TIBBİ CİHAZLARDA KALİBRASYON TÜRKİYE YÜKSEK İHTİSAS EĞİTİM VE ARAŞTIRMA SAĞLIK İŞLETMESİ KALİBRASYON Belirlenmiş koşullar altında, ölçme sisteminin veya ölçme cihazının gösterdiği değerler veya ölçme gereci ile gösterilen değerlerle ölçülen büyüklüğün bunlara karşılık geldiği bilinen değerleri arasındaki ilişkiyi belirleyen işlemler dizisidir. BAŞKA BİR ANLATIMIYLA KALİBRASYON Test ve ölçü aletlerinin belirlenmiş çevre şartlarında (sıcaklık, nem, titreşim vb), metrolojik özellikleri bilinen referans standartlarla (etalon) karşılaştırılması, gösterdiği değerin referans standarttan sapmasının tespit edilmesidir. AYARLAMA Bir cihaz veya ölçü aletinin kalibrasyonu sonucu tespit edilen sapmaların tolerans değerleri dahiline getirilme işlemine denir. KALİBRASYON - SAPMA SINIRI REFERANS DEĞER + SAPMA SINIRI AYAR ÖLÇÜLEN DEĞER Bir önceki grafiklerden de anlaşılabileceği gibi kalibrasyon ve ayar farklı şeylerdir. Hastanemizde tıbbi cihazların bakım onarım ve ayar işlerini TABOM (Tıbbi Aygıtlar Bakım Onarım Merkezi) birimi yürütmektedir. Kalibrasyon işlemlerini ise Kalibrasyon Laboratuvarı yapmaktadır. İZLENEBİLİRLİK Doğruluğu en kaba ölçme faaliyetinden primer standarda kadar kesintisiz olarak yapılan mukayeseli ölçme işlemleri dizisidir. PRİMER STANDART Belirli bir alanda en yüksek metrolojik vasfa sahip standart (VIM 6.04) İZLENEBİLİRLİK PTB NPL NIST UME Primer Standart ULUSAL AKREDİTE LABORATUVARLAR Sekonder Standart KALİBRASYON LABORATUVARLARI ÖLÇÜMLERDE KULLANILAN CİHAZLAR NE ZAMAN KALİBRASYON GEREKİR ? Kalibrasyon sadece belirlenen periyotlarda yapılmaz. Aşağıdaki durumlar oluştuğunda da kalibrasyona ihtiyaç vardır. Cihaz hiç kullanılmamış ise, yani yeni satın alınmışsa, Cihaz arızalanmış veya mekanik bir darbe görmüşse, NE ZAMAN KALİBRASYON GEREKİR ? Cihaz kullanma talimatlarına uygun kullanılmamışsa, Cihazda fonksiyon arızaları meydana gelmiş ise, Belirlenen periyotlarda bakımı yapılmamış ise, Ayar mekanizmalarına müdahale edilmiş ise, Cihazdan alınan sonuçlardan şüphe duyuluyor ise, KALİBRASYON PERYOTLARININ TESPİTİ Eğer imalatçı bu konuda bir zaman tayin etmemiş ise; Cihazın: Ölçme belirsizliğine, Stabilitesine, Kullanım amacı ve kullanım sıklığına, Sapma sınırlarına, Deneyimlere veya normlara göre karar verilir. KALİBRASYON İÇİN GEREKEN ŞARTLAR Çevre şartları stabil olmalıdır, Kullanılan kalibratörün izlenebilirliği sağlanmış olmalıdır, Cihazın ölçüm aralığı belirlenmeli ve aralık taranmalıdır, KALİBRASYON İÇİN GEREKEN ŞARTLAR Referans etalonun kalibre edilen cihazdan en az 10 kat daha iyi özellikte olmalıdır, Kalibrasyon ölçme tekniğine uygun yapılmalıdır, Kalibrasyonlar eğitimli personeller tarafından yapılmalıdır. CİHAZ ENVANTERİ ÇIKARILMASI Kalibrasyon yapılacak cihazların tespit edilmesi , envanterlerinin çıkarılıp kayıt edilmesi, Gruplandırılarak çeşitlerinin belirlenmesi (örn. Basınç , sıcaklık , hacim kalibrasyonları gibi), Kalibrasyon periyotlarının belirlenmesi, CİHAZ ENVANTERİ ÇIKARILMASI Kalibrasyon işlemleri için metotlar belirlenmesi, dokümante edilmesi ve uygulanması, Kayıtların tutulması, Sonuçlara