DOLAŞIM SİSTEMİ DOLAŞIM SİSTEMİNİN GÖREVİ Hücrelere gerekli olan besin ve oksijenin götürülmesini, hücrelerde oluşan atık maddelerin ve karbondioksitin uzaklaştırılmasını sağlar. DOLAŞIM SİSTEMİNİN GENEL GÖRÜNÜŞÜ Dolaşım Sistemi Organları Dolaşım Sistemi Kalp Damarlar Kan Kalbin Görevi Kanın damarlar içinde ilerlemesi için gerekli kuvvetin oluşmasını sağlayan bir pompa gibidir. Çizgili kaslardan oluşmasına rağmen istemsiz çalışır. Kalbin Yapısı Kalp dört odacıktan oluşur. Üstteki odacıklar kulakçık, alttakiler ise karıncıktır. Kalbe kan getiren damarlar kulakçıklara; kalpten kanı uzaklaştıran damarlar karıncıklara açılır. Damar Çeşitleri Atardamarlar : Toplar damarlar : Kılcal damarlar : Kanı kalpten uzaklaştıran damarlardır. Akciğer atardamarı hariç temiz kan taşırlar. Kanı dokulardan kalbe getiren damarlardır. Akciğer toplar damarı hariç kirli kan taşırlar. Hücreler arasında bulunan ve madde değişiminin gerçekleştiği damarlardır. KAN KAN HÜCRELERİ ALYUVAR AKYUVAR KAN PULCUKLARI PLAZMA (SERUM) SU PROTEİN ORGANİK MADDE İNORGANİK MADDE KAN HÜCRELERİ ALYUVAR (ERİTROSİT) Yapısında bulunan hemoglobin sayesinde oksijen ve karbondioksit taşır. Kana kırmızı renk verir. KAN HÜCRELERİ AKYUVARLAR (LÖKOSİT) Vücudun mikroplara karşı savunmasını sağlar. KAN HÜCRELERİ KAN PULCUKLARI (TROMBOSİT) Yaralanma ve kesiklerde kanın pıhtılaşmasını sağlar. KAN HÜCRELERİ DOLAŞIM ÇEŞİTLERİ BÜYÜK KAN KÜÇÜK KAN DOLAŞIMI DOLAŞIMI Nabız ve Tansiyon NABIZ: Kalp, her kasılışında basınç yaparak atardamarlara kan pompalar. Kan basıncının etkisiyle damarlar genişler ve hemen ardından daralır. Kan, damarlarda boğum boğum ileriye doğru gider. Kanın damarlardaki bu hareketi, nabız dalgalarına sebep olur. Nabız, kalbin atış hızıyla aynı hızdadır. TANSİYON:Kanın damar duvarlarına yaptığı basınca tansiyon denir. Kalbin kasılması sırasında oluşan basınca büyük tansiyon, kalbin dinlenmesi sırasında oluşan basınca küçük tansiyon denir. DOLAŞIM ÇEŞİTLERİ BÜYÜK KAN DOLAŞIMI : Akciğerde temizlenen kanın vücuda dağıtılıp, vücutta kirlenen kanın kalbe getirildiği dolaşım çeşididir. KÜÇÜK KAN DOLAŞIMI : Vücutta kirlenen kanın temizlendiği dolaşım çeşididir. Kan temizlenmek üzere akciğerlere gönderilir. BÜYÜK VE KÜÇÜK KAN DOLAŞIMI KAN GRUPLARI İnsanda kan gruplarını alyuvar üzerindeki bazı proteinler belirler KAN GRUBU ALYUVARDAKİ PROTEİN A Proteini II. B Proteini III. A ve B Proteini IV. Protein yok I. A Grubu II. B Grubu III. AB Grubu IV. 0 Grubu I. Kan Nakil Şeması O O A A B AB AB B Dolaşım Sisteminin Sağlığı Etkileyen Etmenler ve Zararları Dolaşım sisteminin sağlığını olumsuz etkileyen en önemli etkenler sigara, alkol ve kirli havadır. Sigaradaki nikotin, kanın mikroplara karşı direncini azaltır. Alkol, damarların esnekliğini bozarak genişletir. Çocuklukta geçirilen enfeksiyonlar ve bademcik hastalıkları kalbi olumsuz etkiler. Uzun süre ayakta kalmak veya hareketsiz kalmak, toplardamar kapakçıklarını bozarak varise sebep olur. Dolaşım Sisteminin Sağlığının Korunması İçin Dengeli beslenilmeli, Düzenli spor yapılmalı, Sigara ve alkol gibi zararlı maddelerden uzak durulmalı, Kalbi yoracak, yaşa ve bedene uygun olmayan işlerde çalışılmamalıdır. Kan Yoluyla Bulaşan Hastalıklar Hepatit B ve C, AIDS , Tetanos, Sıtma, Kuduz, Tifüs AIDS ve HEPATİT-B ’ DEN NASIL KORUNABİLİRİZ ? Cinsel ilişkide prezervatif (kondom) kullanılmalıdır. Kan ve kan ürünleri naklinde, kontrolsüz kan asla kullanılmamalıdır. Kesici - delici aletler ortak kullanılmamalıdır. Ortak kullanılması zorunlu olanlar, kuralına uygun olarak temizlenerek steril edilmelidir. Ortak kullanılan şırınga, traş bıçağı, manikür aletleri, epilasyon / dövme iğneleri, diş fırçası vb. risk taşır. Hepatit B uygun aşılamayla önlenebilen bir hastalıktır.