÖLÜM 5 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-EN25 BASEL SÖZLEŞMESİ2 EK I, II, III VE VIII KAPSAMINDA TEHLİKELİ KABUL EDİLEN NAKİL, İTHAL, İHRAÇ VEYA ISLAH EDİLMİŞ ATIKLARIN AĞIRLIĞI VE ULUSLARARASI SEVK EDİLMİŞ ATIKLARIN YÜZDESİ a. Aşağıdakilerin her birine ilişkin toplam ağırlığı bildiriniz: Nakledilen tehlikeli atıklar İthal edilen tehlikeli atıklar İhraç edilen tehlikeli atıklar Islah edilen tehlikeli atıklar b. Uluslararası sevk edilmiş tehlikeli atıkların yüzdesini bildiriniz. G4-EN26 s. 125 Bkz. kaynaklar 68. KURULUŞUN SU TAHLİYELERİNDEN VE AKIŞINDAN BELİRGİN ÖLÇÜDE ETKİLENEN SU KÜTLELERİNİN VE İLGİLİ HABİTATLARIN KİMLİĞİ, BOYUTU, KORUNMA DURUMU VE BİYOLOJİK ÇEŞİTLİLİK DEĞERİ a. Su tahliyelerinden belirgin ölçüde etkilenen su kütlelerini ve ilgili habitatları aşağıdaki Veri Derleme bölümünde belirtilen kriterleri baz alarak ve aşağıdakiler hakkında bilgi ekleyerek bildiriniz: Su kütlesinin ve ilgili habitatın boyutu Su kütlesinin ve ilgili habitatın korunmuş bir bölge olarak belirlenip belirlenmediği (ulusal veya uluslararası ölçekte) Biyolojik çeşitlilik değeri (koruma altındaki türlerin toplam sayısı gibi) s. 126 Unsur: Ürün ve Hizmetler G4-EN27 ÜRÜN VE HİZMETLERİN ÇEVRESEL ETKİLERİNİN HAFİFLETİLME BOYUTU a. Raporlama dönemi zarfında ürün ve hizmetlerin çevresel etkilerinin ne dereceye kadar hafifletildiğini nicel olarak bildiriniz. b. Tüketime yönelik rakamların kullanılması durumunda tüketim modelleri veya normalleştirme faktörleri ile ilgili temel varsayımları bildiriniz. s. 128 G4-EN28 GERİ TOPLANAN SATILMIŞ ÜRÜNLERİN VE AMBALAJ MALZEMELERİNİN KATEGORİYE GÖRE YÜZDELERİ a. Her bir ürün kategorisi için geri toplanan ürünlerin ve ambalaj malzemelerinin yüzdesini bildiriniz. b. Bu Göstergeye ilişkin verilerin nasıl toplandığını bildiriniz. s. 129 62 BÖLÜM 5 Unsur: Uyum UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-EN29 ÇEVRE KANUNU VE DÜZENLEMELERİNE UYULMAMASI NEDENİYLE UYGULANAN ÖNEMLİ CEZALARIN PARASAL DEĞERİ VE PARASAL OLMAYAN YAPTIRIMLARIN TOPLAM SAYISI a. Önemli cezaları ve parasal olmayan yaptırımları aşağıdakiler bakımından bildiriniz: Önemli cezaların toplam parasal değeri Parasal olmayan yaptırımların toplam sayısı Uyuşmazlık çözüm mekanizmaları kanalıyla getirilen vakalar b. Kuruluşların herhangi bir kanun veya yönetmelik ihlali saptamaması durumunda, bu durumun kısaca beyan edilmesi yeterli olacaktır. s. 131 Unsur: Nakliye Bkz. kaynaklar 103. s. 132 G4-EN30 ÜRÜNLERİN VE KURULUŞUN FAALİYETLERİNE İLİŞKİN DİĞER MAL VE MALZEMELERİN NAKLİYESİNİN VE KURULUŞUN İŞGÜCÜ ÜYELERİNİN TAŞINMASININ BELİRGİN ÇEVRESEL ETKİLERİ a.Ürünlerin ve kuruluşun faaliyetlerine ilişkin diğer mal ve malzemelerin nakliyesinin ve kuruluşun işgücü üyelerinin taşınmasının belirgin çevresel etkilerini bildiriniz. Nicel verilerin sağlanmaması durumunda bunun nedenini bildiriniz. b.Ürünlerin, işgücünün ve diğer mal ve malzemelerin ulaşım ve nakliyesinin çevresel etkilerinin ne şekilde hafifletildiğini bildiriniz. c.Hangi çevresel etkilerin belirgin olduğunun belirlenmesinde kullanılan kriterleri ve metodolojiyi bildiriniz. s. 133 Unsur: Genel Bkz. kaynaklar 21, 109. s. 134 G4-EN31 TÜRE GÖRE TOPLAM ÇEVRE KORUMA HARCAMA VE YATIRIMLARI a. Toplam çevre koruma harcamalarını aşağıdakilere göre bildiriniz: Atık bertarafı, emisyon arıtımı ve iyileştirme giderleri Önleme ve çevre yönetimi maliyetleri s. 135 63 BÖLÜM 5 Unsur: Tedarikçinin Çevresel Bakımdan Değerlendirilmesi Bkz. kaynaklar 106, 107, 108. UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ s. 136 G4-EN32 ÇEVRESEL KRİTERLERİN KULLANILMASIYLA TARANAN YENİ TEDARİKÇİLERİN YÜZDESİ a. Çevresel kriterlerin kullanılmasıyla taranan yeni tedarikçilerin yüzdesini bildiriniz. s. 138 G4-EN33 TEDARİK ZİNCİRİNDEKİ BELİRGİN ÖLÇEKTE MEVCUT VE OLASI OLUMSUZ ÇEVRESEL ETKİLER VE ALINAN ÖNLEMLER a. Çevresel etki değerlendirmelerine tabi tedarikçilerin sayısını bildiriniz. b. Belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz çevresel etkilerinin olduğu tespit edilen tedarikçilerin sayısını bildiriniz. c. Tedarik zincirinde tespit edilmiş, belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz çevresel etkileri bildiriniz. d. Belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz çevresel etkileri olduğu tespit edilmiş ve değerlendirme sonucunda iyileştirmeler konusunda uzlaşılan tedarikçilerin yüzdesini bildiriniz. e. Belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz çevresel etkileri olduğu tespit edilmiş ve değerlendirme sonucunda kendileriyle olan ilişkinin sonlandırıldığı tedarikçilerin yüzdesini ve bu sonlandırmanın neden gerçekleştiğini bildiriniz. s. 139 Unsur: Çevresel Şikayet Mekanizmaları Bkz. kaynaklar 106, 107, 108. s. 140 G4-EN34 ÇEVRESEL ETKİLERLE İLGİLİ OLARAK RESMİ ŞİKAYET MEKANİZMALARI KANALIYLA GETİRİLMİŞ, YANITLANMIŞ VE ÇÖZÜMLENMİŞ ŞİKAYETLERİN SAYISI a. Raporlama dönemi zarfında çevresel etkilerle ilgili olarak resmi şikayet mekanizmaları kanalıyla getirilen şikayetlerin toplam sayısını bildiriniz. b. Tanımlanan şikayetlerden kaçının aşağıdaki özellikleri taşıdığını bildiriniz: Raporlama dönemi zarfında yanıtlanan Raporlama dönemi zarfında çözümlenen c. Çevresel etkilerle ilgili olarak raporlama döneminden önce getirilen ve raporlama dönemi zarfında çözümlenen şikayetlerin toplam sayısını bildiriniz. s. 141 BÖLÜM 5 KATEGORİ: SOSYAL 64 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Giriş Sürdürülebilirliğin sosyal boyutu, kuruluşun içinde faaliyet gösterdiği sosyal sistemler üzerindeki etkileriyle ilgilidir. Sosyal Kategorisi aşağıdaki alt Kategorileri içermektedir: İşgücü Uygulamaları ve İnsana Yaraşır İş İnsan Hakları Toplum Ürün Sorumluluğu Alt Kategorilerdeki içeriğin çoğunluğu uluslararası ölçekte kabul görmüş evrensel standartlara veya ilgili diğer uluslararası referanslara dayanmaktadır. ALT KATEGORİ: İŞGÜCÜ UYGULAMALARI VE İNSANA YARAŞIR İŞ Giriş İşgücü Uygulamaları alt Kategorisi kapsamındaki Unsurlar aşağıdakiler de dahil olmak üzere uluslararası ölçekte kabul görmüş evrensel standartlara dayanmaktadır: Birleşmiş Milletler (BM) Beyannamesi, ‘İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’, 1948 Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi, ‘Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi’, 1966 Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi, ‘Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi’, 1966 Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi, ‘Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesine Dair Sözleşme (CEDAW)’, 1979 ILO’nun sekiz esas Sözleşmesini tamamlayan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Beyannamesi, ‘Çalışma Yaşamında Temel İlke ve Haklar Beyannamesi’, 1998: –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 29, ‘Zorla Çalıştırma Sözleşmesi’, 1930 –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 87, ‘Sendika Hakkı ve Sendikalaşma Hakkının Korunması Sözleşmesi’, 1948 –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 98, ‘Örgütlenme ve Toplu Sözleşme Hakkı Sözleşmesi’, 1949 –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 100, ‘Eşit Ücret Sözleşmesi’, 1951 –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 105, ‘Zorla Çalıştırmanın Kaldırılması Sözleşmesi’, 1957 –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 111, ‘Ayrımcılık (İstihdam ve Meslek) Sözleşmesi’, 1958 –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 138, ‘Asgari Yaş Sözleşmesi’, 1973 –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 182, ‘En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Eylem Sözleşmesi’, 1999 Birleşmiş Milletler (BM) Beyannamesi, ‘Viyana Beyannamesi ve Eylem Planı’, 1993 İşgücü Uygulamaları Göstergeleri ayrıca ticari kuruluşların sosyal sorumluluklarına hitap eden iki belgeye de dayanmaktadır: Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO), ‘Çokuluslu Şirketler ve Sosyal Politika İle İlgili İlkeler