Çocukların ağız ve diş sağlığını geliştirmeye yönelik öneriler için

Okul Çağı Çocuklarda Ağız ve Diş Sağlığı Sorunları ve Korunma
Ağız içinde bulunan bazı bakteriler diş çürüğünün oluşmasında ve ilerlemesinden
sorumludurlar. Ailelerin çocuklarının bakımı sırasındaki bazı davranışları ağız içine
mikroorganizmaların yerleştirilmesine neden olabilir. Bu davranışların başında bebeğin
dudaktan öpülmesi, çocuğun kaşığındaki yemeğin sıcaklığını kontrol etme ya da tadına
bakma amacıyla ağıza alındıktan sonra çocuğa verilmesi, emziğin ağızda temizlenerek
çocuğa verilmesi gelmektedir.
Ayrıca, sağlıksız beslenme alışkanlıkları da (karbonhidratlı gıdaların ağızda uzun süre
kalması, yapışkan ve kolay ayrılmayan besinleri tek başına yalnız tüketmek, karbonhidratlı
içeceklerin içilmesi gibi) çürük oluşmasına neden olmaktadır.
Diş çürüklerine dolgu yapılması tedavi değildir, dolgu diş çürüğün ilerlemesinin
durdurulması amaçlanmaktadır. Bu nedenle diş çürüklerinin önlenmesi çok daha önemlidir.
Bazı ülkelerde çocuklarda “diş çürüğü” olması çocuk ihmali olarak kabul edilmektedir.
Diş çürükleri, ağız hijyeninin sağlanması, dişlerin güçlendirilmesi ve sağlıklı beslenme
davranışları ile önlenebilir.
Diş çürüklerini önlemek için kazandırılması istenilen sağlıklı beslenme davranışları
arasında;






Besin ve içecek tüketimi arasında 2 saat ara olması,
Tükürük salımını uyarmak için taze ve işlenmemiş besinlerin tüketilmesi,
Ara ve ana öğün sırasında şekersiz sakız çiğnenmesi,
Besinlerin etiketinin okunarak besinlerin şeker içeriğinin değerlendirilmesi (100
gr besinde 15 gramdan düşük şeker olması),
Öğünlerde şeker miktarının %10’u geçmemesi,
Ara öğünlerde peynir tüketiminin desteklenmesi gibi uygulamalar yer
almaktadır.
Son yıllarda beslenme alışkanlıklarının değişmesiyle dişin en üst tabakasında olan
kayıplar şeklinde tanımlanan diş erozyonlarının daha fazla görülmektedir. Diş erozyonları,
beslenme bozuklukları, görüntü bozuklukları ve ağrılara neden olmaktadır. Süt dişinde olan
diş erozyonları, kalıcı dişlerde de devam etmektedir. Yanlış diş fırçalama, diş gıcırdatma,
asitli içecek ve yiyeceklerin tüketilmesi, dişlere temas ederek pipet kullanımı, egzersiz
sonrası ağız kuruluğu olduğu sırada asidik içeceklerin içilmesi diş erozyonlarına neden
olmaktadır. Diş erozyonlarını önlemek için asidik özellikte olan yiyecek ve içeceklerin
tüketilmemesi, su içilmesi, peynir tüketimi, doğru pipet kullanma ve karbonatlı su ile ağız
çalkalama önerilmektedir.
Süt dişleri daimi dişlerin sürme zamanı olan 6-11 yaşına kadar ağızda kalarak hem
çocuğun beslenmesini sağlamakta hem de alttan gelen daimi dişlerin yerini korumaktadır.
Daimi diş sürme zamanı gelmeden önce çürük, darbe v.b. nedenlerle kaybedilen süt
dişlerinin yeri korunmazsa alttan gelen daimi dişler gömülü kalmakta veya farklı bir yerden
sürerek kapanış bozukluğu veya ortodontik problem oluşmasına neden olmaktadır. Erken
kaybedilmiş süt dişlerinin yerini korumak için yer tutucular önerilmektedir.
Çocuklarda ağız ve diş sağlığının iyileştirilmesi için;





Diş fırçalama davranışının geliştirilmesi,
Sağlıklı beslenme davranışları,
Dişlerde ara yüz temizliği
Florür kullanımı
Yer tutucu uygulanması temel müdahale alanlarıdır.
Basit diş temizliği dişlerin sürmeye başlamasıyla beraber başlamalı, önce mekanik
temizlik yapılmalı, daha sonra da diş fırçalama öğretilmelidir. Çocuğun diş fırçalamasına bir
yaşında başlaması önerilmektedir. Çocukların el becerisinin dokuz yaşında tamamlandığı
bilinmektedir; bu nedenle aileler çocukların doğru diş fırçalama davranışını geliştirmeleri
için uzun süre destek olmalıdırlar.