Toygar ÇETİN KPSS 2020 TEMEL HUKUK BİLGİSİ ANAYASA HUKUKU Lisans Öğrencileri İçin TABLOLARLA KPSS VATANDAŞLIK İDARE HUKUKU DERS NOTLARI Tamamı Tablolu

Toygar ÇETİN
KPSS 2020
TEMEL
HUKUK BİLGİSİ
ANAYASA
HUKUKU
İDARE
HUKUKU
Lisans Öğrencileri İçin
TABLOLARLA
KPSS VATANDAŞLIK
DERS NOTLARI
→ Tamamı Tablolu, Bol Örnekli ve Kapsamlı Konu Anlatımı
CUMHURBAŞKANLIĞI HÜKÜMET SİSTEMİNE İLİŞKİN BÜTÜN DEĞİŞİKLİKLERİ İÇERMEKTEDİR.
Tablolarla KPSS Vatandaşlık
12
HUKUKUN KAYNAKLARI
Yazılı Kaynaklar
(Asli Kaynaklar)
Yazısız Kaynaklar
Yardımcı Kaynaklar
Örf ve Adet Hukuku
Anayasa
Kanunlar
Cumhurbaşkanlığı
Kararnamesi
Milletlerarası
Doktrin (Öğreti)
Yönetmelikler
İçtihatlar
(Mahkeme
Kararları)
Andlaşmalar
I- YAZILI KAYNAKLAR
Normlar Hiyerarşisi:
•
Tanım: Bir hukuk düzeninde bulunan yazılı kaynaklar rastgele bir sıralama içinde değil, hiyerarşik bir düzen içerisinde bulunurlar. Hukukun yazılı
kaynaklarının ast-üst ilişkisi içerisinde olmasına normlar hiyerarşisi denir.
ANAYASA
Kanun = OHAL Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi = Milletlerarası Andlaşmalar
Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi
Yönetmelik
Genelge, Yönerge, Tebliğ, vb. idarenin adsız düzenleyici işlemleri
Anayasanın Üstünlüğü İlkesi:
• Yazılı kaynakların hiçbirisi kendinden üstte bulunan bir norma aykırı olamaz.
• Hiçbir normun en üstün norm olan anayasaya aykırı olamamasına “anayasanın üstünlüğü ilkesi” denir.
• Örneğin:
•
Bir yönetmelik ne bir Cumhurbaşkanlığı kararnamesine, ne de bir
kanuna aykırı olamaz.
•
Benzer şekilde hiçbir kanun anayasaya aykırı olamaz.
• Dikkat: Kanunların, cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin anayasaya uygunluğunu denetleyen mahkeme Anayasa Mahkemesidir.
• Anayasanın üstünlüğü gerçek anlamda 1961 Anayasası ile benimsenmiştir.
Dikkat: Genelge, tebliğ gibi idarenin adsız düzenleyici işlemleri anayasada
düzenlenmez. Bu normların adları olmasına rağmen anayasada düzenlenmedikleri için bunlara idarenin adsız düzenleyici işlemleri denir.
Ders Notları
53
BORCU SONA ERDİREN HALLER
Borcun ödenmesidir.
Alacaklının alacağından vazgeçmesidir.
Borçlunun eski borcu iptal ederek yeni
Her borcun zaman aşımı vardır. Eğer
Örneğin: Mobilya aldınız. Bütün tak-
Yazılı şekilde olması gerekir.
borç ortaya çıkarmasıdır.
bu süre içinde borç ödenmezse, borç
sitleri ödediğiniz anda ifa gerçekleşmiş
Örneğin: Mobilyacıya son bir taksit bor-
Örneğin: Ali, Veli’nin arabasının camını
zamanaşımına uğrayacak ve alacaklı-
ve borç sona ermiş olur.
cunuz var. Mobilyacı size yazılı olarak
kırar. Ali’nin Veli’ye karşı haksız fiilden
nın borcun yetkisi sona erecektir.
son taksit borcunuzu ibra ettiğini söyledi.
doğan bir borcu doğar. Fakat Ali, Veli ile
Dikkat: Zamanaşımı halinde borç bir
Borç sona erer.
anlaşır. Der ki “Ben araç lastiği satıyo-
eksik borç haline gelir. Borç sona er-
rum, sana 4 kışlık lastik vereyim sen bana
mez ama borcu ödemeyen taraf zama-
dava açma”. Burada Ali’nin borcu aslında
naşımı def’ini ileri sürerek ödemekten
haksız fiilden kaynaklanan bir borç iken,
kaçınabilir.
bu borç sona erdirmiş, başka yeni bir borç
Eğer özel düzenleme yapılmamışsa, her
ortaya çıkarılmıştır.
borç için zaman aşımı süresi 10 yıldır.
İfa
İbra
Tecdit (Yenileme)
Zamanaşımına uğrayan her borç eksik
borç haline gelir.
Eksik Borç: Hukuk önünde ileri sürülmesi mümkün olmayan borçlara eksik
Sözleşmenin ifasından önce borçlunun
İki kişinin karşılıklı ve benzer borçlarını,
Alacaklı ile borçlu sıfatının aynı kişide
birleşmesidir.
Örneğin: Bir şirketiniz var. Size borcu olan bir fabrikayı bütün borç ve
alacaklarıyla satın alıyorsunuz. Bu
durumda borçlu ve alacaklı aynı kişi
olur. Sonuç olarak borç sona erer.
Birleşme
birbirini karşıladığı oranda sona erdirmesidir.
Örneğin: Zeki’nin Metin’e de 20.000 TL,
Metin’in ise Zeki’ye 30.000 TL para borcu
vardır. Borcun vadesi geldiğinde borcun
20.000 TL’lik kısmı takas edilir. Metin
yalnızca 10.000 TL’lik borcu ödeyecektir.
Takas
sorumlu tutulamayacağı sebeplerle bor-
borç denir.
Örneğin: Kumar veya bahisten doğan
borçlar, hayır amaçlı verilen paralar.
cun ifasının imkânsızlaşmasıdır.
Örneğin: Ali, Veli’ye 1000 TL borç
Mücbir sebep (yangın, doğal afet gibi du-
verir. Fakat verdiği bu borcu bir yere
rumlar) nedeniyle eşyaya zarar gelirse
yazmadığı için unutur. 12 yıl sonra bir
borç sona erer.
muhabbet esnasında Veli’nin kendi-
Örneğin: Satılan bisikletin müştemilatta
sine borcu olduğunu hatırlar. Bu du-
çıkan yangında yanarak yok olması duru-
rumda Veli’nin borcu zamanaşımına
munda teslim borcu sona erer.
uğramıştır.
Kusursuz İfa İmkansızlığı
Zamanaşımı
Tablolarla KPSS Vatandaşlık
80
1. Madde: Devletin Şekli • Türkiye Devleti bir Cumhuriyettir.
2. Madde: Cumhuriyerin
Nitelikleri
• Türkiye Cumhuriyeti, toplumun huzuru, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde, insan haklarına saygılı, Atatürk
milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan, demokratik, laik ve sosyal bir hukuk Devletidir.
• Şifre: SALİH BCD
Sosyal Devlet → İlk kez 1961 Anayasası ile düzenlendi.
Atatürk Milliyetçiliğinde Bağlı Devlet → İlk kez 1982 Anayasası ile düzenlendi.
Laik Devlet → İlk kez 1961 Anayasası ile düzenlendi.
İnsan Haklarına Saygılı Devlet
→ İlk kez 1982 Anayasası ile düzenlendi.
Hukuk Devleti
→ İlk kez 1961 Anayasası ile düzenlendi.