Üçlü Bildirgesi’, 1977 Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD), OECD Çokuluslu Şirketler Rehberi, 2011 Ayrıca bkz. ek kaynaklar 50, 51, 59, 88, 96. s. 143 65 BÖLÜM 5 Unsur: İstihdam UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Bkz. kaynaklar 28, 32, 33, 34, 35, 38, 42, 43, 46, 49. s. 144 G4-LA1 YAŞ GRUBU, CİNSİYET VE BÖLGEYE GÖRE İŞE YENİ ALINAN ÇALIŞANLARIN VE ÇALIŞAN DEVRİNİN TOPLAM SAYISI VE ORANI a. Raporlama dönemi zarfında işe yeni alınan çalışanların toplam sayısını ve oranını yaş grubuna, cinsiyete ve bölgeye göre bildiriniz. b. Raporlama dönemi zarfındaki çalışan devrinin toplam sayısını ve oranını yaş grubuna, cinsiyete ve bölgeye göre bildiriniz. s. 146 G4-LA2 BELİRGİN OPERASYON YERLERİNE GÖRE GEÇİCİ VEYA YARI ZAMANLI ÇALIŞANLARA SAĞLANMAYAN VE TAM ZAMANLI ÇALIŞANLARA SAĞLANAN YAN HAKLAR a. Kuruluşun tam zamanlı çalışanları için standart olan fakat geçici veya yarı zamanlı çalışanlara sunulmayan yan hakları belirgin operasyon yerlerine göre bildiriniz. Bunlar asgari olarak aşağıdakileri içermektedir: Hayat sigortası Sağlık hizmetleri Engellilik ve maluliyet sigortası Doğum izni Emeklilik hakkı Hisse senedi sahipliği Diğerleri b. ‘Belirgin operasyon yerleri’ için kullanılan tanımları bildiriniz. s. 147 G4-LA3 CİNSİYETE GÖRE DOĞUM İZNİNDEN SONRA İŞE DÖNME VE İŞTE KALMA ORANLARI a. Doğum iznine hak kazanan toplam çalışan sayısını cinsiyete göre bildiriniz. b. Doğum izni alan toplam çalışan sayısını cinsiyete göre bildiriniz. c. Doğum izninin sona ermesinden sonra işe dönen toplam çalışan sayısını cinsiyete göre bildiriniz. d. Doğum izninin sona ermesinden sonra işe dönen ve işe dönüşlerinden on iki ay sonra hala iş başında olan toplam çalışan sayısını cinsiyete göre bildiriniz. e. Doğum izni alan çalışanların işe dönüş ve işte kalma oranlarını cinsiyete göre bildiriniz. s. 148 66 BÖLÜM 5 Unsur: İşgücü/Yönetim İlişkileri UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Bkz. kaynaklar 25, 26, 36, 40, 44, 53, 54, 55, 61, 62. s. 149 G4-LA4 BUNLARIN TOPLU İŞ SÖZLEŞMELERİNDE BELİRTİLMİŞ OLUP OLMADIKLARI DA DAHİL OLMAK ÜZERE FAALİYET DEĞİŞİKLİKLERİYLE İLGİLİ ASGARİ İHBAR SÜRELERİ a. Çalışanları önemli derecede etkileyebilecek önemli operasyonel değişikliklerin uygulanmasından önce çalışanlara veya seçilmiş temsilcilerine genel olarak verilen ihbarın asgari kaç hafta olduğunu bildiriniz. b. Toplu iş sözleşmelerinin yürürlükte olduğu kuruluşlarda ihbar süresinin ve danışma ve görüşme hükümlerinin toplu iş sözleşmelerinde mevcut olup olmadığını bildiriniz. s. 150 Unsur: İş Sağlığı ve Güvenliği Bkz. kaynaklar 41, 45, 56, 60. s. 151 G4-LA5 TOPLAM İŞGÜCÜNÜN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PROGRAMLARININ TAKİBİNE YARDIMCI OLAN VE BU KONUDA GÖRÜŞ BİLDİREN RESMİ MÜŞTEREK YÖNETİM–İŞÇİ SAĞLIK VE GÜVENLİK KOMİTELERİNDE TEMSİL EDİLEN YÜZDESİ a. Her bir resmi müşterek yönetim-işçi sağlık ve güvenlik komitesinin kuruluş içinde genel olarak hangi seviyede faaliyet gösterdiğini bildiriniz. b. Resmi müşterek yönetim-işçi sağlık ve güvenlik komitelerinde temsil edilen toplam işgücü yüzdesini bildiriniz. s. 152 G4-LA6 BÖLGE VE CİNSİYETE GÖRE YARALANMA TÜRÜ VE KAZA SIKLIK ORANLARI, MESLEK HASTALIKLARI, KAYIP GÜN VE DEVAMSIZLIK VE İŞLE BAĞLANTILI TOPLAM ÖLÜM VAKASI SAYISI a. Toplam işgücü (örneğin toplam çalışan sayısı artı gözetime tabi işçiler) için aşağıdakilere göre yaralanma türlerini, kaza sıklık oranını (IR), meslek hastalığı oranını (ODR), kayıp gün oranını (LDR), devamsızlık oranını (AR) ve işle bağlantılı ölüm vakalarını bildiriniz: Bölge Toplumsal cinsiyet b. Kuruluşun çalışma ortamının genel güvenliği bakımından kendisine karşı sorumlu olduğu, işyerinde çalışan bağımsız yüklenicilere ilişkin yaralanma türlerini, kaza sıklık oranını (IR), meslek hastalığı oranını (ODR), kayıp gün oranını (LDR), devamsızlık oranını (AR) ve işle bağlantılı ölümleri aşağıdakilere göre bildiriniz: Bölge Toplumsal cinsiyet c. Kaza istatistiklerinin kaydedilmesinde ve bildirilmesinde uygulanan kurallar sistemini bildiriniz. s 153-154 67 BÖLÜM 5 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-LA7 İŞ KAZASI ORANI VEYA MESLEK HASTALIĞI RİSKİ YÜKSEK OLAN ÇALIŞANLAR a. Kaza oranı sık veya belirli hastalıklara yakalanma konusunda riski yüksek mesleki faaliyetlerle uğraşan işçilerin olup olmadığını bildiriniz. s. 155 G4-LA8 SENDİKALARLA YAPILAN RESMİ SÖZLEŞMELER KAPSAMINDAKİ SAĞLIK VE GÜVENLİĞE İLİŞKİN KONU BAŞLIKLARI a. Sendikalarla yapılan resmi sözleşmelerin (yerel veya küresel) sağlık ve güvenliği kapsayıp kapsamadığını bildiriniz. b. Kapsıyorsa bu sözleşmelerin farklı sağlık ve güvenlik konu başlıklarını kapsama boyutunu yüzde olarak bildiriniz. s. 156 Unsur: Eğitim ve Öğretim Bkz. kaynaklar 38, 39, 41, 46. s. 157 G4-LA9 CİNSİYETE VE ÇALIŞAN KATEGORİSİNE GÖRE ÇALIŞAN BAŞINA AYRILAN YILLIK ORTALAMA EĞİTİM SAATİ a. Kuruluşun çalışanlarının raporlama dönemi zarfında aldığı ortalama eğitim saatini aşağıdakilere göre bildiriniz: Toplumsal cinsiyet Çalışan kategorisi s. 158-159 G4-LA10 ÇALIŞANLARIN KESİNTİSİZ İSTİHDAM EDİLEBİLİRLİĞİNİ DESTEKLEYEN VE KARİYER BİTİMLERİNİ YÖNETEBİLMELERİNE YARDIMCI OLAN YETENEK YÖNETİMİ VE YAŞAM BOYU ÖĞRENİM PROGRAMLARI a. Çalışanların yeteneklerinin yükseltilmesi amacıyla uygulanan programların ve sağlanan yardımın tür ve kapsamını bildiriniz. b. Kesintisiz istihdam edilebilirliği kolaylaştırmak ve emeklilikten veya istihdamın sonlandırılmasından kaynaklanan kariyer bitimlerinin yönetimi için sağlanan geçiş yardım programları hakkında bilgi veriniz. s. 160 68 BÖLÜM 5 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-LA11 CİNSİYETE VE ÇALIŞAN KATEGORİSİNE GÖRE DÜZENLİ PERFORMANS VE KARİYER GELİŞİM DEĞERLENDİRMELERİNDEN GEÇEN ÇALIŞAN YÜZDESİ a. Raporlama dönemi zarfında düzenli bir performans ve kariyer gelişim değerlendirmesine tabi tutulan toplam çalışan yüzdesini cinsiyet ve çalışan kategorisine göre bildiriniz. s. 161 Unsur: Çeşitlilik ve Fırsat Eşitliği Bkz. kaynaklar 31, 82, 87, 90, 91, 93, 99, 114, 117. s. 162 G4-LA12 YÖNETİŞİM ORGANLARININ BİLEŞİMİ VE ÇALIŞANLARIN CİNSİYETE, YAŞ GRUBUNA, AZINLIK GRUBU ÜYELİĞİNE VE BAŞKA ÇEŞİTLİLİK GÖSTERGELERİNE GÖRE TANIMLANAN ÇALIŞAN KATEGORİLERİNE GÖRE DAĞILIMI a. Kuruluşun yönetişim organlarındaki bireylerin aşağıdaki her bir çeşitlilik kategorisine göre yüzdesini bildiriniz: Toplumsal cinsiyet Yaş grubu: 30 yaş altı, 30-50 yaş, 50 yaş üstü Azınlık grupları İlgili oldukları durumlarda başka çeşitlilik göstergeleri b. Çalışan kategorisi başına çalışanların aşağıdaki çeşitlilik kategorilerinin her birine göre yüzdesini bildiriniz: Toplumsal cinsiyet Yaş grubu: 30 yaş altı, 30-50 yaş, 50 yaş üstü Azınlık grupları İlgili oldukları durumlarda başka çeşitlilik göstergeleri s. 163-164 Unsur: Kadın ve Erkekler için Eşit Ücret Bkz. kaynaklar 27, 31, 82, 99, 117. s. 165 G4-LA13 ÇALIŞAN KATEGORİSİNE, BELİRGİN OPERASYON YERLERİNE GÖRE KADINLAR VE ERKEKLER ARASINDAKİ TABAN MAAŞ VE ÜCRET ORANI a. Her bir çalışan kategorisi için, belirgin operasyon yerlerine göre kadınlar ve erkekler arasındaki taban maaş ve ücret orantısını bildiriniz. b. ‘Belirgin operasyon yerleri’ için kullanılan tanımları bildiriniz. s. 166 69 BÖLÜM 5 Unsur: Tedarikçinin İşgücü Uygulamaları Bakımından Değerlendirilmesi Bkz. kaynaklar 106, 107, 108, UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ s. 167 G4-LA14 İŞGÜCÜ UYGULAMALARI KRİTERLERİNİN KULLANILMASIYLA TARANAN YENİ TEDARİKÇİLERİN YÜZDESİ a. İşgücü uygulamaları kriterlerinin kullanılmasıyla taranan yeni tedarikçilerin yüzdesini bildiriniz. s. 169 G4-LA15 TEDARİK ZİNCİRİNDEKİ İŞGÜCÜ UYGULAMALARIYLA İLGİLİ BELİRGİN ÖLÇEKTE MEVCUT VE OLASI OLUMSUZ ETKİLER VE ALINAN ÖNLEMLER a. İşgücü uygulamalarıyla ilgili etki değerlendirmelerine tabi tedarikçilerin sayısını bildiriniz. b. İşgücü uygulamalarıyla ilgili belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz etkilerinin olduğu tespit edilen tedarikçilerin