Kuzey Avrupa (İskandinav) Mitolojisi İskandinav mitleri M.S 13 yy’da İzlanda’da kaydedilmiştir. Fiziksel çevrenin insan yaşamı için çoğu zaman bir tehdit oluşturduğu bir evreni yansıtır. Söylemlerinde acımasız bir kaderi vurgularlar. Bu öykülere göre herşey önceden belirlenmiştir bu nedenle kaderi sorgulamadan ve isyan etmeden kabul ederler. Kuzey Tanrıları insan kişiliğine sahiptirler. Yunan ve Sümer tanrılarının aksine insanlar arasına çok nadir karışırlar. Tanrı mitlerinde insanlar, insan mitlerinde ise tanrılar neredeyse hiç yoktur. Kuzey Tanrıları ölümlüdür. Ragnorok yani son büyük savaş başladığında iyi insanlar Tanrıların yanında, kötü insanlar devlerin yanında savaşacak. Savaşın galibi devler olacak, dünyanın sonu gelecektir. Kuzey Yaratılış Miti: İyi ve kötü güçler arasındaki savaşı anlatır. Evrenin yaratılışı ve yok oluşu bir arada verilir. Balder’in Bereket Miti, Yaratılış Miti’nin ayrılmaz bir parçasıdır. Sigurd Miti: Richard Wagner’in ünlü operası Nibelungların Yüzüğü’ndeki Siegfried öyküsüne ilham olmuştur. J.R.R Tolkien – Yüzüklerin Efendisi gibi bir çok modern masalın temelinde sahibini yok eden altın yüzüğün laneti teması vardır ve Sigurd’un büyük aşkı Brunhild orijinal Uyuyan Güzel’dir. Değiştirilemez kader Sigurd’da da baskındır. İskandinav Mitolojisinde Tanrılar ve Diğer Varlıklar Aesir Tanrıları ve Tanrıçaları: Tanrıların ana kabilesi. Göksel Kale Asgard’da yaşıyorlar ve kozmosun düzenini koruyorlar. Odin; Tanrıların en bilge en büyülü gücü. Thor: Asgard’ın ateşli huylu savunucusu. Loki: Kurnaz, Düzenbaz. Baldur; sevgi dolu büyücü. Frigg; her zaman tetikte olan bekçi. Heimdall; hukuk ve adaletin koruyucusu. Tyr; daimi gençlik elmalarının koruyucusu. Idun; saray şairi. Bragi, Vili, Ve, Forseti, Gefjun, Siff, Fjorgynn ve Fjorgyn, Jord, Sol, Mani, Ullr, Hoenir, Vidal, Hodr, Vali, Hermod, Lodur gibi daha az bilinen birçok tanrı ve tanrıça. Vanir Tanrıları ve Tanrıçaları: ikinci gurup tanrı ve tanrıçalar. Aesir’den daha çok doğal dünya ile ilişkilendirilirler. Freya ve Freyr barış ve zenginliğin koruyucu ve getiricileri, Njord ve Nertus. Belirsiz figürler olan Gullveig ve Odur da genelde Vanir tanrıları olarak konumlandırılırlar. Devler: Aesir’in düşmanları olan gecenin, karanlığın, kışın ve ölümün kaotik ruhları. Bunlar arasında yer altının hükümdarı Hel, avcı Skadi, denizin hükümdarları Aegir ve Ran İskandinav yaratılış anlatısının ilki olan hermafroditik Ymir, Ragnorok sırasında Odin’i yiyecek kurt Fenrir, insanlığın yaşadığı kara kütlesini çevreleyen yılan Jormungand, dünya ağacı Yggdrasil’in köklerini kemiren yılan Nidhogg, güneşi ve ayı avlayan kurtlar Skoll ve Hati, Ragnorok sırasında alevli kılıcı dünyayı yakan Surt, Fenrir ile eş gibi görünen Garm, vardır. Elfler: Güzel, yarı tanrı benzeri yaratıklar. Cüceler: Yer altında yaşayan cüceler, usta zanaatkarlar. Yer ruhları: Belirli bir yerin canlandırıcı ruhları. İnsan Atalar: İnsan atalarının ruhları. Valkyryler: savaşların sonucunu etkileyen ve ölülerin bir kısmını Valhalla’ya