Başlangıç Hükümlerine Bağlı
→ İlk kez 1961 Anayasası ile düzenlendi.
Cumhuriyetçilik → İlk kez 1937 değişikliği ile düzenlendi.
Demokratik Devlet →İlk kez 1961 Anayasası ile düzenlendi.
• Türkiye Devleti, ülkesi ve milletiyle bölünmez bir bütündür. → Üniter devlet anlayışını ifade eder.
3. Madde: Devletin bütün- • Dili Türkçedir.
lüğü, Resmi dili, bayrağı, • Bayrağı, şekli kanununda belirtilen, beyaz ay yıldızlı al bayraktır.
• Milli marşı “İstiklal Marşı”dır.
milli marşı ve başkenti
• Başkenti Ankara’dır.
4. Madde: Değiştirilemez
Hükümler
5. Madde: Devletin temel
amaç ve görevleri
• İlk 3 madde değiştirilemez ve değiştirilmesi dahi teklif edilemez.
• Dikkat:
• Değiştirilemez maddeye yer vaeren ilk anayasa 1924 Anayasasıdır.
• 1924 ve 1961 Anayasalarında yalnızca 1. madde değiştirilemez niteliktedir.
• Devletin temel amaç ve görevleri, Türk milletinin bağımsızlığını ve bütünlüğünü, ülkenin bölünmezliğini, Cumhuriyeti ve demokrasiyi korumak, kişilerin ve toplumun refah, huzur ve mutluluğunu sağlamak; kişinin temel hak ve hürriyetlerini, sosyal hukuk devleti ve adalet ilkeleriyle bağdaşmayacak surette sınırlayan siyasal, ekonomik ve sosyal engelleri
kaldırmaya, insanın maddi ve manevi varlığının gelişmesi için gerekli şartları hazırlamaya çalışmaktır.
Tablolarla KPSS Vatandaşlık
94
Yasaya saygı ilkesi
•
•
Devletin koymuş olduğu kurallara vatandaşların saygı göstermesi hukuk devletinin önemli gereklerinden birisidir.
Bireyler hem yasaları bilmeli hem de yasaya saygı göstermelidir. Kanunları bilmemek mazeret sayılmaz!!!
- OHAL döneminde çıkartılan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine karşı yargı yolu kapalıdır.
- Olağan dönemde çıkartılan Cumhurbaşkanlığı kararnamesine karşı Anayasa Mahkemesine iptal davası açılabilir.
- Dikkat: 2017 anayasa değişikliği öncesinde Cumhurbaşkanının tek başına aldığı kararlara karşı yargı yolu kapalıydı. Cumhurbaşkanının kararlarına karşı yargı yolu 2017 anayasa değişikliği ile açılmıştır.
Dikkat: Cumhurbaşkanı kararlarına karşı Danıştay’a iptal davası açılması mümkündür.
- Hakimler ve Savcılar Kurulu Kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır.
- Bu kuralın tek istisnası: HSK’nın meslekten çıkarma kararlarına karşı yargı yolu açıktır!
- Bu düzenleme 2010 anayasa değişikliği ile yapılmıştır.
İDARENİN YARGI
YOLU KAPALI
İŞLEMLER
- Yüksek Askerî Şüranın
→ terfi işlemleri ile
→ kadrosuzluk nedeniyle emekliye ayırma kararlarına karşı yargı yolu kapalıdır.
- Dikkat: YAŞ’ın kararlarına kural olarak yargı yolu açıktır. Sadece terfi işlemleri ile kadrosuzluk nedeniyle emekliye
ayırma kararlarına yargı yolu kapalıdır.
- Bu düzenleme 2010 anayasa değişikliği ile yapılmıştır.
- Yüksek Hakem Kurulu kararları kesindir.
- Grev ve lokavtın yasaklandığı hallerde veya ertelendiği durumlarda ertelemenin sonunda, uyuşmazlık Yüksek
Hakem Kurulunca çözülür.
- Kamu Görevlileri Hakem Kurulu Kararları kararları kesindir.
- Toplu sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde taraflar Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna
başvurabilir.
- Spor Federasyonu Tahkim Kurulu Kararları kesindir.
- Spor federasyonlarının spor faaliyetlerinin yönetimine ve disiplinine ilişkin kararlarına karşı ancak zorunlu
tahkim yoluna başvurulabilir
- Türk Silahlı Kuvvetlerinin disiplin cezalarına karşı yargı yolu kapalıdır.
- Usulüne göre yürürlüğe girmiş milletlerarası andlaşmalara karşı yargı yolu kapalıdır.
- Anayasa Mahkemesine iptal gerekçesi ile dava açılamaz.
Ders Notları
125
ARA SEÇİMLER
Tanım: TBMM üyelerinden boşalma olması halinde yapılan seçimdir.
Dikkat: Seçimler sadece boşalan ilde veya seçim bölgesinde yapılır.
@ Önemli kural: Ara seçimler kural olarak, bir yasama döneminde bir defa yapılır.
@ Önemli kural: Kural olarak genel seçimlere 1 yıl kala ara seçim yapılamaz.
Dikkat: Yukarıdaki 2 kurala bağlı olmaksızın, bir il veya seçim çevresinde hiç milletvekili kalmazsa ara seçim yapılır.
a) Milletvekili sayısının % 5’inden az üyelik bo-
b) Milletvekili sayısının % 5’inden fazla
şalırsa
üyelik boşalırsa
@
30’dan az üyelik
@
@
@
TBMM’nin isteğine bağlıdır.
bağlıdır
@
Ara seçim yapılıp yapılmayacağına Meclis ka@
rar verir.
@
Genel seçimden itibaren 30 ay geçmiş olma@
lı
@
Sonraki genel seçime 1 yıl kala yapılamaz.
@
Ara seçim geriye kalan 18 aylık sürede ya-
c) Bir il/seçim çevresinde hiç milletvekili kalmazsa
30 ve daha fazla üyelik
@
Zorunlu şekilde ara seçim yapılır.
Bu durumda seçim yapılması zo-
@
Karar alınmasına gerek yoktur.
runludur.
@
Boşalmayı takip eden 90. günü iz-
TBMM, 3 ay içinde ara seçim ka-
leyen ilk Pazar günü ara seçim
rarı verir.
yapılır.
Genel seçime 1 yıl kala yapılmaz.
pılır.
4 yıl yapılabilir
İlk 30 ay
18 aylı sürede
1 yıl kala
yapılamaz
yapılabilir.
yapılamaz!
1 yıl kala yapılamaz!
Tablolarla KPSS Vatandaşlık
134
Siyasi Parti Grupları
Dikkat: Siyasi partiler, en az 30 kişi tarafından kurulan kişi topluluğu olan tüzel kişilerdir.
Dikkat: Siyasi parti grupları ise, en az 20 milletvekili tarafından kurulabilir. Meclis’te en az 20 milletvekili bulunan siyasi partiler siyasi
parti grubu kurma hakkına sahiptir.
Dikkat: İçtüzük hükümleri, siyasi parti gruplarının, Meclisin bütün faaliyetlerine üye sayısı oranında katılmalarını sağlayacak yolda düzenlenir.
Dikkat: 1961 Anayasasında siyasi parti grubu kurulabilmesi için en az 10 milletvekili gerekmekteydi.
Siyasi Parti Gruplarına Tanınan Yetkiler
→ Cumhurbaşkanlığına aday göstermek
→ Genel görüşme isteme
→ Meclis araştırması isteme
→ Kapalı oturum isteme
→ Meclis çalışmalarına ve komisyonlarına üye sayıları
oranında katılırlar.
Yapamayacakları İşlemler
→ TBMM Başkanlığına aday gösteremez.
