VEZİRKÖPRÜ MESLEK YÜKSEKOKULU BİLGİSAYAR PROGRAMCILIĞI BIP116 BİLGİSAYAR DONANIMI Öğr.Gör.Erhan CEBECİ ÖĞRETİM GÖREVLİSİ ERHAN CEBECİ KONU BAŞLIKLARI: • • • • • • Ekran kartı nedir? Ekran kartı teknik özellikleri Ekran kartını oluşturan bölümler Ekran kartı yuvaları Ekran kartı çıkış yuvaları Ekran kartı problemleri Ekran kartı görüntü verilerinin işlenip, yorumlandıktan sonra görüntü bilgilerine dönüştüğü yerdir. Görüntüyü ekran kartı oluşturur,monitör ,ekran kartından aldığı görüntü bilgisini gösterir. Ekran kartı teknik özellikleri 1)Çözünürlük Ekran kartının veriyi işlerken kullandığı pixel (nokta) sayısıdır.Monitör, ekran kartının çözünürlüğüne göre ekrana görüntüyü verir.Ekran kartının çözünürlüğünü monitör desteklemez ise görüntü oluşmaz. 2)Renk derinliği Ekran kartının veriyi işlerken kullandığı renk sayısıdır. 8 bit renk modunda , 2^8=256 renk vardır. Bu modda görüntü 256 renk olarak işlenir. Monitör bu modda görüntüyü verir. Ekran kartını oluşturan bölümler 1)Grafik işlemci Ekran kartına gelen veriler, bu bölümde işlenir,yorumlanır, hata kontrolü yapıldıktan sonra bilgiye dönüşür.Görüntü hesaplamaları burada yapılır. Ekran kartının beynidir. 2) Bios Ekran kartının üzerinde bulunur ve görüntü hesaplamalarıyla ilgili veriler burada saklanır. Sisteminizdeki ana bellek gibi çalışır, yalnız burada bu belleğin muhatabı CPU değil görüntü işlemcisidir. 3)RAMDAC Grafik kartları üzerinde bulunan RAMDAC ünitesi, görüntü sinyallerini analog sinyallere dönüştürülmesini sağlar. VGA monitörler, yalnızca analog sinyalleri işleyebilirler. 1997 yılına kadar piyasada bulunan ekran kartlarının RAMDAC üniteleri, ayrı birer modüldü. Günümüzde grafik çipine entegre halde bulunurlar. 4)BIOS Ekran kartlarının da birer BIOS'ları vardır. Burada ekran kartının çalışma parametreleri, temel sistem fontları kayıtlıdır. Ayrıca bu BIOS sistem açılırken ekran kartına ve onun belleğine de küçük bir test yapar. Ayrıca ekran kartına ait sürücü bilgileri burada bulunur. Ekran kartı yuvaları(genişleme yuvaları) Bu bölüm ekran kartının ana karta bağlanmasını sağlar. Bilgisayar ve ekran kartı arasındaki bilgi alış verişi bu yuva veya arayüz tarafından sağlanır. Pek çok ana kartın sadece tek bir arayüzü desteklediği düşünülürse ana karta uyan bir ekran kartı almak çok önemlidir. Örneğin, PCI Express ekran kartları AGP ara yüze sahip ana kartlarda çalışmazlar. Ekran kartı ara yüzünün en önemli yönü, sağladığı veri yolu genişliğidir. "Veri yolu genişliği" terimi ara yüzün belirli bir sürede üzerinden geçirebileceği bilgi miktarı olarak tanımlanabilir. Ara yüzün sağladığı veri yolu genişliği arttıkça daha hızlı ekran kartlarını destekleyebilir (teorik olarak). Uygulamada ise ara yüz bilgisayar çevrelerinin iddia ettiğinden daha az önemlidir. 1)ISA Bu en eski PC kartı arabirimidir. Bu standardı kullanan ekran kartları çok uzun zaman önce piyasayı terk ettiler. Hatta günümüzde ISA yuvası olan yeni bir anakart satın almak bile mümkün değildir. 2)PCI Günümüzde pek çok genişleme kartı için Pci yuva kullanılıyor. PCI ara yüzü daha fazla veri yolu hızı sağlayarak, ISA ve türevlerinin (VL - Vesa Local Bus) 1990'ların ortalarında piyasadan kalkmasını sağlamıştır. PCI şu anda pek çok bilgisayar bileşeninin standart bağlantı ara yüzüdür ancak gelişmiş ekran kartları AGP' ye ( ve oradan PCI Express'e ) geçerek PCI ara yüzünü çoktan bir kenara itmişlerdir. 