SEKTÖREL DIŞ TİCARET ŞİRKETLERİNİN KURULUŞ

SEKTÖREL DIŞ TİCARET ŞİRKETLERİNİN KURULUŞ VEFAALİYET ŞARTLARI İLE
SAĞLANAN BAŞLICA DESTEKLER
Talha APAK
Yeminli Mali Müşavir
GİRİŞ
İhracata yönelik faaliyetlerde özellikle küçük ve orta boy işletmelerin ihracata yönelmelerini teşvik
etmek amacıyla çeşitli modeller benimsenmekte ve örgütlenme biçimlerine gidilmektedir. Bu
kapsamda, firmaların ihracata yönelik faaliyetlerinde gönüllü olarak sermayelerini, bilgilerini,
üretimlerini ve tecrübelerini bir araya getirerek ölçek ekonomisinin sağladığı avantajlara sahip
olunmasını destekleyici çeşitli modeller ortaya çıkmaktadır. Farklı ülkelerde değişik uygulamalarına
rastlanan bu modelin esas itibariyle amacı aynı olup, bu da özellikle KOBİ’lerin ihracata yönelmesi ve
böylece daha fazla ihracat imkanı yaratılmasıdır.
Ürünlerini yurt içinde pazarlayan KOBİ’ler dış pazarlara açıldıktan sonra dünya standartlarındaki
kaliteyi yakalamak için güçlü finansman ,kaliteli üretim ve pazarda rekabet koşullarını yaratacak alt
yapılara ve organizasyonlara sahip olmaları gerekmektedir. Ülkemizde de dönem dönem ihracata
yönelik çeşitli örgütlenme modelleri benimsenmiş ve uygulamaya konmuştur. Halen Dış Ticaret
Sermaye Şirketleri ve Sektörel Dış Ticaret Şirketleri uygulanmakta olan modellerdir.
Sektörel dış ticaret şirketleri modeli ile aynı üretim alanındaki küçük ve orta boy işletmelerin, ihracata
yönelik olarak bir organizasyon altında toplanarak dünya pazarlarına açılmaları, dış ticarette
uzmanlaşmaları ve bu şekilde daha etkin faaliyet göstermeleri amaçlanmıştır. Bu model ile nihai
olarak amaçlanan ise ölçek ekonomisine ulaşılması ve rekabet gücünün artırılması yoluyla ülke
ihracatının artırılmasıdır.
I-SEKTÖREL DIŞ TİCARET ŞİRKETLERİNİN KURULUŞ VE FAALİYET ŞARTLARI
Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı’nın 26,12,1996 tarihli ve 22859 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan “Sektörel Dış Ticaret Şirketleri Statüsüne İlişkin Tebliğ” (İhracat 96/39) ile sektörel dış
ticaret şirketleri modeli oluşturulmuştur. Bilahare 08,07,1998 tarih ve 23396 sayılı Resmi Gazete’de
yayımlanan 98/13 sayılı tebliğ ile bazı değişiklikler yapılarak son şekli ile mevzuatı belirlenmiştir.
Söz konusu tebliğe göre, küçük ve orta büyüklükteki işletmelerin (KOBİ) ihracat sektörü içinde bir
organizasyon altında toplanarak dünya pazarlarına yönlendirilmesi amacıyla; ihracat ve ilgili
konularda (finansman, tedarik, nakliye, sigorta, gümrükleme v.b.) hizmet sağlayarak, dış ticarette
uzmanlaşmalarını ve bu suretle daha etkin faaliyet göstermelerini teminen kurulan şirketlere, Dış
Ticaret Müsteşarlığı’nca “Sektörel Dış Ticaret Şirketi (SDŞ) Statüsü” verilir.
