insanoğlu bilimsel düşünceyle evrimleşiyor

> şubeden haberler
Evrim Gerçeği Söyleşisi Düzenlendi...
İNSANOĞLU BİLİMSEL DÜŞÜNCEYLE EVRİMLEŞİYOR
EMO ve Mimarlar Odası İzmir şubelerinin ortak düzenlediği `Evrim Gerçeği` başlıklı söyleşi 22 Şubat 2017 tarihinde İzmir
Mimarlık Merkezi`nde Prof. Dr. Ali Demirsoy`un katımıyla gerçekleştirildi. Durduk yere araştırma yapmanın evrim sürecinde bilimsel düşünceyi ortaya çıkardığını vurgulayan Demirsoy, `bilim yaşamadan öğrenmenin yoludur` diye konuştu.
Evrimin evrensel bilimsel düşüncenin etrafından sürdüğünü kaydeden Demirsoy, ancak bilimsel düşünceyi kendine rehber
edinmiş insan topluluklarının varlığını geleceğe taşıyabileceğini vurguladı.
Hacettepe Üniversitesi Biyoloji
Bölümü‘nün emekli öğretim üyesi
Prof. Dr. Ali Demirsoy, söyleşiye özgeçmişine ve gerçekleştirdiği çalışmalara
değinerek başladı. Akademik hayatı
boyunca uzun yıllar evrim dersleri
verdiğini ve konuya ilişkin ilk baskısı 1984 yılında yapılan "Kalıtım ve
Evrim" adlı kitabının bulunduğunu
kaydetti. Konuşmasında "bilim yaşamadan öğrenmenin yoludur" ifadelerini kullanan Demirsoy, insanın evrimselleşmesi sürecinde hayvanlardan
kendisini ayıran "empati kurma" ve
"merak etme" olarak ifade edilebilecek
iki temel özellik edindiğini vurguladı.
Doğayı ve evreni anlama ve merak
etme süreçlerinde insan merkezli bir
yaklaşımın ön plana çıktığını belirten
Demirsoy, mükemmel bir evren tasarımının söz konusu olduğuna ilişkin
inancın yaygın hale geldiğini vurguladı.
1920 yıllardan itibaren geliştiri-
4 emo izmir şubesi mart 2017
len teleskoplarla, yıldızların giderek
uzaklaştığının fark edildiğini hatırlatan Demirsoy, "Evrenin mimarisinin
her an değiştiğinin ortaya çıkmasıyla
mükemmel bir tasarımın söz konusu olmadığı, tersine bir değişimin
söz konusu olduğu anlaşıldı" diye
konuştu. 1970‘lerde atom altı parçacıkların bulunduğu ve maddeden
enerji elde etmeye ilişkin bilimsel
çalışmaların gerçekleştirildiğini hatırlatan Demirsoy, enerjiden madde
oluşturmaya ilişkin deneylerin ise
halen CERN‘de devam ettiğini ve ilk
olarak 2012 yılında enerjiden maddeye dönüşümün gözlendiğini ifade
etti. CERN‘de yürütülen çalışmalarda
Büyük Hadron Çarpıştırıcısı ile evrenin büyük bir patlama sonucu oluştuğuna ilişkin teoriyi doğrular nitelikte
bulgular elde edildiğini ifade eden
Demirsoy, "CERN‘de saniyede 10 milyon kare resim çeken devasa fotoğraf
makinesiyle enerjinin maddeye dönü-
şümü bundan 2 yıl önce tespit edildi"
dedi. Evrenin oluşumunun 13,7 milyar
yıl oluştuğunun hesaplandığını kaydeden Demirsoy, ilk olarak hidrojenin
oluştuğunun tespit edildiğini belirtti. 10 milyar yıl önce ise Samanyolu
Galaksisi‘nin oluştuğunu belirten
Demirsoy, spiral şeklindeki galaksilerde yıldızların yeniden, yeniden yıkılıp,
oluşmasının devam ettiğini ifade etti.
Hidrojenin ardından karbon ve helyumun oluştuğunu kaydeden Demirsoy,
ardından berilyum, oksijen ve diğer
elementlerin oluştuğunu ifade etti
Biyolojik Evrim İçin Uygun Şartlar
Yıldızların büyüklüğü ile madde
oluşturma kapasiteleri arasında ilişki
olduğunu belirten Demirsoy, büyük
yıldızların kütle çekimi nedeniyle
biyolojik evrime fırsat kalmadan yok
olduklarını kaydetti. Güneş gibi orta
boy yıldızların sistemlerindeki gezegenlerde yaşam olma olasılığının bulunduğunu kaydeden Demirsoy, dün-
şubeden haberler
yanın 4,5 milyar yıl önce oluştuğunu
kaydetti. Dünya‘ya başka bir gezegenin çarpması sonucu ayın dünyadan
kopmasıyla manyetik alanın değiştiği
ve ortaya çıkan Allen kuşağı sayesinde
yaşama daha elverişli bir ortam oluştuğunu anlatan Demirsoy, dünyanın ve
ayın manyetik alanın nedeniyle ortaya çıkan kuşağın Güneş‘ten ve diğer
yıldızlardan yayılan zararlı ışınlara
karşı kalkan işlevi gördüğünü ifade
etti. Allen kuşağının dünyanın dönüş
hızının sürekli olarak düşürdüğünü,
bunun da milyonlarca yıl sonra yaşamı tehlikeye atacak şekilde uzun gece
ve gündüz sürelerinin oluşmasına neden olacağını vurgulayan Demirsoy,
milyarlarca yıl önce Allen kuşağının
kalkan etkisiyle ilk biyolojik DNA‘nın
oluştuğunu vurguladı. Böylece dünyada biyolojik evrimin başladığını
örneklerle anlatan Demirsoy, 2 milyar
yıl boyunca bakterilerin atası sayılabilecek biyolojik canlıların aynı kombinasyonla yaşamlarını sürdürdüklerini
belirtti. DNA zincirine Telomer‘in eklenmesiyle birlikte hücre çoğalmasının başladığı böylece daha gelişmiş
biyolojik canlıların oluştuğunu anlatan Demirsoy, çoğalmayı sağlayan
telomerin ortaya çıkışıyla birlikte
biyolojik canlıların doğal ölümle de
tanıştığını ifade etti. Mitoz bölünme
ve mayoz bölünme ile canlı çeşitliliğinin arttığına işaret eden Demirsoy,
bu çeşitliliğin ancak yüzde 6‘sının
günümüze kadar ulaştığını kaydetti.
