MALTA ÜLKE BÜLTENİ Ağustos 2011 GENEL BİLGİ Resmi adı: Yönetim şekli: Başkent: Cumhurbaşkanı: Başbakan: Diğer şehirler: Yüzölçümü: Nüfus: Etnik yapı: Resmi dil Para birimi: Saat dilimi: Malta Cumhuriyeti Parlamenter Cumhuriyet Valletta George Abala Lawrence Gonzi Marfa, Harmun, Gzira, Zabbar 316 km2 412.966 (2010) Maltalı (% 95.3), İngiliz (% 1.6), Diğer (3%3.1) Maltaca, İngilizce Euro GMT+1 1 Malta Ekonomisi Makroekonomik Performans MAKROEKONOMİK VERİLER GÖSTERGELER GSYİH (miyon Euro) GSYİH (büyüme, %) Enflasyon(TÜFE, ort., %) İhracat (milyon €) İthalat (milyon €) 2006 2007 2008 2009 2010 5.069,6 5.462,5 5.903,8 5.850,7 6.245,8 6.9 6.8 1.6 4.8 1.4 -1.2 2.1 1,656.6 3,066.2 2 1.7 İhracat Partnerleri : Almanya %13.3, Singapur %12.5, Fransa %11.4, ABD %9.4, Hong Kong %6.5, Birleşik Krallık %5.9, Italya %4.8 (2009) İthalat Partnerleri: Italya %24.4, Birleşik Krallık %11.7, Almanya %9.3, Fransa %7.6, Çin %4.2, Singapur %4.11, İsviçre %4.05 (2009) Malta, kısıtlı temiz su kaynakları sebebiyle gıda ihtiyacının ancak %20’sini üretebilmektedir. Enerji ihtiyacının ise tamamına yakınını ithal etmektedir. Ülkede işsizlik sorunu yok denecek kadar azdır ve enflasyon oranı düşüktür. Turizm başta olmak üzere dış ticaret ve üretim (elektronik ve ilaç) gelir kaynakları arasındadır. Başlıca Sektörler Turizm Son zamanlarda yaşanan yapısal zorluklara rağmen turizm sektörü Malta ekonomisinin en önemli sektörü olmaya devam etmektedir. Yapısal sorunlar fiyat ve kalite unsurlarını içermektedir. Ayrıca, Malta’da konumlandırılmış az sayıdaki büyük boy tur operatörüne bağımlılık ve özellikle Akdeniz ülkelerin tarafından artan rekabet turizm sektöründe yaşanan başlıca sorunlar arasındadır. Yüksek havalimanı vergileri düşük maliyetli havayollarının Malta’da faaliyet göstermesini engellemektedir. Malta’yı 2009 senesinde toplam 1,182,490 turist ziyaret etmiştir. Malta son dönemde sağlık turizmi alanında da öne çıkmaktadır. Denizcilik Malta’da denizcillik yüzyıllardır süren bir gelenektir. Akdeniz’deki stratejik konumu, doğal limanları ve halkın denizcilik alanındaki bilgi ve yeteneğiyle Malta, uluslararası denizcilik hizmeti veren bir merkeze dönüşmüştür. Malta gemicilik alanındaki bu tecrübesini, malta bayrağı ile pekiştirerek, denizcilere çeşitli avantajlar sunmaktadır. 2 Malta bayraklı gemiler sayesinde ülke dünyanın 6. en büyük filosuna sahiptir. Malta bayrağının avantajlarının başında gemi kaydında düşük maliyet ve vergi muafiyeti gelmektedir. Deniz Ticaret Kanunu vergi imtyiyaz hükümleri uyarınca, Malta bayraklı gemiler vergi muafiyetinden yararlanabilir. Ayrıca gemi mürettebatının uyruğu konusunda hiç bir kısıtlama bulunmadığı gibi gemi sahibi firmanın ortaklık paylarında ve gemilerin ticari faaliyetlerinde hiç bir kısıtlama yapılmamaktadır. Tarım ve Balıkçılık Tarım ülke GSYİH’sının %2.8’ini oluşturmaktadır. Tarlaların çoğu küçük ölçekli ve özel tarım alanlarıdır. Ürünlerin büyük bir bölümü iç tüketim içindir. Patates, karnıbahar, üzüm, buğday, arpa, domates, turunçgil ve yeşil biber üretilen başlıca ürünlerdir. Tipik bir Akdeniz balıkçılığına (el ile balık yakalama) mevcuttur. Ekonomiye katkısının yanı sıra sosyo-kültürel bir öneme sahiptir. Birçok balıkçı geçimini pahallı nadir balıkların satışından sağlamaktadır. Ülkede balık restaurantları ve deniz ürünleri son derece önemli olduğundan ürünlerdeki çeşitliliği ayrıca ülke turizmini de etkilemektedir. 