İLETİŞİM Mehmet ŞAHİN
advertisement
İLETİŞİM İLETİŞİM TÜRLERİ • Sözel İletişim • Sözsüz İletişim Beden Dili Nesnel iletişim Yazılı İletişim • Kitle İletişim İLETİŞİM DUYGU VE DÜŞÜNCELERİ PAYLAŞMA SÜRECİDİR Kendinizi Tanıma Penceresi Kendimize Açık Başkalarına Açık AÇIK ALAN Başkalarına Kapalı GİZLİ ALAN Kendimize Kapalı KÖR ALAN KARANLIK ALAN NORMAL İLGİ ALANI Bir insanın ilgilendiği olayların tümünü kapsayan çembere, ilgi çemberi denir. Geniş kapsamlı içeriği vardır. İLGİ ALANI ETKİ ALANI Bir kişinin etkileyebileceği, denetimi altında bulunan olayları içeren çembere etki çemberi denir. Dar kapsamlı içeriği vardır. İ L G İ ETKİ ALANI ALA NI TEPKİSEL TUTUM Etki alanını küçültür. İLGİ ETKİ ALANI ALANI GİRİŞİMCİ TUTUM Etki alanını genişletir. ETKİ ALANI İLGİ ALANI Bencil bir yaşam tarzının sonucu İLETİŞİM SÜRECİ Kaynak ------ Mesaj ------ Düşünce Duygular İhtiyaçlar Kanal -----Sözlü Sözsüz Alıcı İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ • İletişimde ilk dakika önemlidir • İletişim bilgi alış verişi değildir • İletişim kişiye değil kişiyle yapılır • İletişim bir bütündür İNSAN İLİŞKİLERİNİN TEMEL İLKELERİ • • • • • • Sevgi ve saygı Dostluk ve güven İlgi ve hoşgörü Empati (eşduyum) Saydamlık (açıklık) Adalet İNSAN İLİŞKİLERİNİ DÜZENLEYEN KURALLAR •HUKUK KURALLARI •DİN KURALLARI •AHLAK VE GÖRGÜ KURALLARI •GELENEK VE GÖRENEKLER •KAMUOYU •MODA ÖĞRENCİDEN BEKLENTİLER Tamam,ben başarılı bir öğrenci değilim. Ama, hiç düşündünüz mü? Belki siz fazla talepkâr bir öğretmensinizdir. İLETİŞİM ENGELLERİ BİREYDEN KAYNAKLANAN CİNSİYET YAŞ DOĞDUĞU YAŞADIĞI YER AİLESİ ÖĞRENİMİ MESLEĞİ İLETİŞİM ENGELLERİ BİREYİN FİZİKSEL ZİHİNSEL GEREKSİNİMLERİ İSTEKLERİ SOSYAL GÜDÜLERİ PSİKOLOJİK DUYGULARI EKONOMİK İLGİLERİ İLETİŞİM ENGELLERİ BİREYİN TOPLUMA ÖRGÜTE ÇALIŞANLARA İLİŞKİN İNANÇLARI DEĞERLERİ TUTUMU ÖNYARGILARI İLETİŞİM ENGELLERİ ÖRGÜTTEN KAYNAKLANAN ENGELLER • Ast-üst, gruplar-bireyler arası çatışmalar • Yetkinin az ya da çok aktarılması • Kontrol alanının geniş ya da dar tutulması • Düzensiz veri akımı • Beklenen ile bulunulan statü farkı İLETİŞİM ENGELLERİ ÖRGÜTTEN KAYNAKLANAN ENGELLER • • • • • Örgütsel hiyerarşinin çok katı veya esnek olması Kaynaklar ve zaman sınırlılığı Kaynak ve ödül dağılımındaki sorunlar Rol çatışmaları Hızlı personel değişimi İLETİŞİM ENGELLERİ • • • • • • • • • Yıkıcı eleştiriler ve dedikodular Çatışma Baskı ve şiddet Dalkavukluk Genelleme yapmak Akıl ve öğüt verme Geçmişi getirmek İşi yokuşa sürmek Mantığı silah olarak kullanmak İLETİŞİM ENGELLERİ • • • • • • • • • • Kendini hep haklı görmek Sorumluluk almamak Gereksiz soru sormak Seçim hakkı tanımamak İyi dinlememek Gereksiz el kol hareketleri Ses tonunu yükseltmek Oturma ve bakış şekli Yardım etme fırsatı vermemek Övgü ve onay vermemek