taşıyan Odin’in kadın yardımcı ruhları. Odin’in yardımcıları: Sekiz bacaklı at Sleipnir ve kuzgun Hugin ve Munin. Askr ve Embla yaratılan ilk erkek ve kadın. Nornlar: Tanrılar dahil tüm varlıkların kaderini belirleyen güçlü dişil varlıklar. Disir: Kadın Ruhlar. Kvasir: Öldürülen ve kanı şiire dönüşen, tüm varlıkların en bilgesi. Audhumla: Ymir’i besleyen ilksel inek. Evrenin ve Tanrıların Kökeni; Yaratılış Karanlık ve soğuk kuzey Nifleheim, aydınlık ve sıcak güney Musspell, ortasında ise bir uçurumi Ginnungagap, vardı. Muspell’deki kıvılcımlar Nifleheim’in buzlarını eritti. Eriyen damlalar, sıcakla birlikle uçurumdan aşağı düştü ve can buldu. Bu etkileşimle Nifleheim ve Muspell bir araya geldi ve Ymir doğdu, Ymir’in terlerinden ise diğer devler can buldu. Muspell’de ise eriyen damlalardan Audhumla yani ilksel inek var oldu. Dev Ymir büyüyünceye dek Audhumla’nın sütüyle beslendi. Audhumla ise tuz bloklarıyla beslenirdi. Bu tuz bloklarını yalayarak şekil verir ve tüm Tanrıların atası olan Buri var olur. Buri’nin Borr adında bir oğlu olur. Borr, Ymir’in yarattığı devlerden birinin kızı olan Besta ile evlenir. Evliliklerinden Ve (kutsal), Odin (hiddet) ve Vili (istek) doğar. ⁂Odin’in kutsal günü olan Çarşamba’ya onun adı verilir Woden’s Day; Wednesday olarak günümüze kadar gelir. Odin hiddeti temsil ettiği kadar aklı da sembolize eder. Odin ve diğer tanrılar gittikçe daha da yer kaplayan Ymir ve diğer devleri yok etmeye başlar. Ymir’in akan kanlarından oluşan selde diğer devler de boğularak ölür. Sadece zeki bir dev olan Bergelmir ve ailesi kaçarak hayatta kalır. Odin ve Kardeşleri Vili ve Ve Ymir’in vücut parçalarıyla dünyayı oluştururlar. Yggdrasil Odin ve kardeşlerinin oluşturduğu dokuz evreni ayakta tutar. Bu ağacın üç kökü vardır. Biri cehenneme, biri devler ülkesine, diğeri de insanların dünyasına uzanır. Tüm dünyanın mutluluğu Yggdrasill’e bağlıdır. Dokuz Dünya Niflheim: Tüm alemlerin en karanlık ve en soğuk bölgesi. İlk alemlerden biridir ve Ginnungagap’ın kuzey bölgesinde yer almaktadır. Muspelheim: Lav, alev, kıvılcım ve kurumlarla dolu yanan ve sıcak bir yerdir. Ateş devlerinin, ateş iblislerinin yeridir ve dev Surtr tarafından yönetilir. Asgard: Dünya’nın üzerindedir.Tanrıların ve tanrıçaların evidir. Odin Asgard’ın yöneticisi ve Aesir’in şefidir. Frigg ile evlidir. Asgard içerisinde Vallhalla da vardır, savaşta ölenlerin yarısının gideceği yerdir. Diğer yarısı ise Freya tarafından yönetilen Folkvangr’a gider. Midgard: “Orta dünya” Dünya ve Asgard arasında kalir. Midgard ve Asgard Gökküşağı köprüsü Bifröst ile birbirine bağlıdır. Midgard bir okyanusla çevrilidir. Okyanus büyük bir deniz yılanı olan Midgard yılanı tarafından öylesine sarılıdır ki dünyayı da tamamen sarmaktadır. İlk insanlar Ask ve Embla Odin ve iki erkek kardeşi Vili ve Ve’nin onları ağaç kütüklerinden yaratmasının ardından Midgard. Jotunheim: Devlerin evi. Kayalardan, vahşi doğadan ve yoğun ormanlardan oluşur. Okyanusun en dış kıyılarındaki karlı yerde bulunur. Vanaheim: Vanir