Ders 5 Uygulama Metni - Kırklareli Üniversitesi Personel Web Sistemi

İNTERNETE DAYALI UZAKTAN EĞİTİM
1.Giriş
Uzaktan eğitim, öğrenci ve öğretim elemanlarının farklı coğrafi mekanlarda olduğu, ders
malzemesi aktarımı ve etkileşimin teknolojiden faydalanarak gerçekleştirildiği eğitim biçimidir
(EMK,1999). Uzaktan eğitimde kullanılan teknolojiler yazılı metin, ses, video ve veri olarak dört
gruba ayrılabilir (More, Thompson 1990). Bu teknolojilerden faydalanılarak dersler senkron
(eşzamanlı) veya asenkron (eşzamanlı olmayan) şeklinde düzenlenebilir.
Günümüzde uzaktan eğitim, zaman, fiziksel kısıtlamalar ve maliyet gibi konularda geleneksel
eğitime olan üstünlüğünden dolayı lisans ve yüksek lisans düzeyinde üniversitelerde, özel eğitim
kurumlarında (dershaneler), firmaların hizmet içi eğitimlerinde tercih edilen bir yöntem
olmaktadır.
2. Uzaktan Eğitimde Ders Materyallerinin Sunulması
Sunulacak materyal ve sahip olunan teknolojiye bağlı olarak ders sunumu, 2 kategoriye ayrılmıştır:
Etkileşimsiz Sunum
Etkileşimli Sunum
Senkron Sunum
Asenkron Sunum
2.1 Etkileşimsiz Sunum
Bu yöntemde eğitici ile öğrenci arasında bir etkileşim yoktur. Eğitmen tarafından hazırlanan ders
materyalleri optik veya manyetik kayıt ortamları ( CD-ROM, ses kaseti, Video kaset) ve banttan TV
yayınları (Açık Öğretim Lisesi yayınları) kullanılarak aktarılmaktadır.
2.2 Etkileşimli Sunum
Yapılan araştırma sonuçlarına göre en iyi eğitimin eğitmen ve öğrencilerin aynı ortamda bulunduğu
( yüz yüze eğitim) ve eğitimin multi-medya araçları ile desteklendiği eğitim olduğunu ortaya
koymuştur. Uzaktan eğitimde etkileşim, sağlanma şekline göre 2 başlıkta incelenebilir:
2.2.1 Senkron Sunum
Senkron sunumlu uzaktan eğitim modelinde ders müddeti boyunca eğitmen ile öğrenci sürekli
etkileşim içindedir. Bu etkileşim görsel ( video konferans, bilgisayarlı konferans) ve sesli konferans
şeklinde olabilir. Her an konu ile ilgili soru sorma, tartışma, sözlü anlatım söz konusu olmaktadır.
2.2.2 Asenkron Sunum
Asenkron sunumlu uzaktan eğitim modelinde eğitmenler ile öğrenciler yüz yüze gelmemektedir.
Ders materyallerine öğrenci istediği zaman ulaşabilmektedir. Bu yöntemde en güncel olan web
tabanlı sunumdur. Etkileşim, elektronik posta, IRC/ICQ gibi chat programları, interaktif simülasyon
programları ve tartışma grupları ile sağlanmaktadır.
Ölçme değerlendirme işlemleri ise güvenlik problemleri nedeniyle genellikle yüz yüze
yapılmaktadır. Ödevler, proje çalışmaları gibi uygulamalar ise asenkron olarak web üzerinden
gerçekleştirilebilmektedir.
3. INTERNET
Internet dünya geneline yayılmış, birbirleri ile bağlantılı bilgisayarlardan oluşan bir ağdır. Internet
ağının çekirdeğinde yüksek hızlı bağlantılarla birbirlerine bağlanmış, sürekli çalışır durumda
bulunan bilgisayarlar bulunmaktadır. Kişisel bilgisayarlarımız, Internet Servis Sağlayıcılar aracılığı ile
Internete bağlanmaktadır. Internet üzerinden verilen hizmetlerin bazıları, World Wide Web, EPosta, haber sunucuları, FTP sunucuları, IRC (Internet Relay Chat ), sesli / görüntülü iletişim
servisleridir.