SÖZEL İLETİŞİM • • • • • • Konuşmanın amacını iyi belirleyin Sistematik ve mantıklı konuşun Konuşmanızla ilgili not alın Ses tonunuzu iyi ayarlayın Karşınızdakini dinleyin Konuşmayı mimik ve jestlerle destekleyin SEKRETER Hülya Hanım YÖNETİCİ Ekrem Bey Hülya Hanım: “Ekrem Bey, dün akşam Çocuklar duymasın dizisini izlediniz mi? Kendimi sizinle bu konuları konuşacak kadar ilişki içerisinde görüyorum SEKRETER Hülya Hanım YÖNETİCİ Ekrem Bey İLİŞKİ Reddedilebilir Umursanmayabilir Kabul edilebilir Ekrem Bey : “Dün akşam evimizde misafir olduğu için izleyemedim” Hülya hanımın ilişki isteği kabul görüyor Birbirimize akşamları ne yaptığımızla ilgili sorular sorabiliriz izlenimi verilmektedir Ekrem Bey : “ Hülya Hanım, lütfen bana personel dosyasını getirir misin?” Hülya Hanımın ilişki isteği reddediliyor Akşamları ne yaptığımızı konuşacak kadar seni yakın görmüyorum Benimle bu konuları konuşma Sekreter olarak sınırlarını bil imajı verilmektedir Ekrem Bey: Hiçbir şey söylemiyor sekreter orada yokmuş gibi davranıyorsa İlişki isteği reddediliyor İnsan olarak umursanılmıyor UMURSAMAMA Kişinin önemsenmediğini ve değersiz olduğunu belirtir En büyük acı ve işkencedir İlişkilerin kabul gördüğü toplumlarda sağlıklı yaşam ilişkileri geliştirilmekte İlişkilerin reddedildiği toplumlarda çatışmalar artmakta İlişkilerin umursanmadığı toplumlarda ruh sağlığı bozulmaktadır SEN DİLİ Bireyin kabul edilemeyen davranışları karşısında, suçlayıcı, yargılayıcı, değerlendirici, eleştirici mesajları içeren dile “sen dili” denir SEN DİLİ “Ne kadar yaramazsın!” SEN DİLİ • • • • • • Bizi sürekli üzüyorsun Hep aynı hataları yapıyorsun Bağımsız iş yapmaktan kaçınmalısın Bu davranışı kesinlikle yapmamalısın Çalışmazsan başarısız olursun Böyle giderse kimseyi inandıramazsın BEN DİLİ Karşımızdaki kişinin kabul edilmeyen davranışı karşısında yaşadığımız duyguları dile getiren, suçlayıcı ve değerlendirici olmayan ben mesajlarını içeren dile “Ben Dili” denir. “Odanı toplamadığın zaman, üzülüyorum.” BEN DİLİ • “Seni ne kadar sevdiğimi anlatamıyorum” • “Gerçekten hayal kırıklığına uğradım” • “Senin başarılı olacağına inanıyorum” • “Seninle birlikteyken mutluyum” ÖĞRETMENLİK MESLEĞİ VE SEVGİ “Kalbiniz normal insan kalbinden biraz daha büyük. Ama öğretmen olduğunuza göre bu çok normal” . BEN DİLİ Eve geç saate kadar gelmediğin zaman (sorun yaratan davranış) Nerde olduğunu bilemediğim için (davranışın bizde uyandırdığı etki) Çok endişeleniyorum. (davranışın bizde uyandırdığı duygu) DİNLEME TÜRLERİ GÖRÜNÜŞTE DİNLEME Dış görünüşüyle dinliyor gibi İç dünyasında başka yerde Konuşmacı da nutuk atmamalı SEÇEREK DİNLEME Kendini ilgilendiren bölümleri duyar Diğer konuları dinlemez SAPLANMIŞ DİNLEME Dendi duygularının dışındakileri duymaz veya unuturlar