Bilimsel ve Teknolojik Bilgideki Gelişmeler Arasındaki İlişkiler Modeli

TEKNOLOJİ-KALKINMA
İLİŞKİSİ
Ekonomi İçerisindeki Yenilik
Schumpeter analizinin içerisine yenilik
kavramını, kredi mekanizması ve kar
maksimizasyonu
ile
birlikte
değerlendirmiştir. Yenilik vasıtasıyla,
üretim
fonksiyonunun
formu
değişmektedir. Bu form değişikliği,
üretimdeki bir teknik değişiklik
olabileceği gibi kurumsal değişiklik
gibi öğeleri de içerebilir
“…yeni bir üretim fonksiyonunun kurulması….
Yeni bir malı kapsadığı gibi yeni bir
organizasyon tipini ya da bir birleşmeyi, veya
yeni pazarların açılmasını da kapsamaktadır”
Schumpeter
Schumpeter’e göre, her konjonktür dalgası bir
yandan o dönemdeki teknolojik yenilik farklılıkları
bir yandan da tarihi olayların (altın madenlerin
keşfedilmesi, kıtlıklar, savaşlar gibi) farklılığından
dolayı benzersizdir. Schumpeter’e göre iktisat, söz
konusu bu dalgalanmaları yaratan sistemin
davranışlarının özelliklerini incelemektir. Bu
özelliklerin en önemlisi, kapitalist büyümenin ana
motoru ve girişimci karının kaynağı olan
TEKNOLOJİK YENİLİKLERdir.
Bilimsel ve Teknolojik Bilgideki Gelişmeler
Arasındaki İlişkiler Modeli
Bilimsel ve Teknolojik Bilgi
1
2
2
3
3
4
4
Bilimsel İncelemelr
Teknolojik İcatlar
1
SANAYİ DEVRİMİ:
17. YY SONU YA DA 18.YY YOKSA 19. YY MI?




1700-1780 arasında İngiltere’de sanayi üretimi yılda
yüzde 0.5-1.00 oranında artarken, 1780-1870 arasında
artış hızı yüzde 3’ün üzerinde
1800’lü yıllar boyunca tarımdaki verimlilik artışı
sanayidekinden az da olsa devam etmektedir
İngiliz sanayi devrimi süresince en hızlı sektörel artış
pamuktadır..Ardından demir gelir..dolayısıyla öncü
sektörler vardır
19. yüzyıl çelik sektörünün yüzyılıdır. Ardından 20.
yüzyılda yerini petrole bırakacaktır
Sanayii
Devrimi
sırasında
dokuma
tezgahlarındaki gelişmenin ardındaki temel
itki, zamandan tasarruf isteğidir; yani sabit ve
döner sermaye olan toprak ve emekte ortaya
çıkan tasarrufların , makineleşme paradigması
içerisinde zamandan tasarruf amacıyla ortaya
çıkmasıdır.
İngiliz sanayii devriminin
hızlı
büyüyen
girişimcilerinden
Wedgwood, seramik üretiminde
dünyaca ünlü bir ürüne imzasını
atmıştır. Aynı zamanda fabrika
organizasyonu
ve
iş
bölümü
konusunda da ilkeler geliştirmiştir.
Gezici satıcılar kullanmış, gazete
ilanları ve ısmarlam övgü makaleleri
yazdırmıştır.
“beğenmezseniz paranızı iade ederiz”
siparişi ile çalışmışlardır
İNGİLİZ PAMUKLU SANAYİİNİN BÜYÜMESİ
Buhar makinesinin yardımıyla İngiltere’nin tekstilde dünya piyasalarına egemen
olmasını sağlayan en önemli teknolojik yenilik, volanlı mekiğin ortaya
çıkartılması ve bunu takip eden mekanik dokuma tezgahlarının bulunmasıydı.
Bu sayede 1712 -1812 arasında yani 100 yıllık süre içerisinde emek verimliliği
200 kat artmış, 1813’de 2,400 olan mekanik dokuma tezgahı sayısı 20 yıl sonra
100,000 adete ulaşmıştır. Böylece tekstilde fabrikalaşma ve bunun takip eden
ekonomik, toplumsal, hukuksal ve kültürel dönüşümler de başlamış olur.
Gerçekten de, yeni makineler ve bunların kullanılmasıyla ortaya çıkan
uzmanlaşma daha geniş ve yeni piyasaların açılmasına, ticaretin artmasına
pazarların büyümesine ve üretimin ölçek ekonomilerinden yararlanılarak
sermayenin en azından belirli bir kesimin elinde birikmesine yol açmıştır.
Nitekim bu dönüşümün iktisat bilimi açısından örneği, Adam Smith’in 1776’da
yazdığı Ulusların Refahı (The Wealth of Nations) adlı çalışmasıdır. Smith bu
çalışmasında, İngiltere’de ortaya çıkan bu dönüşümü iyi bir gözlem ve analize
dayandırarak, kapitalist sistemin geleceğine yönelik son derece olumlu
öngörülerde bulunur. Buna benzer şekilde, Karl Marx da Sermaye (Das
Kapital) adlı çalışmasında ortaya çıkan bu yeni ekonomik ilişkileri, farklı bir
açıdan anlatmaktadır.
TEKNOLOJİ-EKONOMİ İLİŞKİSİNİN
TEMEL SORULARI