4. INTERNETE DAYALI UZAKTAN EĞİTİM
Dünyadaki bilimsel çalışmalar, teknolojik gelişmeler ve ekonomilerin bilgi tabanlı ekonomilere
doğru kayması hayat boyu eğitim ve sürekli eğitim kavramlarını ortaya koymuştur. Teknolojinin
büyük bir hızla geliştiği, bilgi yelpazesinin genişlediği bir ortamda eğitimin sürekli olması ve bilginin
kullanıma hazır hale gelmesi gerekmektedir.
Eğitim kurumlarında gittikçe artan öğrenci kapasitesi, kampus, sınıf maliyetleri, eğitimde yeni
teknolojilerin kullanılması isteği, eğitim zamanlarının kişilerin kendi durumlarına uygun ve kendi
istekleri doğrultusunda olması talepleri, eğitimin geniş kitlelere ulaştırılması isteği, dersleri
uzmanlarından alma istekleri, özel ve kamu kuruluşlarının personelini sürekli eğitme ve eğitim
maliyetleri düşürme isteği insanları yeni eğitim modelleri arayışına sürüklemektedir.
Teknolojik gelişmeler sayesinde oluşturulan WWW ve web tarayıcıları Interneti daha kullanışlı bir
platform haline getirmiştir. Web sayfalarına yazı, grafik, ses ve video eklenmesi kullanıcılara
sunulacak bilgi çeşidini ve bilgi sunma imkanlarını arttırmıştır. Bugün bu teknolojiden faydalanan
pek çok kurum, kuruluş, organizasyon kendi “Home Page” lerini hazırlayarak insanlarla iletişim
kurabilmekte ve bilgilerini aktarabilmektedir.
4.1 Internete Dayalı Uzaktan Eğitimin Avantajları
Internete dayalı eğitim için teknolojik alt yapının ülkemizde mevcut olması, eğitim için yer ve
zaman engelini ortadan kaldırması (asenkron), geniş kitlelere ulaşabilme imkanı vermesi, kurum
intranetleri üzerinden yapılan eğitimde maliyet bakımından tasarruf sağlaması, verilerin sürekli ve
hızlı biçimde güncellenmesine imkan tanıması gibi sebepler Internete dayalı eğitimi cazip hale
getirmektedir.
Intrenete dayalı eğitimin klasik eğitime göre en önemli farkı aktif öğrenme kavramıdır. Aktif
öğrenmede, öğrencilere eğitimlerini şekillendirme insiyatifi verilir. Bu eğitim modelinde öğretim
elemanı, bilgi ve tecrübeleri ile öğrencilere yardımcı olur ve onlara yol gösterir. Öğrenciler ise ders
saatlerini, çalışma koşullarını, sürelerini anlama hızlarına ve kapasitelerine göre kendileri belirler
(Yarman,2000).
Eğitimin en temel öğesi anlatımdır. Internete dayalı uzaktan eğitimde, anlatımda eğitmeni
bilgisayar ile değiştirmek imkansızdır. Yapay zeka alanındaki gelişmelere bağlı olarak bu durum
gelecekte değişebilir.
4.2 Internete Dayalı Uzaktan Eğitimde Etkileşim
Internete dayalı uzaktan eğitimde eğitmen ile öğrenci arasındaki etkileşim, sanal sohbet ortamları
ve sanal tartışma grupları ile sağlanır. Sanal tartışma grupları tüm öğrencilerin ve eğitmenin
katıldığı bir ortamdır. Herhangi bir problemi olan kişi mesaj panosuna bunu yazar. Eğitmen veya
diğer öğrenciler bu probleme ilişkin mesajları panoya gönderir. Mesaj panosuna ancak bu gruba
üye olan kimseler şifre ve kullanıcı adı ile ulaşabilir. Bu etkileşim yöntemi asenkron bir etkileşimdir.
IRC veya ICQ gibi programlar kullanarak sohbet ortamları oluşturulabilir. Önceden belirlenen bir
saatte öğrenciler ve eğitmen bu programlardan birisi ile iletişim kurarlar. Bu etkileşim yöntemi
senkrondur.
Eğitmen ile öğrenci arasındaki diğer bir etkileşim yöntemi ise eğitmenlere e-posta yoluyla
ulaşmaktır.
