Yolcu ve Yük Talebi - Dr. Gültekin Altuntaş

YÖN339
Taşımacılık Yönetimine Giriş
Ders - II
Yrd. Doç. Dr. A. Özgür KARAGÜLLE
Arş. Grv. Gültekin ALTUNTAŞ
Yolcu ve Yük Taşıma Talebi
Temel Kavramlar
Talep
piyasalarda,
belirli bir mal ve hizmete
yönelen ve belirli bir
satın alma gücü ile
desteklenen satın alma
isteğidir.
Ancak
bu
isteğin piyasada talep
haline
dönüşebilmesi
için yeterli satın alma
gücüyle desteklenmesi
gerekir, aksi takdirde
sadece kişisel bir niyet
olarak kalır, ekonomi
üzerinde herhangi bir
etkisi olmaz.
Yolcu ve Yük Taşıma Talebi
Temel Kavramlar
Talebi
unsurlar
şekildedir;
a)
b)
c)
d)
etkileyen
şu
Tamamlayıcı malların
fiyatlarındaki değişim,
Rakip
malların
fiyatlarındaki değişim,
Tüketicinin
gelir
seviyesindeki değişim,
Toplumsal
beğenilerdeki değişim.
Yolcu ve Yük Taşıma Talebi
Temel Kavramlar
Arz, bir üretici (ya da
satıcının) belli bir zaman
süresi içinde, ürettiği ya
da elinde tuttuğu mal
veya hizmetin, değişik
koşullarda
piyasaya
sunmaya istekli olduğu
miktarı
olarak
tanımlanır.
Yolcu ve Yük Taşıma Talebi
Temel Kavramlar
Arzı
unsurlar
şekildedir;
a)
b)
c)
d)
etkileyen
şu
Maliyetlerdeki değişim,
Teknolojideki değişim,
Özel sebepler,
Malın piyasa fiyatı
Taşımacılık
Yolcu Taşıma Talebi

Niçin kişisel taşıma talebinde bulunuruz?




Kişisel eğlence (turistik, etnik, dini) için,
İşe gitmek için ve
İş seyahatleri gerçekleştirmek için…
Peki, talep miktarımızı neler etkiler?
Taşımacılık
Yolcu Taşıma Talebi

Davranışsal unsurlar,







Fiyat elastikiyeti,
Kişisel gelir düzeyi,


Yola çıkılan, varılmak istenen ve iki nokta
arasında yer alan (hava, vb.) fiziksel koşullar,
Yalnız başına veya birlikte yolculuk edilen kişilerle
ilgili sosyal koşullar,
Zaman: Yolculuğun uzunluğu, yola çıkış süresinin
yakınlığı, zaman baskısı,
Yolculuğun esas amacı,
Yolcunun davranışsal açıdan durumu: Gergin,
endişeli, hasta, vb.
Arttıkça ikincil hizmetlerden yararlanma düzeyi
düşer.
Talebin zirveye ulaştığı saatler…
Taşımacılık
Yolcu Taşıma Talebi

Kişisel eğlence (turistik, etnik, dini) talepler



İşe gidiş



Low-cost havayolları,
Çevre gezintileri, vb.
Aktarmalı olup olmaması,
İki nokta arasındaki yolculuk zamanı, vb.
İş seyahatleri

Gezgin satıcı?!
Taşımacılık
Yolcu Taşıma Talebi

Yolcu taşıma talebinin karakteristikleri








Anlık talep,
Talebin aşırı değişkenliği,
Talebin çok türlülüğü,
Taşıma türleri arası rekabet ve elastikiyet,
Aynı taşıma türü rekabet ve elastikiyet,
Aynı taşıma türü sınıflar arası rekabet
elastikiyet,
Gelir elastikiyeti,
Hizmet koşulları ve fiyatsız rekabet.
ve
Taşımacılık
Yük Taşıma Talebi

Yolcu taşıma ile yük taşıma talebinde;



Zaman, mal sahibi ile yolcu için farklı değere
sahiptir.
Zaman, yolcu için dakika ve saatlerle ifade
edilirken, yük açısından günler ile ifade edilir.
Yük taşıma talebinde,


Yük taşıma sürekli olarak gerçekleştirilirken,
üretim yalnızca çalışma saatleri içerisinde yapılır.
Kısa teslim süreleri, güvenilirlik, güvenlik, vb.
talepleri karşılamaksızın gerçekleştirilemez.
Taşımacılık
Yük Taşıma Talebi


Taşıması yapılacak ürün talebi elastik ise,

Ürünün taşıma maliyeti son kullanıcı fiyatına eklenir.

Bu nedenle, taşıma talebi de elastiktir.
Taşıması yapılacak ürün talebi elastik değil (inelastik)
ise,





Taşıma talebi olan bir ürün için bir girdi olarak görülebilir.
Özel taşıma talepleri gerektirdiğinden taşıma türleri arası
esneklik sağlanamaz.
Taşıma maliyeti, genellikle, toplam maliyetin küçük bir kısmını
ifade eder.
Kurumsal ve coğrafi kısıtlar, taşıma maliyetlerinden daha
önemlidir.
Bu nedenle, taşıma talebi de elastik değildir.
Taşımacılık
Yük Taşıma Talebi


Zaman elastikiyeti

Bozulan ürünler (özellikle gıda alanında),

Finansal türev ürünler…
Kaynağında ücretsiz olan (?!) ürünlerin
taşıma talebi

Ürünlere olan talep elastikse, taşıma talebi de
elastiktir.
Taşımacılık
Yük Taşıma Talebi

Ekonomik
faaliyetleri
konumlandırmak
amacıyla dikkat edilen unsurlar şunlardır:

Zaman, uzaklık ve maliyet açısından pazara yakınlık,

Zaman, uzaklık ve maliyet açısından tedarikçilere yakınlık,



Toplu taşımacılık maliyetleri, güzergahlar, zaman planları vb.
açısından çalışanların yerleşme olanakları,
Taşıma türleri açısından durum vb.
Görüldüğü gibi, taşımacılık faaliyetleri işletmelerin
yer seçimini önemli ölçüde etkiler.