sayısını bildiriniz. c. Tedarik zincirinde tespit edilmiş, işgücü uygulamalarıyla ilgili belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz etkileri bildiriniz. d. İşgücü uygulamalarıyla ilgili belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz etkileri olduğu tespit edilmiş ve değerlendirme sonucunda iyileştirmeler konusunda uzlaşılan tedarikçilerin yüzdesini bildiriniz. e. İşgücü uygulamalarıyla ilgili belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz etkileri olduğu tespit edilmiş ve değerlendirme sonucunda kendileriyle olan ilişkinin sonlandırıldığı tedarikçilerin yüzdesini ve bu sonlandırmanın neden gerçekleştiğini bildiriniz. s. 170 Unsur: İşgücü Uygulamaları Şikayet Mekanizmaları Bkz. kaynaklar 106, 107, 108, s. 171 G4-LA16 İŞGÜCÜ UYGULAMALARIYLA İLGİLİ OLARAK RESMİ ŞİKAYET MEKANİZMALARI KANALIYLA GETİRİLMİŞ, YANITLANMIŞ VE ÇÖZÜMLENMİŞ ŞİKAYETLERİN SAYISI a. Raporlama dönemi zarfında işgücü uygulamalarıyla ilgili olarak resmi şikayet mekanizmaları kanalıyla getirilen şikayetlerin toplam sayısını bildiriniz. b. Tanımlanan şikayetlerden kaçının aşağıdaki özellikleri taşıdığını bildiriniz: Raporlama dönemi zarfında yanıtlanan Raporlama dönemi zarfında çözümlenen c. İşgücü uygulamalarıyla ilgili olarak raporlama döneminden önce getirilen ve raporlama dönemi zarfında çözümlenen şikayetlerin toplam sayısını bildiriniz. s. 172 BÖLÜM 5 ALT KATEGORİ: İNSAN HAKLARI Giriş İnsan Hakları alt Kategorisi; süreçlerin hangi ölçüde uygulandığını, insan hakları ihlalleri vakalarını ve paydaşların insan haklarını kullanma performansındaki değişiklikleri kapsamaktadır. Dahil edilen insan hakları konuları arasında ayrımcılık yapmama, cinsiyet eşitliği, örgütlenme hakkı, toplu sözleşme, çocuk işçiler, zorla veya cebren çalıştırma ve yerli halkların hakları bulunmaktadır. Kuruluşların insan haklarına saygı göstermekten sorumlu oldukları yönünde giderek büyüyen küresel bir fikir birliği mevcutturV. İnsan haklarına ilişkin uluslararası yasal çerçeve antlaşmalar, sözleşmeler, beyannameler ve diğer belgelerin oluşturduğu bir kanunlar bütününden meydana gelmektedir. İnsan haklarının temelini üç belgeden meydana gelen Birleşmiş Milletler (BM) Uluslararası Haklar Kanunu oluşturmaktadır: Birleşmiş Milletler (BM) Beyannamesi, ‘İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’, 1948 Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi, ‘Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi’, 1966 Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi, ‘Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi’, 1966 Bunlar insan haklarıyla ilgili raporlama yapan bütün kuruluşların ilk referans noktasını teşkil etmektedir. Bu üç kilit belgeye ek olarak insan haklarına ilişkin uluslararası yasal çerçeve 80’in üzerinde belgeyle desteklenmektedir. Bu belgeler elektronik beyannameler ve rehberlik ilkelerinden bağlayıcı antlaşma ve sözleşmelere, evrensel belgelerden bölgesel belgelere geniş bir yelpaze oluşturmaktadırlar. Kuruluşların insan haklarının büyük bir bölümü üzerinde etkileri olabilir. Hangi insan haklarının raporlamayla ilgili olduğunun değerlendirilmesinde kuruluş bütün insan haklarını göz önünde bulundurmalıdır. Kuruluşun göz önünde bulundurmasının yararlı olacağı ek belgeler aşağıdakilerdir: ILO’nun sekiz esas Sözleşmesini tamamlayan Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Beyannamesi, ‘Çalışma Yaşamında Temel İlke ve Haklar Beyannamesi’, 1998 VI: –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 29, ‘Zorla Çalıştırma Sözleşmesi’, 1930 –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 87, ‘Sendika Hakkı ve Sendikalaşma Hakkının Korunması Sözleşmesi’, 1948 –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 98, ‘Örgütlenme ve Toplu Sözleşme Hakkı Sözleşmesi’, 1949 –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 100, ‘Eşit Ücret Sözleşmesi’, 1951 –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 105, ‘Zorla Çalıştırmanın Kaldırılması Sözleşmesi’, 1957 –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 111, ‘Ayrımcılık (İstihdam ve Meslek) Sözleşmesi’, 1958 –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 138, ‘Asgari Yaş Sözleşmesi’, 1973 –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 182, ‘En Kötü Biçimlerdeki Çocuk İşçiliğinin Yasaklanması ve Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Acil Eylem Sözleşmesi’, 1999 Aşağıdakiler de dahil olmak üzere, Uluslararası Haklar Kanunu’nun evrensellik ilkesi doğrultusunda kuruluşun faaliyet gösterdiği bölgeleri ilgilendiren bölgesel sözleşmeler: –– Afrika Birliği Sözleşmesi, ‘Afrika İnsan ve Halkların Hakları Sözleşmesi’, 1981 –– Arap Ülkeleri Teşkilatı, ‘Arap İnsan Hakları Sözleşmesi’, 1994 –– Amerikan Devletleri Örgütü (OAS), ‘Amerikan İnsan Hakları Sözleşmesi’, 1969 –– Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi, ‘Avrupa İnsan Hakları ve Temel Özgürlüklerinin Korunmasına İlişkin Sözleşme’, 1950 V• Birleşmiş Milletler (BM), ‘İş Dünyası ve İnsan Hakları Hakkında Rehber İlkeler, Birleşmiş Milletler “Koru, Saygı Göster ve Düzelt” Çerçevesinin Uygulanması’, 2011. • Birleşmiş Milletler (BM), Koru, Saygı Göster ve Düzelt: İş Dünyası ve İnsan Hakları Hakkında Çerçeve, 2008. • Birleşmiş Milletler (BM), İnsan Hakları ve Ulus Aşırı Şirketler ve Diğer Ticari Girişimler Hakkında Genel Sekreter Özel Temsilcisinin Raporu, John Ruggie, 2011. VI • 100 ve 111 sayılı Sözleşmeler ayrımcılığın önlenmesiyle ilgilidir; 87 ve 98 sayılı Sözleşmeler örgütlenme hakkı ve toplu sözleşmeyle ilgilidir; 138 ve 182 sayılı Sözleşmeler çocuk işçiliğin önlenmesiyle ilgilidir; 29 ve 105 sayılı Sözleşmeler zorla ve cebren çalıştırmanın önlenmesiyle ilgilidir. 70 BÖLÜM 5 Aşağıdakiler de dahil olmak, fakat bunlarla sınırlı kalmamak üzere kuruluşun faaliyetlerinden etkilenebilecek bireylerin haklarını koruyan sözleşmeler: –– Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi, ‘Kadınlara Karşı Her Türlü Ayrımcılığın Önlenmesine Dair Sözleşme (CEDAW)’, 1979 –– Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi, ‘Çocuk Hakları Sözleşmesi’, 1989 –– Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi, ‘Her Türlü Irk Ayrımcılığının Ortadan Kaldırılmasına İlişkin Uluslararası Sözleşme’, 1965 –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 107, ‘Yerli Halklar ve Kabile Halkları Sözleşmesi’, 1957 –– Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 169, ‘Yerli ve Kabile Halkları Sözleşmesi’, 1991 –– Birleşmiş Milletler (BM) Beyannamesi, ‘Birleşmiş Milletler Yerli Halkların Hakları Beyannamesi’, 2007 –– Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi, ‘Engelli Hakları Sözleşmesi’, 2006 71 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ İnsan hakları performansı ve etkileri hakkında bilgi sağlayan birçok Unsurun Kılavuzların diğer (alt) Kategorilerinde de bulunabileceğine ve bunların İnsan Hakları alt Kategorisiyle sınırlı olmadıklarına dikkat edilmesi önemlidir. Ayrıca bkz. kaynaklar 52, 57, 64, 88, 91, 92, 96, 98, 106, 107, 108. s. 174 Unsur: Yatırım G4-HR1 İNSAN HAKLARI MADDELERİ İÇEREN VEYA İNSAN HAKLARI TARAMASINDAN GEÇMİŞ BELİRGİN YATIRIM SÖZLEŞME VEYA KONTRATLARININ TOPLAM SAYISI VE YÜZDESİ a. İnsan hakları maddeleri içeren veya insan hakları taramasından geçmiş belirgin yatırım sözleşme veya kontratlarının toplam sayısını ve yüzdesini bildiriniz. b. Kuruluş tarafından kullanılan ‘belirgin yatırım sözleşmeleri’ tanımını bildiriniz. s. 176 G4-HR2 FAALİYETLERLE İLGİLİ İNSAN HAKLARI UNSURLARINA İLİŞKİN İNSAN HAKLARI POLİTİKA VEYA PROSEDÜRLERİ ÜZERİNE VERİLEN ÇALIŞAN EĞİTİMLERİNİN TOPLAM SAATİ VE EĞİTİM GÖRMÜŞ ÇALIŞANLARIN YÜZDESİ a. Faaliyetlerle ilgili insan hakları unsurlarına ilişkin insan hakları politika veya prosedürleri üzerine verilen eğitimlerinin raporlama dönemindeki toplam saat sayısını bildiriniz. b. Faaliyetlerle ilgili insan hakları unsurlarına ilişkin insan hakları politika veya prosedürleri