→ Meclis soruşturması hakkında görüşme yapamaz ve karar alamazlar.(İçtüzükte getirilmiş bir sınırlama)
→ Yasama dokunulmazlığı hakkında görüşme yapamaz ve karar alamazlar.
→ Kişisel Verilerin Korunması Kurulu ile RTÜK üye seçimine ilişkin görüşme yapamaz
ve karar alamaz.(İçtüzükte getirilmiş bir sınırlama)
TBMM’nin Görevleri
Yasama Görevleri
Yürütmeye Yönelik Görevler
Kanun çıkarmak
Cumhurbaşkanı yardımcıları ve ba-
Anayasa değişikliği yapmak
kanları denetlemek
Bütçe/ Kesin Hesap Kanunu çıkarmak
Para basılmasına karar vermek
Genel ve özel af ilanına karar vermek
Milletlerarası andlaşmaların onaylanmasını uygun bulmak
Savaş ilanına karar vermek
OHAL’in onaylanması/uzatma
TSK’nın yurtdışına gönderilmesi
(Tezkere)
Seçim Görevleri
Meclis Başkanı seçmek
Kamu Baş Denetçişi seçmek
AYM’ye üye seçmek
Sayıştay Başkan ve üyelerini seçmek
RTÜK üyelerini seçmek
HSK'ya üye seçmek
Ders Notları
139
Teklif
TBMM Başkanlığına
ANAYASA DEĞİŞİKLİKLERİ YAPIM
SÜRECİ
En az üye tamsayısının 1/3 milletvekili (200 MV)
Anayasa komisyonu
İvedikle görüşülemez.
2 defa görüşülür.
Genel Kurul
İki görüşme arasında en az 48 saat olmalı.
Oylama
En az 3/5 çoğunluk (360 MV) ile kabul edilir.
Serinleme Süresi
Gizli oylama yapılır.
3/5 ≤ x < 2/3
CB (15 gün içinde)
Kabul ederse zorunlu halkoyuna sunulmak
üzere Resmi Gazere’de yayımlar.
Meclise geri gönderebilir.
x ≥ 2/3
CB (15 gün içinde)
Meclise geri gönderebilir.
Meclis en az 3/5 çoğunluk ile aynen kabul ederse CB tekrar meclise geri gönderemez.
"3/5 ≤ x < 2/3" aralığındaysa zorunlu olarak halkoylamasına sunar.
Eğer 2/3 dahil ve daha fazla üye tarafından kabul edilirse, isterse halk oylamasına
sunar isterse doğrudan kabul edip Resmi Gazete'de yayımlar.
Referandum, RG’de yayımdan itibaren 60. günü izleyen ilk pazar yapılır.
Kabul
Cumhurbaşkanı isterse halkoylamasına sunabilir. Buradaki
halkoylaması ihtiyaridir, yani
tamamen
Cumhurbaşkanının
isteğine bağlıdır.
Ders Notları
147
CB Yardımcılarının ve Bakanların
Meclis
(görevleriyle ilgili
Soruşturması
suçlardan)
Süreci
* cezai sorumluluklarının araştırılmasıdır.
Komisyon süresinde bitiremezse
1 aylık
yeni ve kesin bir süre
verilir.
Hazırlanan
Teklif yeter sayısı
Verilen önerge
en geç 1 ay içinde
En az ÜTS salt çoğunluğu ile
görüşülür.
Komisyon
hazırladığı raporu
Soruşturma açılırsa
2 ay içinde
15 üyeden oluşan
Meclis Başkanlığına
bir komisyon kurulur.
Soruşturma açılması için ÜTS 3/5 çoğunluğu ile karar alınmalı
sunmalı.
rapor,
Başkanlığa verildiği tarihten itibaren;
10 gün içinde dağıtılır,
10 gün içinde görüşülür.
Yüce Divana
sevk oylamasında
Yüce Divan yargılaması:
ÜTS 2/3 çoğunluğu
3 ay içerisinde tamamlanır
Seçilmeye engel bir suç-
3 ay ek süre verilebilir!!!
tan mahkûm edilmeli
Görevin sona ermesi
için
aranır..
Ders Notları
159
Üyeler
Askerler:
Siviller:
Üye Bakanların Şifresi → İDAM
MİLLİ GÜVENLİK
KURULU (MGK)
* Cumhurbaşkanı
* İçişleri Bakanı
* Cumhurbaşkanı Yardımcıları
* Dışişleri Bakanı
A
* Adalet
Bakanı
* Genelkurmay Başkanı
* Kara/Hava/Deniz Kuvvetleri Komutanları
→ Dikkat: 2017 değişikliği ile "Jandarma Genel
Komutanı" çıkartılmıştır.
* Milli Savunma Bakanı
Özellikleri
* Milli güvenlik siyasetiyle ilgili → tavsiye niteliğinde kararlar verir.
* 1961 Anayasası ile kurulmuştur.
* Başkanı → Cumhurbaşkanıdır.
* Cumhurbaşkanı yoksa → Cumhurbaşkanı yardımcısı vekalet eder.
* 2 ayda bir toplanır (2001 değişikliği ile)
* Olağanüstü toplantıya çağırma yetkisi → Cumhurbaşkanına aittir.
* Gündemini → Cumhurbaşkanı belirler. (Cumhurbaşkanı yardımcıları ve Genelkurmay Başkanının önerileri dikkate alarak)
→ Dikkat: Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri, toplantıya katılır, fakat MGK üyesi değildir.
* MGK Genel Sekreterliğinin teşkilatı ve görevleri Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenlenir.
* MGK Genel Sekreterliği Cumhurbaşkanlığına bağlıdır.
Ders Notları
167
HAKİM VE SAVCILAR KURULU
→ İlk defa 1982 Anayasası ile düzenlenmiştir.
→ 2017 değişikliği öncesinde adı Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulu idi.
→ HSK bir mahkeme değil, bir yargısal kuruluştur!
13 ÜYE
→ Kurulun Başkanı: Adalet Bakanıdır.
→ Kurulun Doğal Üyesi: Adalet Bakanlığı İlgili Yardımcısı (Anayasaya göre → müsteşarı)
TBMM TARAFINDAN SEÇİLEN ÜYELER (7 ÜYE)
CB TARAFINDAN SEÇİLEN ÜYELER (4 ÜYE)
3 üyesi
1 üyesi
3 üyesi
Adli yargı hâkim ve savcıları
İdari yargı hâkim ve savcıları
Yargıtay üyeleri arasından
arasından
arasından
TBMM'de HSK Üye
Seçim Süreci
1. Tur:
Üye tam sayısının 2/3 çoğunluğu
(En az 400 Milletvekili)
sonuçlanmazsa →
→ TBMM, Karma Komisyon tarafından belirlenen adaylar arasından her bir
üye için, ayrı ayrı gizli oyla seçim yapar.
3 üyesi
1 üyesi
Danıştay üyeleri arasından
Öğretim Üyeleri ile
Avukatlar arasından
→ Seçim süreci, üyelerin göre süresinin dolmasından önceki 30 gün içinde tamamlanır.
→ Üyeler 4 yıl için seçilir. Süresi biten üyeler bir
kez daha seçilebilir.
2. Tur:
Üye tam sayısının 3/5 çoğunluğu
3. Tur:
(En az 360 Milletvekili)
sonuçlanmazsa →
En çok oy alan iki aday arasında AD ÇEKME USULÜ İLE
Tablolarla KPSS Vatandaşlık
190
TÜRKİYE'NİN İDARİ TEŞKİLAT YAPISI
Merkezden Yönetim
Başkent Teşkilatı
Yerinden Yönetim
Taşra Teşkilatı
Yerel Yerinden Yönetimler
Devlet Tüzel Kişisi
Hizmet Yerinden Yönetimler
Kamu Tüzel Kişisi
- İdarenin kuruluş ve görevleri, merkezden yönetim ve yerinden yönetim esaslarına dayanır.
