SESİN KAYDEDİLMESİ - AGK 6

SES
BİLİŞİM VE TEKNOLOJİ
Adınız soyadınız
Sınıf
SES
okul no
SESİN KAYDEDİLMESİ
SES:
Ses,
atmosferde
canlıların
işitme
organları
tarafından
algılanabilen
periyodik
basınç değişimleridir. Fiziksel boyutta ses, hava katı sıvı veya gaz ortamlarda oluşan basit bir
mekanik düzensizliktir. Bir maddedeki moleküllerin titreşmesi sonucunda oluşur.
1876’da telefonun icadından sonra pek çok bilim adamı sesi kaydetmenin yani depolamanın
yollarını araştırmaya başladı.Bu bir kez başarıldıktan sonra,mucitler sesi kaydetmenin ve sonra
bu kayıtları dinleyebilmenin yöntemlerini sürekli geliştirmeye çalıştılar.Sonuçta bu işi yapan
makinelerin karmaşıklığı gittikçe arttı ama elde edilen sesin niteliği de gittikçe yükseldi.
ÜRETKEN BİR MUCİT
Amerikalı mucit Thomas Edison’un(1847-1931)yaşamı boyunca patent aldığı icatların sayısı
1093’tür.Edison 1876’da ‘icatlar fabrikası’ adını verdiği dünyanın ilk endüstriyel araştırma
laboratuarını kurdu.Ancak bazı mucitler de onu,kendi fikirlerini çalmakla şuçlamışlardır.
1877’de en önemli icatlarından biri olan fonografı üretti.Bununla sesler kaydedilebiliyor ve
kayıtlı sesler dinlenebiliyordu.Önceleri bir oyuncak olarak satılıyordu fakat,çok geçmeden
Edison ve başka mucitler bunun tasarımını müziği kaydedecek biçimde geliştirdiler.
EDİSON’UN 1877’DE YAPTIĞI FONOGRAF
Huni biçimli boru sesi toparlayark metal diyaframa yönlendirir.Metal diyafram çelik bir
iğneye temas etmektedir.Ses diyaframı titreştirir.Çelik iğne diyaframın titreşimlerine göre
aşağı yukarı hareket ederken,balmumundan bir silindire sarılmuş folyoda farklı derinliklerde
izler bırakır.Kayıttan sonra silindir tekrar döndürüldüğünde folyodaki girinti ve çıkıntılar çelik
iğnenin titreşimine yol açar.Bunun sonucunda ses oluşur.
GRAMAFON
Emile Berliner (1851-1929) şansını denemek için ABD’ye göçen bir bilim adamıydı.Akustik
(sesbilimi) ve elektrik üzerine deneyler yaptığı bir laboratuvar kurdu.
1877’de adını,Yunanca’da ‘kaydedilen ses’ anlamına gelen sözcüklerden esinlenerek gramafon
koyduğu eni bir cihazın patentini aldı.Sesi kaydetmek için şellak (böceklerden elde edilen bir
tür reçine9 denilen bir maddeden yapılan yassı bir disk kullandı.Ses disk üzerine açılan yivlere
kaydediliyordu.Yiv içinde ilerleyen iğne sayesinde,disk kaydı yeniden seslendiriliyordu.Sesi
dışarı vermek için hoparlör kullanılyordu.Berliner’in diski,Edison’un silindirlerinden çok daha net
ses veriyordu.
BERLİNER’İN GRAMAFONLARINDAN BİRİ
MASTAR PLAK KAYDI
Berliner,1891’de bir plağın birçok kopyasını çıkarmaya yarayan bir sistem geliştirdi.Mastar
plak denilen,şellak kaplı bir cam plak üzerine alınan ses kaydı (buna negatif deniliyordu) pozitif
kayıt olan,metal plaklar üzerine geçiriliyordu.Daha sonra da şellaktan pozitif plakların,nikel
kaplama negatif bir plaktan basıldığı bir sisteme geçildi.1908’e gelindiğinde Berliner’in
Almanya’daki fabrikası,i yılda 60 mlyondan fazla plak üretiyordu.
PLAK OLUŞUMU:
1)Lake denilen çok sert bir tür plastikten yapılan mastar plağa yivler açılır.