üzerine raporlama döneminde eğitilen çalışan yüzdesini bildiriniz. s. 177 72 BÖLÜM 5 Unsur: Ayrımcılığın Önlenmesi UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Bkz. kaynaklar 27, 31, 82, 87, 89, 90, 91, 93, 99, 114, 117. s. 178 G4-HR3 AYRIMCILIK VAKALARININ VE ALINAN DÜZELTİCİ ÖNLEMLERİN TOPLAM SAYISI a. Raporlama dönemi zarfındaki toplam ayrımcılık vakaları sayısını bildiriniz. b. Vakaların ve alınan önlemlerin durumunu aşağıdakilere istinaden bildiriniz: Kuruluş tarafından incelenen vaka Uygulanan iyileştirme planları Uygulanmış iyileştirme planları ve rutin bir dahili yönetim inceleme süreci içerisinde incelenen sonuçlar Eyleme tabi olmayan vaka s. 179 Unsur: Örgütlenme ve Toplu Sözleşme Hakkı Bkz. kaynaklar 25, 26, 40, 55, 58. s. 180 G4-HR4 ÖRGÜTLENME VE TOPLU SÖZLEŞME HAKKININ İHLAL EDİLMİŞ OLABİLECEĞİ VEYA BELİRGİN RİSK ALTINDA OLABİLECEĞİ BELİRLENEN FAALİYETLER VE TEDARİKÇİLER VE BU HAKLARIN DESTEKLENMESİ İÇİN ALINAN ÖNLEMLER a. Çalışanların örgütlenme veya toplu sözleşme hakkı haklarının ihlal edilmiş olabileceği veya belirgin risk altında olabileceği belirlenen faaliyetleri ve tedarikçileri aşağıdakiler bakımından bildiriniz: Faaliyet türü (üretim tesisleri gibi) ve tedarikçi Riskli olduğu düşünülen faaliyetlerin ve tedarikçilerin bulunduğu ülkeler veya coğrafi bölgeler b. Kuruluş tarafından raporlama dönemi zarfında örgütlenme ve toplu sözleşme hakkının desteklenmesi yönünde alınan önlemleri bildiriniz. s. 181 Unsur: Çocuk İşçiler Bkz. kaynaklar 39, 48, 86. s. 182 G4-HR5 ÇOCUK İŞÇİLER BAKIMINDAN BELİRGİN RİSK TAŞIDIĞI BELİRLENEN FAALİYETLER VE TEDARİKÇİLER VE ÇOCUK İŞÇİLİĞİNİN ETKİLİ BİR BİÇİMDE ORTADAN KALDIRILMASINA KATKIDA BULUNMAK İÇİN ALINAN TEDBİRLER a. Aşağıdaki vakalarla ilgili olarak belirgin risk taşıdıkları düşünülen faaliyetleri ve tedarikçileri bildiriniz: Çocuk işçiler Tehlikeli işlerde çalışan genç işçiler b. Çocuk işçiliği vakaları bakımından belirgin risk teşkil ettiği düşünülen faaliyetleri ve tedarikçileri aşağıdakilerden biri bakımından bildiriniz: Faaliyet türü (üretim tesisleri gibi) ve tedarikçi Riskli olduğu düşünülen faaliyetlerin ve tedarikçilerin bulunduğu ülkeler veya coğrafi bölgeler c. Kuruluş tarafından raporlama dönemi zarfında çocuk işçiliğinin etkili bir biçimde ortadan kaldırılmasına katkı sağlama yönünde alınan önlemleri bildiriniz. s. 183 73 BÖLÜM 5 Unsur: Zorla veya Cebren Çalıştırma UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Bkz. kaynaklar 24, 29, 70, 104. s. 184 G4-HR6 ZORLA VEYA CEBREN ÇALIŞTIRMA VAKALARI BAKIMINDAN BELİRGİN RİSK TEŞKİL ETTİĞİ BELİRLENEN FAALİYETLER VE TEDARİKÇİLER VE HER TÜR ZORLA VEYA CEBREN ÇALIŞTIRMANIN ORTADAN KALDIRILMASINA KATKI SAĞLAMA YÖNÜNDE ALINAN ÖNLEMLER a. Zorla veya cebren çalıştırma vakaları bakımından belirgin risk teşkil ettiği düşünülen faaliyetleri ve tedarikçileri aşağıdakiler bakımından bildiriniz: Faaliyet türü (üretim tesisleri gibi) ve tedarikçi Riskli olduğu düşünülen faaliyetlerin ve tedarikçilerin bulunduğu ülkeler veya coğrafi bölgeler b. Kuruluş tarafından raporlama dönemi zarfında bütün zorla veya cebren çalıştırma türlerinin ortadan kaldırılmasına katkı sağlama yönünde alınan önlemleri bildiriniz. s. 185 Unsur: Güvenlik Uygulamaları Bkz. kaynaklar 20, 128. s. 186 G4-HR7 KURULUŞUN FAALİYETLERLE İLGİLİ İNSAN HAKLARI POLİTİKALARI VEYA PROSEDÜRLERİ KONUSUNDA EĞİTİM GÖRMÜŞ GÜVENLİK PERSONELİNİN YÜZDESİ a. Kuruluşun insan hakları politikaları veya özel prosedürleri ve bunların güvenliğe uygulanması konusunda düzenli eğitim görmüş güvenlik personelinin yüzdesini bildiriniz. b. Eğitim gereklerinin güvenlik personeli sağlayan üçüncü taraf kuruluşlar için de geçerli olup olmadığını bildiriniz. s. 187 Unsur: Yerli Halkların Hakları Bkz. kaynaklar 22, 30, 47, 95. s. 188 G4-HR8 YERLİ HALKLARIN HAKLARIYLA İLGİLİ İHLAL VAKALARININ TOPLAM SAYISI VE ALINAN ÖNLEMLER a. Raporlama dönemi zarfında meydana gelen, yerli hakların haklarının ihlaliyle ilgili tespit edilmiş vakaların toplam sayısını bildiriniz. b. Vakaların ve alınan önlemlerin durumunu aşağıdakilere istinaden bildiriniz: Kuruluş tarafından incelenen vaka Uygulanan iyileştirme planları Uygulanmış iyileştirme planları ve rutin bir dahili yönetim inceleme süreciyle incelenen sonuçlar Eyleme tabi olmayan vaka s. 189 74 BÖLÜM 5 Unsur: Değerlendirme UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Bkz. kaynaklar 106, 107, 108, 122, 126. s. 190 G4-HR9 İNSAN HAKLARI İNCELEMELERİNE VE ETKİ DEĞERLENDİRMELERİNE TABİ OLMUŞ FAALİYETLERİN TOPLAM SAYISI VE YÜZDESİ a. İnsan hakları incelemelerine veya insan hakları etki değerlendirmelerine tabi olmuş faaliyetlerin toplam sayısını ve yüzdesini ülkeye göre bildiriniz. s. 191 Unsur: Tedarikçilerin İnsan Hakları Bakımından Değerlendirilmesi Bkz. kaynaklar 106, 107, 108, 122, 126. s. 192 G4-HR10 İNSAN HAKLARI KRİTERLERİNİN KULLANILMASIYLA TARANAN YENİ TEDARİKÇİLERİN YÜZDESİ a. İnsan hakları kriterlerinin kullanılmasıyla taranan yeni tedarikçilerin yüzdesini bildiriniz. s. 194 G4-HR11 TEDARİK ZİNCİRİNDEKİ BELİRGİN ÖLÇEKTE MEVCUT VE OLASI OLUMSUZ İNSAN HAKLARI ETKİLERİ VE GERÇEKLEŞTİRİLEN EYLEMLER a. İnsan hakları etki değerlendirmelerine tabi tedarikçilerin sayısını bildiriniz. b. Belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz insan hakları etkilerinin olduğu tespit edilen tedarikçilerin sayısını bildiriniz. c. Tedarik zincirinde tespit edilmiş, belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz insan hakları etkilerini bildiriniz. d. Belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz insan hakları etkileri olduğu tespit edilmiş ve değerlendirme sonucunda iyileştirmeler konusunda uzlaşılan tedarikçilerin yüzdesini bildiriniz. e. Belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz insan hakları etkileri olduğu tespit edilmiş ve değerlendirme sonucunda kendileriyle olan ilişkinin sonlandırıldığı tedarikçilerin yüzdesini ve bu sonlandırmanın neden gerçekleştiğini bildiriniz. s. 195 75 BÖLÜM 5 Unsur: İnsan Hakları Şikayet Mekanizmaları UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Bkz. kaynaklar 106, 107, 108. s. 196 G4-HR12 İNSAN HAKLARI ETKİLERİYLE İLGİLİ OLARAK RESMİ ŞİKAYET MEKANİZMALARI KANALIYLA GETİRİLMİŞ, YANITLANMIŞ VE ÇÖZÜMLENMİŞ ŞİKAYETLERİN SAYISI a. Raporlama dönemi zarfında insan hakları etkileriyle ilgili olarak resmi şikayet mekanizmaları kanalıyla getirilen şikayetlerin toplam sayısını bildiriniz. b. Tanımlanan şikayetlerden kaçının aşağıdaki özellikleri taşıdığını bildiriniz: Raporlama dönemi zarfında yanıtlanan Raporlama dönemi zarfında çözümlenen c. İnsan hakları etkileriyle ilgili olarak raporlama döneminden önce getirilen ve raporlama dönemi zarfında çözümlenen şikayetlerin toplam sayısını bildiriniz. s. 197 76 BÖLÜM 5 ALT KATEGORİ: TOPLUM UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Giriş Toplum alt Kategorisi bir kuruluşun toplum ve yerel toplumlar üzerindeki etkileriyle ilgilidir. Toplum üyeleri aşağıdakiler temelinde bireysel haklara sahiptir: Birleşmiş Milletler (BM) Beyannamesi, ‘İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi’, 1948 Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi, ‘Uluslararası Medeni ve Siyasi Haklar Sözleşmesi’, 1966 Birleşmiş Milletler (BM) Sözleşmesi, ‘Ekonomik, Sosyal ve Kültürel Haklar Uluslararası Sözleşmesi’, 1966 Birleşmiş Milletler (BM) Beyannamesi, ‘Gelişme Hakkına Dair Bildiri’, 1986 Kolektif topluluk hakları ve yerli halkların ve kabile halklarının hakları aşağıdakilerle tanınmaktadır: Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 107, ‘Yerli Halklar ve Kabile Halkları Sözleşmesi’, 1957 Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO) Sözleşmesi 169, ‘Yerli ve Kabile Halkları Sözleşmesi’, 1991 Birleşmiş Milletler (BM) Beyannamesi, ‘Birleşmiş Milletler Yerli Halkların Hakları Beyannamesi’, 2007 Kimlik bakımından bu halkların hakları hem kolektif hem de bireysel temeldedir. Bu halkların