- Merkezden yönetim birimleri, ülkenin tek elden yönetilmesini sağlayan ve ülkenin yönetilmesi ile ilgili esas kararları alan ve
uygulayan birimlerdir. Ülkenin yönetimi ve kamu hizmetlerine ilişkin asıl kararlar bu birimler tarafından alınır ve uygulanır.
- Başkent teşkilatında yer alan birimler, ülkenin yönetilmesi ile ilgili asıl kararları alır.
→ Örneğin: Cumhurbaşkanı ya da Bakanlıklar ülke yönetimi ve kamu hizmetleri ile ilgili önemli kararlar alırlar.
- Taşra teşkilatında yer alan birimler ise, başkentin almış olduğu kararları uygulayan birimlerdir.
→ Örneğin: Milli Eğitim Bakanlığının aldığı kararı, Ağrı ilinde Vali ve valinin emrinde çalışan İl Milli Eğitim müdürü uygular.
ÖNEMLİ
BİLGİLER
- Yerinden yönetim kuruluşları ise, yerel ortak ihtiyaçlar konusunda ve uzmanlık gerektiren konularda kamu hizmetlerinin götürülmesi için oluşturulmuş özel bütçeye, mali özerkliğe ve ayrı kamu tüzel kişiliğine sahip olan birimlerdir.
- Yerel yerinden yönetim kuruluşları, mahalli müşterek ihtiyaçların karşılanması için oluşturulan birimlerdir.
→ Örneğin: Belediyeler, belde halkının ulaşım, su, park, yol, çöplerin toplanması vb. ortak ihtiyaçlarını karşılamak için oluşturulmuş yerel yerinden yönetim kuruluşlarıdır.
- Hizmet yerinden yönetim kuruluşları, uzmanlık gerektiren konularda hizmet sunmak amacıyla oluşturulmuş ayrı kamu tüzel
kişiliğine sahip birimlerdir.
→ Örneğin: Üniversiteler, eğitim alanında uzmanlaşmayı sağlamaya yönelik hizmet sunan bir hizmet yerinden yönetim kuruluşudur.
Dikkat: Merkezden yönetim birimleri, genel idarenin içerisinde yer alırlar ve kural olarak hepsi devlet tüzel kişiliğine sahiptirler.
Yani bu birimlerin hepsi kararlarını devlet tüzel kişiliği adına alırlar.
Dikkat: Yerinden yönetim kuruluşları ise hizmet götürme amacıyla kurulduğu ve özel bütçe ve mali özerkliği sahip olduğu için,
bütün yerinden yönetim kuruluşlarının ayrı birer kamu tüzel kişiliği vardır.
Ders Notları
201
YERİNDEN YÖNETİM
→ Mahalli idareler; il, belediye veya köy halkının mahalli müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulur.
Dikkat: Burada bahsedilen il özel idaresidir.
Dikkat: Mahalle, bir yerel yerinden yönetim kuruluşu değildir. Mahallelerin, kamu tüzel kişiliği yoktur.
→ Mahalli idarelerin kuruluş usulü ve görevleri ile yetkileri, yerinden yönetim ilkesine uygun olarak kanunla düzenlenir.
→ Mahalli idarelerin karar organları halk tarafından seçilerek oluşturulur.
Dikkat: Mahalli idarelerin organı olan Meclisler, en üst karar organıdır ve kural olarak halk tarafından seçilirler.
Örneğin: İl Genel Meclisi, Belediye Meclisi ve İhtiyar Heyeti en üst karar organıdır ve üyeleri halk tarafından seçilir.
Dikkat: Mahalli idarelerin karar organı olan Meclislerin başındaki kişiler, yürütme organıdır.
Örneğin: Vali, Belediye Başkanı ve Muhtar yürütme organıdır. Vali, haricindeki yürütme organları halk tarafından seçilir.
Dikkat: Mahalli idarelerin organı olan encümenler, danışma organı ve ikincil karar organıdır.
Örneğin: İl Daimi Encümeni ve Belediye Encümeni, danışma ve ikincil karar organıdır. Üyeleri halk tarafından seçilmez!
→ Mahalli idareler, özel bütçeli ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişileridir.
→ Mahalli idarelerin seçimleri, 5 yılda bir yapılır.
→ Kanun, büyük yerleşim merkezleri için özel yönetim biçimleri getirebilir.
Dikkat: Bu amaçla büyükşehir belediyeleri kurulmuştur. Kanunla kurulan Büyükşehir Belediyeleri Anayasada düzenlenmez.
→ Mahalli idarelerin belirli kamu hizmetlerinin görülmesi amacı ile, kendi aralarında Cumhurbaşkanının izni ile birlik kurmaları mümkündür.
Örneğin: Marmara Belediyeler Birliği, özellikle çevresel konularda faaliyet gösteren bir mahalli birliktir.
1- Yerel Yerinden Yönetimler (Mahalli İdareler)
3. Belediye (En az
2. Büyükşehir Belediye-
İl Özel İdaresi
• Vali
İl Genel Meclisi
•
İl Encümeni
• Büyükşehir Belediye
Başkanı
•
Büyükşehir Belediye Meclisi
•
Büyükşehir Encümeni
4. Köy (150-2000 kişi)
5.000 kişi)
si (En az 750.000 kişi)
•
2- Hizmet Yerinden Yönetimler
• Belediye Başkanı
•
Belediye Meclisi
•
Belediye Encümeni
• Muhtar
•
İhtiyar Heyeti
•
Köy Derneği
Ders Notları
211
Merkezden/ Yerinden Yönetim İlkelerinin Karşılaştırılması
Merkezden Yönetim İlkesi
Yararları
→ Tek elden güçlü bir yönetim
sağlar.
→ Hizmetler daha akılcı/planlı yürütülür. Eşit/tek tip biçimde uygulanabilir.
→ Harcamalar daha düşüktür.
→ Mali denetim kolay
→ Partizanca uygulamalar daha azdır.
Yerinden Yönetim İlkesi
Sakıncaları
Yararları
→ Bürokrasi ve kırtasiyeciliğe
yol açar.
→ Hizmetlerin gecikmesine yol açar.
→ Demokratik ilkelere uygun değildir.
→ Yöresel ihtiyaçlar karşılanmaz.
→ Kırtasiyeciliği ve bürokrasiyi azaltır.
→ Daha hızlı hizmet sunulur.
→ Demokratik ilkelere uygundur.
→ Yöresel ihtiyaçlara uygun
bir hizmet sağlar.
Sakıncaları
→ Üniter devletlerde ülke birliği açısından tehdit oluşturabilmektedir.
→ Hizmetler yeknesak değildir.
→ Kaynaklar israf edilebilir.
→ Mali denetim zordur.
→ Partizanca uygulamalar ortaya
çıkarır.
Türkiye'nin İdari Teşkilat Yapısı
Yerinden Yönetim
Merkezden Yönetim
Başkent Teşkilatı
Yerel Yerinden Yönetimler
Taşra Teşkilatı
Hizmet Yerinden Yönetimler
İdari Vesayet
Hiyerarşi İlişkisi
Dikkat: Bütün merkezden yönetim birimleri arasında hiyerarşi ilişkisi vardır.
Örneğin: Cumhurbaşkanı ile Bakan/Cumhurbaşkanı
yardımcıları/Vali/Kaymakam gibi birimler arasında idari
hiyerarşi vardır.