1- Normal yörelerde, aynı sektörden oluşan Sektörel Dış Ticaret Şirketlerinin;
1-200 arasında işçi istihdam eden,
Aynı üretim dalında faaliyette bulunan,
Asgari 10 küçük ve orta büyüklükteki şirketin bir araya gelmesi,
Her bir ortağının sermaye payı, toplam şirket sermayesinin %10 ‘undan fazla olmaması,
Hisse senetlerinin tamamının nama yazılı olması ve nakit karşılığı (kooperatif, birlik,vakıf ve
mesleki federasyon v.b. kuruluşlar hariç) çıkartılması,
f- En az 10 (on) miyar TL. ödenmiş sermayeli anonim şirket olarak,
kurulması gerekmektedir.
abcde-
2- Kalkınmada Öncelikli Yörelerde, aynı veya farklı sektörlerden oluşan Sektörel Dış Ticaret
Şirketlerinin;
1-200 arasında işçi istihdam eden,
Aynı ve farklı üretim dalında faaliyette bulunan,
Asgari 5 küçük ve orta büyüklükteki şirketin bir araya gelmesi,
Her bir ortağının sermaye payı, toplam şirket sermayesinin %20’sinden fazla olmaması,
Hisse senetlerinin tamamının nama yazılı olması ve nakit karşılığı (kooperatif, birlik,vakıf ve
mesleki federasyon v.b. kuruluşlar hariç) çıkartılması,
f) En az 5 (beş) miyar TL. ödenmiş sermayeli anonim şirket olarak,
kurulması gerekmektedir.
a)
b)
c)
d)
e)
3- Diğer Ortak Hükümler (Şartlar)
a) Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, şirketin kurulması ve gelişmesinde yardımcı olmak amacıyla,
aşağıda belirtilen unsurlardan en fazla ikisini bünyelerinde bulundurabilirler.
b) Ortaklık payları toplamı, SDŞ sermayesinin %10’unu aşmamak kaydıyla, kurucu ortak olarak,
200’den fazla işçi istihdam eden şirketler,
c) Ortaklık payları toplamı, SDŞ sermayesinin %10’unu aşmamak ve şirkette profesyonel yönetici
olarak çalışmak kaydıyla gerçek kişiler,
d) Ortaklık payları toplamı, SDŞ sermayesinin %10’unu aşmamak kaydıyla, SDŞ’nin faaliyette
bulunduğu üretim dalına mal, ekipman ve hizmet sağlayan şirketler,
e) Ortaklık payları toplamı, SDŞ sermayesinin %10’unu aşmamak kaydıyla, kooperatif, birlik, vakıf
ve mesleki federasyon v.b. kuruluşlar,
Yukarıdaki şartları haiz bulunan şirketlerin (T.T.K. ’na göre kuruluş işlemlerini tamamlamış, tüzel
kişilik kazanmış) SDŞ olabilmeleri için tebliğ ekindeki (Ek:2) müracaat formunu doldurarak, istenilen
belgeler ile birlikte Dış Ticaret Müsteşarlığı-İhracat Genel Müdürlüğü’ne müracaat etmeleri
gerekmektedir. Yapılan inceleme sonunda, gerekli şartları haiz olduğu anlaşılan şirketlere SDŞ statüsü
verilir ve Resmi Gazete’de yayımlanır.
Sektörel Dış Ticaret Şirketlerinde; ortaklıktan ayrılmak isteyen ortakların payları, Dış Ticaret
Müsteşarlığı’nın onayı alınmak ve %10’luk (Kalkınmada Öncelikli Yörelerde %20’lik) azami oran
aşılmamak kaydıyla, bu tebliğ’de belirtilen tanıma uyan yeni veya mevcut ortaklara devredilebilir.
Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, ortaklık yapısında ve sermayesinde yapılan değişiklikleri, bir ay
içerisinde Dış Ticaret Müsteşarlığına bildirirler.
Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, yaptıkları ihracatla ilgili olarak, altı aylık ve yıllık dönemler itibariyle,
Dış Ticaret Müsteşarlığına (İhracat Genel Müdürlüğü) faaliyet raporu vermekle yükümlüdürler.
Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, kendi nam ve hesabına yurt içinde satın alarak ürettikleri malların
ihracında; ihracat, kambiyo ve ilgili sair mevzuatta öngörülen idari ve cezai yükümlülüklerden
doğrudan ve münhasıran sorumludur.
Sektörel Dış Ticaret Şirketi ile imalatçı arasında bir aracılık sözleşmesine binaen imalatçı şirketin
bizzat imal ve tedarik ederek Sektörel Dış Ticaret Şirketi üzerinden gerçekleştirdiği ihracatta ise,
aracılık sözleşmesinde aksine bir hüküm bulunmadığı sürece ihracat, kambiyo ve ilgili sair mevzuatta
öngörülen idari ve cezai yükümlülüklerden doğrudan ve münhasıran imalatçı şirketler sorumludur.