DİNLEME TÜRLERİ SAVUNMACI DİNLEME • Her söyleneni kendine yönelmiş bir saldırı sayar • Hemen savunmaya geçer TUZAK KURUCU DİNLEME • Sessizce dinlerler • Konuşmalardan açık ararlar • Konuşmacıyı zorda bırakacak fırsat kollarlar YÜZEYSEL DİNLEME • Konuşmanın amacını anlamazlar • Sözcüklerle uğraşırlar • Ana mesajı alamazlar ÜSTLERİ ETKİLEME YOLLARI YÖNETİCİLERİN SOSYAL MESLEKİ VE YAŞAM FELSEFESİ BİLİNMELİ ETKİLİ MESAJLAR VERMEYI SAĞLAR ÇATIŞMAYA DÜŞMEYİ ÖNLER BAŞARILI OLMA ÖLÇÜTLERİ BELİRLEMEYİ KOLAYLAŞTIRIR ÜSTLERİ ETKİLEME YOLLARI Mesaj ve önerileriniz sizin en uygun olduğunuz zamanda değil yöneticinizin sizi dinlemek için en uygun olduğu zamanda iletilmeli Daha çabuk sonuç alırsınız Reddedilme olasılığı en aza iner ÜSTLERİ ETKİLEME YOLLARI Kendi düzeyinizde başarılı bir çalışan ve üstüne bağlı bir ast olduğunuz hissettirilmeli Amirin Onun size olan güvenini artırır size ilişkin gereksiz kaygılarını azaltır ÜSTLERİ ETKİLEME YOLLARI Yöneticiden sürekli yakınıp çevrede onunla ilgili olumsuz şeyler söylenmemeli Hiçbir organizma kendine zarar verecek bir başka organizmayı yaşatmaz Dedikodu çığ gibidir giderek büyür ve yıkıcı olur ÜSTLERİ ETKİLEME YOLLARI irdenbire yükselme hevesine kapılmamalı ve üstlerde böyle bir izlenim bırakılmamalı Tehlikelidir ve güveni sarsar ÜSTLERİ ETKİLEME YOLLARI urumun içindeki ve dışındaki çevreyle güçlü ve etkili bir iletişim kurulmalı Daha çok sayıda insan sizi destekler Amirinizi etkileme dereceniz artar İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ Sevilen sayılan güvenilir kişilerle samimi ve yakın iletişim kurulmalı Diğerleriyle de bozuşmamalı! Dostlarınız çoğalır Düşmanlarınız olmaz İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ Ödüllendirilen arkadaşların başarılarından haz ve mutluluk duyulmalı ve bu duygular belirtilmeli İnsanlar mutlu veya mutsuz günlerinde yanlarında olan dostlarını hiçbir zaman unutmazlar İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ Arkadaşınızın ödüllendirilmesi sizi rahatsız etmiş olsa bile yine de onu kutlamalısınız Çuval Aksi boşsa zaten ayakta duramaz! halde başarısız ve kıskanç biri olarak anılırsınız İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ Çalışma yaşamınızda sizi başkalarından ayırt eden bazı özellikleriniz olmalı Fark Bu edilirsiniz. özelliklerinizle anılırsınız. İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ Yasal ve yönetsel hak ve sorumluluklar ile işle ilgili teknik konuları çok iyi bildiğinizi ortaya koymalısınız İşiniz aksamaz Uzmanlık değeriniz artar. İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ Bayram, yılbaşı gibi özel günler daima hatırlanmalı Nezaket her kapıyı açar Hatırlanmak herkesin hoşuna gider ÜSTLERİ ETKİLEME YOLLARI engeli, sağlıklı, tutarlı ve mutlu kısaca