4.3 Internete Dayalı Uzaktan Eğitimin Kullanıldığı Alanlar
Internete dayalı uzaktan eğitim kamu veya özel kurumların hizmet içi seminerlerinde, K-12 olarak
adlandırılan ilk ve orta dereceli okullarda yardımcı ders materyali olarak kullanılır. Yüksek
öğretimde lisans düzeyinde yer alan bazı dersler ile lisans üstü programlarda ve bazı sertifika
programlarında eğitim amaçlı olarak kullanılmaktadır.
Uzaktan eğitim verilen dersler genellikle teorik derslerden seçilmektedir. Animasyon, ses, video,
interaktif yazılım uygulamaları (Java, Flash) genellikle laboratuar dersleri için tercih edilmektedir.
Laboratuar malzemelerinin doğrudan kullanılıp el yeteneğinin kazanılması uzaktan eğitimde
mümkün olmamaktadır.
4.4 Internete Dayalı Uzaktan Eğitimin Dezavantajları
Internete dayalı uzaktan eğitimde öğrenci ve eğitmen arasındaki senkron etkileşimin tam olarak
sağlanamaması en büyük dezavantajlardan birisidir. Yazılı materyallerin bilgisayar ortamına
aktarılmasındaki sorunlar, bazı yazılımları tüm browserların desteklememesi, yazılı materyallere
her türlü ortamdan erişilememesi, eğitmenlerin ders sayfası hazırlama konusundaki sıkıntıları ve
ölçme-değerlendirme sınavlarındaki güvenlik problemleri nedeniyle sınavların yüz-yüze yapılıyor
olması bu eğitim yönteminin dezavantajları olarak karşımıza çıkmaktadır.
Tüm avantaj ve dezavantajlarına karşın gelişen teknoloji ve yazımlara bağlı olarak gelecekte
Internete dayalı uzaktan eğitimin, eğitim sistemleri arasında büyük bir uygulama alanı bulacağı
görülmektedir.
5. Ders Sayfası Hazırlamakta Kullanılan Materyaller
Web sayfaları hazırlamak için kullanılan yazılım araçları arasında Dreamweaver, Frontpage,
Composer yer almaktadır. Sayfalar doğrudan HTML kodları yazılarak da oluşturulabilir. Bunun
yanında resimler oluşturmak için Photoshop, Corel Draw gibi programlar, interaktif uygulamalar ve
animasyonlar geliştirmek için Java, Flash, Java script kullanılabilir.
5.1 Flash
Macromedia firması 1997 yılında World Wide Web için grafiksel içerik oluşturan bir araç olarak
Flash programını sunmuştur. Flash, grafikler oluşturmak, bu grafikleri hareketlendirmek, grafikleri
tarayıcıda ve web sayfası olarak gösterebilmek için gereken araçları bir arada bulunduracak şekilde
geliştirilmiştir.
Flash ile vektörel grafikler hazırlanabilir. Internet üzerinden gelecek vektörel grafiklerin ve bitmap
grafiklerin veri yapıları birbirine benzerdir. Bitmap grafikler daha büyüktür ve daha az esnektir.
Vektör grafikler ise daha az yer kaplar ve ölçeklenebilir. Bitmap komutları, grafikleri küçük noktalar
haline parçalarken vektör komutları, grafiği bir dizi çizgi ve yay olarak tanımlar. Bitmap grafikler
büyütüldüğünde görüntüde bozulmalar meydana gelir. Vektör grafikler ise bozulma olmadan
büyütülebilir. Flash’ın sahip olduğu akışkanlık özelliği sayesinde, vektörel bilgiler aynı anda hep
yüklenip hem de yüklenilen kısımlar gösterilebilir.
5.2 JAVA
JAVA, 1990’ların başında elektrikli ev aletlerinin birbiri ile haberleştirilmesi projesi kapsamında
geliştirilmiştir. Bu alanda arzu edilen gelişmeler sağlanamadığı için dinamik web sayfaları
hazırlamak üzere yeniden yapılandırılmıştır.
Java, ses, grafik, görüntü işleme, haberleşme ve ticari amaçlar için geliştirilmiş bir programlama
dilidir. Dil komut yapısı C++ diline benzerdir. Java hataları bildiren yapısı ve bilgisayarın bütün
fonksiyonlarına ulaşabilen kütüphaneleri nedeniyle tercih edilen bir programlama dilidir.