2)Mastar plak nikelle kaplanır.Sonra negatif olarak kullnaılmak üzere nikel kalıp çıkartılır.
3)İki negatifin arasına sıcak plastik konarak bastırılır ve pozitif (normal) plak elde edilir.
TEYP
1898’de Danimarkalı Valdemar Poulsen (1869-1942) şimdiki teyplerin öncüsü sayılabilecek bir
aygıt tasarlamıştır.Poulsen geliştirdiği makineye telegrafon adını verdi.Bununla,ses dalgalarını
bir telin üzerine kaydedilen manyetik desenlere çevirdi.Bu tel,bir mıknatısın üzerinden
geçirildiğinde kaydedilen sese karşılık gelen elektrik sinyalleri üretiliyordu.Bu sinyallaer tekrar
sese çevirilerek kulaklıktan dinlenebiliyordu.
ÖNEMLİ:1903 yapımı telegrafon,sesleri bir telin üzerine kaydediyordu.
Alman
şirketi
AEG’nin
ürettiği
plastik
teyp
kasetleri,teybi
ticari
bir
başarıya
dönüştürdü.Kasedin içindeki plaastik bant,manyetik parçacıklarla kaplanıyordu.Kasetler hafif ve
küçüktü.Plaklardan da daha uzun kayıt yapabiliyordu.
KOMPAKT DİSK
İlk
kompakt
diski
1982’de
Hollanda
şirketi
Phillips
ile
ile
Japon
şirketi
Sony
ürettiler.Kompkat diskte ses,yüzeyin üzerindeki çok küçük girintilerde sayısal bilgi olarak
tutulur.Bir lazer ışınıyla girintiler taranarak önce elektrik sinyaline sonra ses titreşimlerine
dönüştürülürDisk ile lazer tarayıcı arasında bir temas olmadığı için kompakt diskler hiç
yıpranmaz.Ayrıca çizik ve tozdan da etkilenmezler.Kompakt disklere bir saatlik kayıt yapılabilir.
SAYISAL SES BANTLARI
DAT ’lar (sayısal ses bantları) ilk kez 1987’de ortaya çıktı.Bunlar önceki teyp kasetlerinin
yarısı büyüklükte olmalarına karşın her iki taraflarına da ikişer saatlik kayıt yapılabilir.
DAT ’a kayıt yapılırken ses önce sayılardan oluşan bir koda çevrilir.DAT kaydedicide bu kod
manyetik desene çevrilir.Manyetik desen DAT üzerine kaydedilir.DAT ‘taki kaydın dinlenmesi
için aynı süreç tersten işletilir:Banttaki manyetik desenler sayı kodlarına,sayı kodlarından da
sese çevrilir.
SİNEMA FİLMLERİNİN SESLENDİRİLİŞİ
1899’da Edison’un yardımcısı Charles Batchelor sinemada görüntüyle seslerin birleşmesi
üzerine deney yaptı.Bunu izleyen, 40 yıl boyunca.çoğu yeni gelişen sinema endüstrisiyle
bağlantılı başka mucitler,sinema filminde görüntü ile konuşmayı eşzamanlı olarak elde etme
yöntemlerini geliştirdi.
FİLM SESLERİNİN ELDE EDİLİŞİ:
1)Sinema
filminin
kenarındaki
bir
şeritte
filmin
sesleri
bulunur.Bu
ses
şeridinin
genişliği,kaydedilen sese göre değişir.
2)Ses
şeridine ışık demeti tutulur.Bu ışık,şeritten geçerek fotoelektrik hücreye gelir.Ses
şeridinin genişliği değiştikçe fotoelektrik hücreye gelen ışık miktarı değişir.
3)
Fotoelektrik hücre,ışığı tekrar ses sinyallerine dönüştürür.Bunlar orijinal sesinkilerle
aynıdır.
4)Ses sinyalleri bir kablo ile hoparlöre gelir ve ses dalgalarına dönüşür.
KAYNAKÇA
örnek
+MUCİTLER 10+ YAŞ TÜBİTAK YAYINLARI
+GOOGLE GÖRSELLER
+MİCROSOFT OFFİCE WORD BELGESİ
Adınız soyadınız
Sınıf okul no