IRAK’TA BANKACILIK THE TRADE BANK OF IRAQ İÇERİK 2 TRADE BANK OF IRAQ (TBI) Trade Bank of Iraq’ın kuruluşu Konsorsiyum Üyeleri Sermaye Yapısı Amaçları Development Fund for Iraq(DFI) Faaliyet Aşamaları İÇERİK İHRACAT KREDİ KURUMLARI (ECA) AKBANK’IN ROLÜ AKREDİTİFLER TEMİNAT MEKTUPLARI HAVALELER BM PETROL KARŞILIĞI GIDA PROGRAMI AÇILAN İHALELER TÜRKİYE-IRAK TİCARİ İLİŞKİLERİ SONUÇ 3 Trade Bank of Iraq’ın Kuruluşu 4 Banka İhtiyacı Irak ile ticarette karşılaşılan sorunlar arasında, bankacılık ve sigorta sisteminin ve altyapısının yetersiz olması, en başta gelen sorun olarak ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle Irak Geçici Koalisyon Yönetimi (CPA) tarafından bu ihtiyacı karşılamak üzere ilk adım olarak Trade Bank of Iraq’ın kurulması kararlaştırılmıştır. Trade Bank of Iraq (Irak Ticaret Bankası)’ın yönetimi ile ilgili olarak, Irak Geçici Koalisyon Yönetimi tarafından gerçekleştirilen kuruluş ve yönetim ihalesini J.P.Morgan Chase & Co Konsorsiyumu kazanmıştır. Trade Bank of Iraq’ın Kuruluşu 17 Temmuz 2003’de kurulmuştur. Kasım 2003’te faaliyete geçmiştir. Konsorsiyumun koordinasyonu ve yönetimi J.P. Morgan Chase&Co tarafından yürütülmektedir. Konsorsiyumda dünyanın önde gelen 13 bankası arasında, tek Türk bankası olan Akbank yer almıştır. 5 Konsorsiyum Üyeleri 6 Operasyon Bankaları (Operating Banks) ANZ Banking Group Avustralya Bank Millennium JPMorgan Chase Polonya National Bank of Kuwait ABD Kuveyt Standard Chartered Bank İngiltere Katılımcı Bankalar (Participating Banks) AKBANK Gruppo San Paolo Imi İtalya Banco Comercial Portugues Portekiz Bank of Tokyo – Mitsubishi Japonya La Caixa Royal Bank of Canada Standard Bank Kanada Güney Afrika İspanya Credit Lyonnais Fransa Trade Bank of Iraq’ın Sermaye Yapısı USD 95 milyon (callable capital) Birleşmiş Milletler İmar Fonu 7 USD 5 milyon (paid-in capital) CPA ve Geçici Koalisyon Yönetimi USD 100 milyon (authorized capital) Trade Bank of Iraq’ın Kuruluş Amacı 8 Irak’ın yeniden inşasına finansal destek sağlamak, Dış ticaret işlemlerine aracılık etmek, Geçici Koalisyon Yönetimi ve bakanlıkların ülkenin yeniden inşaası ve halkın temel ihtiyaçlarının karşılanması için ihtiyaç duyduğu büyük çaplı ithalatlara finansman sağlamak, 1483 sayılı Birleşmiş Milletler kararına göre Irak’ın yapmış olduğu petrol, petrol ürünleri ve doğal gaz ihracatlarının gelirleri US Federal Reserve Bank of New York nezdinde tutulan DFI (Development Fund for Iraq) hesabına yatırılmaktadır. İthalatlar DFI karşılanacaktır. (Development Fund for Iraq) tarafından Development Fund for Iraq’ın Kullanımı 9 DFI, Federal Reserve Bank New York’ta “Central Bank of Iraq / Development Fund for Iraq” adında bir hesapta tutulmaktadır. Fon, CPA (Coalition Provisional Authority) Yönetimi tarafından Irak halkı lehine kullanılmaktadır. Federal Reserve Bank ancak CPA otorizasyon verdiği takdirde Fon’dan ödeme yapmaktadır. Sözkonusu fonun (DFI) 22.04.2004 itibariyle hesap bakiyesi 10.2 Milyar USD’dır. Trade Bank of Iraq’ın Faaliyet Aşamaları10 1. Aşama 12 ay sürmesi beklenmektedir. Konsorsiyum lideri JP Morgan Chase aracılığıyla ve operasyon bankalarının iletişim ağı ve dış ticaret backoffice sistemleri kullanılarak işlemler yürütülmeye başlanmıştır. Tüm dış ticaret işlemleri akreditif