ÖRNEK bir aile yaşamı oluşturulmalı Üstlerinizin size olan saygınlığını artırır. ÜSTLERİ ETKİLEME YOLLARI İşinizi sevin! Coşku ile yapın! Bu duygunuzu ve başarılı olma arzunuzu üst yöneticilere de hissettirin evgi ve coşku en kötü sistemleri bile başarıyla çalıştırır. n iyi sistemleri bile nefret ve karamsarlık çalışamaz hale getirir. İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ ÖNCE İNSAN SEVGİSİ Astlar önce insan olarak kabul edilmeli İnsan sevgisine dayalı her iletişim sürecinin olumlu bir başlangıç sağladığı Sevginin olmadığı ve iyi niyetin çözemeyeceği hiçbir sorun Makamların, Her unvanların kalıcı olmadığı yöneticinin bir üstü olduğu unutulmamalı İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ Kurumda iletişim kanallarını çoğaltarak astlar etkilenmeli ve liderlik yeterlikleri geliştirilmeli Karara katılmayı sağlar. Eşgüdümü Kurumun kolaylaştırır. havasını ılımanlaştırır İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ Astlara sınırlı ve yetersiz bilgi vermek tehlikelidir •GÜVENSİZLİK ATEŞİNİ KÖRÜKLER • İNFORMAL LİDERLER YARATIR. •ASILSIZ SÖYLENTİLER VE DEDİKODULAR ÜRETİR. İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ Çağdaş iletişim araçlarından yararlanmak; Üstleri, astları ve çevreyi etkileme şansını artırır Dar zamanı genişletir İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ Demokratik tutum Bürokratik otorite sık kullanılmamalı Onlara sürekli ast olduklarını hatırlatılmamalı Size olan bağlılık ve sadakati azaltır Giderek otoritenizi zayıflatır Direnmeyi artırır İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ Kendi düzeyinde bağımsız ve etkili •Yönetici üst düzeyde alınan kararları uygularken süzgeçten geçirmeli •Kurum, birimler ve astlar açısından yorumlamaya çalışmalı Size olan bağlılık ve sadakati artırır. Size sadece yönetici değil; liderlik vasfını da kazandırır. İŞ ORTAMI VE ÇEVRE İLİŞKİLERİ Astlarınıza kendi üst yöneticilerinizi etkileyebileceğinizi gösterecek iletişim ortamları hazırlanmalı Güvenleri Bağlılıkları artar güçlenir Çatışmaları azaltır SÖZSÜZ İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ • Sözsüz iletişim etkilidir (Dokunuş, duruş, bakış) SÖZSÜZ İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ • İletişim kurmamak mümkün değil SÖZSÜZ İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ • Sözsüz iletişim duyguları belirtir Mutluyum Eğitimin sorunlarını biliyorum Yorgunum Komşunun kızını sevmiyorum SÖZSÜZ İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ • Çift anlamlı iletişim Kızdınız mı? Hayır kızmadım (bağıra bağıra) SÖZSÜZ İLETİŞİMİN ÖZELLİKLERİ • Sözsüz iletişim belirsizdir Beraberce gezmeye çıkmış eşlerden birinin mutsuzluğunun sebebi ne olabilir? Yorulmuş olabilir Hasta olabilir Kızmış olabilir Eşini