JAVA nesne kökenli bir dildir (object oriented). JAVA, çok kullanımlı (multi-tasking) ve paralel
kullanımlı (multi-threading) bir dildir . Çok kullanımlılık özelliği ile aynı anda birden fazla işlem
yapılabilir. Paralel kullanımlılık özelliği ile aynı anda birden fazla programın hafızayı kullanmasını
sağlar.
Javada yazılan bir program Unix, Win95 veya Win2000 gibi değişik işletim sistemlerine sahip
makinalarda hiç değiştirilmeden kullanılabilir. HTML ve Java birlikte kullanılarak java programlarını
www sayfalarında göstermek mümkündür. HTML ile JAVA arasındaki ilişki applet komutu ile
sağlanır.
JAVA programları, Win95 ve WinNt ‘de notepad, dosedit, Unix ‘te Vi gibi programlar kullanılarak
yazılabilir. Programdaki hatalar derleme esnasında liste halinde verilir. JAVA programları dos, unix
ortamları ve pencere (applet) ortamları için oluşturulabilir. Programlar applet olarak
gerçekleştirilmiş ise dosya browser’lar yardımıyla görüntülenebilir.
6. Elektroteknik Laboratuarı Uygulaması
Bu çalışmada Selçuk Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Fakültesi Bilgisayar Mühendisliği
Bölümünde 1. Yarıyılda okutulan Elektroteknik Laboratuarı dersi için uzaktan eğitim ders sayfası
hazırlanmıştır. Elektroteknik laboratuar deneyleri laboratuarlarda öğrenciler tarafından
uygulamalı olarak gerçekleştirilmektedir. Bu sayede öğrenci hem kullanılan cihazları tanımakta
hem de ölçme yöntemlerini öğrenmektedir. Dersin uzaktan eğitim kapsamında verilmesi ise
öğrencilerin hem ders notlarına ulaşmasını kolaylaştırmakta hem de simülasyon programları
yardımıyla deneyin tekrarını yapma imkanını sağlamaktadır. Simülasyon programları vasıtasıyla
deney sonuçlarına görsel olarak ulaşılabilmekte bu sayede sonuçlarla ilgili yorumlar
geliştirilebilmektedir. Böylece öğrenci hem uygulamalı hem de görsel olarak bilgi ve becerilerini
arttırmaktadır.
Ders sayfalarında bulunan bölümler YÖK’ün yayınladığı uzaktan eğitim yönetmeliği ve hazırlanan
diğer ders sayfaları göz önüne alınarak gerçekleştirilmiştir:
Giriş Sayfası
Dersi kısaca tanıtan ve ders sayfalarında bulunan materyalleri gösteren bölümdür. Giriş
sayfasından dersin amacını, ders planını, kaynakları, ders ve dersi veren öğretim elemanı ile ilgili
bilgileri, öğrencileri, ders notlarını ve erişim uygulamalarını görmek mümkündür.
Şekil 1 Giriş Sayfası
Amaçlar
Amaçlar bölümünde dersin amacı, öğrencilere kazandıracağı bilgiler ve deneylerin amaçları
anlatılmıştır. Sol tarafta yer alan tablo yardımıyla sayfa içinden de diğer sayfalara erişmek
mümkündür.
Şekil 2 Amaçlar Sayfası
Bilgiler
Bu bölümde dersin kodu, kredisi dersi veren öğretim elemanları, dersin Web sayfasının adresi,
ders saatleri ve sınav ile raporların puanlama sistemi hakkında bilgi yer almaktadır.
Şekil 3 Bilgiler Sayfası
Ders Planı
Ders planı bölümünde hangi tarihlerde hangi deneylerin yapılacağı belirtilmiştir. Ayrıca ara
sınavların ve final sınavlarının tarihleri gösterilmiştir. Deneyler bölümünde yapılış tarihleri dışında
aynı bilgiler yer almaktadır. Deneylere verilen linkler yardımıyla hem ders planı hem de deneyler
sayfasından ders notlarının içeriklerine ulaşmak mümkündür.
Şekil 4 Ders Planı Sayfası
Öğrenciler
Öğrenciler bölümünde hangi öğrencinin hangi tarihte ve grupta deney yapacağı gösterilmektedir.