3)PCI-Express ISA, PCI ve AGP' nin tersine PCI Express seri ara yüze sahip bir sistemdir. Bu sayede çok az bağlantı ile çalışabilir. Paralel veri yollarından farklı olarak toplam veri yolu bütün aygıtlar için geçerlidir, örneğin PCI kartlar veri yolunu paylaşırlar. 4)AGP yuva Hızlandırılmış Grafik Yuvası; özellikle ekran kartları için tasarlanmış yüksek hızlı bir ara yüz. Ancak PCI' nın paylaşılan veri yolunun tersine AGP tek bir aygıta ayrılmış veri yoluna sahiptir. Bu özelliği sayesinde AGP, PCI ' a göre pek çok artı sağlar; sistem belleğine doğrudan yazma, verinin hazırlanmasında ve aktarımında basitleştirme ve yüksek saat hızları gibi.Bu yuvayı sadece ekran kartı kullanır. Ekran kartı çıkış yuvaları Ekran kartı bilgisayarınıza takılı olduğunda sadece kasanın arkasından görünür. Bu bölgeye ekrandan gelen kabloluyu takabilirsiniz. Günümüzde pek çok ekran kartı birden fazla çıkış imkanı sunuyor böylece birden fazla ekranı aynı anda kullanabiliyorsunuz. Ekran çıkışlarının hem sayısal hem de analog olarak birkaç çeşidi vardır ancak son zamanlarda sayısal çıkışlar artık yaygın hale gelmiş durum dalardır. 1)VGA Şekil de görülen analog ekran çıkışı 15 adet iğnesi ve mavi rengiyle tanınabilir. VGA; "video grafik adaptörü" (video graphics adapter) çıkışıdır. Bu çıkışa uyan bağlantıya D-Sub 15 denir ve ürünün kalitesine göre değişebilen analog ekran sinyalini iletir. Ekran kartları, yüksek çözünürlükleri destekleyebilen ekranlarda kullanılabilmesi için temiz sinyaller gönderebilmelidirler. Bu arayüz DVI (Digital Visual Interface - Sayısal Göresel Arayüz) ortaya çıkmadan önce standart olarak bütün ekran kartlarında kullanılıyordu ve hala da çok yaygın olduğunu söylemek mümkündür. D-Sub VGA çıkışları neredeyse bütün CRT ekranlara bağlanabilirler. 2)DVI Digital Video/Visual Interface - Sayısal Video/Görsel Arayüz. DVI çıkış, LCD ekranların standart sayısal çıkış arabirimidir (ucuz modellerin dışında). Pek çok ekran kartı üreticisi tarafından, modellerinin yanına DVI ekranınız olmaması durumunda kullanmanız için DVI-VGA dönüştürücü ekleniyor.Yüksek seviye ekran kartlarının hepsi iki adet DVI çıkışı sunuyor, bu sayede Windows masaüstünüzü iki ekrana genişletebiliyorsunuz. 4)HDMI HDMI, 'High Definition Multimedia Interface' kısaltılmış halidir (Yüksek Netlikte Çoklu Ortam Ara yüzü). HDMI' ya geleceğin standardı olarak bakılabilir. Hem video hem de sesi aynı kablo üzerinden taşıyabilen tek aktarım standardıdır. HDMI, televizyon/film uygulamaları için geliştirilmiştir ancak yüksek güvenlik sunduğundan bilgisayar kullanıcıları da yeni yüksek netlikteki içerikleri görebilmek için bu ara yüzü kullanmak zorunda kalabileceklerdir. HDMI bağlantısı hala çok az ekran kartı tarafından destekleniyor ancak yakın zamanda çok daha yaygın hale gelmesi bekleniyor. Bir bilgisayarda yüksek netlikte video seyredebilmek için HDMI destekli bir video kartı ve ekran gerekir. Ekran kartı problemleri 1)Donanımsal problemler a)Aşırı ısıdan dolayı, ya kilitlenir mavi ekran hatası oluşur yada yanar. b)Kartın takıldığı yuva bozuk olabilir. c)Monitör kablosu ,ekran kartı yuvasına düzgün takılmamış olabilir. d)Aygıt kart yuvasına tam oturmamış olabilir. e)Onboard ekran kartı varken, kart şeklindeki ekran kartından görüntü alınmayabilir. Ekran kartında donanımsal problem olduğunda bios bip sesi verir. 5 kısa bip sesi 2)Yazılımsal problemler a)Aygıta ait sürücü(driver )dosyaları bozulmuş olabilir. Sürücü dosyaları bozulduğunda ya mavi ekran hatası oluşur, yada aygıta ait bazı teknik özellikler kullanılamaz.