göre cihazların sertifikalandırılması ve cihazların etiketlenmesi. KALİBRASYONUN ÖNEMİ Gelişen teknolojide elektronik cihazların teşhis ve tedavide ne kadar önemli olduğu tartışma götürmez bir gerçektir, Durum böyle olunca kullanılan bu cihazların bakım ve kalibrasyonlarının KALİBRASYONUN ÖNEMİ zamanında yapılması ve kayıt altına alınması oldukça önemlidir, Kalibrasyonu bozuk olan cihaz hekimi yanlış yönlendirecek, yanlış teşhis veya tedavi sonucunda telafisi mümkün olmayan hatalar ortaya çıkacaktır. !!! Doğru ölçmeyen tıbbi teşhis ve tedavi cihazları ile dolu bir kurumdan sağlık hizmeti almak veya bu kurumda çalışmak ister miydiniz? KALİBRASYON NEDEN GEREKLİDİR Hasta ve çalışan memnuniyetinin sağlanması rekabet ortamında kaliteli sağlık hizmeti sunulması açısından kaçınılmaz. KALİBRASYON NEDEN GEREKLİDİR Yükselen maliyetler ve rekabet eldeki tıbbi cihazları en verimli şekilde kullanmayı zaruret haline getirmiştir. KALİBRASYON NEDEN GEREKLİDİR Koruyucu bakım, onarım ve kalibrasyon hizmetleri ile cihaz ve sistemlerin ortalama ömrü %30 artmakta, Onarım masrafları %50, Yatırım maliyetleri %20 azalmaktadır. KALİTELİ HİZMET VE KALİBRASYON ISO, akreditasyon gibi tüm kalite yönetim sistemlerinde kalibrasyona vurgu yapılmaktadır. Kurumun sunduğu hizmet kalitesine doğrudan etki etmesi de kaçınılmaz bir sonuçtur. GENEL DURUM Kurumlarımızda kalibrasyon çalışmaları son derece yetersiz bir durumdadır. Bu durum sunulan sağlık hizmetini olumsuz yönde etkilemektedir. Kalibrasyon konusunda acil bir düzenleme ihtiyacı vardır. HASTANEMİZDE YAPTIĞIMIZ KALİBRASYON ÇALIŞMALARI 1982 yılında hastanemizde bulunan cihazların kalibrasyonları yapılmaya başlanmış fakat zamanla alınan kalibratörler tekrar kalibre ettirilmeyince yapılan işlem test şekline dönüşmüştür. HASTANEMİZDE YAPTIĞIMIZ KALİBRASYON ÇALIŞMALARI Hastanemizde “İSO” çalışmaları çerçevesinde Kalibrasyon Laboratuvarı kurulumu tekrar gündeme gelmiş, İSO çalışmaları Laboratuvar kurulumunu hızlandırmıştır. KARAR SÜRECİ Kalibrasyon Yapılacak Cihazlar Tespit Edildi. Gerekli Kalibratörlerin Maliyeti Tespit Edildi. Laboratuvar İçin Uygun Yer Bulundu, Tadilat Masrafı Tespit Edildi KARAR OLUMLU VERİLDİ Kalibrasyonu Kurum İçerisinde Yapmamızın Avantajları Tartışıldı. Durum Değerlendirmesi Yapılarak Yönetim Kurulu Tarafından Karar Alındı. KALİBRASYONU KURUM İÇİNDE YAPMANIN AVANTAJLARI Hizmeti ucuza maletmek Arızalanan cihazların re-kalibrasyon işlemi Cihazların kalibrasyonu hastane içerisinde yapıldığı için tıbbi cihazların uzun süre KALİBRASYONU KURUM İÇİNDE YAPMANIN AVANTAJLARI meşgul olmaması. Teşhis ve tedavi sürecini aksatmaması Kalibrasyon zamanlarının sıkı takibi ve zamanında yapılması. İŞE BAŞLARKEN Kalibrasyon Yapılacak Cihazlar Tespit Edildi. Personel Tespiti Yapıldı ve Gerekli Eğitimler Alındı. Laboratuvar İçin Fiziksel Ortam Hazırlandı. İŞE BAŞLANDI Hastanemizde Sayıca Fazla Olan Cihazlardan Başlayarak Kalibratörlerin Alımı Yapıldı. Çalışma Yöntemi Belirlenerek Talimat ve Prosedürler Hazırlandı. Yaptığımız İşe Uygun Yazılım Hazırlandı. KALİBRASYON LABORATUVARI PERSONELİNİN ALDIĞI