Kendi ortaklarının ürettiği malları ihraç eden SDŞ’ler doğrudan üretimde bulunmazlar ve imalatçı
şirketlere iştirak edemezler, ancak ortaklarının faaliyet gösterdiği üretim dalına ait hammadde
tedarikinde imalatçı gibi değerlendirilirler.
Normal yörelerde faaliyet gösteren Sektörel Dış Ticaret Şirketlerinin; kuruldukları yıl hariç, müteakip
yıl içinde, ait oldukları üretim dalında en az 5 (beş) milyon ABD Doları ihracat gerçekleştirmemeleri,
kalkınmada öncelikli yörelerde faaliyet gösteren Sektörel Dış Ticaret Şirketlerinin; kuruldukları yıl
hariç, müteakip her yıl içinde, ait oldukları üretim dalında en az 2.5 (ikibuçuk) milyon ABD Doları
ihracat gerçekleştirmemeleri, yapılacak inceleme ve denetlemeler neticesinde, Tebliğ hükümleri ile
ortakların hak ve menfaatlerine aykırı durumların tespit edilmesi hallerinde Sektörel Dış Ticaret
Şirketi Statüsü, Dış Ticaret Müsteşarlığı’nca geri alınabilir.
II- SEKTÖREL DIŞ TİCARET ŞİRKETİ OLARAK ÖRGÜTLENMENİN SAĞLAYACAĞI
FAYDALAR
İhracata yönelik bu örgütlenme modeliyle; KOBİ’lerin bireysel olarak ihracat yaptıklarında
karşılaşacakları zorlukları aşabilmeleri, bireysel pazarlama etkinliklerine göre daha güçlü pazarlama
imkanları edinebilmeleri mümkün olabilmektedir.
KOBİ’lerin SDŞ olarak örgütlenmeleri, kurulacak SDŞ’de görev alacak profesyonel personel
vasıtasıyla, ihracat işlemlerinin, gümrükleme, nakliye, sigorta gibi faaliyetlerin daha etkin olarak
gerçekleştirilmesini ve ihracata yönelik daha güçlü bir pazarlama imkanını sağlamaktadır.
Bugün mevcut olan SDŞ’lerin bir kısmı sadece üyelerinin ihracat işlemlerini gerçekleştirmekte ve
üyelerinin SDŞ’lere yönelik teşviklerinden yararlanmalarını sağlamak amacıyla faaliyet
göstermektedir. Bir diğer grup SDŞ ise, üyelerinin ihracatlarını gerçekleştirmenin ve üyelerinin
SDŞ’lere yönelik desteklerden faydalanmalarını sağlamanın yanı sıra, üyeleri için yeni pazarlar, yeni
müşteriler bulmak ve üyelerinin mevcut Pazar paylarını artırmak yönünde faaliyetler de
göstermektedirler. Bu amaçla gerçekleştirilen faaliyetlerin başlıcaları; üyelerin yurt dışı fuarlara
katılımını organize etme, üyeleri ve ürünleri tanıtıcı yayınlar hazırlama, üyelerin ürünlerinin yurt
dışında daimi olarak sergileneceği mağazalar, depolanacağı depolar, pazarlanacağı ofisler açma,
üyelerini alım ya da satış heyetleri vasıtasıyla yabancı alıcılarla buluşturma şeklinde faaliyetlerdir.
Sektörel dış ticaret şirketi olarak örgütlenmenin, SDŞ üyelerine olduğu kadar dış pazarlardaki
ithalatçılara da sağladığı bazı avantajlar vardır. SDŞ’lerle ticari ilişkiye girecek ithalatçılar, münferit
küçük işletmeler yerine ihracat işlemlerinde daha profesyonel olan SDŞ’lerle çalışacaklarından, ithalat
yapmaları daha kolaylaşabilecektir. Ayrıca, SDŞ’ler ithalatçı firmalara tüm üyelerinin ürünlerini
pazarladıklarından, ithalatçı firmalara daha geniş bir firma ve ürün sunumu olacaktır.