rızalarının alınmasına yönelik, özgür, önceden planlanmış ve bilgilendirilmiş istişare hakları yukarıdaki referans noktalarında açıkça tanınmış temel haklardır. Unsur: Yerel Toplumlar Bkz. kaynaklar 22, 23, 76. s. 199 G4-SO1 YEREL TOPLUM KATILIMI, ETKİ DEĞERLENDİRMELERİ VE GELİŞİM PROGRAMLARININ UYGULANDIĞI OPERASYONLARIN YÜZDESİ a. Aşağıdakilerin kullanımı da dahil olmak üzere uygulanmış yerel toplum katılımı, etki değerlendirmeleri ve gelişim programlarının uygulandığı operasyonların yüzdesini bildiriniz: Katılım süreçleri temel alınarak cinsiyet etki değerlendirmeleri de dahil olmak üzere sosyal etki değerlendirmeleri Çevresel etki değerlendirmeleri ve sürekli izleme Çevresel ve sosyal etki değerlendirmelerinin sonuçlarının kamuya açıklanması Yerel toplumların ihtiyaçlarına dayanan yerel toplumsal kalkınma programları Paydaş tespitine dayalı paydaş katılımı planları Hassas grupları kapsayan geniş tabanlı yerel toplum istişare komiteleri ve süreçleri Etkilerle başa çıkılmasına yönelik iş konseyleri, iş sağlığı ve güvenliği komiteleri ve diğer çalışan temsil organları Resmi yerel toplum şikayet süreçleri s. 200-201 G4-SO2 YEREL TOPLUMLAR ÜZERİNDE BELİRGİN ÖLÇEKTE MEVCUT VE OLASI OLUMSUZ ETKİLERİ OLAN OPERASYONLAR a. Aşağıdakiler bilgiler de dahil olmak üzere yerel toplumlar üzerinde belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz etkileri olan operasyonları bildiriniz: Faaliyetlerin coğrafi konumu Faaliyetlerin belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz etkileri s. 202-203 77 BÖLÜM 5 Unsur: Yolsuzlukla Mücadele UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Bkz. kaynaklar 4, 10, 71, 72, 79, 80, 81, 123, 129. s. 204 G4-SO3 YOLSUZLUKLA İLGİLİ RİSKLER BAKIMINDAN DEĞERLENDİRİLMİŞ FAALİYETLERİN TOPLAM SAYISI VE YÜZDESİ VE TESPİT EDİLEN BELİRGİN RİSKLER a. Yolsuzlukla ilgili riskler bakımından değerlendirilmiş faaliyetlerin toplam sayısını ve yüzdesini bildiriniz. b. Risk yönetimi yoluyla belirlenmiş yolsuzlukla ilgili belirgin riskleri bildiriniz. s. 206 G4-SO4 YOLSUZLUKLA MÜCADELE POLİTİKA VE PROSEDÜRLERİ İLE İLGİLİ İLETİŞİM VE EĞİTİM a. Kuruluşun yolsuzlukla mücadele politika ve prosedürlerinin iletildiği yönetişim organı üyelerinin toplam sayısını ve bölgelere göre dağılım yüzdesini bildiriniz. b. Kuruluşun yolsuzlukla mücadele politika ve prosedürlerinin iletildiği çalışanların toplam sayısını ve yüzdesini çalışan kategorilerine ve bölgelere göre bildiriniz. c. Kuruluşun yolsuzlukla mücadele politika ve prosedürlerinin iletildiği iş ortaklarının toplam sayısını ve yüzdesini iş ortağı türlerine ve bölgelere göre bildiriniz. d. Yolsuzlukla mücadele ile ilgili eğitim almış yönetişim organı üyelerinin toplam sayısını ve bölgelere göre dağılım yüzdesini bildiriniz. e. Yolsuzlukla mücadeleyle ilgili eğitim almış çalışanların toplam sayısını ve yüzdesini çalışan kategorisine ve bölgeye göre bildiriniz. s. 207 G4-SO5 TEYİT EDİLMİŞ YOLSUZLUK VAKALARI VE ALINAN ÖNLEMLER a. Teyit edilmiş yolsuzluk vakalarının toplam sayısını ve niteliğini bildiriniz. b. Çalışanların yolsuzluk nedeniyle işten çıkarıldığı veya disiplin cezalarına çarptırıldığı teyit edilmiş vakaların toplam sayısını bildiriniz. c. İş ortaklarıyla olan sözleşmelerin yolsuzluğa ilişkin ihlaller nedeniyle feshedildiği veya yenilenmediği teyit edilmiş vakaların toplam sayısını bildiriniz. d. Raporlama dönemi zarfında kuruluş veya çalışanları aleyhine yolsuzlukla ilgili olarak açılmış kamu davalarını ve bu davaların sonuçlarını bildiriniz. s. 208 78 BÖLÜM 5 Unsur: Kamu Politikası UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Bkz. kaynaklar 74, 75. s. 209 G4-SO6 ÜLKEYE VE ALICIYA/LEHTARA GÖRE SİYASİ DESTEKLERİN TOPLAM DEĞERİ a. Kuruluş tarafından doğrudan veya dolaylı olarak verilmiş mali ve ayni siyasi desteklerin toplam parasal değerini ülkeye ve alıcıya/lehtara göre bildiriniz. b. Uygulanabilir olması durumunda ayni katkıların parasal değerinin nasıl belirlendiğini bildiriniz. s. 210 Unsur: Rekabete Aykırı Davranış G4-SO7 REKABETE AYKIRI DAVRANIŞLARA, TRÖSTLEŞME VE TEKELCİLİK FAALİYETLERİNE İLİŞKİN DAVALARIN TOPLAM SAYISI VE BUNLARIN SONUÇLARI a. Kuruluşun katıldığının belirlendiği rekabete aykırı davranışlarla ve tröstleşmeyi ve tekelciliği önleme mevzuatı ihlalleriyle ilgili olarak raporlama dönemi zarfında sürmekte olan veya karara bağlanmış davaların toplam sayısını bildiriniz. b. Her tür karar veya mahkeme emri de dahil olmak üzere karara bağlanmış davaların başlıca sonuçlarını bildiriniz. s. 212 Unsur: Uyum G4-SO8 KANUN VE YÖNETMELİKLERE UYULMAMASI NEDENİYLE UYGULANAN ÖNEMLİ CEZALARIN PARASAL DEĞERİ VE PARASAL OLMAYAN YAPTIRIMLARIN TOPLAM SAYISI a. Önemli cezaları ve parasal olmayan yaptırımları aşağıdakiler bakımından bildiriniz: Önemli cezaların toplam parasal değeri Parasal olmayan yaptırımların toplam sayısı Uyuşmazlık çözüm mekanizmaları kanalıyla getirilen vakalar b. Kuruluşların herhangi bir kanun veya yönetmelik ihlali tespit etmemiş olmaları durumunda, bu durumun kısaca beyan edilmesi yeterli olacaktır. c. Önemli cezaların ve parasal olmayan yaptırımların gerçekleştiği bağlamı bildiriniz. s. 214 Unsur: Tedarikçinin Toplum Üzerindeki Etkiler Bakımından Değerlendirilmesi Bkz. kaynaklar 106, 107, 108. s. 215 G4-SO9 TOPLUM ÜZERİNDEKİ ETKİLERİNE İLİŞKİN KRİTERLER KULLANILARAK TARANAN YENİ TEDARİKÇİLERİN YÜZDESİ a. Toplum üzerindeki etkilere ilişkin kriterlerin kullanılmasıyla taranan yeni tedarikçilerin yüzdesini bildiriniz. s. 217 79 BÖLÜM 5 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-SO10 TEDARİK ZİNCİRİNDE TOPLUM ÜZERİNDEKİ BELİRGİN ÖLÇEKTE MEVCUT VE OLASI OLUMSUZ ETKİLER VE ALINAN ÖNLEMLER a. Toplum üzerindeki etkilerle ilgili olarak değerlendirmeye tabi tedarikçilerin sayısını bildiriniz. b. Toplum üzerinde belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz etkilerinin olduğu tespit edilen tedarikçilerin sayısını bildiriniz. c. Tedarik zincirinde tespit edilmiş, toplum üzerindeki belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz etkileri bildiriniz. d. Toplum üzerinde belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz etkileri olduğu tespit edilmiş ve değerlendirme sonucunda iyileştirmeler konusunda uzlaşılan tedarikçilerin yüzdesini bildiriniz. e. Toplum üzerinde belirgin ölçekte mevcut ve olası olumsuz etkileri olduğu tespit edilmiş ve değerlendirme sonucunda kendileriyle olan ilişkinin sonlandırıldığı tedarikçilerin yüzdesini ve bu sonlandırmanın neden gerçekleştiğini bildiriniz. s. 218 Unsur: Toplum Üzerindeki Etkilere İlişkin Şikayet Mekanizmaları Bkz. kaynaklar 106, 107, 108. s. 219 G4-SO11 TOPLUM ÜZERİNDEKİ ETKİLERLE İLGİLİ OLARAK RESMİ ŞİKAYET MEKANİZMALARI KANALIYLA GETİRİLMİŞ, YANITLANMIŞ VE ÇÖZÜMLENMİŞ ŞİKAYETLERİN SAYISI a. Raporlama dönemi zarfında toplum üzerindeki etkilerle ilgili olarak resmi şikayet mekanizmaları kanalıyla getirilen şikayetlerin toplam sayısını bildiriniz. b. Tanımlanan şikayetlerden kaçının aşağıdaki özellikleri taşıdığını bildiriniz: Raporlama dönemi zarfında yanıtlanan Raporlama dönemi zarfında çözümlenen c. Toplum üzerindeki etkilerle ilgili olarak raporlama döneminden önce getirilen ve raporlama dönemi zarfında çözümlenen şikayetlerin toplam sayısını bildiriniz. s. 220 BÖLÜM 5 ALT KATEGORİ: ÜRÜN SORUMLULUĞU 80 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Giriş Ürün Sorumluluğu alt Kategorisi kapsamındaki Unsurlar paydaşları ve bilhassa müşterileri doğrudan etkileyen ürün ve hizmetleri ilgilendirmektedir. Unsur: Müşteri Sağlık ve Güvenliği G4-PR1 SAĞLIK VE GÜVENLİK ETKİLERİNİN İYİLEŞTİRME AMACIYLA DEĞERLENDİRİLDİĞİ BELİRGİN ÜRÜN VE HİZMET KATEGORİLERİNİN YÜZDESİ a. Sağlık ve güvenlik etkilerinin iyileştirme amacıyla değerlendirildiği belirgin ürün ve hizmet kategorilerinin yüzdesini bildiriniz. s. 223 G4-PR2 ÜRÜNLERİN VE HİZMETLERİN KULLANIM SÜRELERİ SIRASINDAKİ SAĞLIK VE GÜVENLİK ETKİLERİYLE İLGİLİ YÖNETMELİKLERE VE GÖNÜLLÜ KURALLARA