EĞİTİMLER BİYOMEDİKAL KALİBRASYON (TSE) GENEL METROLOJİ VE KALİBRASYON (TSE) HACİM (CAM MALZEME) KALİBRASYONU (TSE) SICAKLIK KALİBRASYONU (TSE) TERAZİ KALİBRASYONU (TSE) BASINÇ KALİBRASYONU (TSE) ELEKTRİKSEL KALİBRASYON (TSE) ÖLÇÜMLERİN İZLENEBİLİRLİĞİ VE ÖLÇÜM BELİRSİZLİĞİ (TSE) DİYALİZ CİHAZI KALİBRASYONU (FİRMA) KALİTE SİSTEM DOKÜMANTASYONU ( TYİH TKYM) KALİBRATÖRLERİN KULLANIM EĞİTİMLERİ (FİRMA) TS EN ISO 17025 STANDARDI (TÜRKAK) (PLANLANDI) SATIN ALINMIŞ OLAN KALİBRATÖRLER KALİBRATÖRÜN ADI SIRA 1 ELEKTRİKSEL GÜVENLİK ANALİZÖRÜ 2 ANESTEZİK GAZ ANALİZÖRÜ 3 GAZ AKIŞ ANALİZÖRÜ 4 MULTİPARAMETRE SİMÜLATÖRÜ 5 ELEKTROCERRAHİ ANALİZÖRÜ 6 DEFİBRİLLATÖR ANALİZÖRÜ 7 SPO2 ANALİZÖRÜ 8 DİJİTAL TAKOMETRE 9 NON-INVASIVE KANBASINCI ANALİZÖRÜ 10 İNFÜZYON POMPASI ANALİZÖRÜ 11 ETÜV KALİBRASYON SİSTEMİ 12 BASINÇ KALİBRATÖRÜ ( 35 BAR ) BASINÇ KALİBRATÖRÜ ( 350 BAR ) SATIN ALINMIŞ OLAN KALİBRATÖRLER 13 X-RAY CİHAZLARI KALİBRATÖRÜ E2 SINIFI KÜTLE SETİ ( 1mg - 200g ) 14 F1 SINIFI KÜTLE SETİ ( 1g - 2kg ) M1 SINIFI KÜTLE SETİ(5-5-10-10-20-20-20-20-20-20)kg 15 PİPET KALİBRASYON SİSTEMİ 16 PARAMETRE TEST CİHAZI 17 SICAKLIK KALİBRATÖRÜ 18 ISI NEM ÖLÇÜM (Termo-Hygrometre) 19 EXTERNAL PACEMAKER ANALİZÖRÜ 20 DİYALİZ CİHAZI ANALİZÖRÜ 21 STERİLİZATÖR KALİBRASYON SİSTEMİ KALİBRASYON LABORATUVARIMIZDA YAPILAN KALİBRASYONLAR 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. 11. 12. 13. Hastabaşı Monitörler Anestezi Cihazları Tansiyon Aletleri EKG Cihazları Solunum Ventilatörleri Kalp Akciğer Pompaları Santrifüjler Eforlu Ekg Sistemi İnfüzyon Pompaları Defibrillatörler SpO2 Saturasyon Cihazları İntroartrik Balon Pompası Eletrocerrahi Cihazları KALİBRASYON LABORATUVARIMIZDA YAPILAN KALİBRASYONLAR 14. 15. 16. 17. 18. 19. 20. 21. 22. 23. 24. 25. 26. Etüv Cihazları Otoklavlar Buzdolapları Kan saklama dolapları Benmariler Dereceler Pipetler Hassas kaba teraziler Manometreler Aspiratörler Pacemaker Cihazları X ışın cihazları Diyaliz Cihazları Ayrıca, birçok cihaza ve EKG cihazı gibi Class I Type CF tipinde olan cihazlara her kalibrasyon öncesi IEC 601 Standardına uygun olarak elektriksel güvenlik testleri uygulanmaktadır. KULLANILAN REFERANS CİHAZLARDAN BAZI ÖRNEKLER: KULLANILAN REFERANS CİHAZLARDAN BAZI ÖRNEKLER: KULLANILAN REFERANS CİHAZLARDAN BAZI ÖRNEKLER: KULLANILAN REFERANS CİHAZLARDAN BAZI ÖRNEKLER: KULLANILAN REFERANS CİHAZLARDAN BAZI ÖRNEKLER: KULLANILAN REFERANS CİHAZLARDAN BAZI ÖRNEKLER: KULLANILAN REFERANS CİHAZLARDAN BAZI ÖRNEKLER: KULLANILAN REFERANS CİHAZLARDAN BAZI ÖRNEKLER: KULLANILAN REFERANS CİHAZLARDAN BAZI ÖRNEKLER: KULLANILAN REFERANS CİHAZLARDAN BAZI ÖRNEKLER: KULLANILAN REFERANS CİHAZLARDAN BAZI ÖRNEKLER: Türkiye Yüksek İhtisas Eğitim ve Araştırma Sağlık İşletmesi Dr. Kemal Bayazıt Sosyal Tesisleri Binası 2. Kat Kalibrasyon Laboratuvarı HAZIRLAYANLAR ŞÜKRÜ TAŞ Kalibrasyon Laboratuvarı Sorumlusu MUSTAFA CIVDI TKY Sistem Sorumlusu Kalibrasyon Laboratuvarı Tel : 0312 306 13 70 - 71 Kalibrasyon Laboratuvarı e-mail : [email protected] TKY Ofisi Tel : 0312 306 14 90 TKY Ofisi Fax : 0312 306 14 80 TKY Ofisi e- mail : [email protected]