Ekonomik
büyüme
sürecinde
teknolojik
ilerlemenin/gelişmenin ve teknolojinin önemi nedir?
Teknolojik ilerlemenin nedeni nedir? Söz konusu bu
neden ekonomik sisteme dışsal (egzojen) mı yoksa
içsel (endojen) midir?
Bir ülke ekonomisi içerisinde teknolojik değişme reel
teknolojik ilerlemenin içerisine nasıl sokulabilir?
Teknolojik ilerlemeleri, emek-tasarruf eden sermayetasarruf eden ya da nötr olarak sınıflandırabiliyorsak,
ekonomi içerisinde bunlardan herhangi birine
yönelmesini sağlayan sistematik bir sapma var mıdır?
Varsa Neden?
TEKNOLOJİK İLERLEME
ATKINSON-STIGLITZ - TEKNOLOJİK İLERLEME
Bir ekonomik büyüme modeli:
Y = F (K,L)
Bu modele teknolojik değişmeyi eklersek:
Y = F (K,L,t)
Bu yeni fonksiyonun bir önceki fonksiyonumuzdan farkı, zaman (t) değişkeninin katılmış olmasıdır.
Böylece emek başına üretim fonksiyonu,
y = f(k,t)
Burada, emek ve sermaye stoklarında herhangi bir artış olmasa bile, teknolojik ilerleme daha fazla
çıktı üretilebilecek şekilde üretim fonksiyonunu kaydırmaktadır. Bu durumda üretim fonksiyonu,
Y = F( A(t)K, B(t)L)
Teknolojik ilerlemeyi içeren en temel neoklasik büyüme modellerinde, teknik ilerlemenin sabit ve m
gibi dışsal bir oranda olduğu varsayımı yapılmaktadır. Dolayısıyla, teknik ilerlemenin faktörbirikimi şeklinde olması durumunda, üretim aşağıdaki gibi formüle edilmektedir:
Y = F (A(t)K, L)
;
m = A(t)/A(t)
Y = F (K, B(t)L)
;
m = B(t)/B(t)
ve
Hicks’in Teknolojik Gelişme
Sınıflandırması
Bu sınıflandırmanın temeli, faktörlerin marjinal verimliliğinin değişmesine dayanmaktadır.
<
Düzeltilmiş Hicks-Nötr Teknolojik
Gelişme
Harrod’un Teknolojik Gelişme
Sınıflandırması
Harrod’un sınıflandırmasında, Hicks’deki sermaye-emek oranı yerine
sermaye-hasıla oranı kullanılmaktadır. Dolayısıyla, Harrod’un yöntemi, eşit
sermaye-hasıla
oranlarına
sahip
noktaların
karşılaştırmasında
kullanılabilirken, Hicks’in yöntemi, eşit sermaye-emek oranlarına sahip
noktaların karşılaştırılmasında kullanılabilmektedir.



Herhangi bir sabit sermaye-hasıla oranında (K/Y), nispi payların oranı (Π)
artıyorsa (Π > 0), Harrod’un tanımıyla söz konusu teknolojik ilerleme
emek-tasarruf eden bir ilerlemedir.
Herhangi bir sabit sermaye-hasıla oranında (K/Y), nispi payların oranı (Π)
azalıyorsa (Π < 0), Harrod’un tanımıyla söz konusu teknolojik ilerleme
sermaye-tasarruf eden bir ilerlemedir.
Herhangi bir sabit sermaye-hasıla oranında (K/Y), nispi payların oranı (Π)
sabit kalıyorsa (Π = 0), Harrod’un tanımıyla söz konusu teknolojik ilerleme
Harrod-nötr bir ilerlemedir.
Harrod-Nötr Teknolojik Gelişme
Bilindiği gibi, sermaye-hasıla oranı ise, OBD doğrusu eğiminin tersine eşittir. Çünkü makro
ekonomi ve daha önceki bölümlerimizden hatırlanacağı gibi,
Neoklasik Büyüme Modeli
TEKNOLOJİ-KALKINMA İLİŞKİSİNDE
ÖRNEK ÜLKE: GÜNEY KORE