UYUMSUZLUK VAKALARININ SONUÇ TÜRÜNE TOPLAM SAYISI a. Ürün ve hizmetlerin sağlık ve güvenlik etkileriyle ilgili yönetmeliklere ve gönüllü kurallara uyumsuzluk vakalarının raporlama dönemi zarfındaki toplam sayısını aşağıdakilere göre bildiriniz: Bir para cezasıyla veya cezayla sonuçlanan yönetmelik ihlali vakaları Bir uyarıyla sonuçlanan yönetmelik ihlali vakaları Gönüllü kurallara uyumsuzluk vakaları b. Kuruluşların yönetmeliklerin veya gönüllü kuralların herhangi bir ihlalini tespit olmaları durumunda bu durumun kısaca beyan edilmesi yeterli olacaktır. s. 224 81 BÖLÜM 5 Unsur: Ürün ve Hizmet Etiketlemesi UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-PR3 KURULUŞUN ÜRÜN VE HİZMET BİLGİLERİ VE ETİKETLEME PROSEDÜRLERİNCE ZORUNLU TUTULAN ÜRÜN VE HİZMET BİLGİLERİ TÜRÜ VE BU BİLGİ GEREKLERİNE TABİ BELİRGİN ÜRÜN VE HİZMET KATEGORİLERİNİN YÜZDESİ a. Aşağıdaki ürün ve hizmet bilgilerinin kuruluşun ürün ve hizmet bilgileri ve etiketleme prosedürlerince zorunlu tutulup tutulmadığını bildiriniz: EVET HAYIR Ürün veya hizmet bileşenlerinin kaynağı/üreticisi Özellikle de çevresel veya sosyal bir etkisi olabilecek maddeler bakımından içerik Ürün veya hizmetin güvenli kullanımı Ürünün bertarafı ve çevresel/sosyal etkiler Diğer (açıklayınız) b. Bu tür prosedürler kapsamında olup bunlar tarafından değerlendirilen belirgin ürün veya hizmet kategorilerinin yüzdesini bildiriniz. s. 226 G4-PR4 ÜRÜN VE HİZMET BİLGİLERİ VE ETİKETLEMEYLE İLGİLİ YÖNETMELİKLERE VE GÖNÜLLÜ KURALLARA UYUMSUZLUK VAKALARININ SONUÇ TÜRÜNE GÖRE TOPLAM SAYISI a. Ürün ve hizmet bilgileri ve etiketlemeyle ilgili yönetmeliklere ve gönüllü kurallara uyumsuzluk vakalarının toplam sayısını aşağıdakilere göre bildiriniz: Para cezasıyla veya cezayla sonuçlanan yönetmelik ihlali vakaları Uyarıyla sonuçlanan yönetmelik ihlali vakaları Gönüllü kurallara uyumsuzluk vakaları b. Kuruluşların yönetmeliklerin veya gönüllü kuralların herhangi bir ihlalini tespit etmemiş olmaları durumunda, bu durumun kısaca beyan edilmesi yeterli olacaktır. s. 227 G4-PR5 MÜŞTERİ MEMNUNİYETİNİ ÖLÇEN ARAŞTIRMALARIN SONUÇLARI a. Raporlama döneminde aşağıdakiler hakkında bilgilerle ilgili olarak gerçekleştirilen müşteri memnuniyeti araştırmalarının sonuçlarını veya kilit çıkarımlarını bildiriniz: Bir bütün olarak kuruluş Önemli bir ürün veya hizmet kategorisi Belirgin operasyon yerleri s. 228 82 BÖLÜM 5 Unsur: Pazarlama İletişimi UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ Bkz. kaynaklar 19. s. 229 G4-PR6 YASAKLI VEYA TARTIŞMALI ÜRÜNLERİN SATIŞI a. Kuruluşun aşağıdaki özelliklere sahip ürünleri satıp satmadığını bildiriniz: Belirli pazarlarda yasaklanmış ürünler Paydaş sorularına veya kamuda tartışmaya konu olan ürünler b. Kuruluşun bu ürünlerle ilgili sorulara veya kaygılara ne şekilde yanıt verdiğini bildiriniz. s. 230 G4-PR7 REKLAM, TANITIM VE SPONSORLUK DA DAHİL OLMAK ÜZERE PAZARLAMA İLETİŞİMİYLE İLGİLİ YÖNETMELİKLERE VE GÖNÜLLÜ KURALLARA UYUMSUZLUK VAKALARININ SONUÇ TÜRÜNE GÖRE TOPLAM SAYISI a. Reklam, tanıtım ve sponsorluk da dahil olmak üzere pazarlama iletişimiyle ilgili yönetmeliklere ve gönüllü kurallara uyumsuzluk vakalarının toplam sayısını aşağıdakilere göre bildiriniz: Para cezasıyla veya cezayla sonuçlanan yönetmelik ihlali vakaları Uyarıyla sonuçlanan yönetmelik ihlali vakaları Gönüllü kurallara uyumsuzluk vakaları b. Kuruluşların yönetmeliklerin veya gönüllü kuralların herhangi bir ihlalini tespit etmemiş olmaları durumunda, bu durumun kısaca beyan edilmesi yeterli olacaktır. s. 231 Unsur: Müşteri Gizliliği G4-PR8 MÜŞTERİ GİZLİLİĞİNİN İHLALİ VE MÜŞTERİ VERİLERİNİN KAYBI İLE İLGİLİ DOĞRULANMIŞ ŞİKAYETLERİN TOPLAM SAYISI a. Müşteri gizliliği ihlaliyle ilgili olarak alınmış ve doğrulanmış şikayetlerin toplam sayısını aşağıdaki kategorilere ayrılmış olarak bildiriniz: Kuruluş dışı taraflardan alınan ve kuruluş tarafından doğrulanan şikayetler Düzenleyici mercilerden gelen şikayetler b. Müşteri verileriyle ilgili belirlenmiş sızıntıların, hırsızlıkların veya kayıpların toplam sayısını bildiriniz. c. Kuruluşun herhangi bir doğrulanmış şikayet tespit etmemesi halinde, bu durumun kısaca beyan edilmesi yeterli olacaktır. s. 233 BÖLÜM 5 Unsur: Uyum 83 UYGULAMA EL KİTABINA BAKINIZ G4-PR9 ÜRÜN VE HİZMETLERİN TEDARİKİ VE KULLANIMI İLE İLGİLİ KANUN VE YÖNETMELİKLERE UYUMSUZLUKTAN KAYNAKLANAN ÖNEMLİ PARA CEZALARININ PARASAL DEĞERİ a. Ürün ve hizmetlerin tedariki ve kullanımı ile ilgili kanun ve yönetmeliklere uyumsuzluktan kaynaklanan önemli para cezalarının toplam parasal değerini bildiriniz. b. Kuruluşların kanun veya yönetmeliklerin herhangi bir ihlalini tespit etmemiş olmaları durumunda, bu durumun kısaca beyan edilmesi yeterli olacaktır. s. 235 SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMASI KILAVUZLARI BÖLÜM 6 85 6 HIZLI BAĞLANTILAR Hızlı Bağlantılar bölümü Kılavuzların anlaşılmasına ve kullanılmasına yardımcı olan Standart Bildirim veya kavram kümelerinin bulunmasının kolay bir yolunu sağlamaktadır. 6.1 E NTEGRE RAPORLAMA VE SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMASI ARASINDAKİ İLİŞKİ Sürdürülebilirlik raporlaması kuruluşlara sürdürülebilir bir küresel ekonomi yönünde hedef belirlemede, performansın ölçümünde ve değişikliğin yönetiminde yardımcı olan, uzun vadeli karlılığı sosyal sorumluluk ve çevreye özenle birleştiren bir süreçtir. Sürdürülebilirlik raporlaması –temel olarak fakat bununla sınırlı kalmamak kaydıyla sürdürülebilirlik raporu vasıtasıyla–kuruluşun ekonomik, çevresel, sosyal ve yönetişimsel performansının iletilmesinin, olumlu ve olumsuz etkilerin yansıtılmasının kilit platformudur. Kuruluşun paydaşlarının beklenti ve menfaatlerine yanıt olarak öncelikli kabul ettiği Unsurlar sürdürülebilirlik raporlamasının itici gücünü teşkil etmektedir. Paydaşlar kuruluşa katkısı olanların yanı sıra kuruluşla başka ilişkileri olanları da içerebilmektedir. Entegre raporlama kurumsal raporlamada büyümekte ve gelişmekte olan bir eğilim olup genel olarak bir kuruluşun mali sermaye sağlayıcılarına mevcut ve gelecekteki değer yaratma süreci için esas olan kilit faktörleri entegre bir şekilde sunmayı hedeflemektedir. Entegre raporlama yapanlar entegre raporlarını hazırlarken sürdürülebilirlik raporlamasının temellerinden ve bildirimlerinden yola çıkarlar. Entegre rapor vasıtasıyla bir kuruluş stratejisinin, yönetişiminin, performansının ve beklentilerinin zaman içinde değer yaratmayı nasıl mümkün kıldığına dair özet bir iletişim sunmaktadır. Bu nedenle, entegre raporlama geleneksel yıllık raporun bir özeti ya da yıllık bilançoların ve sürdürülebilirlik raporunun bir kombinasyonu olması niyetiyle hazırlanmamaktadır. Bununla birlikte, entegre rapor ayrıca sağlanan ek detaylı bilgilere atıfta bulunarak diğer rapor ve iletişimlerle etkileşim içinde bulunur. Her ne kadar sürdürülebilirlik raporlamasının ve entegre raporlamanın amaçları farklı olsa da sürdürülebilirlik raporlaması entegre raporlamanın özünde bulunan bir unsurdur. Sürdürülebilirlik raporlaması sürdürülebilirliğin bir kuruluşla olan ilişkisini göz önüne alır ve ayrıca kuruluşun uzun vadeli beklentileriyle ve mali performansıyla ilgili sürdürülebilirlik eğilimlerinin, risklerin ve fırsatların etkisine odaklanarak sürdürülebilirlik önceliklerine ve kilit konu başlıklarına eğilir. Sürdürülebilirlik raporlaması kuruluşun öncelikli konularına, stratejik hedeflerine ve bu hedefleri gerçekleştirerek zaman içinde değer yaratma yeteneğinin değerlendirilmesine girdi sağlamak suretiyle kuruluşun entegre düşünme ve bildirme süreci için temel önem teşkil eder. 6.2 DIŞ DENETİM Dış denetim, Kılavuzların üç bölümünde ele alınmıştır: ‘Uyumluluk’ kriteri seçenekleri (bölüm 3.3 ‘Kılavuzlarla ‘uyumlu olarak’ hazırlanan raporlar hakkında not’, s. 13) – raporun veya çeşitli kısımlarının dış denetime tabi tutulmuş olması durumunda, dış denetim beyanının yanı sıra kuruluşun ‘uyumluluk’ kriterleri seçeneğine ilişkin bir