Vesayet İlişkisi
Dikkat: Kanunda gösterilen hallerde 2 farklı kamu tüzel kişisi arasında vesayet ilişkisi vardır.
Örneğin: Büyükşehir Belediyesi ile Belediye arasında vesayet ilişkisi
vardır.
Dikkat: Merkezden yönetim ile yerinden yönetim birimleri arasında
bütünlük bir “vesayet ilkesi” gereğince sağlanır.
Örneğin: İçişleri Bakanı ile Belediye Başkanı arasındaki ilişki.
MURAT EĞİTİM KURUMLARI
ANAYASA HUKUKU DENEME
SINAVI
1- Bir ülkede devlet başkanı doğrudan halk tarafından
seçilmekte ve yürütme organı sadece bu başkandan
oluşuyor ise, söz konusu ülkede hangi hükümet sisteminin uygulandığı söylenebilir?
A) Parlamenter sistem
B) Meclis hükümeti sistemi
C) Başkanlık sistemi
D) Mutlak monarşi
E) Meşruti monarşi
2- Genel oy ilkesi ilk olarak hangi tarihte
benimsenmiştir?
A) 1924
B) 1930
C) 1934
D) 1946
E) 1950
3- I. Yasama yorumu ilk kez kullanılmıştır.
II. Başkent Ankara olarak ilan edilmiştir.
III. Değiştirilmez hükümlere ilk kez yer vermiştir.
IV. Yumuşak ve çerçeve bir anayasadır.
Yukardaki ifadelerden hangileri 1924 Anayasasının
özellikleri içinde yer alır?
A) Yalnız I
B) Yalnız III
C) I ve III
D) II ve III
E) I,II ve III
4- Aşağıdakilerden hangisi 1961 Anayasası ile öngörülmüş olan yeniliklerden biri değildir?
A) İlk kez parlamenter sistem benimsenmiş
B) İlk kez hukuk devleti ilkesi benimsenmiş
C) İlk kez anayasa yargısı benimsenmiş
D) İlk kez grev, sendika ve toplu iş sözleşmesi
yapma hakkı getirildi.
E) Hürriyet-otorite dengesinde otorite üstün
tutulmuştur.
5- Devlet yönetiminde millî egemenliği, millî iradeyi ve
özgür seçimi esas kabul eden ilke aşağıdakilerden
hangisidir?
A) Cumhuriyetçilik
B) Milliyetçilik
C) Halkçılık
D) Devletçilik
E) Laiklik
6- 1982 Anayasasına göre üst kademe kamu
yöneticilerinin atanmasına ilişkin usul ve esaslar
aşağıdakilerden hangisi ile düzenlenir?
A) Kanun ile
B) Yönetmelik ile
C) Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile
D) Kanun hükmünde kararname ile
E) Anayasa ile
7- Aşağıdaki eşleştirmelerden hangisi yanlıştır?
A) 1876 Anayasası-Mutlak monarşi
B) 1921 Anayasası-Meclis Hükümet Sistemi
C) 1924 Anayasası-Karma Hükümet Sistemi
D) 1961 Anayasası-Parlamenter Hükümet Sistemi
E) 1982 Anayasası-Cumhurbaşkanlığı Hükümet
Sistemi
8- Yüksek Seçim Kurulu ne zaman kurulmuştur?
A) 1924
B) 1934
C) 1946
D) 1950
E) 1961
9- Aşağıdakilerden hangisi 1961 Anayasası ile öngörülmüş olan yeniliklerden biri değildir?
A) Tabii hâkim ilkesi benimsenmiştir.
B) Milli devlet ilkesi benimsenmiştir.
C) İlk kez anayasanın başlangıç hükümleri kabul
edilmiştir.
D) İlk kez bir anayasa halkoylamasına sunulmuştur.
E) İlk kez kamulaştırma kavramı anayasaya
girmiştir.
10- Aşağıdakilerden hangisi kişinin kamu haklarından
birisi değildir?
A) Seçme ve seçilme hakkı
B) Kişilik hakları
C) Kıyılardan yararlanma hakkı
D) İspat hakkı
E) Yaşam hakkı
11- Aşağıdakilerden hangisi 1982 Anayasasının
özelliklerinden biri değildir?
A) Bir geçiş dönemi öngörmüştür
B) Siyasi mekanizmadaki tıkanıklıkları giderici
önlemler almıştır.
C) Halkı siyasetten uzaklaştırmak amaçlanmıştır.
D) Yürütmede cumhurbaşkanı güçlendirilmiştir.
E) Otorite – hürriyet dengesinde hürriyetin ağırlığı
artmıştır.
12- 1982 Anayasası’nın oluşum sürecinde kurulan
kurucu iktidarın sivil kanadında aşağıdakilerden
hangisine hiçbir suretle yer verilmemiştir?
A) Sendika temsilcileri
B) Siyasi parti temsilcileri
C) Sivil toplum örgütlerinin temsilcileri
D) Yargı organı temsilcileri
E) Üniversite temsilcileri
13- Aşağıdakilerden hangisi 1982 Anayasası ile
öngörülmüş olan yeniliklerden biridir?
A) Kuvvetler ayrılığı
B) Parlamenter hükümet sisteminin uygulanması
C) Anayasa
mahkemesinin
kurulmasıyla
anayasanın üstünlüğü ilkesinin kabulü
D) Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi
E) Bakanların milletvekili olmaması
14- Aşağıdakilerden anayasalarımızdan hangisi çift
meclisli sistemi benimsemiştir?
A) 1876-1961 Anayasaları
B) 1961-1982 Anayasaları
C) 1924-1982 Anayasaları
D) 1924-1961 Anayasaları
E) 1876-1921 Anayasaları
15- Aşağıdakilerden hangisi parlamenter sistemin
temel özelliklerinden biri değildir?
A) Devlet
başkanının
siyasal
bakımdan
sorumsuzluğu
B) Yasama organının hükümeti güvensizlik oyuyla
düşürebilmesi
C) Yürütme organının yasama meclisini yenileme
yetkisine sahip olması
D) Cumhurbaşkanının halk tarafından seçilmesi
E) Başbakanın milletvekili olma zorunluluğunu
olması
16- Yasama yetkisinin asliliği ne demektir?
A) Yasama organının herhangi bir konuyu en ince
ayrıntısına kadar kanunla düzenleyebilmesi
1
MURAT EĞİTİM KURUMLARI
Yasama organının bir konuyu en genel hatlarıyla
belirleyip,
ayrıntılarının
düzenlenmesini
yürütme organına bırakması
C) Yasama organının sadece, Anayasa’da açıkça
kanunla düzenleneceği belirtilen hususlarda
yasal düzenleme yapabilmesi
D) Yasama organının kaynağını doğrudan
Anayasa’dan aldığı yetkiye dayanarak araya
başka bir yetkilendirme işleminin girmesine
gerek kalmadan herhangi bir konuyu kanunla
düzenleyebilmesi
E) Yasama organının belirli kişilere yönelik kanun
çıkaramaması, bir diğer deyişle çıkarılan
kanunların ülkede yaşayan herkes için
uygulanabilmesi
17- I. Cumhurbaşkanının Yüce Divana sevki
II. Genel ve özel af ilanına karar vermek
III. Anayasa’nın değiştirilmesi hakkındaki teklifleri
kabul etmek
IV. Bir milletvekilinin yasama dokunulmazlığının
kaldırılması
V. Savaş ilanına karar vermek
VI. Olağanüstü hâl ilanının onaylanmasına karar
vermek
1982 Anayasası’na göre, TBMM Genel Kurulunun
yukarıdaki kararlardan hangilerini alabilmesi için
basit değil, nitelikli bir karar yeter sayısı gerekir?
