ÇOCUKLARDA ANAEROBİK PERFORMANS

1

Büyümekte olan bir çocuk için ATP’nin
anaerobik yolla üretimi oldukça önemlidir
çünkü
◦ Çocukların çoğu hareketi uzun süreli orta düzeyde
aktivitelerden çok;
 kısa süreli patlayıcı aktiviteleri içermektedir
2
3

Çocuklarda yapılan çalışmalar
◦ Wingate anaerobik güç testinde %19-44 arasında
enerjinin aerobik yollardan sağlandığını göstermiştir
◦ bir başka çalışmada (Hebersteit ve ark. 1993)Wingate
testinde aerobik boyutun 9-12 yaşları arasındaki
çocuklarda %34
 Yetişkinlerde (19-23 yaş) ise % 23 olduğunu
belirtmişlerdir
4
5

Gözlemsel tekniği kullanarak Bailey ve ark
(1995)
◦ 12 saatlik bir sürede çocukların (6-10 yaş) şiddetli
aktiviteleri 3 sn boyunca yaptıklarını
gözlemlemişlerdir
◦ 10 dakika boyunca yaptıkları gözlemde çocukların
yüksek şiddetli aktivitelerinin % 95’inin 15
saniyeden kısa olduğunu belirlemişlerdir.
◦ Hareketlerin ortalama süresi 6 saniye
◦ Bu bulgular çocukların çok yüksek şiddetli
aktivitelere düşük ve orta şiddetli aktivite aralarıyla
katılıdıklarını göstermektedir.
6
7


Çocuklarda anaerobik spor aktivitelerindeki
performans mutlak ve görece değerler yönünden
ergenler ve yetişkinlere oranla daha düşüktür
Bunun en önemli neden çocukların anaerobik yollardan
enerji elde etme kapasitesinin düşük olmasıdır
8

Çocuklarda anaerobik performans mutlak ve
görece değerler bakımından (vücut ağırlığı, uyluk
kas kesit alanı, yağsız vücut ağırlığı)
◦ Büyüme ve gelişmeye paralel olarak artar
◦ En yüksek değerlere 20-30 yaşları arasında ulaşılır
◦ Anaerobik performanstaki artışın en hızlıolduğu
dönem iki cinsiyette de 9-15 yaşları arasındadır.
9

Çocuklarda düşük anaerobik performansın
nedenleri:
◦
◦
◦
◦
◦
◦
Düşük kas kitlesi
Küçük vücut boyutu
Kas lifi tipi ve kontraktil özellikleri
Glikojen depoları
Glikolitik enzim aktiviteleri
Nörolojik gelişim düzeyleri
10

3 anaerobik performans kategorisi:
◦ 1. Kısa-süreli:
 3-10 sn arasındaki maksimal efor
◦ 2. Orta-süreli:
 20-50 sn arasındaki maksimal efor
◦ 3. Uzun-süreli:
 60 -120 sn arasındaki maksimal efor
11

Maksimal anaerobik performans
◦ Vücut boyutu ve özellikle de yağsız vücut kitlesi ile
kas kitlesinden etkilenmektedir
◦ Yaşa bağlı ve cinsiyete bağlı tüm değişimleri
etkileyen en önemli faktör:
 Kas kitlesi
12
Kas Mimarisi ve Fibril Tipi
◦ Mutlak anaerobik koşullarda bir kasın anaerobik
performansını etkileyen yapısal elemanlar:




Sarkomer yerleşimi (arrangement)
Kas fibril boyu
Kasın kesitsel alanı
Total kas kitlesi
13
Kas Mimarisi ve Fibril Tipi
◦ Anaerobik güç ve kapasite gerektiren spor dallarıyla
uğraşan sporcular
 daha yüksek oranda hızlı-kasılan kas lifine sahiptir
 ancak bireysel farklılıklar da gözlemlenmektedir
14
Substrat Düzeyi
 Anaerobik koşullarda ATP rejenerasyonu
◦ Büyük oranda fosfajen sistemi ile anaerobik glikoliz
ile oluşmaktadır
◦ Kas fosfajenleri ile glikojen konsantrasyonu
anaerobik performansta bireysel farklılıkların
önemli nedenlerinden değil
15
Ürün Birikimi
 Maksimal anaerobik egzersizler sırasında
◦
◦
◦
◦
Kasta laktat birikmektedir
Kasta ve kanda [H+] artmaktadır
pH düşmektedir (7.0 ile 6.3 )
Kasta kasılma devam etmemektedir
16
Ürün Birikimi
 Bu koşullarda
◦ Tampon mekanizması iyi çalıştığında ve vücut
asidoza karşı direnç gösterdiğinde anaerobik
performansta artış olmaktadır
17
Metabolik Yolların Etkinliği
 Kreatin kinaz enzimi aktivitesi
◦ En yüksek anaerobik çıktı gösteren kaslar en yüksek
kreatin kinaz düzeyine sahip

Fosfofruktokinaz ve fosforilaz enzimleri
 6.3’e yakın pH değerlerinde bu iki enzim inhibe olmaktadır
18
Nöromotor Kontrol
 Birçok anaerobik çalışma optimal nöromotor
kontrol gerektirmektedir
 Örn
◦ Dikey sıçramada elde edilen en yüksek sıçrama
yüksekliği ya da sürat koşusundaki hız sadece ATP
üretimine değil
 Aynı zamanda motor becerilerin yeterliliğine de bağlıdır
19
Çocuk ve Ergenlerde Anaerobik Performansı etkileyen Morfolojik
Fizyolojik, Biyokimyasal ve Nöromotor Etmenler
Etmenler
Düzey
Kas Kitlesi
Vücut kitlesi başına düşen maksimal oksijen
borcu
Anaerobik glikoliz hızı
Kas PFK aktivitesi
Submaksimal ve maksimal kan laktat düzeyi
Submaksimal ve maksimal kas laktat düzeyi
Anaerobik yada maksimal aerobik egzersiz
sonrası kan pH’ı
Nöromotor Kontrol
20
21
22
23
24
25
26
27
28
29