Bu sayede bir öğrenci tüm yarıyıl boyunca hangi tarihlerde deney yapacağını bilmektedir.
Şekil 5 Öğrenciler Sayfası
Duyurular
Duyurular bölümünde ders tarihleri ile ilgili değişiklikler, sınav ve rapor sonuçları, sınav sorularının
ve deneyde verilen çalışma sorularının cevapları, ders ile ilgili aktiviteler bu bölümde öğrencilere
duyurulmaktadır.
Şekil 6 Duyurular Sayfası
Linkler
Linkler bölümünde ders notlarına yardımcı olacak kaynakların, diğer sitelerdeki simülasyon
programlarının adresleri yer almaktadır. Ayrıca teorik bilgiler almak amacıyla kullanılabilecek bazı
kitapların adı, yazarı, yayınevi belirtilmiştir.
Şekil 7 Linkler Sayfası
Örnek Ders Sayfası
Ders sayfaları içerisinde bir dönem boyunca yapılan 9 deneye ait ders notları bulunmaktadır. Ders
notları içerisinde yapılacak olan deney kısaca tanıtılmıştır. Deneyin amacı, deney hakkında teorik
bilgi, deneyin bağlantı şeması, deneyin yapılış biçimi ve simülasyon programları bölümleri ders
sayfaları içerisinde mevcut bulunmaktadır.
Şekil 8 Örnek Ders Sayfası
Erişim
Öğrenci ve eğitmenler arsındaki etkileşimler E-posta yardımıyla sağlanmaktadır. Derse giren
öğretim elemanlarının ve derse ait E-mail adresleri bilgiler sayfasında belirtilmiştir. Eğitmenler
gelen sorulara E-posta ile yanıt vermektedir. Ayrıca derslerin yüz yüze olan kısımlarında sorular
senkron olarak tartışılabilmektedir.
Deneydeki simülasyonlar JAVA applet ve FLASH yazılımları kullanılarak oluşturulmuştur. Bu
simülasyonlar, interaktif uygulamalar sayesinde öğrenciler gerçek laboratuar şartlarında deney
yapmaları durumunda elde edecekleri sonuçları sanal olarak görebilmekte ve
yorumlayabilmektedir.
Örnek FLASH ve JAVA appletler
Şekil 9 Örnek FLASH uygulaması
Örnek FLASH uygulaması ile bir devre bulunması gereken elemanların özellikleri tespit
edilmektedir. Devreye uygulanan gerilim ve yük değerlerine göre sigorta nasıl seçilmelidir ya da
yük ve sigorta değeri sabit ise devreye ne kadar gerilim uygulanması gerektiği tespit edilmektedir.
Şekil 10 Örnek JAVA Uygulaması
Örnek JAVA applet uygulaması ile devreye bağlanacak direnç değerleri tespit edilir, devreye
uygulanacak voltaj değeri seçilir ve devreden geçen akım miktarı gözlenebilmektedir.
6. Sonuç
Teknolojik gelişmeler, bilimsel çalışmalardaki ilerlemeler, bilgi tabanlı
ekonomiler insanoğlunu sahip olduğu bilgileri sık aralıklarla gözden geçirmeye
itmektedir. Bu durum "Sürekli Eğitim" ve "Hayat Boyu Eğitim" adı verilen yeni eğitim modellerini
gündeme getirmektedir. Tüm dünyada ve ülkemizde Internet altyapısının büyük bir hızla gelişmesi,
WEB tabanlı yazılımların ve bu yazılımları destekleyen büyük ve hızlı bilgisayarların geliştirilmesi,
Internet üzerinde ses, görüntü ve veri aktarım hızlarının artması insanları Internet üzerinden
iletişim kurmaya ve bilgi paylaşmaya itmektedir.
Sürekli eğitim için, internete dayalı teknolojilerin ve yazılımların gelişmesi sayesinde, internete
dayalı uzaktan eğitim yeni bir eğitim modeli olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu nedenle özellikle
üniversiteler lisans ve yüksek lisans programlarında bu yeni eğitim modelini kullanmaktadır. Yapay
zeka alanındaki gelişmelere bağlı olarak gelecekte bu eğitim modelinin daha popüler hale geleceği
görülmektedir.