SDŞ’lerin, üyelerinin ihracatlarını gerçekleştirmeleri yanı sıra üyelerine yeni pazar, yeni müşteri
bulma, pazar paylarını artırma amacıyla da yapılanmış olmaları SDŞ modelinin amacına daha uygun
bir yapılanma olarak görülmektedir. Çünkü, SDŞ modeli kapsamında başlıca beklenti, bu model ile
Türkiye’nin ihracatının artırılmasıdır. Bu amaca yönelik faaliyet gösterecek SDŞ’lerin, hem üyelerinin
ihracatını kolaylaştıracak, hem de yeni ihracat imkanları yaratacak faaliyetlerde bulunacak şekilde
yapılanmaları daha doğru görülmektedir.
Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, ortaklarının faaliyet gösterdiği üretim dalına ait hammadde tedarikinde
imalatçı olarak değerlendirilirler.
Sektörel Dış Ticaret Şirketleri; aynı sektörde faaliyette bulunmak kaydıyla, SDŞ ortağının ait olduğu
grubun diğer şirketleri ile bunların kurduğu ortaklıkların ihracatına aracılık edebilirler. Ayrıca, bu
şirketler gerek SDŞ statüsünü aldıkları yılda ve gerekse takip eden yıl içinde, aynı sektörde faaliyette
bulunan ve KOBİ niteliği taşıyan ve fakat ortak olmayan firmaların ihracatına da aracılık edebilirler.
SDŞ’ler İhracatına aracılık ettikleri ortağı olan (imalatçı) şirketler ile ortağı olmayan şirketler (imalatçı
olsun/olmasın) arasında “Aracılık Sözleşmesi” düzenlerler. (İmalatçı olmayan işletmeler de SDŞ ne
ihraç edilmek üzere imalatçılar gibi mal satabilirler.)
III-SEKTÖREL DIŞ TİCARET ŞİRKETLERİNE YÖNELİK BAŞLICA DESTEKLER
Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, ihracatta devlet yardımlarının hedef grubunu oluşturmakta olup, bu
yardımlardan öncelikle yararlanırlar.
Sektörel dış ticaret şirketleri KOBİ’lerin ihracata yönelik örgütlenmeleri amacıyla geliştirilmiş bir
model olduğundan, kurulacak SDŞ’lerin ihracata yönelik faaliyetlerini destekleyici uygulamalar
geliştirilmiştir. Bunlar doğrudan SDŞ’lere yönelik ya da kapsamı içinde SDŞ’lerin de yer alabileceği
teşviklerdir.
1.Dahilde İşleme Rejimi Kapsamında Gümrük Muafiyetli İthalat
Türkiye Gümrük Bölgesi içerisinde yerleşik firmalardan, dahilde işleme izin belgeleri kapsamında
ihracı taahhüt edilen işlem görmüş ürünlerin üretimi için gerekli olan (kendilerinin ve/veya yan
sanayicilerinin ihtiyacı olan) hammadde, yardımcı madde, yarı mamul, mamul ve ambalaj
malzemelerinin bedelli veya bedelsiz olarak ithali esnasında alınması gereken her türlü vergi tutarı
kadar teminat yatırılmak kaydıyla gümrüksüz olarak ithalatına müsaade edilmektedir.
Dış ticaret sermaye şirketler ile sektörel dış ticaret şirketlerinin müracaat tarihinden önceki takvim yılı
içerisinde gerçekleştirdikleri ihracat kadar dahilde işleme izin belgesi kapsamında yapacakları
ithalatlarına; bu ithalattan doğacak her türlü vergi (KDV dahil) ve fon tutarının %10’unun teminat
olarak yatırılması kaydıyla, ilgili gümrüklerce müsaade edilir.
2. Exımbank Kredileri
a) Kısa Vadeli İhracat Kredisi
Amacı; Dış Ticaret Sermaye Şirketleri (DTSŞ) ve Sektörel Dış Ticaret Şirketleri’nin (SDŞ) ihracata
hazırlık dönemi finansman ihtiyacının uygun bir vade ve maliyet ile karşılanması, böylece ihracat
performanslarının artışının teşvik edilmesidir. Dış Ticaret Müsteşarlığı tarafından DTSŞ ve SDŞ
statüsü verilen ve Türk Eximbank tarafından kredibilitesi olumlu bulunan firmalar bu krediden
yararlandırılır. Firmaların kredi limiti, bir önceki yıl ihracat performanslarına bağlı olarak belirlenir.
