Uploaded by User6582

fito

advertisement
10 farklı bitki ve bitki çayında, 9 farklı mineral maddenin belirlenen miktarları Tablo 4 ve Tablo 5’te
verilmektedir. Ayrıca bitkide yer alan mineral maddelerin bitki çayına geçme yüzdeleri de Tablo 6’da
gösterilmektedir. Bitkilerin ve bitki çaylarının önemli miktarda mineral madde içerdikleri
gözlemlenmiştir. İncelenen tüm mineral maddeler kümülatif değerlendirildiğinde, mineral madde
içeriği en yüksek olan bitkiler sinameki (4,52 mg/g), ıhlamur (4,55 mg/g) ve ısırgan otu (4,60 mg/g)
iken, 2 g bitkinin infüzyonuyla hazırlanan bitki çayları arasında mineral madde içeriği en yüksek olan
çay çeşidi, sinameki çayı (5,19 mg/200 mL)’dır (p
Sinameki
Cassia acutifolia

Türkçe Adı: Sinameki

İngilizce Adı: Senna

En Sık Bulunduğu Bölgeler ve Genel Özellikleri: Sinameki, Avrupa dışındaki tüm dünya
kıtalarında tropik ve yarı tropik bölgelerde yetişebilen bir bitkidir. Yüzlerce çeşidi bulunan
sinameki bitkisi, ülkemizde de özellikle güney Ege ve Akdeniz bölgelerinde yetişmektedir.
Kullanılabilir kısımlar: Bitkinin medikal amaçlar için en sık yaprak kısmı kullanılmakla beraber, meyve
ve çiçek kısımları da kullanılmaktadır.
İçeriğindeki Bileşenler: Antrasen deriveleri (sennosid A, A1,B,C,D) ve naftasen deriveleri başta olmak
üzere birçok bileşen içermektedir.
Etkileri ve Kullanıldığı Durumlar: Sinameki bitkisinin en belirgin özelliği laksatif etki (kabızlık giderici,
diyare yapıcı etki) göstermesidir. Sinamekinin hem meyve hem de yaprak kısımları laksatif özellik
göstermekle beraber, bitkinin yaprak kısmı laksatif özellik bakımından daha güçlüdür.
Sinameki, bağırsaklarda sıvı salınımını uyararak bağırsak hareketlerini hızlandırır ve sindirim sistemine
karışmış gıdanın bağırsaklardan daha hızlı geçişini sağlar. Sinamekinin laksatif etkisini, bağırsaklardaki
prostoglandinlerin ve serotoninin aktivitelerini değiştirerek de meydana getirdiği sanılmaktadır.
Bu bitkinin laksatif etkisi, genellikle oral kullanımı takiben 8-10 saat sonra başlamaktadır. Bu nedenle
bazı kullanıcılar, sinamekiyi tükettikten sonra laksatif etki birkaç saat içerisinde hemen başlamadığı
için, kullandıkları dozun yeterli olmadığını düşünerek daha fazla sinameki tüketme gibi bir yanılgıya
düşebilirler. Bu konuda kullanıcıların bilgilenerek daha dikkatli olmaları önerilmektedir. Çünkü
sinamekinin fazla kullanımı karın ağrısı, kramplar, şişkinlik, bağırsaklarda gaz birikimi ve aşırı diyare
gibi yan etkiler oluşturarak vücuttaki elektrolit dengesini bozabilmektedir.
Aşırı tüketilen sinameki, tetani (kalsiyum noksanlığından meydana gelen kasılma), potasyum
seviyesinde aşırı düşüş, kardiyovasküler bazı bozukluklar, serumdaki globulin miktarında düşüş ve
kaslarda zayıflık gibi birçok yan etki oluşturabileceğinden dikkatli olunmalıdır.
Sinamekinin çok yüksek dozlarda ve uzun süreli kullanımı sakıncalıdır. Günde 70 gram sinameki
yaprağından hazırlanan 1 litre çayı, 3 yıl boyunca her gün tüketen bir bayanda, karaciğer ve böbrek
yetmezliği görülmüştür.
Bu bağırsak görüntüleme girişimlerinden önce, bitki halk arasında kabızlığın giderilmesinden başka,
laksatif etkisi nedeniyle kolonoskopi gibi detoks amaçlı ve kilo kaybı için de kullanılmaktadır. Sinameki
uygun miktarlarda kullanıldığında, bağırsaklar tarafından çok az emildiğinden, genellikle sistemik bir
etkiye neden olmamaktadır
Etkili Olduğu Durumlar:

Konstipasyon (Kabızlık): Sinameki kısa süreli kabızlığın tedavisi için oldukça etkilidir. Bu bitki
ABD’de yetişkinler ve 2 yaş ve üzeri çocuklar için reçete edilmeyen bir kabızlık ilacı olarak
kullanılmaktadır. Bununla beraber 3-15 yaş arası çocuklarda kabızlığın kısa dönemli
tedavisinde, sinamekiye kıyasla mineral yağlar veya laktuloz daha sık kullanılmaktadır.
Geriatrik hastalarda ise (yaşlı hastalar), laktulozdan ziyade sinameki ve psilyum karışımının
kullanılması daha etkilidir.
Kullanım Şekli ve Dozaj: Sinameki, Amerika’da kabızlığa karşı kullanılan, FDA tarafından onaylanan ve
reçete edilmeyen bir ilaç olarak kullanılmaktadır. Kullanım miktarı ise yaşa göre değişmektedir.
Bitkinin laksatif özelliği temel olarak sennosid adlı maddeden kaynaklanmaktadır. Bu nedenle
sinamekinin bir bileşeni olan sennosid içeren tabletler ABD de satılmaktadır. Aşağıda yaşa göre
değişen sennosid kullanım miktarları belirtilmiştir:

Yetişkinler ve 12 yaşından büyükler için: Günlük ortalama doz 17,2 mg kadardır. Şiddetli
kabızlık durumunda ise tavsiye edilebilen günlük maksimum doz 34,4 mg.dır.

Gebelik sonrası kabızlık için: Günlük doz toplamda 28 mg olacak şekilde 14 mg.lık iki doz
tavsiye edilir.

12 yaşından küçük çocuklar için: Ortalama doz günlük 8,5 mg.dır

Yaşlılar için: Günlük ortalama doz 17 mg’dır
Sinamekiyi kapsül şeklinde almak istemeyenler için, bu bitki çay olarak da demlenerek tüketilebilir.
Bunun için 0,5-2 gram kuru sinameki yaprağının üzerine sıcak su dökerek 10 dk demleyiniz ve süzerek
içiniz. Ancak su sıcak olmasına karşın, kaynama derecesinde olmamalıdır. Bu çayı günde birkaç kez
tüketebilirsiniz.
Bunun haricinde hem sinamekinin laksatif etkisinden yararlanmak istiyorsanız hem de diyareden
kaynaklanan karın ağrısının daha az olmasını istiyorsanız, 0,5-2 gram kuru sinameki yaprağının
üzerine bir bardak soğuk su ekleyerek 10-12 saat boyunca etkin maddelerin suya
geçmesini bekleyiniz. 12 saat sonunda elde ettiğiniz karışımı süzerek içebilirsiniz. Bu şekilde elde
ettiğiniz karışımda bitkiden suya geçen resin miktarı daha az olacağından, klasik sıcak suda demlenen
çaya oranla daha az karın ağrısına neden olacaktır.
Güvenlik ve Yan Etkileri: Sinamekinin medikal amaçlı uygun dozlarda kullanımı güvenli kabul
edilmektedir. Ancak çok yüksek dozlarda ve sürekli kullanımı güvenli değildir. Yüksek dozlarda ve
uzun dönem kullanım sonucunda karaciğer toksisitesi görülebileceği gibi, kişi tuvalete çıkmak için bu
bitkiye bağımlı hale gelebilir. Bu nedenle uygun dozun üzerine çıkılmaması ve uzun süreli
kullanılmaması önerilir.
Sinamekinin uygun dozlarda kullanımı gebelerde, emziren kadınlarda ve çocuklarda da güvenli kabul
edilmiştir.
Diğer Bitkilerle /Gıdalarla / Gıda Takviyeleriyle Etkileşim:

At Kuyruğu: Teorik olarak sinamekinin atkuyruğu adlı bitkiyle beraber kullanılması vücuttaki
potasyum seviyelerini beklenenden daha fazla düşürebileceğinden, potasyum takviyesi
kullanılması gerekebilir.

Meyan kökü: Teorik olarak sinamekinin meyankökü bitkisiyle beraber kullanılması vücuttaki
potasyum seviyelerini beklenenden daha fazla düşürebileceğinden, potasyum takviyesi
kullanılması gerekebilir.