tanrılarının evidir. Büyücülük ve sihir ustalarıdır. Ayrıca geleceği tahmin etme yetenekleriyle ünlülerdir. Vanaheim’in nasıl ve nerde oluştuğu tam olarak bilinmiyor. Aesir-Vanir savaşının sonunda; üç vanir; Njord, Freyr ve Freya Asgard’a taşınmıştır. Alfheim: Asgard’ın hemen yanında, elflerin yurdudur. Elfler koruyucu melekler olarak kabul görürler. Tanrı Freyr ; Alfheim’ın hükümdarıdır. Işık elfleri; doğanın ve doğurganlığın tanrılarıdır. Sanat ve müzikte ilham verirler. Svatalfheim: Cücelerin evidir. Kayaların altında, mağaralarda ve yer altında yaşarlar. Hreidmar öldürülene kadar hükümdardı. Büyülü yüzük Draupnir ve Odin’in mızrağı Gungnir cücelerin hediyeleri arasındadır. Helheim: Hel tüm onursuz ölülerin gittiği yerdir. Helheim, Hel (Loki’nin Kızı) tarafından yönetilir. İnsanın Yaratılışı Tanrılar Midgard’ta yaşayacak ilk insanları Dişbudak ağacı ve Karaağaçtan var ederler. Odin hayat, Vili duygu ve düşünce üfler. Ve ise, ağaçlara görme ve duyma yeteneği kazandırır. Dişbudak ağacından yaratılan ilk erkek Askr, Karaağaçtan yaratılan ilk kadın ise Embla’dır. Askr; Kül, Embla; Sarmaşık demektir. Daha sonra Tanrılar Utgard’ı yaratır. Utgard verimsiz ve çoraktır. Dağlar buzlarla kaplı, kazık gibi ğaçlar geçilemezdir. Odin’in hiddetinden kaçan dev Belgermir ve ailesi bu bataklıklar, canavarlar ve cinlerle dolu diyara sürgün edilirler. Ragnorok Bir gün kaderi belirleyen Nornlar kararlaştırdığında, dünyanın şimdiye kadar gördüğü hiçbir şeye benzemeyen bir kış gelecek. Bu kış üç normal kış boyunca sürecek ve arada yazlar olmayacak. Tüm yasalar ve ahlaki kurallar değerini yitirecek ve sadece hayatta kalma savaşı var olacak. Herkes birbirini öldürecek. Skoll ve Hati peşinden gittiklerini avlayacaklar. Büyük ağaç Yggdrasil titreyecek ve tüm ağaçlar ve dağlar yerle bir olacak. Fenrir’i tutan zincir kırılacak ve canavar serbest kalacak. Karayı çevreleyen okyanus yılanı yükselirken tüm dünyayı okyanus basacak. Bu sarsıntılar Naglfar (Tırnak) gemisini demirlerinden kurtaracak. Mürettabatı devler ve Hel’e gitmiş insanlar, kaptanı Loki olacak. Fenrir herşeyi yutarak yeryüzüne koşacak. Jormungand zehrini tüm dünyaya yayacak. Gökyüzünün kubbesi yarılacak ve Muspelheim’dan ateş devleri çıkacak, liderleri elinde alevli bir kılıçla Surt olacak. Bifrost yıkılacak ve arkalarına düşecek. Heimdall Gjallorhorn’a üfleyecek. Odin Mimir’e danışacak ve tanrılar kaybedeceklerini bilmelerine rağmen savaşa girmeye karar verecekler. Düşmanlarıyla Vigrid’te (Savaşın yükseldiği düzlük) karşı karşıya gelecekler. Odin Fenrir ile savaşacak ve yanında Vallhalla’dan gelmiş savaşçılar da olacak. Fenrir hepsini yutacak, sonra Odin’in oğlu Vidar, Fenrir’i öldürecek. Garm ve Tyr, Heimdall ve Loki, Freyr ve Surt, Thor ve Jormungand birbirlerini öldürecekler. Thor Jormungand’ın zehriyle ölmeden önce dokuz adım atacaktır. O zaman dünyanın kalıntıları denize batacak ve boşluktan başka hiçbir şey kalmayacaktır. Başka bir görüşe göre ise sulardan yeşil ve güzel yeni bir dünya doğacak ve hayat