9.Sınıf Sağlık Hizmetlerinde İletişim 4.Ünite Sağlıkta İletişim ÖFKE ve PANİK YAŞAYAN HASTA ve YAŞLI HASTA ile İLETİŞİM 23.Hafta ( 03-07 / 03 / 2014 ) ÖFKE YAŞAYAN HASTA ile İLETİŞİM 2 3 4 5 ○ ÖFKE ; doyurulmamış isteklere, istenmeyen sonuçlara ve karşılanmayan beklentilere verilen duygusal tepkidir. ○ ○ Öfke ; sadece insanlarda var olan bir ○ duygu değil, her canlı organizmanın tehdit karşısında, olaylara gösterdiği doğal bir tepkidir. 6 Öfke Anormal midir ?? Öfke, diğer duygular gibi son derece doğal, evrensel ve uygun biçimde ifade edildiğinde, yapıcı ve kişiler arası iletişimi düzeltici olabilen bir duygudur. 7 8 Öfkenin Sebebleri , .Bireysel tehdit hissetme, .kırgınlık, .engellenmişlik, .anksiyete ( kaygı-endişe ), .kızgınlık, .kendine saygısında azalma, 9 Öfke karşısında iletişimi bozan tepki ; . Öfkelendiren kişiye hesap sorma, . Haddini bildirme, . Ders verme, .savunma dır. Öfke,insanlar arasındaki sürtüşme ve çatışmaları alevlendirir. 10 Sağlık personeli ; ..öncelikle hastayı tanımalı, ..kabul etmeli, ..anlamalı, ..ve sorularını yanıtlamalıdır. ….Öfkeyi tanımak, hasta kızgın olduğunu ifade ediyorsa,kolaydır. 11 ANCAK ; Hastalar genellikle öfkeli olduklarını söylemezler. Ses tonu ve Ajite davranışları Hastanın öfkeli olduğunu gösterebilir. 12 ‘’ canınız sıkılmış gibi görünüyor ‘’ tarzında bir cümle, hastanın duygularını, sağlık personeli ile paylaşmasını sağlar. Hasta : ..kendisine bakan sağlık personeline kızmış olabilir,, ..bir başkasına kızmış olabilir. 13 …Hasta kızmakta haklı ise, sağlık personeli özür dilemelidir. …Başka birine kızdıysa da, empati yaparak , hasta ile konuşmalıdır. 14 Öfke Yaşayan Hastalarla İletişim Kurarken, Sağlık Personelinin Dikkat Etmesi Gereken Konular : Sağlık Personeli ; Kendi duygularını kontrol altına almalı, Sakin konuşmalı, gerekirse odadan çıkıp,,daha sonra tekrar gelmeli, 15 Hastanın davranışlarını ve beden dilini gözlemlemeli, Hastanın duygularını göstermesine fırsat vermeli, Hastanın öfke kaynağı araştırılmalı, Hastaya bağırılmamalı, onunla kavga edilmemeli, 16 Hasata çok öfkeli ise, uzak durulmalıdır ( fiziksel bir saldırı olabilir ), Hastanın söyledikleri, sabırla dinlenmelidir, Hasta zarar verici davranışlarda bulunu yorsa,güvenli bir alana geçilmelidir, 17 Hasta için zaman ayrılmalı, sabırla dinlemelidir, Öfkeli davranışlarından dolayı, yargılamamalı, öfkesini arttıracak küçümseyen tavır ve ifadelerden kaçınılmalıdır, Yapılması gereken tıbbi uygulamalarda,eğer beklemesi gerekiyorsa,bunun nedeni açıklanmalıdır, 18 Hasta yakınları, hastanın öfkesinin artmasına sebeb oluyorsa,bulunduğu ortamdan uzaklaştırmalıdır. 19 20 PANİK YAŞAYAN HASTA İle İLETİŞİM 21 22 ..Panik Atak; bir psikiyatrik bozukluktur. İnsanların yaşadığı sıkıntıların, bir nöbet halinde, dışavurumu şeklinde de tanımlanabilir. 23 Panik Atak nöbeti geçiren kişi ; kalp atımında düzensizlik ve ağrı, nefes alamama, düşüncelerin dağılması, beden işaretleri ile beraber, endişe ve panik duygusu yaşar. 