tahtında yapılacaktır. Bugüne kadar 17 İhracat Kredi Kurumundan(Export Credit Agency) finansman desteği sağlanmıştır. Konsorsiyum üyeleri TBI’ya eğitim imkanı, teknik piyasa bilgisi ile uzmanlık hizmeti sağlayacaktır ve personel tahsis edebilecektir. Trade Bank of Iraq’ın Faaliyet Aşamaları11 2. Aşama 12-24 ay sürmesi beklenmektedir. TBI teknik açıdan ve yasal yönden kendi imkanlarıyla dış ticaret faaliyetlerini Irak’tan yürütmeye başladığında ikinci aşamaya geçilecektir. TBI kendi operasyonel altyapısını kullanarak tüm dış ticaret işlemlerini yürütecektir. Trade Bank of Iraq’ın Faaliyet Aşamaları12 3. Aşama TBI’ın kamuya ait bir İhracat Kredi Kurumu (Export Credit Agency)’na dönüşmesi, Özel sektör tarafından kontrol edilen bir Ticaret Bankası’na dönüşmesi, ya da, Kredibilitesi olan ve dış ticaret finansal kurumların oluşmasıyla TBI’ın misyonunu tamamlayarak tarihe karışması amaçlanmaktadır. İhracat Kredi Kurumları (Export Credit Agency)’nın 13 Kredi Programları Neden Gereklidir? Alt yapı, Enerji, Sulama, Telekomünikasyon, Taşımacılık, gibi sektörlerin yatırım ve uzun vadeli finansman ihtiyacı olması nedeniyle ECA’ların kredi programlarına ihtiyaç duyulmaktadır. Türk Eximbank’ın bu konuda çalışmaları mevcut olup yakından takip edilmektedir. İhracat Kredi Kurumların (Export Credit Agency) finansman desteği 14 •Bugüne kadar aşağıda yeralan 16 ülkenin İhracat Kredi Kurumları Irak için USD 2 milyarın üzerinde kredi limiti tahsis etmişlerdir •Türk Eximbank 2004 yılı programına Irak işlemlerini almak için gerekli çalışmaları başlatmıştır Polonya: KUKE Amerika: EXIM/OPIC Lüksemburg: ODL Almanya: HERMES Japonya: NEXI Avusturya: OeKB İsviçre: ERG Avustralya: EFIC İsveç: EKN Belçika: ONDD İtalya: SACE Çek Cumhuriyeti: EGAP İspanya: CESCE Danimarka: EKF İngiltere: ECGD Hollanda: NCM AKBANK’IN Rolü 15 Akbank’ın, Türk bankacılık sektöründeki üstün konumu, Ortadoğu piyasasındaki dış ticaret payı ve Yıllara dayalı tecrübesi JP Morgan konsorsiyumuna seçilmesinde en büyük rolü oynamıştır. Akbank bu gücünü TBI imkanlarıyla destekleyerek başta Türk dış ticaret firmalarına olmak üzere, reel sektör firmalarına Irak piyasasından pay almaları, Ticaret bağlantıları geliştirmelerinde bilgilendirme ve Finansman sağlama Yönünde destek olacaktır. AKBANK’IN Rolü 16 Akbank, Trade Bank of Iraq’ın faaliyetlerini yürüten konsorsiyumda yer alarak öncelikli işlem yapma avantajını kazanmıştır. Bu konuda Türkiye’deki tek resmi muhataptır. Gerçekleştirilecek edecektir. akreditifli işlemlere Akbank aracılık İhracat akreditifleri firmalara Akbank tarafından ihbar/teyid edilecektir. İthalat akreditiflerini Akbank direkt açabilecektir. Türk Eximbank ile ilişkiler Akbank tarafından yürütülmektedir. Akbank, TBI personeline eğitim ve danışmanlık hizmeti sağlayacaktır. TBI iletişimi ve operasyon akışının Türkiye’de iş dünyasına tanıtımı ve iletişimi Akbank tarafından yapılacaktır. Mevcut Akreditif Prosedürü 17 İthalatçı ve ihracatçı arasında mutlaka bir kontrat olmalıdır. 