Kredi tutarı, FOB ihracat tutarının %100’ü oranında belirlenir (döviz kredilerinde taahhüt kapatma
aşamasında kredi tutarına ilave olarak tahakkuk eden faiz tutarı kadar ihracatın gerçekleşmiş olması
ayrıca aranmaktadır). Kredinin azami vadesi 180 gündür. Uygulanan faiz oranı, uluslararası
piyasadaki faiz oranlarına göre değişmektedir. Türk Eximbank’a ihracat kredi sigortası yaptıran
firmalara döviz kredilerinde 0.5 puan, TL kredilerinde ise 4 puanlık faiz indirimi yapılmaktadır.
Kredi, Türk Eximbank Genel Müdürlüğü ile İstanbul ve İzmir şubeleri tarafından doğrudan
kullandırılmaktadır.
b) Yurt Dışı Mağaza Yatırım Kredisi
Bu program ile ihracatta kalıcı pazarlar edinilmesi ve net döviz girdisinin arttırılmasını teminen, Türk
firmalarının değişik pazarlarda Türk menşeili her türlü tüketim malı niteliğindeki ürünleri doğrudan
pazarlaması amacıyla, değişik ürün gruplarının sergilendiği çeşitli bölümleri içeren satış
mağazalarından oluşan mağaza zincirleri ile bir ya da birden fazla firmanın bir araya gelerek
kuracakları büyük alışveriş merkezleri oluşturulmasına yönelik yatırımların finansmanı
amaçlanmaktadır. Söz konusu kredi, Türkiye’de yerleşik firmalara kredi konusu yatırımın
tamamlanmasını takip eden dönem içerisinde, kredi vadesi ile sınırlı kalacak şekilde, Türk Eximbank
tarafından tespit edilen tutarda Türk ürünlerinin ihraç ve satışının gerçekleştirilmesi ve söz konusu
faaliyetlerden elde edilecek dövizlerden yatırım için kullandırılacak kredi anapara ve faizi tutarında
dövizlerin yurda getirilerek bir bankaya satılması taahhüdü karşılığında kullandırılır. Kredilendirme
oranı, yerli katkı oranı %50 ve daha yukarı olduğu durumlarda yatırım tutarının azami %75’i, yerli
katkı oranı %50’den az olduğu durumlarda yatırım tutarının azami %60’ıdır. Kredi vadesi azami 7
yıldır. Faiz oranı kredinin kullandırıldığı andaki piyasa şartlarına göre proje bazında belirlenir. Kredi
konusu yatırımın tamamlanmasını müteakip proje kredi vadesi ile sınırlı süre içerisinde yatırım konusu
tesiste satılmak üzere ihraç edilecek Türk mallarına ilişkin finansman ihtiyacı, Türk Eximbank
tarafından uygun görülmesi halinde, bankanın Kısa Vadeli İhracat Kredi programları kapsamında
karşılanabilir.
3. Devlet Yardımları Çerçevesinde Sağlanan Destekler
Para-Kredi Koordinasyon Kurulu tarafından 29,01,2002 tarih, 23948 sayılı Resmi Gazete’ de
yayımlanan “İstihdam Yardımı Hakkında 200/1 sayılı tebliği ile SDŞ statüsünü haiz şirketlerin
münhasıran dış ticarete ilişkin işlemlerini yürütmek üzere, konusunda tecrübeli ve yüksek öğrenimli
yönetici ve eleman istihdamının sağlanmasıdır. Bu tebliğ kapsamında ; SDŞ’lerin ilk defa istihdam
edecekleri konusunda tecrübeli ve yüksek öğrenimli:
a) Yöneticinin toplam azami 18.000 USD karşılığı Türk Lirasını aşmamak üzere yıllık brüt
maaşlarının % 75’i
b) Elemanların toplam azami 9.000 USD karşılığı Türk Lirasını aşamak üzere yıllık brüt maaşlarının
% 75’i
Destekleme ve Fiat İstikrar Fonu’ndan azami bir yıl süreyle bir SDŞ’ye istihdam edeceği en fazla bir
yönetici ile iki elemanın ücretleri için bir defa destek olarak karşılanır.