A) Yalnız III
B) I, II ve III
C) II, III ve IV
D) II, V ve VI
E) IV, V ve VI
18- Aşağıdakilerden hangisi 1961 ve 1982
Anayasalarının benzerliklerinden biri değildir?
B)
A) Her iki anayasayı oluşturan meclisin sivil kanadı
seçimle oluşmamıştır.
B) Her iki anayasada halkoyuyla kabul edilmiştir.
C) Her
ikisinde
de
anayasayla
birlikte
cumhurbaşkanı seçimi yapılmıştır.
D) Her iki anayasanın hazırlanması için kurucu
meclis kurulmuştur.
E) Her iki anayasanın hazırlanması için kurulan
kurucu meclisin asker ve sivil kanadı vardır.
19- 1982 Anayasası’na göre, henüz “And içmemiş” bir
milletvekili ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
doğrudur?
A) And içmemiş bir milletvekili kanun teklifinde
bulunabilir.
B) And içmemiş bir milletvekili Meclis
komisyonlarında görev alabilir.
C) And içmemiş bir milletvekili TBMM Genel
Kurulunda
yapılacak
oylamalarda
oy
kullanabilir.
D) And içmemiş bir milletvekili yasama
dokunulmazlığı ayrıcalığından faydalanabilir.
E) And içmemiş bir milletvekili için TBMM’nin
çalışma ve faaliyetlerine katılma açısından
herhangi bir kısıtlama yoktur.
20- 1982 Anayasası’na göre “ara seçim” ne demektir?
A) TBMM’nin, dönemin bitmesini beklemeden
yapılmasına karar verdiği erken seçim
B) Cumhurbaşkanının, TBMM’nin seçimlerinin
yenilenmesine karar vermesi üzerine yapılan
seçim
C) TBMM’nin, komisyonları oluşturmak üzere
yapılmasına karar verdiği seçim
D) Yerel yönetimler için 5 yılda bir yapılması
gereken seçim
E) TBMM’de herhangi bir nedenle boşalan
milletvekillikleri için yapılan seçim
21- 1982 Anayasası’na göre, TBMM aşağıdakilerden
hangisini bir parlamento kararıyla gerçekleştirir?
A) Genel ve özel af ilanına karar vermek
B) Para basılmasına karar vermek
C) Bir bakanın Yüce Divana sevkine karar vermek
D) Milletlerarası antlaşmaların onaylanmasını
uygun bulmak
E) Milletvekillerinin ödenek ve yolluklarını
belirlemek,
22I- Tutuklular
II. Askerî öğrenciler
III. Yurt dışında çalışan Türk vatandaşları
IV. Silahaltında bulunan er ve erbaşlar
V. Taksirli suçlardan hüküm giyenler hariç ceza
infaz kurumlarında bulunan hükümlüler
1982 Anayasası’na göre, yukarıdakilerden hangileri
seçimlerde oy kullanamaz?
A) I, II ve V
B) I, IV ve V
C) II, III ve IV
D) II, IV ve V
E) III, IV ve V
23- Aşağıdakilerden hangisi hakimlik teminatının
unsurlarından biri değildir?
A) Hakimlerin atanmaları, meslekte ilerlemeleri,
nakil, denetim ve disiplin gibi özlük işlerinin
Hakimler ve Savcılar Kurulu tarafından
yapılması
B) Hakimlerin azlolunamaması
C) Hakimlerin aylık ve ödenek haklarından yoksun
bırakılamaması
D) Hakimlerin anayasada gösterilen yaştan önce
istekleri dışında emekliye sevk edilememesi
E) Hiçbir makamın hakim ve savcılara emir ve
talimat verememesi
24-1982 Anayasasına göre aşağıdakilerden hangisi
anayasa metnine dahil değildir?
A) Başlangıç metni
B) Anayasanın ilk üç maddesi
C) Anayasanın geçici maddeleri
D) Madde kenar başlıklar
E) Anayasanın 150. maddesi
25-Yasama ve yürütme kuvvetlerinin, yasama organında birleşmesiyle oluşan hükümet biçimi aşağıdakiler
den hangisidir?
A) Parlamenter rejim
B) Mutlak monarşi
C) Başkanlık Hükümeti
D) Yarı-başkanlık hükümeti
E) Meclis Hükümeti
26-Türk anayasaları arasında hangisi yumuşak
anayasa olarak nitelendirilmeye uygundur?
A) 1876 Kanuni Esasi
B) 1921 Anayasası
C) 1924 Anayasası
D) 1961 Anayasası
E) 1982 Anayasası
27-Aşağıdaki uygulamalardan hangisi genel oy ilkesine
aykırılık teşkil eder?
A) Temsilcilerin ikinci seçmenler tarafından
seçilmesi
2
MURAT EĞİTİM KURUMLARI
Eğitim seviyesi yüksek seçmenlere iki oy
hakkının verilmesi
C) Oyların sayımının kamuya kapalı olarak
yapılması
D) Oy verme hakkının vergi verme şartına
bağlanması
E) Oyların açık bir şekilde atılması
28-Aşağıdaki işlemlerden hangisine yargı yolu kapalı
değildir?
A) HSK’nın tayin kararları
B) Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararları
C) OHAL döneminde çıkartılan Cumhurbaşkanı
kararları
D) YSK kararları
E) İnkılap kanunları
29-Aşağıdakilerden hangisi bireylerin kişi hak ve
ödevlerinden değildir?
A) Kişi dokunulmazlığı, maddi ve manevi varlığı
B) Zorla çalıştırma yasağı
C) Kişi hürriyeti ve güvenliği
D) Özel hayatın gizliliği ve konut dokunulmazlığı
E) Dinlenme hakkı
30-Aşağıdakilerden hangisi sosyal ve ekonomik hak ve
ödevlerden değildir?
A) Eğitim ve öğretim hakkı
B) Kıyılardan yararlanma hakkı
C) Toprak mülkiyeti
D) Toplantı ve gösteri yürüyüş hakkı
E) Devletleştirme ve özelleştirme
31- 1982 Anayasası’na göre, Meclis Başkanlık Divanı
ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Meclis Başkanı, siyasi parti grup başkanları,
Danışma Kurulu ve komisyonlardan oluşur.
B) Başkanlık Divanı için bir yasama döneminde iki
defa seçim yapılır.
C) Siyasi parti grupları başkanlık için aday
gösteremezler.
D) Meclis Başkanı, Meclis üyeleri içinden seçilir.
E) Meclisteki siyasi parti gruplarının üye sayısı
oranında Divana katılmalarını sağlayacak
şekilde kurulur.
32-Aşağıdakilerden hangisi Hukuk Devleti İlkesinin
gereklerinden biri sayılamaz?
A) Temel hak ve özgürlüklerin güvenceye alınması
B) Yargı bağımsızlığının sağlanması
C) Vergi adaleti sağlanması
D) İdarenin mali sorumluluğu
E) Anayasal üstünlüğün sağlanması
33- Aşağıdakilerden hangisi parlamento kararlarının
yargısal
denetime
tabi
olmaması
kuralının
istisnalarından birisidir?
A) Cumhurbaşkanının yüce divana sevki
B) Savaş ilanı
C) TBMM Başkanını seçmek
D) Meclis soruşturması açmak
E) Dokunulmazlığın kaldırılması kararı
34-1982 Anayasasına göre, aşağıdakilerden hangisi
TBMM’nin görev ve yetkilerinden biri değildir?
A) Anayasada öngörülen nedenlerle olağanüstü hal
ilan etmek
B) Genel ve özel af ilanına karar vermek
C) Savaş ilanına karar vermek
D) RTÜK üyelerini seçmek
B)
E)
Bütçe ve kesin hesap kanunu çıkarmak
35-Aşağıdakilerden hangisi parlamento kararı
niteliğinde değildir?