2009 yılı istatistiklerine göre, kılıçbalığı 237 ton, dorado 332 ton, orkinoz 185 ton üretilmiştir. Deniz ürünleri endüstrisi ülkede 1980 yıllarında başlamış, 1990 yıllarına gelindiğinde üretim yılda yaklaşık 2000 tona ulaşmıştır. Kültür balıkçılığından elde edilen ürünlerin neredeyse tümü Avrupa ve Asya pazarlarına ihraç edilmektedir. Bankacılık Bank of Valletta ve HSBC Bank Malta ülkenin en büyük ve en eski 2 bankasıdır. Ülkede ayrıca yabancı offshore bankacılık hizmetleri mevcuttur. 1968’de yayımlanan kanun gereği Malta Merkez Bankası ülkede para politikalarının üretimi ve uygulanmasının yanı sıra finansal sistemin teşviki ve yürütülmesinden sorumludur. Malta hükümeti 1 Haziran 2008 tarihinde Euro’yu ülkenin resmi para birimi olarak belirlemiştir. Türkiye-Malta Ticari ve Ekonomik İlişkileri Ticari ve Ekonomik Nitelikli Anlaşmalar Anlaşma Ekonomik ve Teknik İşbirliği Anlaşmasını Hedefleyen Mutabakat Zaptı Turizm Alanında İşbirliği Anlaşması Eğitim, Kültür ve Bilimsel İşbirliği Anlaşması Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması İmza Tarihi 31.08.1987 19.09.1997 13.02.1998 10.10.2004 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı Türkiye ile Malta arasında “Çifte Vergilendirmenin Önlenmesi Anlaşması” 30 Mayıs 1997 tarihinde parafe edilmiştir. 3 Ticari İlişkiler YILLAR 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2010* 2011* Türkiye-Malta Dış Ticareti (Bin Dolar) İHRACAT İTHALAT X/M DENGE 71,867 39,850 1.80 32,017 62,934 9,123 6.90 53,811 141,505 28,279 5.00 113,226 156,990 72,622 2.16 84,368 98,543 72,920 1.35 25,623 279,338 46,040 6.07 233,298 226,760 20,318 11.16 206,442 620,669 98,860 6.27 521,809 956,354 167,972 5.69 788,382 664,109 135,163 4,91 528,946 410,375 195,315 2.10 215,063 268,434 70,454 4.09 197,980 644,346 134,589 4.79 509,757 HACİM 111,717 72,057 169,784 229,612 171,463 325,378 247,078 719,529 1,124,326 799,272 605,690 338,888 778,935 Kaynak: TÜİK *Ocak-Haziran Ayları 2010 yılında Almanya’ya gerçekleşen ihracat 2009 yılı ihracatı olan 9,7 milyon dolardan yüzde 5'lik bir artışla 10,3 milyon dolara çıkmıştır. Aynı dönemde ithalat 14 milyon dolardan 15,3 milyon dolara yüzde 9 oranında artmıştır. 2010 yılındaki toplam ticaret hacmi ise yüzde 8 oranında artmıştır. 2011 yılının ilk 4 ayında ticaret hacmi bir önceki yılın aynı dönemine oranla %169 artmıştır. MALTA’NIN DIŞ TİCARETİNDE BAŞLICA ÜRÜN VE ÜLKELER (2009) Başlıca Pazarlar: Singapur %13, Almanya %12, , Fransa %12, ABD %10, İngiltere %6, Libya %5, Türkiye %4 Başlıca Tedarikçiler: İtalya %25, İngiltere %11, Almanya %9, Fransa %8, Çin %5, Singapur %4, Türkiye %18 Başlıca İhraç Ürün/Ürün Grubu: Makine ve ulaşım araçları %48, muhtelif mamul ürünler %11, kimyasallar %7, yarı mamul mallar %4 Başlıca İthal Ürün/Ürün Grubu: Makine ve ulaşım araçları %38,mineral yakıtlar ve yağlar %12, muhtelif mamul ürünler %11, gıda %10 Kaynak: T.C. Dış Ticaret Müsteşarlığı 4 İHRACAT ÜRÜN ADI Diğer ulaşım araçları 