3 CPA akreditif açılışını onaylıyor İthalatçı 1 Kontrat Kontrat onayı 2 için CPA’ye başvuruyor İhracatçı Akreditif Gayrikabilirücü TBI adına Operasyon Bankası Akreditif açılıyor 4 Ödeme:Irak’ta mal tesliminde yapılacaktır İhbar/teyit 5 AKBANK 18 Akreditifler Bugüne kadar konsorsiyum bankaları aracılığıyla TBI adına USD 312 milyon tutarında 142 adet ithalat akreditifi açılmıştır. Geri dönülemez ve teyitsiz olarak açılan akreditifler Bankamız edilmektedir. tarafından Türkiye’deki lehdarına ihbar Teminat Mektupları 19 The Trade Bank of Iraq avans teminat mektubu, geçici teminat mektubu veya kati teminat mektubu tanzim edebilecektir. Ayrıca, teminat standby L/C şeklinde verilebilir. The Trade Bank of Iraq Bankamızın konsorsiyumdaki rolü doğrultusunda, vereceğimiz kontrgarantiyi veya göndereceğimiz standby akreditifi kabul edecek ve bu metne istinaden Irak’taki bakanlıklara teminat mektubu verebilecektir. Teminat Mektupları 20 Eğer müşterimiz Irak’ta yapacağı yatırım için kendi lehine bir teminat mektubu talep ediyorsa, The Trade Bank of Iraq konsorsiyumunda yeralan Operasyon Bankaları Bankamıza kontrgaranti veya standby akreditif gönderecek olup, bu garanti metni Bankamız tarafından müşterimize ihbar edilecektir. The Trade Bank of Iraq teminat mektuplarının maksimum bir yıl vadeli yapılmasını talep etmektedir. Ancak, mektupları veren bankanın vazgeçme hakkı haiz kalmak koşuluyla ve mektupta nihai vadenin belirtilmesi şartıyla teminat mektubunun uzatılması mümkün olacaktır. Havaleler 21 Kuveyt muhabirlerimizden National Bank of Kuwait, Safat üzerinden Irak kaynaklı havalelere aracılık edilmektedir. Ödeme emirleri, talimatın NBK tarafından alınmasını müteakip ortalama 3 iş günü içinde lehdara ödenmektedir. Havaleler: TBI 22 Trade Bank of Iraq SWIFT sistemine üye olmak için başvuruda bulunmuştur. Banka SWIFT’e üye olduğunda Irak’a para transferi ve/ veya Irak’tan ülkemize havale yapılması direkt olarak Bankamız aracılığıyla mümkün olacaktır. BM Petrol Karşılığı Gıda Programı 23 21 Kasım 2003 tarihinde Oil-For-Food programı sona ermiştir ve halen devam eden kontratlar Geçici Hükümet Konseyi (CPA) tarafından yürütülecektir. Yeni akreditif işlemlerinde Birleşmiş Milletler sertifikası yerine CPA onayı alınacaktır. Oil-For-Food programından kalan 3000 adet proje yeniden CPA değerlendirilecektir. tarafından önceliklere göre Açılan İhaleler 24 Açılacak ihaleler, ihalelere katılma koşulları, tekliflerin nasıl ve nereye verileceği, ihalelerin değerlendirme takvimi ve koşulları, kazanan firmaların belirleneceği www.rebuilding-iraq.net www.cpa-iraq.org sayfasında ilan edilmektedir. nasıl ve Bu sitelerden ihalelere Türkiye’den katılan şirketlerin listesine ulaşılabilmektedir. Ayrıca, 15 Ocak 2004 tarihinden itibaren Akbank web sitesinden yukarıdaki sitelerden bilgi teminine yönelik direkt link sağlanmıştır. Türkiye – Irak Ticareti tablosu 25 ihracat ithalat 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0 1989 1991 1993 Kaynak: Dış Ticaret Müsteşarlığı 1995 1997 1999 2001 2003/11 Türkiye – Irak Ticari İlişkileri 2004 yılındaki beklentimiz Irak’a 26 yeniden yapılandırma programı kapsamında yapılacak ihracatın yaklaşık %5’nin Türkiye tarafından gerçekleştirileceği yönündedir. Bu rakamın USD 2 Milyar olması tahmin edilmektedir. Sonuç AKBANK; Dış ticaret işlemlerindeki uzmanlığı, Uluslararası piyasalardaki gücü, Yaygın şube ağı, Güçlü hissedar ve sağlam finansal yapısı ile Türk firmalarınca Irak’ın yeniden yapılandırılması sürecinde gereken desteği vermeye hazırdır. 27