A) Ara seçim kararı
B) Meclis içtüzüğünü değiştirmek
C) Savaş ilan etmek
D) Bütçe kanununa uygunluk denetimi yapmak
E) Kamu baş denetçisini seçmek
36-Aşağıdaki durumların hangisinde milletvekilleri
dokunulmazlıktan faydalanamaz?
A) Hırsızlıktan yargılanırken milletvekili olması
halinde
B) Milletvekili seçildikten sonra terör eylemlerine
katıldığı iddiası
C) Ağır cezayı gerektiren suçüstü hali
D) Milletvekili seçildikten sonra ortaya çıkan
anayasanın 14. maddesindeki suçlara ilişkin
iddialar
E) Ağır cezayı gerektirmeyen bir suçtan suçüstü
yapılması
37-Aşağıdakilerden
hangisi
milletvekilliğinin
kendiliğinden düşme nedenlerinden biri değildir?
A) Mazbatanın iptali
B) Vatandaşlıktan çıkarılma
C) Ölüm
D) İstifa
E) Bakan olarak atanma
38-Aşağıdakilerden
hangisi,
cumhurbaşkanı
yardımcısı ya da bakanların görevleriyle ilgili cezai
sorumluluklarının araştırılmasını sağlayan bir
denetim aracıdır?
A) Yazılı Soru
B) Gensoru
C) Genel görüşme
D) Meclis soruşturması
E) Meclis araştırması
39-Aşağıdakilerden hangisi siyasi partilere üye
olabilir?
A) Hakim ve savcılar
B) Silahlı kuvvet mensupları
C) Yükseköğretim öncesi öğrencileri
D) Yükseköğretim elemanları
E) İşçi niteliği taşımayan kamu görevlileri
40-Aşağıdakilerin hangisinin talebi üzerine TBMM
olağanüstü toplantı yapmaz?
A) Doğrudan Cumhurbaşkanının çağrısı üzerine
B) Doğrudan TBMM Başkanının çağrısı üzerine
C) 1/5 TBMM üyesinin talebi ile TBMM Başkanı
tarafından
D) 1/5 oranında Bakanın talebi ile Cumhurbaşkanı
E) Dolaylı olarak 120 milletvekilinin talebi üzerine
Meclis Başkanı
411982
Anayasası’na
göre,
aşağıdaki
mahkûmiyetlerden hangisi affa uğramış olması
durumunda milletvekili seçilmeye engel değildir?
A) Hırsızlık suçundan mahkûmiyet
B) Zimmet suçundan mahkûmiyet
C) Dolanlı iflas suçundan mahkûmiyet
D) Kasten yaralama suçundan mahkûmiyet
E) Terör eylemlerini tahrik ve teşvik suçundan
mahkûmiyet
42-Aşağıdakilerden hangisi Cumhurbaşkanının görev
ve yetkilerinden değildir?
3
MURAT EĞİTİM KURUMLARI
A) Milli Güvenlik Kuruluna başkanlık etmek
B) Anayasa Mahkemesine üye seçmek
C) Devlet Denetleme Kurulu’nun üyelerini ve
Başkanını atamak
D) Kanunların
anayasaya
aykırı
oldukları
gerekçesiyle Anayasa Mahkemesine iptal davası
açmak
E) Belirli kişilerin cezalarını hafifletmek veya
kaldırmak üzere af kanunu teklifi hazırlamak
43-Genelkurmay Başkanı görevlerinden dolayı kime
karşı sorumludur?
A) Cumhurbaşkanı
B) TBMM Başkanı
C) Başbakan
D) Milli Savunma Bakanı
E) TBMM
44-Sayıştay’ın görev ve yetkileriyle ilgili aşağıdaki
ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Genel ve katma bütçeli kuruluşların gelir ve
giderlerini TBMM adına denetler.
B) Hukuk davalarının temyiz merciidir.
C) Yasaların Anayasa’ya uygunluğunu denetler.
D) İdari
eylem
ve
işlemlerden
doğan
uyuşmazlıklara bakar.
E) Hâkim ve savcıların disiplin işlerine bakar
45-Aşağıdakilerden hangisi yönetmelik çıkarmaya
yetkili kurum ve kuruşlardan birisi değildir?
A) Sağlık Bakanlığı
B) Ankara Üniversitesi
C) Cumhurbaşkanı
D) Diyanet İşleri Başkanlığı
E) Yükseköğretim Kurulu
46-1982 Anayasası’na göre, aşağıdakilerden hangisi
Cumhurbaşkanı
yardımcısı
ve
bakanların
özelliklerinden biri değildir?
A) CB yardımcıları Milli Güvenlik Kuruluna
üyedir.
B) Bakanlar göreve başlarken and içmek
zorundadır.
C) Cumhurbaşkanı bakanların görevlerine istediği
zaman son verebilir.
D) Cumhurbaşkanı
yardımcıları
yönetmelik
çıkartabilir.
E) Bakanlar
Cumhurbaşkanına
karşı
sorumludurlar.
47-1982 Anayasasına göre Anayasa Mahkemesi
aşağıdakilerden hangisini görevleriyle ilgili suçlardan
dolayı Yüce Divan sıfatıyla yargılayamaz?
A) Adalet Bakanı Müsteşarı
B) Yargıtay Başkanı ve üyeleri
C) Danıştay Başkanı ve üyeleri
D) Sayıştay üyeleri
E) Jandarma Genel Komutanı
48-Aşağıdakilerden hangisi 1982 Anayasası’nda Yargı
Bölümünde düzenlenen mahkemelerden birisi
değildir?
A) Danıştay
B) Askeri Yargıtay
C) Anayasa Mahkemesi
D) Yargıtay
E) Uyuşmazlık Mahkemesi
49-1982 Anayasası’na göre, Hâkim ve Savcılar Kurulu
ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) Kurul’un 13 üyesi vardır ve 2 daire halinde
çalışır.
Kurul üyeleri 4 yıl için seçilir.
Süresi biten üyelerin yeniden seçilebilir.
Kurul Başkanı dairelerin çalışmasına katılamaz.
Kurul üyesi seçimleri, üyelerin görev süresinin
dolmasından önceki 15 gün içinde yapılır.
50- Cumhurbaşkanı aşağıdakilerden hangisiyle ilgili
Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile düzenleme
yapabilir?
A) Kişisel haklar
B) Siyasi haklar
C) Sosyal ve ekonomik hakların sınırlandırılması
D) Temel hak ve ödevler
E) Sosyal ve ekonomik hakların genişletilmesi
51- Aşağıdakilerden hangisi Bakan olmak için karşılanması gereken koşullardan biridir?
A) Bir siyasal partiye üye olmak
B) Yükseköğrenim yapmış olmak
C) Milletvekili seçilme yeterliliğine sahip olmak
D) Milletvekili olmak
E) En az 40 yaşında olmak
52- 1982 Anayasası’na göre, başkomutanlık ile ilgili
aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur?
A) Başkomutanlık, Milli Savunma Bakanı
tarafından temsil olunur.
B) Başkomutanlık, Milli Güvenlik Kurulu’nun
manevi varlığından ayrılamaz ve Başbakan
tarafından temsil olunur.
C) Başkomutanlık, TBMM’nin manevi varlığından
ayrılamaz ve Cumhurbaşkanı tarafından temsil
olunur.
D) Başkomutanlık, Türk Milletinin manevi
varlığından ayrılamaz ve TBMM Başkanı
tarafından temsil olunur.