24 ….3-15 dakika arasında değişen bu nöbetler, Bir ay içinde sık sık tekrarlıyor ve kişi nöbet yaşayacağı endişesi ile yaşıyorsa, hastalığın diğer parçaları gelişmeye başlayabilir. 25 26 27 …Panik ataklı geçiren kişilerin büyük çoğunluğu,soluğu hastanelerin acil servislerinde alır. …Kişi ölecek olduğunu düşünüp, herkesi alarma geçirir. …Ancak,genelde acil servis doktorları, gerekli kontrolleri yaptıktan sonra, tıbbi bir sorunun olmadığını, durumun psikolojik olduğunu söylerler. 28 …Hastanede, hastaya sakinleştirici bir ilaç yapılır ve belirtiler yavaş yavaş azalır. …Gerçekten de, doktorların söylediği gibi, .kalp krizi .felç .beyin kanaması Yaşanmamıştır. Ama hastalar bunu inandırıcı bulmaz ve çok sayıda testten geçmek ister. 29 Bazı panik ataklar, dışsal bir durum tarafından da tetiklenebilir. ..kalabalık bir otobüste olma, ..sıkışık asansöre binme, ..sınav sırasında, 30 31 32 ..evde tek başına kalma ..gece yarısı yatakta ..boğaz köprüsü yada benzer başka bir köprüden geçerken 33 34 ….Panik Atak geçiren kişi,sağlık kuruluşuna gelince, o kişiyi rahat edebileceği ve etrafında kimsenin olmadığı bir yere alınmalıdır. …Sağlık personeli sakin ve soğukkanlı davranmalıdır. …Hastaya,bu durumun 10-20 dakika arasında geçeceğini,sakinleşmesi gerektiğini ve nefes ekzersizi yapması gerektiği anlatılmalıdır. 35 YAŞLI HASTA ile İLETİŞİM : 36 Yaşlanma ; ..her canlıda görülen, ..tüm işlevlerde azalmaya neden olan, ..süregelen ve ..evrensel Bir süreç olarak tanımlanabilir. 37 Yaşlılık ; .iç ve dış çevredeki değişikliklere uyum yeteneğinin azalması sonucu, .problemlerle başa çıkmanın zorlaştığı, .pek çok hastalığın karşımıza çıktığı bir DÖNEM dir. 38 Yaşlı hastalarla iletişim kurarken daha dikkatli olunmalıdır, ÇÜNKÜ ; Bu yaşam döneminde duygusal tepkiler daha derindir. Yaş ilerledikçe, yanlış algılamalar ve kırılganlıklar artar. 39 Yaşlı Hastalarla İletişim Kurarken Dikkat Edilecek Hususlar : 1.)Yaşlı ( 65 yaş ve üzeri ) hastaların sağır olduğu ve sizi anlamayacağı varsayımıyla yaklaşmayın, 40 2.) Yaşlı hastaların çoğunda, sanılanılanın aksine, duyma ve düşünme sorunları yoktur, 3.) Gençlerin aksine, daha hassas ve kırılgan olurlar, 4.) Yaşlı hastalara bağırmadan ve daha sakin yaklaşılmalıdır, 41 5.) Çok iyi öykü alabilirsiniz, ancak ; sorularınızı cevaplamaları için,zaman tanıyın, 6.) Yaşlılarla, hiçbir zaman , çocuklarla konuşur gibi konuşmayın, 7.) Kemik ve kas yapıları zayıfladığı için, ani ve hızlı hareketlerden kaçınmalıdır,aksi halde kırıklara neden olunabilir, 42 8.) Konfüzyon,anksiyete, görme,duyma, bunama, yaşlılığa bağlı hafıza bozukluğu belirtileri olup olmadığı araştırılır, 9.) Unutkanlığın nedeninin yaşlılık mı, önceden geçirilmiş hastalık mı yoksa çağrılma nedeni mi olduğunu mutlaka araştırın ki, yanlış tanı konmasın, 43 10.) Yaşlı hastaların, eşlerinin de yardıma gereksinimi vardır. Uzun yıllar evli olduğu eşinin, ambulansla götürülmesi, korkutucu ve endişe verici olacağından, birkaç dakikanızı ayırarak, neyi, niçin yaptığınız konusunda, ailesini bilgilendirin. 44 45 46 47 48 49 Sevgili Öğrencilerim ; UNUTMAYIN Kİ, ÖNCE SONRA 50 HAZIRLAYAN HARİKA ATA ( sizden beklentim büyük ) 51