yeniden başlayacaktır. Vidar ve diğer birkaç tanrı ( Vali, Baldur, Hodr, Thor’un oğulları; Modi ve Magni) dünyanın bu çöküşünden sağ çıkacak ve yenisinde neşe içinde yaşayacaktır. Bir erkek ve bir kadın olan Lift ve Liftrhasir (Yaşam ve Yaşamdan sonra mücadele) felaketten Hodrmirmir’in ağacı olarak adlandırılan bir yerde saklanarak felaketten kurtulacaklar ve sonra insan soyu onlardan üreyecektir. Bir öncekinin kızı olan yeni bir Güneş gökyüzüne yükselecek ve tüm bunlara yeni, gücü herşeye yeten bir hükümdar başkanlık edecektir. Baldur’un Ölümü Baldur, ölümüyle ilgili rüyalar görmeye başladığında tanrılar rüyanın yorumlanması için Odin’i görevlendirir. Odin Sleipnir’e binip ölü bir kahine danışmak için yer altı dünyasına iner. Yer altı dünyasında bir şölen vardır. Kahin uyanınca Baldur’un kılık değiştirmiş Odin olduğunu anlar ve ona kendi sonunun da nasıl geleceğine dair kehanetlerde bulunur. Odin Asgard’a döner ve tanrılar da çözüm olarak dünya üzerindeki herşeye Baldur’a zarar vermeyeceğine dair söz verdirtirler. Tanrılar bunu bir oyuna dönüştürür ve sopa, taş ne varsa Baldur’a atarak test ederler. Bir gün Loki kılık değiştirerek Frigg’e gider ve ona dünya üzerindeki herşeyin gerçekten yemin edip etmediğini sorar. Frigg ökse otu çok masum ve zararsız olduğu için ona yemin ettirme gereği duymadığını anlatır. Loki, ökseotundan bir küçük mızrak yapar ve kör tanrı Hodr’a yanaşır. Ona ökseotunu vererek Baldur’a atmasını sağlar. Hodr atar atmaz, ökseotu Baldur’un göğsünü delip geçerek onu öldürür. Frigg, yer altına inip Hel’den Baldur’u isteyecek kadar cesur birini ister. Bu görevi Odin’in karanlık oğlu Hermod üstlenir. Tanrılar Baldur için gemisi Hringhomi’yi hazırlar ve görkemli bir cenaze yaparlar, karısı Nanna orda eşini kaybetmenin acısından ölür, o da gemiye konur. Ateş yakılınca Thor çekiciyle ateşi kutsar ve Odin de yüzüğü Draupnir’i ateşin üstüne koyar ve Baldur’un atı da alevlerin içine sürülür. Odin’in Gözü Odin’in bilgelik arayışı sonsuzdur. Gözünü kaybetmesi dünya ağacı Yaggdrasil’in kökleri arasında yer alan Mimirs kuyusu ile ilgilidir. Orada herşey hakkında sonsuz bilgiye sahip karanlık bir varlık olan Mimir yaşar. Mimir’in bilgeliğinin kaynağı bu kuyudan içtiği sulardır. Odin, Mimir’e giderek sudan biraz içmek istediğini söyler. Mimir’in tek şartı; Odin’in bir gözünü kendisine vermesidir. Bunun üzerine Odin gözlerinden birini oyup, kuyuya atar. Mimir tek boynuzunu kuyuya daldırır ve tek gözü kalmış tanrıya kuyunun suyundan ikram eder. Sif’in Saçları / Thor’un Çekici Loki, Thor’un karısı Sif’in altın saçlarını keser. Thor, onu tüm kemiklerini kırmakla tehdit edince, kendisinin cüceler diyarına inip Sif’e daha güzel saçlar yaptıracağının sözünü veren Loki, kendini kurtarır. Cüce Ivaldi’nin oğulları, Sif’in yalnızca güzel saçlar değil Skidbladnir (tüm gemilerin en iyisi) ve Gungnir (katlanıp cebe konulabilen ölümcül bir mızrak) da yaparlar. Loki, Brokkr ve Sindri adlı iki cüceyi kışkırtarak Ivaldi’nin oğullarından daha iyi icatlar yapamayacaklarını