4. KDV İadesinde Sağlanan Kolaylıklar
Dış Ticaret Sermaye Şirketleri ile Sektörel Dış Ticaret Şirketlerinden;
İade talebinde bulunulan son beş vergilendirme dönemi itibariyle bu iadeleri için olumlu rapor
yazılanlar (tam tasdik sözleşmesi bulunan mükellefler için YMM tarafından düzenlenen
olumlu raporlar da geçerlidir), 4 milyar lirayı aşan iade taleplerinde aşan kısmın %4’ü kadar teminat
vermek suretiyle, iadenin tamamının yapılmasını sağlayabileceklerdir.
Katma Değer Vergisi iade alacağının hak sahibi mükellefin kendisinin, ortaklarının veya mal ya da
hizmet satın aldığı kişilerin vergi borçlarına; ithalat sırasında uygulanan vergilere; Sosyal Sigortalar
Kurumu (SSK) prim borçlarına mahsubu taleplerinin, miktarına bakılmaksızın, inceleme raporu ve
teminat aranılmadan yerine getirilebilmektedir.
23.11.2001 tarih, 24592 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 84 Seri No.lu KDV Genel Tebliği İle, dış
ticaret sermaye şirketleri ile sektörel dış ticaret şirketlerinin ihracat istisnasından doğan Katma Değer
Vergisi iade taleplerinin % 4 teminat karşılığında yerine getirilmesine imkan tanınmıştır. İndirimli
teminattan yararlanabilmek için başlıca şu üç şart aranmaktadır.
a) Son 5 yıl içinde adlarına tahakkuk eden gelir, kurumlar ve katma değer vergilerini ödemiş olmaları
(Vergilerin tecil edilmesi bu şartın ihlali sayılmaz. Faaliyetleri 5 yıldan az olan mükelleflerde,
faaliyette bulunulan süre içinde tahakkuk etmiş söz konusu vergi borçlarının ödenmesi halinde bu
şart yerine getirilmiş sayılır.)
b) İade hakkı doğuran işlemlerin bulunduğu birbirini izleyen son 5 vergilendirme döneminde
haklarında olumlu rapor yazılmış bulunması
c) Haklarında sahte veya muhteviyatı itibariyle yanıltıcı belge düzenlediğine/kullandığına dair rapor
bulunmaması
Belirtilen şartları topluca taşıyan dış ticaret sermaye şirketleri ve sektörel dış ticaret şirketleri, ihracat
istisnasından dolayı nakden talep ettikleri tutarın 4 milyar lirayı aşan kısmının % 4’ü kadar teminat
vereceklerdir.
Görüldüğü üzere normal teminat uygulanmasında bakanlıkça belirtilen sınırı aşan kısım için % 100
teminat gösterilmesi gerekirken; indirimli teminat uygulamasından yararlanan Dış Ticaret Sermaye
Şirketleri ve Sektörel Dış Ticaret Şirketleri için bu oran %4 olarak belirtilmiştir.
IV-FAALİYET İZNİNE SAHİP SEKTÖREL DIŞ TİCARET ŞİRKETLERİNDE SON DURUM
Bugün itibariyle kurulu bulunan sektörel dış ticaret şirketlerinin sayısı 37 olup toplam sermayeleri
tutarı 1.9 trilyondur. SDŞ üyelerinin faaliyet gösterdiği sektörler tekstil ve konfeksiyon, deri,
ayakkabı, gıda, tarımsal ürünler, kesme çiçek, mobilya, inşaat yan sanayi, yazılım, plastik işleme,
otomotiv ve otomotiv yan sanayi, makina ve makina yan sanayiidir.
SDŞ’lerin Sektörel Dağılımı
SEKTÖR
Tekstil – Konfeksiyon
Deri mamulleri ve yan sanayi ürünleri
Ayakkabı sanayi
Gıda ve tarımsal ürünler
Kesme çiçek
Mobilya
Yazılım
Plastik işleme
İş makinaları, makina ve yedek parçaları
Otomotiv yan sanayi
İnşaat ve yan sanayi
Toplam
SDŞ SAYISI
16
2
2
4
2
2
1
1
3
3
1
37
SDŞ’lerin İllere Göre Dağılımı
İLİ
İSTANBUL
ANKARA
GAZİANTEP
SAMSUN
BURSA
KAHRAMANMARAŞ
ANTALYA
ADANA
DİYARBAKIR
KONYA
ÇORUM
İZMİR
TOPLAM
SDŞ SAYISI
14
4
3
1
4
1
2
2
1
2
2
1
37
SONUÇ
Sektörel Dış Ticaret Şirketleri, aynı üretim dalında küçük ve orta ölçekli firmaların ihracat sektörü
içinde bir organizasyon altında toplanarak dünya pazarlarına açılmalarını, dış ticarette
uzmanlaşmalarını ve bu suretle daha etkin faaliyet göstermelerini temin etmek amacıyla kurulmakta
veya daha sonra bu unvanı almaktadır.