E) Başkomutanlık, Türk Silahlı Kuvvetlerinin
manevi varlığından ayrılamaz ve en kıdemli
orgeneral tarafından temsil olunur
53I. OHAL ilan edilen bölgelerde kolluk yetkileri
sivil makamlardadır.
II. OHAL döneminde idare yargı denetiminden
muaf tutulmuştur.
III. OHAL en fazla altı aylığına ilan edilir ve süre
bitiminde Cumhurbaşkanı tarafından en fazla
dört aylığına uzatılabilir.
IV. Savaş durumlarında Cumhurbaşkanı
Sıkıyönetim ilan etme yetkisine sahiptir.
Yukarıda verilen bilgilerden hangisi ya da hangileri
doğrudur?
A) Yalnızca I
B) II - III
C) I - III
D) I - IV
E) II - IV
54- 1982 Anayasası’na göre, Cumhurbaşkanı seçimi
usulü ile ilgili aşağıdaki ifadelerden hangisi
yanlıştır?
A) Genel oyla yapılacak seçimin ilk oylamasında
geçerli oyların salt çoğunluğunu alan aday
seçilmiş sayılır.
B) İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan
adaylardan birinin seçilme yeterliliğini
kaybetmesi halinde ikinci oylama, boşalan
adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame
edilmesi suretiyle yapılır.
B)
C)
D)
E)
4
MURAT EĞİTİM KURUMLARI
Görev süresinin dolması sebebiyle seçim
yapılması halinde, sürenin dolmasından önceki
60 gün içinde seçim tamamlanır.
D) Cumhurbaşkanlığı seçiminde ikinci tura tek
aday kalırsa seçim referandum şeklinde
yapılmak zorundadır.
E) Cumhurbaşkanı göreve başlayıncaya kadar,
görev süresi dolan Cumhurbaşkanın görevi
devam eder.
55- 1982 Anayasası’na göre, yasama dokunulmazlığı ile
ilgi aşağıdaki ifadelerden hangisi yanlıştır?
A) TBMM, milletvekilinin dokunulmazlığını genel
toplantı ve karar yeter sayısı ile kaldırabilir.
B) Milletvekili hakkında seçimden önce veya sonra
verilmiş bir ceza hükmünün yerine getirilmesi,
milletvekilliği sıfatının sona ermesine bağlıdır.
C) Meclisteki siyasi parti grupları yasama
dokunulmazlığı ile ilgili görüşme yapamaz.
D) Dokunulmazlığın kaldırılması kararına karşı
sadece dokunulmazlığı kaldırılan milletvekili
kararın iptalini isteyebilir.
E) Dokunulmazlığın kaldırılması kararına karşı 7
gün
içinde
Anayasa
Mahkemesine
başvurulabilir.
56-Aşağıdakilerden
hangisi
Cumhurbaşkanının
görevleri arasında yer almaz?
A) TBMM’ye ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında
mesaj vermek
B) Milletlerarası anlaşmaları onaylamak ve
yayımlamak
C) Kesin Hesap Kanun teklifini hazırlamak
D) Olağanüstü hal ilanına karar vermek
E) Silahlı
kuvvetlerin
vatan
savunmasına
hazırlanmasını sağlamak
57- Aşağıdakilerden yargı kuruluşlarından hangisine
Cumhurbaşkanı üye seçmez?
A) Danıştay
B) Yargıtay
C) Hakimler ve Savcılar Kurulu
D) Anayasa Mahkemesi
E) Yargıtay Cumhuriyet Başsavcısı
58- 1982 Anayasası’na göre, milletvekilliğinin düşürülmesine ilişkin Genel Kurul kararının anayasa, kanun
ve içtüzüğe aykırılığı iddiasıyla iptali için Anayasa
Mahkemesine başvurulması durumunda Anayasa
Mahkemesi hangi süre içinde kesin kararını vermelidir?
A) 15 gün
B) 30 gün
C) 45 gün
D) 60 gün
E) 6 ay
59- 1982 Anayasası’na göre, Cumhurbaşkanının
hastalık veya yurt dışına çıkma gibi sebeplerle
geçici olarak görevinden ayrılması hallerine,
Cumhurbaşkanlığına aşağıdakilerden hangisi
vekâlet eder?
A) Başbakan
B) TBMM Başkanı
C) İlgili Devlet Bakanı
D) Cumhurbaşkanının
görevlendirdiği
bir
Cumhurbaşkanı yardımcısı
E) En yaşlı Cumhurbaşkanı yardımcısı
C)
60- Devlet Güvenlik Mahkemeleri ne zaman
anayasamızdan çıkartılmıştır?
A) 1961 Anayasası’nda 1971 yılında yapılan
anayasa değişikliği
B) 1982 Anayasası’nın ilk hâli
C) 1982 Anayasasının 2001 değişikliği ile
D) 1982 Anayasası’nda 2004 değişikliği ile
E) 1982 Anayasası’nda 2017 değişikliği ile
61- Hakimler ve Savcılar Kuruluna Cumhurbaşkanı 3
üyeyi aşağıdakilerden hangisi arasından seçer?
A) Yargıtay Genel Kurulundan
B) Danıştay Genel Kurulundan
C) Adli yargı hakim ve savcıları arasından
D) İdari yargı hakim ve savcıları arasından
E) Öğretim üyeleri ve avukatlar arasından
62- Aşağıdakilerden hangisi Milli Güvenlik Kurulu
üyesidir?
A) Milli İstihbarat Teşkilatı Başkanı
B) Milli Savunma Bakanı
C) Savunma Sanayii Başkanı
D) Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri
E) Jandarma Genel Komutanı
63- Aşağıdakilerden hangisi Cumhurbaşkanlığına
bağlı kuruluşlardan birisi değildir?
A) Milli Saraylar İdaresi Başkanlığı
B) Strateji ve Bütçe Başkanlığı
C) Türkiye Varlık Fonu
D) Cumhurbaşkanlığı Genel Sekreterliği
E) Diyanet İşleri Başkanlığı
64- 1982 Anayasasına göre bireysel başvurulara ilişkin
aşağıdakilerden hangisi yanlıştır?
A) Bir temel hak ve özgürlük ihlali olmalı
B) Bu ihlal bir kamu gücünün kullanılmasından
olabileceği gibi özek hukuk kişilerinin de ihlali
sonucu olabilir.
C) Olağan kanun yollarının tüketilmesi gerekir.
D) Başvurunun kararın öğrenildiği tarihten itibaren
30 gün içinde yapılması gerekir.
E) Bireysel başvurulara bölümler bakar.
65- Anayasa Mahkemesi raportörlerinin AYM üyesi
olarak seçilebilmesi için en az kaç yıl görev yapmış
olması gerekir?
A) 3 yıl
B) 5 yıl
C) 10 yıl
D) 15 yıl
E) 20 yıl
66- Danıştay Kanunu’na göre, Danıştay kaç daireden
oluşmaktadır?
A) 8 dava, 2 idari olmak üzere 10 Daireden
B) 9 dava, 1 idari olmak üzere 10 Daireden
C) 13 dava, 2 idari olmak üzere 15 Daireden
D) 11 dava, 4 idari olmak üzere 15 Daireden
E) 15 dava, 2 idari olmak üzere 17 Daireden
67- 1982 Anayasasına göre Anayasa Mahkemesi Genel
Kurulu Başkanın veya belirleyeceği başkanvekilinin
başkanlığında en az kaç üye ile toplanır?
A) 10 üye
B) 11 üye
C) 12 üye
D) 13 üye
E) 14 üye
68- Sayıştay Başkanı kaç yıllığına seçilir?
A) 2 yıl
B) 4 yıl
C) 5 yıl
D) 6 yıl
E) 12 yıl
5