beyan da talep etmektedir. G4-33 (s. 36 ve Uygulama El Kitabı s. 51) – başka konuların yanı sıra dış denetim talebiyle ilgili politikalar veya mevcut uygulamalar hakkında bilgi talep etmektedir G4-32 GRI İçerik İndeksi (s. 31-35) – bir Standart Bildirime kuruluş dışında güvence sağlanıp sağlanmadığı yönünde açıklama talep etmektedir GRI dış denetimin kullanılmasını önermektedir, fakat bu, Kılavuzlarla ‘uyumluluk’ bakımından bir zorunluluk değildir. BÖLÜM 6 6.3 TEDARİK ZİNCİRİYLE İLGİLİ STANDART BİLDİRİMLER Tedarik Zinciriyle ilgili Standart Bildirimler Kılavuzların farklı bölümlerinde bulunmaktadır. Aşağıda Tedarik Zinciriyle ilgili Standart Bildirimlerin nerede bulunabileceğine dair genel bilgi verilmiştir: GENEL STANDART BİLDİRİMLER Kuruluş Profili: G4-12 (s. 27), G4-13 (s. 27) Yönetişim: G4-41 (s. 38) ÖZEL STANDART BİLDİRİMLER Kategori: Ekonomik –– Satın Alma Uygulamaları: G4-EC9 (s. 51) Kategori: Çevresel –– Enerji: G4-EN4 (s. 53) –– Emisyonlar: G4-EN17 (s. 58) –– Tedarikçilerin Çevresel Bakımdan Değerlendirilmesi: G4-EN32 (s. 63), G4-EN33 (s. 63), Aspect-Unsura özel DMA Rehberi (Uygulama El Kitabı s. 136-137) Kategori: Sosyal Alt Kategori: İşgücü Uygulamaları ve İnsana Yaraşır İş –– İş Sağlığı ve Güvenliği: G4-LA6 (s. 66) –– Tedarikçilerin İşgücü Uygulamaları Bakımından Değerlendirilmesi: G4-LA14 (s. 69), G4-LA15 (s. 69), Unsura özel DMA Rehberi (Uygulama El Kitabı s. 167-168) Alt Kategori: İnsan Hakları –– Örgütlenme ve Toplu Sözleşme Hakkı: G4-HR4 (s. 72) –– Çocuk İşçiler: G4-HR5 (s. 72) –– Zorla ve Cebren Çalıştırma: G4-HR6 (s. 73) –– Tedarikçilerin İnsan Hakları Bakımından Değerlendirilmesi: G4-HR10 (s. 74), G4-HR11 (s. 74), Unsura özel DMA Rehberi (Uygulama El Kitabı s. 192-193) Alt Kategori: Toplum –– Tedarikçilerin Toplum Üzerindeki Etkiler Bakımından Değerlendirilmesi: G4-SO9 (s. 78), G4-SO10 (s. 79), Unsura özel DMA Rehberi (Uygulama El Kitabı s. 215-216) 6.4 S TRATEJİ, RİSKLER VE FIRSATLARLA İLGİLİ STANDART BİLDİRİMLER Kılavuzlar farklı Standart Bildirim türleri içermektedir. Bunların bazıları kuruluşun genel stratejisiyle ilgiliyken bazıları da performansı ve etkileriyle ilgilidir. Aşağıda stratejiyle, risklerle ve fırsatlarla doğrudan ilgili olan Standart Bildirimler hakkında genel bilgi verilmiştir: GENEL STANDART BİLDİRİMLER Strateji ve Analiz: G4-1 (s. 24), G4-2 (s. 25) Tanımlanmış Öncelikli Unsurlar ve Çerçeveler: G4-17 (s. 28), G4-18 (s. 28), G4-19 (s. 28), G4-20 (s. 29), G4-21 (s. 29) Yönetişim: G4-45 (s. 39), G4-47 (s. 39) ÖZEL STANDART BİLDİRİMLER Kategori: Ekonomik –– Ekonomik Performans: G4-EC2 (s. 48) Kategori: Sosyal Alt Kategori: Toplum –– Yolsuzlukla Mücadele: G4-SO3 (s. 77) 86 87 BÖLÜM 6 6.5 SEKTÖR AÇIKLAMALARI GRI G3 ve G3.1 Kılavuzlarıyla uyumlu olan ve yüzlerce kuruluş tarafından kullanılmış olan on adet Sektör Eki yayınlamıştır. Bu Sektör Eklerinin içeriği G4 ile kullanım için tekrar düzenlenmiştir ve başlıkları GRI Sektör Açıklamaları olarak değiştirilmiştir. G4 Kılavuzlarıyla 3. bölümdeki ‘uyumluluk’ kriterlerinde, 2.2. bölümde (s. 7-9) ve Uygulama El Kitabı s. 31-40’ta G4-18 Rehberinde tarif edildiği üzere kullanılacak olan Sektör Açıklamaları www.globalreporting.org/reporting/sector-guidance adresinde bulunabilir. 6.6 B İRLEŞMİŞ MİLLETLER KÜRESEL İLKELER SÖZLEŞMESİ ‘ON İLKE’, 2000 İLE BAĞLANTILAR TABLO 6 BM Küresel İlkeler Sözleşmesi, 2000 GRI Kılavuzları İlke 1. Şirketler uluslararası olarak ilan edilmiş insan haklarını desteklemeli ve korunmasına saygı göstermelidir Alt Kategori: İnsan Hakları (bütün Unsurlar) İlke 2. Şirketler insan hakları ihlallerine suç ortaklığı yapmadıklarından emin olmalıdırlar Alt Kategori: İnsan Hakları (bütün Unsurlar) İlke 3. Şirketler örgütlenme hakkını desteklemeli ve toplu sözleşme hakkını etkili bir biçimde tanımalıdır G4-11 Alt Kategori: Toplum Yerel Toplumlar Alt Kategori: İşgücü Uygulamaları ve İnsana Yaraşır İş İşgücü/Yönetim İlişkileri Alt Kategori: İnsan Hakları Örgütlenme ve Toplu Sözleşme Hakkı İlke 4. Şirketler her tür zorla ve cebren çalıştırmanın ortadan kaldırılmasını desteklemelidir Alt Kategori: İnsan Hakları Zorla ve Cebren Çalıştırma İlke 5. Şirketler çocuk işçiliğinin etkili bir biçimde ortadan kaldırılmasını desteklemelidir Alt Kategori: İnsan Hakları Çocuk İşçiler İlke 6. Şirketler istihdam ve meslekle ilgili ayrımcılığın ortadan kaldırılmasını desteklemelidir G4-10 Alt Kategori: İşgücü Uygulamaları ve İnsana Yaraşır İş (bütün Unsurlar) Alt Kategori: İnsan Hakları Ayrımcılığın Önlenmesi İlke 7. Şirketler çevresel sorunlara tedbirli bir yaklaşımı desteklemelidir Kategori: Çevresel (bütün Unsurlar) İlke 8. Şirketler daha büyük bir çevresel sorumluluğun desteklenmesi için inisiyatifler almalıdır Kategori: Çevresel (bütün Unsurlar) İlke 9. Şirketler çevre dostu teknolojilerin gelişimini teşvik etmelidir Kategori: Çevresel (bütün Unsurlar) İlke 10. Şirketler haraç ve rüşvet de dahil olmak üzere her türlü yolsuzlukla mücadele etmelidir Alt Kategori: Toplum Yolsuzlukla Mücadele Kamu Politikası 88 BÖLÜM 6 6.7 OECD ÇOKULUSLU ŞİRKETLER REHBERİ, 2011 İLE BAĞLANTILAR TABLO 7 OECD İlkeleri GRI Kılavuzları IV. İnsan Hakları Alt Kategori: İnsan Hakları (bütün Unsurlar) Alt Kategori: Toplum Yerel Toplumlar Tedarikçinin Toplum Üzerindeki Etkiler Bakımından Değerlendirilmesi Toplum Üzerindeki Etkilere İlişkin Şikayet Mekanizmaları V. İstihdam ve Sınai İlişkiler G4-11 Ekonomi Kategorisi: Ekonomik Performans Alt Kategori: İşgücü Uygulamaları ve İnsana Yaraşır İş (bütün Unsurlar) Alt Kategori: İnsan Hakları Ayrımcılığın Önlenmesi Örgütlenme ve Toplu Sözleşme Hakkı Çocuk İşçiler Zorla ve Cebren Çalıştırma Alt Kategori: Toplum Yerel Toplumlar VI. Çevre Kategori: Çevresel (bütün Unsurlar) Alt Kategori: İşgücü Uygulamaları ve İnsana Yaraşır İş İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitim ve Öğretim Alt Kategori: Toplum Yerel Toplumlar Tedarikçinin Toplum Üzerindeki Etkiler Bakımından Değerlendirilmesi Toplum Üzerindeki Etkilere İlişkin Şikayet Mekanizmaları Alt Kategori: Ürün Sorumluluğu Müşteri Sağlık ve Güvenliği VII. Rüşvetle, Rüşvet Talebiyle ve Haraçla Mücadele Alt Kategori: İşgücü Uygulamaları ve İnsana Yaraşır İş İşgücü Uygulamaları Şikayet Mekanizmaları Alt Kategori: Toplum Yolsuzlukla Mücadele Kamu Politikası Tedarikçinin Toplum Üzerindeki Etkiler Bakımından Değerlendirilmesi Toplum Üzerindeki Etkilere İlişkin Şikayet Mekanizmaları VIII. Müşteri Menfaatleri Alt Kategori: Ürün Sorumluluğu (bütün Unsurlar) IX. Bilim ve Teknoloji Yok 89 BÖLÜM 6 TABLO 7 OECD İlkeleri GRI Kılavuzları X. Rekabet Alt Kategori: Toplum Rekabete Aykırı Davranış Uyum Tedarikçinin Toplum Üzerindeki Etkiler Bakımından Değerlendirilmesi Toplum Üzerindeki Etkilere İlişkin Şikayet Mekanizmaları XI. Vergi Kategori: Ekonomik Ekonomik Performans Alt Kategori: Toplum Rekabete Aykırı Davranış Uyum 6.8 B M ‘İNSAN HAKLARI VE İŞ DÜNYASI REHBER İLKELERİ’, 2011 İLE BAĞLANTILAR Kılavuzlar ‘İş Dünyası ve İnsan Hakları Hakkında Rehber İlkeler, Birleşmiş Milletler “Koru, Saygı Göster ve Düzelt” Çerçevesinin Uygulanması’, 2011 ile farklı Standart Bildirim türleri kapsamında ilişkilidir. Aşağıda ilgili içeriğin bulunabileceği Standart Bildirimler hakkında genel bilgi verilmiştir: GENEL STANDART BİLDİRİMLER Strateji ve Analiz: G4-1 (s. 24) Yönetişim: G4-45 (s. 39), G4-46 (s. 39), G4-47 (s. 39) ÖZEL STANDART BİLDİRİMLER Yönetim Yaklaşımı Hakkında Bildirimler: G4-DMA (s. 46, Uygulama El Kitabı s. 64-65) Kategori: Çevresel –– Tedarikçilerin Çevresel Bakımdan Değerlendirilmesi: G4-EN32 (s. 63), G4-EN33 (s. 63), Unsura özel DMA Rehberi (Uygulama El Kitabı s. 136-137) –– Çevresel Şikayet Mekanizmaları: G4-EN34 (s. 63), Unsura özel DMA Rehberi (Uygulama El Kitabı s. 140) Kategori: Sosyal Alt Kategori: İşgücü Uygulamaları ve İnsana Yaraşır İş –– Tedarikçilerin İşgücü Uygulamaları Bakımından Değerlendirilmesi: G4-LA14 (s. 69), G4-LA15 (s. 69), Unsura özel DMA Rehberi (Uygulama El Kitabı