2010 ($) 272.371.636 Taşkömürü katranı ve ham petrolden ürünler 77.341.042 Elektrikli makine ve cihazlar 12.448.559 Başka yerde sınıflandırılmamış diğer eşyalar ve para 10.669.848 Demir ve çelik 8.087.976 Çeşitli mamul eşya 3.693.917 Metallerden nihai ürünler Vitaminler, hormonlar, alkoloidler, antibiyotikler, ilaçlar, tıbbi eşya Metal dışı mineral mamuller 3.272.637 Mobilyalar LİSTE TOPLAMI 2.161.779 394.630.590 GENEL TOPLAM 410.435.609 2.579.175 2.199.471 Kaynak: T.C. Dış Ticaret Müsteşarlığı İTHALAT ÜRÜN ADI Taşkömürü katranı ve ham petrolden ürünler Metal cevherleri, kırıntı, döküntü, hurdaları 2010/ ($) 129.929.266 35.820.649 Elektrikli makine ve cihazlar 9.040.925 Diğer ulaşım araçları 5.335.014 Tekstil elyafı ve mamulleri Vitaminler, hormonlar, alkoloidler, antibiyotikler, ilaçlar, tıbbi eşya Organik kimyasal ürünler 5.330.879 3.294.980 1.052.469 Mesleki, ilmi cihazlar, kontrol alet ve cihazları 935.611 Çeşitli mamul eşya 421.909 Kauçuk ve mamulleri LİSTE TOPLAMI 117.860 194.734.393 GENEL TOPLAM 195.301.898 5 Kaynak: T.C. Dış Ticaret Müsteşarlığı Türk Firmalarının Yatırımları ABB Elektrik Sanayii A.Ş. ve MONOSAN - MONOFAZE Elektrik Motorları Sanayii Malta’da iş yapan Türk Şirketleridir. YURTİÇİNDE YERLEŞİK KİŞİLERİN YURTDIŞINDAKİ DOĞRUDAN YATIRIMLARININ ÜLKELERE GÖRE DAĞILIMI (Milyon ABD Doları) AVRUPA Malta TOPLAM DÜNYA 2006 1.114 1 1.687 2007 1.621 1.071 2.175 2008 1.370 0 2.604 2009 1.537 1 2.040 2010 902 0 1.411 Kaynak:T.C. Merkez Bankası Türkiye’deki Başlıca Malta Sermayeli Yatırımlar 31.12.2010 tarihi itibariyle Türkiye’de Malta sermayeli 37 firma faaliyet göstermektedir. FIRMA ELECTRA TERMO SİSTEMLERİ SAN. VE TİC. LTD. ŞTİ. Merkez İli BOĞAZİÇİ HOLD.A.Ş. İSTANBUL DİGİGRAPHİCS DIŞ TİC.LTD.ŞTİ. SUNRISE YALIKAVAK İNŞ.TURİZM İTH.İHR. VE TİC. LTD. ŞTİ. KARDEŞLER DENİZCİLİK VE TİC.A.Ş. CHEM-IST SHIPPING LTD.MERK.MALTA İST.ŞUBESİ ETC DENİZCİLİK VE TİC. LTD.ŞTİ. PALMALİ HOLDİNG COMP.LTD.MERK.MALTA TÜRK.İST.ŞUBESİ KAPTAN DENİZCİLİK NAK.DIŞ TİC.LTD.ŞTİ. VASSILEV MARITIME NAKL.VE DIŞ TİC.LTD.ŞTİ. INTER FOODS SERVICES GIDA SAN. VE TİC.A.Ş. PALMED SAĞLIK HİZM.TİC.LTD.ŞTİ. İSTANBUL Sektör B.Y.S. ELEKTRİKLİ TEÇHİZAT İMALATI BAŞKA YERDE SINIFLANDIRILMAMIŞ DİĞER MALİ ARACI KURULUŞLARIN FAALİYETLERİ BİLGİSAYARLARLA İLGİLİ DİĞER FAALİYETLER MUĞLA BİNA İNŞAATINDAKİ TAMAMLAYICI FAALİYETLER İSTANBUL DENİZ VE KIYI TAŞIMACILIĞI İSTANBUL İSTANBUL DENİZ VE KIYI TAŞIMACILIĞI DENİZ VE KIYI TAŞIMACILIĞI İSTANBUL İSTANBUL DİĞER ULAŞTIRMA ACENTELERİNİN HİZMETLERİ DİĞER ULAŞTIRMA ACENTELERİNİN HİZMETLERİ DİĞER ULAŞTIRMA ACENTELERİNİN HİZMETLERİ GIDA, İÇECEK VE TÜTÜN TOPTAN TİCARETİ İSTANBUL HASTANE HİZMETLERİ İSTANBUL İSTANBUL İSTANBUL 6 GREENPEACE AKDENİZ BASIM VE TAN.HİZM.LTD.ŞTİ. BOĞAZİÇİ GAYRİMENKUL TİCARET A.Ş. GEMİ KURTARMA DENİZCİLİK VE TURİZM A.Ş. TEKTUR TURİZM A.Ş. CAMELOT AIR TRAVEL TURİZM VE TİC.A.Ş. TOWNS WADEY INTERIORS İNŞ.TAAH.DAN. VE TİC.LTD.ŞTİ. İSTANBUL İSTANBUL İSTANBUL İSTANBUL İSTANBUL İSTANBUL KİTAP, BROŞÜR, MÜZİK KİTAPLARI VE DİĞER YAYINLARIN YAYIMI MENKUL KIYMETLERLE İLGİLİ FAALİYETLER OTELLER, MOTELLER, PANSİYONLAR, KAMPLAR VE DİĞER KONAKLAMA YERLERİ OTELLER, MOTELLER, PANSİYONLAR, KAMPLAR VE DİĞER KONAKLAMA YERLERİ TARİFELİ HAVAYOLU TAŞIMACILIĞI YENİ VEYA İLAVE BİNA İNŞAATI; BİNA DIŞI İNŞAAT FAALİYETLERİ Kaynak: T.C. Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı Türkiye ve Malta Arasındaki İşbirliği Olanakları Gözde bir turizm merkezi olması dolayısıyla turizm, Malta’nın sürekli gelişim gösteren en dinamik sektörlerinden biridir. Hem ülkenin turizm potansiyeli hem de yatırım ortamının gelişmişliği düşünüldüğünde Türk yatırımcılarının bu alanda Malta’ya yatırımlarına ağırlık verilebilir. Ayrıca, Malta’da turist sayısının sürekli artış göstermesi altyapıya yönelik yatırımların sürekli devam etmesine neden olmaktadır. Otel, marina, liman tesisleri ve kumarhane inşaatları Türk inşaat malzemeleri ve yurtdışı müteahhitlik sektörleri açısından bir potansiyel oluşturmaktadır. Turizm sektörüne ek olarak; Malta’nın AB Uyum ve Yapısal Fonlarından aldığı ciddi miktardaki yardımlar ülkenin altyapı yatırımlarında kullanılacaktır. Uyum Fonunda alınan yardımın tümü ve Yapısal Fonlardan alınan yardımın bir kısmı çevre ve ulaştırma projeleri gibi altyapı yatırımlarında kullanılacaktır. Bu bağlamda, Malta Türk inşaat ve müteahhitlik sektörleri için potansiyel arz etmektedir. Malta ekonomisinde çok önemli bir yere sahip bulunan bankacılık ve finans sektörü, Türk bankacılık sektörü için işbirliği olanakları sunmaktadır. Fortisbank ve Garanti Bankası’nın halihazırda Malta’da birer şubeleri bulunmaktadır. Yatırım ortamı son derece gelişmiş olan Malta, özellikle imalat sanayi yatırımları için özel teşvikler uygulamaktadır. Türk üreticileri, hem Türkiye’ye hem de çevre pazarlara olan yakınlığı nedeniyle stratejik bir konuma sahip olan Malta’nın bu elverişli yatırım ortamından faydalanmalıdırlar. Gemicilik sektörü Türkiye ile Malta işadamlarının işbirliği yapabileceği bir diğer alandır. Ticaret rakamlarından da anlaşılacağı üzere Türkiye Malta’ya bu alanda zaten önemli bir ihracat gerçekleştirmektedir. Bu ihracatın daha da geliştirilmesi üzerine yoğunlaşılmalıdır. Malta her yıl büyük oranda Amerikan şirketlerinden olmak üzere 25 bin ton buğday ithal etmektedir ve bir o kadar daha ithal etme potansiyeli vardır. Türk buğday üreticileri bu pazardan kendilerine pay almak için çaba göstermelidir. 7 Türk-Malta İş Konseyi Kuruluş Yılı: 2007 Kısa Bilgi: 7 Eylül 2007 tarihinde Malta Ticaret ve Girişimcilik Odası ile imzalanan anlaşma ile DEİK/ Türk-AB İş Konseyi çatısı altında kurulan İş Konseyi, Türkiye ile Malta arasında ticari ve sınai işbirliğinin ve ortak yatırımların arttırılması, üçüncü ülkelerde Türk-Malta işbirliği imkanlarının değerlendirilmesi, ticareti ve ortak girişimleri kısıtlayıcı mevzuat ve uygulamaları tespit ederek, bunların kaldırılması veya iyileştirilmesi yönünde ilgili mercilere önerilerde bulunulması ile Türkiye’nin ve Türk ekonomisinin Malta’da tanıtımına katkıda bulunulması amacıyla çalışmalarını sürdürmektedir. 21 Eylül 2009 tarihinde yeni atanan T.C.Valetta Büyükelçisi Ethem Tokdemir ile çalışma yemeği düzenlendi. Muhatap Kuruluş: Malta Ticaret ve Girişimcilik Odası Türk Tarafı Başkanı: Halis A.Çakmak Firma ve Ünvanı: Camelot Turizm, Yönetim Kurulu Başkanı Karşı Kanat Başkanı: Karmenu Vella Firma ve Ünvanı: 8