"Doğada hiç bir şey hizaya konulmuş
değildir. Mükemmel canlı yoktur. İnsan
dahil her canlının eksiklikleri vardır.
İnsanın 9 bin çeşit kalıtımsal hastalığı var. Örneğin prostat vücudumuzun
günümüzde uzayan yaşam sürelerine
henüz tam uyum sağlayamamasının
sonucu" diyerek konuşmasını sürdüren Demirsoy, insan ile maymun
DNA‘sında 54 amino asitten 1‘inin
farklı olduğunu anlattı. Farklı dizilimler ile farklı canlıların oluştuğuna
işaret eden Demirsoy, evrim süreç sonunda uyum sağlayan canlıların yaşamını sürdürdüğünü, geri kalanın yok
olduğunu anlattı. Aynı virüsün hem
maymunda hem de insan genomunda
aynını mutasyonu yarattığına dair bulguların, ortak bir ataya işaret ettiğini
vurgulayan Demirsoy, geriye gittikçe
diğer canlılarla da insanoğlunun ortak atalarına ulaşabileceğini kaydetti.
"Hassas Dokunuş" Zihinsel Evrimi
Tetikledi
Ortak ata ile yüzde 99 oranında
benzerlik bulunduğuna işaret eden
Demirsoy, ilk insanların Afrika‘dan
dünyaya yayıldığını belirtti. Afrika‘da
Büyük Rif Vadisi‘nin yarılması sonucu
oluşan savanalarda hayatta kalmaya
çalışan ortak atanın dik durma ve alet
geliştirmeye başlamasıyla insanın evrimleştiğini ifade eden Demirsoy, insanı diğer primatlardan ayıran en temel özelliğinin alet geliştirmeye daha
>
yatkın el ve parmak yapısına sahip
olması olduğunu vurguladı. Dik yürüyen, hassas tutuşa uygun el ve parmak
yapısıyla alet geliştiren insanın zaman
içinde zihinsel kapasitesini artırdığını
ve Afrika‘dan tüm dünyaya yayıldığını
anlatan Demirsoy, Avrupa‘ya ulaşanların D vitaminin emilebilmesi için
ten renginin beyaza döndüğünü, kutup bölgesine gidildikçe ise yeniden
ten renginin esmerleştiğini ifade etti.
İnsanoğlunun zaman içinde kültürleri oluşturduğunu evrimleşmenin günümüzdeki aşamasında ise evrensel
bilimsel düşüncenin ortaya çıktığını
vurgulayan Demirsoy, ancak bilimsel
düşünceyi kendine rehber edinmiş insan topluluklarının varlığını geleceğe
taşıyabileceğini vurgulayarak, konuşmasını tamamladı.
*Etkinliğin video kaydı www.izmir.
emo.org.tr adresinde yer almaktadır.
Prof. Dr. Ali Demirsoy : 1945 yılında,
Yuva (Gerüşla)- Kemaliye (Eğin)/Erzincan
köyünde dünyaya geldi. 1956 yılında, köyündeki ilkokulu, 1959'da Kemaliye'deki ortaokulu, 1962'de Ankara Gazi Lisesi'ni, 1966'da
Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi Tabii İlimler
Bölümü'nü bitirdi. 1966 yılında Atatürk
Üniversitesi Biyoloji Bölümü'ne asistan oldu.
1971 yılında Erzurum ve civarı vilayetlerin
Orthoptera Faunası adlı tezle doktor oldu.
Aynı yıl aldığı bir bursla Almanya'da lisan okuluna devam etti. Hamburg Üniversitesi'nde,
Paris ve Londra'daki araştırma enstitülerinde
çalıştı. Türkiye'nin Caelifera Faunasının taksonomik incelemesi adlı tezle 1974 yılında
Habilitasyonunu yaptı. Birleşmiş Milletler'in
finanse ettiği bir derin deniz araştırmasına
katılarak Kuzey Kutbu ve Grönland'da, İzlanda
civarında, oseonografik, yavru balık ve deniz
akımlarını inceleyen bir bilimsel araştırmaya
aktif olarak katıldı. 1984 yılında Hamburg
Üniversitesi Zooloji Enstitüsü'nde Türkiye
Faunası ile ilgili araştırmalarına devam
etti. 1978 yılında Hacettepe Üniversitesi'ne
atandı. 1980-1981 yıllarında Zooloji Bölüm
Başkanlığı, 1981-1982 yılları arasında
da Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi
Dekanlığı yaptı. 1982 yılından emekli olana
kadar Hacettepe Üniversitesi Fen Fakültesi
Biyoloji Bölümü'nde öğretim üyesi olarak çalıştı. Ders kitabı, araştırma, deneme ve bilimsel roman tarzı çok sayıda eseri vardır. Türkiye
faunasının yanısıra, çevre, biyolojik çeşitlilik ve
biyoloji eğitimi ile ilgili çalışmaları ve girişimleri bulunmaktadır.
mart 2017 emo izmir şubesi 5