s. 167-168)) –– İşgücü Uygulamaları Şikayet Mekanizmaları: G4-LA16 (s. 69), Unsura özel DMA Rehberi (Uygulama El Kitabı s. 171) Alt Kategori: İnsan Hakları (bütün bildirimler) (s. 70-75, Uygulama El Kitabı s. 173-197) Alt Kategori: Toplum –– Tedarikçilerin Toplum Üzerindeki Etkiler Bakımından Değerlendirilmesi: G4-SO9 (s. 78), G4-SO10 (s. 79), Unsura özel DMA Rehberi (Uygulama El Kitabı s. 215-216) –– Toplum Üzerindeki Etkilere İlişkin Şikayet Mekanizmaları: G4-SO11 (s. 79), Unsura özel DMA Rehberi (Uygulama El Kitabı s. 219) 90 BÖLÜM 6 6.9 RAPOR İÇERİĞİNİN TANIMLANMASINA YÖNELİK SÜREÇ – ÖZET(*) 1. ADIM 3. ADIM Tanımlama Doğrulama GRI Unsur listesinin ve ilgili diğer konu başlıklarının incelenmesi Sürdürülebilirlik Bağlamı ve Paydaş Kapsayıcılığı İlkelerini Uygulayınız: Unsurları ve ilgili diğer konu başlıklarını kuruluşun bütün faaliyetleriyle, ürünleriyle, hizmetleriyle ve ilişkileriyle ilgili ekonomik, çevresel ve sosyal etkiler ya da bunların paydaşların değerlendirmeleri ve kararları üzerindeki etkileri temelinde belirleyiniz Etkilerin gerçekleştiği yerleri belirleyiniz: kuruluş içinde veya dışında İlgili kabul edilen Unsurları ve diğer konu başlıklarını ve ayrıca bunların Çerçevelerini listeleyiniz Eksiksizlik ve Paydaş Kapsayıcılığı İlkelerini uygulayınız: Raporun kuruluşun belirgin ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerinin makul ve dengeli bir temsilini sunduğundan ve paydaşların kuruluşun performansını değerlendirebilmesini sağladığından emin olunması için öncelikli Unsurlar listesini Kapsam, Unsur Çerçeveleri ve Zaman karşısında değerlendiriniz Tanımlanan öncelikli Unsurların listesini ilgili dahili üst düzey karar yetkilisine onaylatınız Bildirilmesi gereken bilgileri toplamak için sistemler ve süreçler hazırlayınız Tanımlanan öncelikli Unsurları raporlama yapabilmek için Standart Bildirimlere – DMA ve Göstergeler – dönüştürünüz. Hangi bilgilerin mevcut olduğunu belirleyiniz ve bunların yönetim yaklaşımları ve ölçüm sistemleri kullanmayı gerektirenlerini açıklayınız 2. ADIM Öncelik belirleme Önceliklendirme ve Paydaş Kapsayıcılığı İlkelerini uygulayınız: her bir Unsuru ve ilgili kabul edilen diğer konu başlığını aşağıdakiler bakımından değerlendiriniz: –– kuruluşun ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerinin önemi –– paydaş değerlendirmeleri ve kararlı üzerindeki etki Değerlendirmeleri birleştirmek suretiyle öncelikli Unsurları belirleyiniz bir Unsuru önceliklendiren eşikleri (kriterleri) belirleyip belgelendiriniz Tanımlanan her bir öncelikli Unsurla ilgili olarak kapsama seviyesine ve bildirilecek veri ve anlatı miktarına karar veriniz Rapora dahil edilecek öncelikli Unsurları, bunların Çerçeveleri ve kapsama seviyesiyle birlikte listeleyiniz 4. ADIM İnceleme Sürdürülebilirlik Bağlamı ve Paydaş Katılımı İlkelerini uygulayınız: Önceki raporlama döneminde öncelikli olan Unsurları inceleyiniz İncelemenin sonucunu bir sonraki raporlama döngüsünde 1. Adıma (Tanımlama) bilgi sağlamak için kullanınız Ayrıca bkz. ‘Anahtar Terimlerin Tanımları’: Unsur, Unsur Çerçevesi, Kapsam, Konu Başlığı (Bkz. Terimler Listesi, Uygulama El Kitabı, s. 244) ŞEKİL 1 Konu Başlıkları Öncelikli Unsurların ve Çerçevelerin Belirlenmesi – sürece genel bakış Unsurlar Yönetim Yaklaşımı ve Göstergeler Hakkında Bildirimler 2. ADIM ÖNCELİK BELİRLEME 1. ADIM TANIMLAMA Sürdürülebilirlik Bağlamı 3. ADIM DOĞRULAMA Önceliklendirme Eksiksizlik Paydaş Kapsayıcılığı 4. ADIM İNCELEME Sürdürülebilirlik Bağlamı Paydaş Kapsayıcılığı (*) Burada özetlenen adımlar hakkında açıklama ve ayrıntılı rehberlik için bkz. G4-18 Rehberi, Rehberi, Uygulama El Kitabı s. 31-40. RAPOR SÜRDÜRÜLEBİLİRLİK RAPORLAMASI KILAVUZLARI BÖLÜM 7 92 7 ANAHTAR TERİMLERİN TANIMLARI Etki Kılavuzlarda, aksi belirtilmedikçe ‘etki’ terimi olumlu, olumsuz, mevcut, olası, doğrudan, dolaylı, kısa vadeli, uzun vadeli, kasti veya kasıtsız olan belirgin ekonomik, çevresel ve sosyal etkileri anlatmaktadır. Genel Standart Bildirimler Genel Standart Bildirimler kuruluşun ve raporlama sürecinin tanımını sunmaktadır. Kapsam Bir raporun kapsadığı Unsurlar dizisi. Konu başlığı Konu başlığı ifadesi, Kılavuzlarda sürdürülebilirliğe ilişkin tüm olası konuları anlatmakta kullanılmaktadır. Öncelikli Unsurlar Öncelikli Unsurlar kuruluşun belirgin ekonomik, çevresel ve sosyal etkilerini yansıtan veya paydaşların değerlendirme ve kararlarını önemli oranda etkileyen unsurlardır. Bir Unsurun öncelikli olup olmadığının belirlenmesi için nitel analiz ve nicel değerlendirme yapılarak konu üzerinde tartışmaya ihtiyaç duyulmaktadır. Özel Standart Bildirimler Özel Standart Bildirimler kuruluşun yönetimi ve öncelikli Unsurlara ilişkin performansı hakkında bilgi sunmaktadır. Paydaşlar Paydaşlar, kuruluşun faaliyetlerinden, ürünlerinden ve hizmetlerinden belirgin ölçüde etkilenmesi ve/veya eylemleriyle kuruluşun stratejilerini başarıyla uygulayabilme ve hedeflerine ulaşabilme yeteneğini etkilemesinin makul olarak beklenebileceği kuruluşlar veya bireyler olarak tanımlanmaktadır. Buna kanun veya uluslararası sözleşmelerden doğan haklar sonucunda, ilgili kuruluştan meşru taleplerde bulunan kuruluş veya bireyler de dâhildir. Çalışanlar, hissedarlar ve tedarikçiler gibi kuruluşa katkı yapanların yanı sıra yerel toplumlardaki hassas gruplar, sivil toplum gibi kuruluşla farklı ilişkileri olanlar da paydaş olarak kabul edilebilir. Raporlama İlkesi Bir raporun elde etmesi gereken sonuçları tanımlayan ve raporlama sürecinde verilen, hangi Göstergelere ne şekilde yanıt verileceği gibi kararları yönlendiren kavramlar. Unsur Kılavuzlarda Unsur kelimesi, söz konusu Kılavuzların kapsadığı konuların listesine atfen kullanılmaktadır. Unsur Çerçevesi Her bir öncelikli Unsura ilişkin etkilerin gerçekleştiği yerlerin tanımını ifade etmektedir. Unsur Çerçevesinin belirlenmesinde bir kuruluş, kuruluş içindeki ve dışındaki etkileri göz önüne almalıdır. Unsur Çerçevesi raporlanan Unsurlara bağlı olarak değişmektedir. YASAL SORUMLULUK Sürdürülebilirlik raporlamasını desteklemesi için tasarlanan bu belge dünya genelinde kuruluşların ve rapor bilgileri kullanıcılarının temsilcilerini içeren benzersiz bir çok paydaşlı danışma süreciyle geliştirilmiştir. GRI Yönetim Kurulu, GRI Sürdürülebilirlik Raporlaması Kılavuzlarının (GRI Kılavuzları) bütün kuruluşlar tarafından kullanılmasını önermekteyken, tamamen veya kısmen GRI Kılavuzlarına dayanan raporların hazırlanması ve yayınlanmasına ilişkin sorumluluk bunları üretenlere aittir. GRI Yönetim Kurulu ve Stichting Global Reporting Initiative, doğrudan veya dolaylı olarak raporların hazırlanmasında GRI Kılavuzlarının kullanılmasından ya da GRI Kılavuzları temelindeki raporların kullanılmasından kaynaklanabilecek hiçbir sonuçtan veya zarardan dolayı sorumluluk kabul etmemektedir. TELİF HAKKI VE TİCARİ MARKA NOTU Bu belge Stiching Global Reporting Initiative (GRI) tarafından telif haklarıyla korunmaktadır. Bu belgenin GRI’den önceden izin alınmaksızın bilgi amaçlı ve/veya bir sürdürülebilirlik raporunun hazırlanması için çoğaltılması ve dağıtılması serbesttir. Bununla birlikte bu belge veya belgenin herhangi bir bölümü GRI’nin önceden yazılı izni olmadan başka herhangi bir amaçla çoğaltılamaz, saklanamaz, tercüme edilemez veya herhangi bir biçimde ya da herhangi bir yolla (elektronik, mekanik, fotokopi, kayıt veya başka şekilde) aktarılamaz. Global Reporting Initiative, Global Reporting Initiative logosu, Sürdürülebilirlik Raporlaması Kılavuzları ve GRI, Global Reporting Initiative’in ticari markalarıdır. G4 KONSORSİYUMU ÇEVİRİYE DESTEK OLAN KURULUŞLAR AŞAĞIDA YER ALMAKTADIR: Global Reporting Initiative PO Box 10039 1001 EA Amsterdam Hollanda Tel: +31 (0) 20 531 00 00 Faks: +31 (0) 20 531 00 31 GRI ve Sürdürülebilirlik Raporlaması Kılavuzları hakkında daha fazla bilgi için : www.globalreporting.org [email protected] © Global Reporting Initiative Tüm hakları saklıdır.