KOBİ’lerin üretim hacminin sınırlı olması aynı zamanda, kalite, fiyat ve marka sorunlarını da
beraberinde getirmektedir. Zira KOBİ’lerin kullandıkları hammadde ve ara mallarını küçük
miktarlarda almaları bu kalemlerde kalite standardı ve fiyat pazarlığı imkanını sınırlamaktadır. Bu da
sonuçta ürünün fiyat ve kalite yönünden dezavantajlı olmasına neden olmaktadır.
KOBİ’ler kendileri ihracat yaptıklarında tüm ihracat giderlerini karşılamak durumundadırlar. Bu
giderlerin bir kısmı değişken ve önemli bir kısmı da sabit maliyetlerden oluşmaktadır. Sektörel Dış
Ticaret Şirketleri, ortakları olan çok sayıda işletmenin ihracat işlemlerini tek elden yürüttükleri için
söz konusu sabit maliyetlerin azalmasında etkili olmaktadırlar.
Sektörel Dış Ticaret Şirketi olarak örgütlenmenin sağladığı bir çok faydanın dışında aşağıdaki
destekler ve kolaylıklar da sağlanmaktadır;




Dahilde İşleme Rejimi Kapsamında Gümrük Muafiyetli İthalat
Exımbank Kredileri
Devlet Yardımları Çerçevesinde Sağlanan Destekler
KDV İadesinde Sağlanan Kolaylıklar olarak sıralanabilir.
SDŞ’lerin, ihracatçıların organize olmaları, güç birliğinin ve uluslararası ticarette rekabet gücünün
sağlanması ve ihracatla ilgili diğer hizmetlerin temini bakımından önemleri inkar edilemez. Nitekim
kuruluş amaçları da budur. Ancak günümüzde bu amaçlarından çok uzaklaştıkları görülmekte veya
birincil amaçları bu olmamaktadır. Neredeyse birincil amaçları her ay düzenli bir şekilde KDV
iadelerini almak ve belirli bir komisyon karşılığında ihracatına aracılık ettikleri firmalara dağıtmak
olmuştur. Adeta bir banka gibi çalışmaktadır.
İhracatçı veya imalatçı-ihracatçıların çeşitli teşvik ve yardım taleplerinde, KDV iade işlemlerinde, yurt
içi ve yurt dışı finansman temininde, çeşitli vergisel avantaj taleplerinde ihracatlarını SDŞ aracılığıyla
yapıp yapmadıkları sorgulanmalı, yapanlar bu avantajlardan olabildiğince kolay ve daha düşük
maliyetli olarak faydalanmalıdır.
KAYNAKÇA










Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı, 26.12.1996 tarih, 22859 sayılı R.G. yayımlanan (İhracat
96/39) Tebliği
Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı, 08.07.1998 tarih, 23396 sayılı R.G. yayımlanan (İhracat
98/13) Tebliği
Maliye Bakanlığı, 23.11.2001 tarih, 24592 sayılı R.G. yayımlanan 84 Seri Nolu KDV Genel
Tebliği
http:/www.foreigntrade.gov.tr
http:/www.igeme.org.tr
http:/www.dtm.org.tr
İstanbul YMM Odası, Platform Dergisi, Temmuz.2002, Mükteza-Nihat UZUNOĞLU
Vergi Dünyası, Sayı 251, Temmuz 2002, Çiğdem ÇEKÇEKOĞLU-Volkan YÜKSEL
Vergi Dünyası, Sayı 240, Ağustos 2001, İhsan AKYOL
Yaklaşım Dergisi, Sayı 118, Ekim 2002, Talha APAK