Şekil 13,9
30
31
Eur J Appl Physiol, 2007
32
Eur J Appl Physiol, 2007
Eur J Appl Physiol, 2007
34
Eur J Appl Physiol, 2007


Modifiye Wingate kürek testinde 12-14 yaş kürekçilerin
performansını belirlemek
Anaerobik güç değerlerini yaş gruplarında kıyaslamak (vücut
boyutu ve olgunlaşma düzeyini dikkate alarak)
35
36
37
38
39
40
Margaria Adım-Koşu Testi (1966)
◦ Bireyin maksimal hızda merdiven çıkması sırasındaki peak
mekanik gücü değerlendirir
◦ Hem yetişkinler ve hem de çocuklarda kullanılabilir
◦ Formül:
 P (kgm/s) = m(kg) x 9.81 x h(m)/t(s)
 m: vücut ağırlığı
 h: dikey yükseklik
 t: iki adım gerçekleştirmek için geçen süre
41
Margaria Adım-Koşu Testi (1966)
42
Margaria Adım-Koşu Testi (1966)
 Avantajları:
◦ Kolay uygulanabilir (merdiven olan her yerde
uygulanabilir)
◦ Fotosel ya da kronometre ile yapılabilir
◦ Okulda ya da herhangi bir spor salonunda yapılabilir,
laboratuvara ihtiyaç duymaz
43
Margaria Adım-Koşu Testi (1966)
 Dezavantajı:
◦ Performans beceriye bağlıdır
◦ Deneklerin yetkin olana kadar pratik yapmaları
gerekmektedir
44

Dikey Sıçrama Testi (Sargent Test)
◦ 1921 de geliştirilmiştir ve kısa süreli maksimal kas
performansı ile ilgili güvenilir bilgi veren ilk testtir
◦ Ölçülen parametre net sıçrama yüksekliği değildir
 Denek sıçrama sırasında koluyla uzanarak parmak ucuyla
ulaşabildiği en yüksek noktaya değer
 P= (sıçrama öncesi kol yukarda –sıçrama sonrası mesafe) x
vücut ağırlığı
45
Dikey Sıçrama Testi (Sargent Test)
46
Dikey Sıçrama Testi (Sargent Test)
 Çocuklar için de uygundur
◦ Optimal performansa ulaşmak için pratik yapılması
gerekmektedir
◦ 7-8 yaştan küçük çocuklar önerilmez
◦ 9-13 yaşlar arasındaki çocuklar arasında %40’ın
dikey sıçramayı doğru yapamadığı gözlemlenmiştir
47
Dikey Sıçrama (Aktif-Skuat Sıçrama)

Denek platformda sıçrama hareketini
gerçekleştirir
◦ Havada kalış süresinden sıçrama yüksekliği hesaplanır
◦ Daha sonra lewis nomogramı kullanılarak anaerobik güç
hesaplanır
48
Dikey Sıçrama (Aktif-Skuat Sıçrama)
P: 2.21 x VA x √D
49
İzokinetik Tek Eklem Testi
 İzokinetik dinamometre kullanılarak
◦ Denek tekrarlı maksimal ekstansiyon ya da fleksiyon
hareketi yapmaktadır (tek eklem)
◦ Mekanik güç önceden belirlenen açısal hızla en
yüksek tork değerinin çarpımıyla elde edilir.
◦ Denek yüksek hızda tekrarlı kasılmalar yaptığında
 Güç yorgunluktan dolayı kademeli olarak azalır
◦ Peak güç, toplam iş ve yorgunluk indeksi
hesaplanabilir
50
İzokinetik Tek Eklem Testi
51
İzokinetik Tek Eklem Testi
 Özel kas gruplarını içerdiği ve hız araç
tarafından kontrol edildiği için diğer testlere
göre daha uygundur
◦ 10 sn ile 90-120 sn arasında uygunlanabilir
◦ Ancak çocuklar 30 sn üzerindeki tekrarlarda
zorlanmaktadır
52

Bu test bisiklet ergometresinde
◦ 5-7 sn süreli birkaç tekrarlı (genellikle 5-8)
sprintleri içermektedir
◦ Her sprint farklı bir yüke karşı yapılmaktadır
◦ Farklı denemeler yapılmasının nedeni hız ve kuvvetin
ürünü olan mekanik gücün farklı yüklerde farklı
olmasıdır.
◦ Avantajı her denek için gerçek peak gücü
belirlemesidir
53



Dezavantajı birkaç sprinti tamamlamak en az 45 dk
gerektirmektedir
Sağlıklı çocuklarda ve nöromüsküler hastalığı olan
çocuklarda başarı ile kullanılmıştır
İzokinetik yada sabit-kuvvet uygulayan bisiklet
ergometresi gerekmektedir.
54
55



1970’lerin ortalarında geliştirilmiştir
Kısa-süreli ve orta süreli anaerobik performansı
değerlendirmede oldukça yaygın olarak
kullanılmaktadır
Önceden belirlenen yüke karşılık 30 sn’lik bisiklet
yada kol bisiklet ergometresinde yapılan maksimal
hızda pedal çevirmeyi içermektedir.
56

Çocuklarda da kullanılmaktadır (5-6 yaş)

En büyük dezavantajı
◦ En yüksek gücü ortaya çıkaracak yükün
belirlenememesidir
57
58
59
60