BAÜ FEF BİYOLOJİ BÖLÜMÜ İ.Ö MOLEKÜLER BİYOLOJİ 1 ARASINAVI (18.11.2011) Toplam puan 100, Süre: 60dk. BÖLÜM 10 1. Bir molekülün genetik materyal olarak davranabilmesi için hangi özellikleri bulunmalıdır? (4p) 1. Kendini eşleme (replikasyon) 2. Bilgi depolama 3. Bu bilgiyi ifade etme 4. Mutasyonla çeşitlenme 2. Evrensel olarak eğer RNA genetik materyal olsaydı, bu durum Avery deneyini ve Hershey-Chase deneyini nasıl etkilerdi? (8p) Böyle bir durumda Avery’nin denyinde elde edilen süzüntünün DNaz ile değil RNaz ile muamelesi sonucu transformasyon olayı gerçekleşmezdi. Hershey ve Chase deneyinin sonucu değişmezdi çünkü RNA 32P ile işaretlenir, protein işaretlenmezdi. 7. Meselson- Stahl deneyinde bir replikasyon döngüsünden sonra ve iki replikasyon döngüsünden sonra hangi modellerin neden geçersiz kaldığını açıklahyınız. 10p Bir replikasyon dögüsünden sonra 15N/14N karışımından oluşan tek bir molekül topluluğu (bandı) oluştuğu için saklı model geçersiz kalır çünkü saklı modele göre biri eski zincirlerden diğeri de yeni zincirlerden oluşan iki ayrı band oluşmalıydı. İkinci replikasyon dögüsü sonucunda biri 14N/14N diğeri 15N14N olmak üzere iki ayrı band oluşmuştur. Bu da parçalı modeli geçersiz kılar çünkü parçalı modele göre yeni sentezlenen DNA eski ve yeni zincirlerin rasgele karışımından oluşur ki bu doğru olsaydı iki ayrı band değil tek bir band gözlenmeliydi. 3. Griffith, Avery ve arkadaşları ile Taylor’ın transformasyonun anlaşılmasına yaptıkları katkıları karşılaştırınız. (10p) Griffith kapsüllü bakterilerin özütünde kapsülsüz bakterilerde kapsül üretmeye yarayan bir faktör olduğunu buldu ve böylece transformasyonu bulmuş oldu. Avery ve arkdaşları transformasyondan sorumlu molekülün nükleik asitler olduğunu buldu. Taylor Heriot ise (Taylor J. Herbert değil, o yarı saklı replikasyonu bulanlardan) Avery’nin deneylerinde alıcı olarak davranan R suşunun (kapsülsüz bakterinin) transformasyonda DNA vericisi olarak ta (mesela aşırı kapsüllü ER suşuna) davranabileceğini göstermiş oldu. 8. Tek yönlü ve iki yönlü DNA sentezi ve kesintili ve kesintisiz DNA sentezi arasındaki farkı belirtiniz. 10p Çift zincirli bir DNA’da replikasyon belirli bir noktadan başlatılabilir ve sadece bir yöne doğru (tek yönlü) ya da iki yöne doğru (çift yönlü) yapılabilir. Tamamlayıcı zincir sentezi, lider zincirde, replikasyon çatalı ile aynı yönde, 5’ > 3’ yönünde kesintisiz gerçekleşirken kesintili zincirde (lagging strand) replikasyon çatalına ters yönde, yine 5’ > 3’ yönünde, kesintili olarak cereyan eder. [D] [Y] İki farklı mikroorganizmanın DNA analizinde birbirine çok benzer baz kompozisyonları görülürse bu iki organizmanın DNA dizileri hemen hemen aynıdır. (5p) 10. a) DNA polimeraz III’ün α altbirimini şifreleyen dnaE genindeki bir mutasyonun etkisi ne olur? Mutant suş nasıl canlı kalır? (6p) α altbirimi 5’-> 3’ exonükleaz aktiviteden sorumlu olduğu için, DNA replikasyonu çok yavaşlar veya yapılamaz. Bu durumda mutant suş diğer polimerazlarla elzem DNA sentezini gerçekleştirerek hayatta kalır ama bölünemez. 9. 4. Adenin ve Timinden oluşan bir dinükleotitin açık yapısını çizerek şekerlerin ve bazların karbon ve azot numalarını gösteriniz? (15p) b) DNA polimeraz III’ün є altbirimini şifreleyen dnaQ genindeki mutasyonun etkisi ne olur? (3p) є altbirimi 3’-> 5’ polimerazyonunu yani hata düzeltmeyi yapar. Bu durumda mutant suş her nesilde bir çok yeni mutasyona maruz kalır. BÖLÜM 12 11. LINE dizilerini tanımlayınız. Neden LINE’ler retrotransposonlar olarak kabul edilirler? 10p Şeker, fosfat, adenin, timin ve bağlar 3’er puan. Her eksik -1 puan. Aşağıdakilerden hangisinin Tm derecesi en yüksektir? (4p) a)TAACTACGAA b)TCATGCGATTAT c)AAATTTGTGA d)CGCGGGTCTG e) ATTGAGTGTAAA BÖLÜM 11 6. DNA Polimeraz I’in yönlendirdiği in vitro DNA sentezi için neler gereklidir? (5p) 5. 1- DNA kalıbı, 2- iki değerli bir katyon (Mg++) 3- dNTP’ler (dATP, dGTP, dCTP, dTTP) 4- primerler (5’ ve 3’) 5- Tampon 6- Su 7-Taq Polimeraz Sütun toplam 46 Uzun serpiştirilmiş elementler (LINE’ler) insanda tekrar edilen hareketli elementlerin DNA dizisidir. En yaygın aile L1 olarak isimlendirilmiştir. Her biri yaklaşık 6.4 kb uzunluğundadır ve 100.000 kez tekrar edilir. LINE’ler retrotranspozonlar olarak ta isimlendirilirler çünkü transposizyon mekanizmaları virüslerinkine benzer. 12. Heterokromatinin tanımlamasını yapınız ve verebildiğiniz kadar çok örnek veriniz (5p) Heterokromatin koyu renk boyanır ve daha yoğun olarak görünürken, kromozomun diğer kısımları olan ökromatin soluk renkte ve daha az yoğundur. Hererokromatin bölgeleri geç S fazında replike olurlar ve genetik olarak genler baskılanmıştır. Telomerler ve sentromere bitişik alanlar heterokromatinden oluşur. 13. 100μm uzunluğundaki bir faj DNA’sında kaç baz çifti bulunur? (işlemlerinizi aşağıdaki boşlukta gösteriniz). (5p) DNA’da bir bazın uzunluğu 0.34nm’dir. 100μm = 100 x 103nm Toplam baz çifti sayısı = DNA uzunluğu / 1 baz uzunluğu = 100 x 103nm / 0.34nm = 294 x 103 = 294117 baz çifti Sütun toplam 54