söyler. Sindri ve Brokkr çalışırken Loki bir sinek oluğ onları ısırarak yollarına taş koymayı dener ama ikiz cüceler yine de başarılı olur. Gullinbursti; altın tüyleri olan, karanlıkta ışık yayan, suda veya havada herhangi bir attan hızlı koşabilen bir domuz, Draupnir; 9 gecede 1 kendisinden eşit ağırlıkta sekiz yeni altın yüzük damlayan bir altın yüzük, Mjollnir; hedefini asla şaşırmayan ve fırlatıldıktan sonra sahibine geri dönen, eşi benzeri olmayan bir çekiç, ancak bir kusuru vardır; sapı kısadır. İşlerini tamamlayan cüceler, Asgard’a ücretlerini talep etmeye giderler. Loki cücelerden önce, Tanrıların salonuna gider ve edindiklerini sunar. Thor’a Sif’in yeni saçını ve Mjollnir’i, Odin’e Draupnir ve Gungnir’i, Freyr’a ise Skidbladnir ve Gullinbursti’yi hediye eder. Idun’un Kaçırılması Lodin, Loki ve Hoenir Asgard’dan uzakta, ıssız dağlardan geçen bir yolculuğa çıkarlar. Bir sığır sürüsüne rastlarlar ve birini kesip pişirmeye başlarlar. Et pişmez. Bir kartal, tanrılara etin pişmesini sihirle engellediğini ve kendisine de pay verirlerse sihri bozacağını sötler. Tanrılar sinirlenseler de teklifi kabul ederler.Loki, Kartalın etin en iyi kısmı almasına sinirlenir ve bir dalla kartala saldırır. Bu kartal aslında kılık değiştirmiş dev Thjazi’dir ve dal ile birlikte Loki’yi de kapar.Loki’yi serbest bırakmak için tanrıça Indun ve meyvelerinin kendisine getirilmesini şart koşar. Loki, Idun’u Asgard’ın dışında daha güzel meyveler olduğunu söyleyerek kandırır ve karşılaştırmak için kendi meyvelerinden de alarak Idun, Loki ile gider. Thjazi Idun’u kaçırır. Idun’un yokluğunda tanrılar ve tanrıçalar yaşlanmaya başlar. Loki gerçekleri itiraf eder. Freya gidip Idun’u getirmesi için şahin tüylerini ödünç verir. Bu sayede Loki bir şahine dönüşüp Lotunheim’a gider. Devin evde olmadığını, Idun’u yalnız bırakıp balık tutmaya gittiğini görür. Loki, Idun’u cevize dönüştürür ve pençelerine alıp ordan hemen kaçar. Eve dönen Thazi kartal şekline dönüşüp onları kovalamaya başlar. Diğer tanrılar Asgart’ın etrafını Loki döndükten hemen sonra çıra ile ateşe verir. Thajazi alevlere yakalanarak ölür. Sigurd Efsanesi Savaşçı Sigurd Danimarka kraliyet ailesinin bir üyesiydi ve Odin’in soyundan geliyordu. Regin adında bir demirci tarafından büyütüldü ve Regin, Sigurd’a babasının kılıcından parçalarla özel bir kılıç yaptı. Sigurd ejderha Fafnir’i bu kılıçla öldürür, böylece hazinesine sahip olur ve ardından kalbini kavurup yer, bu sayede kuşların dilinden anlamaya başlar. Kuşlar, Regin’in ona ihanet edeceğini haber verirler, böylece Sigurd demircinin kafasını keser. Sigurd hazineden bir yüzüğü parmağına takar, yüzüğün kullanıcısına talihsizlik getiren bir lanet taşıdığından haberi yoktur. Sigurd, Odin’in derin bir uykuya daldırdıpğı savaşçı Brunhilde’nin olduğu kaleye gelir. Yüzüğü Brunhilde’ye verir ve onunla evlenmek için geri döneceğine söz verir. Ancak yolculukta, kendisine Brunhilde’yi unutturan bir sihirli içecek verilir ve prenses Gudrun ile evlenir. Gudrun’un kardeşi