sevmiyor olabilir BEDEN DİLİ • • • • • • • • Bedenin duruşu (postür) Yüz ifadesi Göz ilişkisi Baş hareketleri Jestler Yakınlık ve yöneliş Bedensel temas Dış görünüş OLUMSUZ ÖĞRETMEN DAVRANIŞI OLUMLU ÖĞRETMEN DAVRANIŞI BEDENİN DURUŞU • • • • • • Bedenin eğimi Yüzün yönü Omuzların dik ve çökmüş olması Kolların açık veya kapalı olması Ayakların açık veya kapalı olması Bacakların duruşu BEDENİN DURUŞU Ellerin arkada birleşmesi, Özgüveni, meydan okumayı saklanacak bir şeyinin olmadığını gösterir. BEDENİN DURUŞU • Ellerin önde birleşmesi itaati ve kendine olan güvensizliği gösterir • Boynun eğilmesi, omuzların düşmesi ile desteklenir SAVUNMA Kolları kavuşturma Kitapları göğsüne alma BACAKLARIN KONUMU YÜZ İFADELERİ • • • • Bedenin en çok dikkat çeken yeri yüzdür Yüzde ise gözdür Yüz ifadeleri kısa sürede değişebilir Yüz ifadelerini çözmek kolay değildir YÜZ İFADELERİ Neşe ve mutluluk en iyi ağız ve gözle Kızgın ifade kaş ve dudakla Hayret sürpriz ve anılara dalma gözle GÖZ İLİŞKİSİ • Göz başlı başına mesaj kaynağıdır • Göze bakma ilgiyi ifade eder (Göz bebeğinin büyüklüğü ilgiyle orantılıdır) GÖZ İLİŞKİSİ Göz kaçırma Güvensizlik (Saklamak) Saklanmak (Kaçmak) Etkilenmemek BAKIŞLAR • İlgi bakışı • Müfettiş bakışı • Tehdit bakışı EL KOL HAREKETLERİ • Jestler ne hissettiğimizin en iyi belirticisidir • Bazı davranışlar heyecan belirtir • Gerginliği, kızgınlığı ve rahatsızlığı belirtir ELİN KONUMU Açık el Güven ve dostluk sunar Uyum ve uzlaşmaya davet eder Açıklık ve saflık ELİN KONUMU Otoriter el Kapalılığı ve baskıyı ifade eder ELİN KONUMU Reddetme Karşı tarafı şiddetle reddetmeye veya kabul etmemeyi gösterir ELİN KONUMU Tehdit Baskı, şiddet ve otorite ELİN KONUMU Kapalılık Karşı tarafa direnmek karşı gelmek ELİN KONUMU Derin düşünme DOKUNMA • Bazen dokunma sözden daha etkilidir Dokunma güven duygusu verir Sen benim için önemlisin mesajını verir NESNEL İLETİŞİM • Oturuş biçimi • Yürüyüş • Kişiler arası mesafe • Kıyafet ve aksesuarlar • Renkler KİŞİLER ARASI MESAFE • Kişisel alanın sınırları bir mesaj niteliğindedir • Kişisel alan kültüre ve kişiye göre değişir • Kişisel alan hoşlandığımız kişilerde küçülür KİŞİLER ARASI MESAFE Özel mesafe Samimi mesafe Sosyal mesafe Yabancılar ile mesafe (30-35 cm) (40-80cm) (80cm- 2m) (2m) KİŞİLER ARASI MESAFE S Özel Alan SÖZSÜZ MESAJLARA DİKKAT ETMEYEN KİŞİ • Yanındakinin sıkıldığının farkına varmaz • Yanındakine gereğinden fazla sokulur veya uzak durur • Jest mimik ve beden hareketleri ile sözler uyum sağlamaz • İletişim engellerinin nedenlerini anlayamaz • Kiminle nerde nasıl konuşulacağını bilmez • Kişiler arası ilişkilerde büyük zorluk yaşar ÇEVRENİZDEN GÖRECEĞİNİZ İTİBAR KENDİNİZE GÖSTERDİĞİNİZ ÖZEN KADARDIR Dinlediğiniz İçin Teşekkürler Mehmet ŞAHİN [email protected]