Uyarıcı laksatif bitkiler: Teorik olarak sinamekinin meyankökü bitkisiyle beraber kullanılması
vücuttaki potasyum seviyelerini beklenenden daha fazla düşürebileceğinden, potasyum
takviyesi alınması gerekebilir. Ayrıca sinamekinin bu bitkilerle beraber kullanımı, diyare ve
karın ağrısı şiddetini de arttırabilir. Bahsedilen bitkilerden bazıları: aloe, fo ti, ışgın, kıvırcık
labada, mor süsen vs..
İlaçlarla Etkileşim:
Digoxin: Sinamekinin aşırı kullanımı kandaki potasyum seviyelerini düşüreceğinden, Digoxin gibi
kardiyak glikozidlerin yan etkilerini arttırabilir.
Diüretik İlaçlar: Bilindiği gibi sinamekinin aşırı kullanımı kandaki potasyum seviyelerini
düşürmektedir. Diüretik ilaçlar da idrar yoluyla potasyum atımını gerçekleştirebildiğinden,
sinamekinin bu ilaçlarla beraber kullanımının hipokalemiye neden olabileceği düşünülmektedir. Bu
nedenle sinameki bu ilaçlarla beraber kullanıldığında, dışarıdan potasyum takviyesi alınması önerilir.
Hipokalemi iştahsızlık, halsizlik, mide bulantısı, sinirlilik, kas yorgunluğu, sinirlilik ve vücutta sıvı
birikimi gibi basit sorunların yanında kalp ritm bozuklukları ve sinir iletim bozuklukları gibi çok daha
ciddi sorunlara da yol açabilir.
Hastalıklar veya Durumlarla Etkileşimi:

Elektrolit Bozuklukları ve Potasyum Eksikliği: Sinamekinin aşırı kullanımı mevcut
rahatsızlıkları daha da şiddetlendirebilir.

Diyare ve Vücutta Sıvı Kaybı Durumu: Sinamekinin kullanımı, vücutta dehidrasyon ve (aşırı
sıvı kaybı) diyare gibi durumlarda kontrendikedir (kullanılmamalıdır). Sinameki bahsedilen
durumlarda kullanılırsa mevcut rahatsızlıkları daha da şiddetlendirecektir.

Gastrointestinal Rahatsızlıklar: Sinamekinin kullanımı, karın ağrısı, Crohn hastalığı gibi
enflamasyonlu bağırsak hastalıkları, ülseratif kolit, apandisit, mide enflamasyonları, hemoroid
ve nedeni bilinmeyen karın ağrısı gibi şikayetlerde kontrendikedir (kullanılmamalıdır). Bu bitki
bahsedilen durumlarda kullanılırsa mevcut rahatsızlıkları daha da şiddetlendirebilir.
German Commission E: Alman Komisyon E monografları (German Commission E monografları), 1983
ve 1993 yılları arasında 300 ‘den fazla bitki ve bitkisel karışımın medikal kullanımını, etkilerini ve yan
etkilerini birçok klinik araştırmalar yaparak, objektif ve çok sıkı bilimsel kriterlere göre değerlendirek
yazılmış olan bitkilerle ilgili çok değerli bir bilgi kaynağıdır. Alman komisyon E monografları, Alman
hükümeti tarafından finanse edilen komisyon E’nin titiz çalışmalar sonucu yayımladığı, tüm dünyadaki
herbalistler, eczacılar ve tıp doktorları tarafından ciddiye alınan bir kaynak olarak
değerlendirilmektedir.
Sinamekinin German Commission E tarafından onaylanan kullanım durumları:

Konstipasyon (kabızlık)
Bilimsel Araştırmalar: Sinamekinin laksatif etkisi birçok bilimsel araştırma sayesinde kanıtlanmıştır,
konstipasyonu gidermede oldukça etkilidir.
Ayurveda’da Kullanılan İsmi: Rajavriksha (ağaçların kralı anlamına gelmektedir)
Tadı: Kekremsi
Kullanılan Kısımları: Yapraklar
Enerjetiği: Serinletici
Sindirim Sonrası Etkisi: Acı
Doshalar Üzerindeki Etkileri: Pitta ve Kapha’yı azaltırken, Vata’yı arttırır.
Genel Nitelikleri: Pürgatif (bağırsak boşaltıcı), antihelmintik (bağırsak kurtlarını düşürücü), antipiretik
(ateş düşürücü), alteratif (kanı temizleyici)
Özellikle Etkilediği Organlar: Bağırsaklar, yağ dokusu, plazma
Kullanım Alanları: Bu bitki Ayurvedaya göre kabızlık, enflamatuar cilt rahatsızlıkları, hipertansiyon ve
obezite tedavisinde kullanılır. Sinameki oldukça güçlü bir laksatif olduğundan dikkatli kullanılmalıdır.
Laksatif etkisinin yanı sıra bağırsakların iç yüzeyindeki dokuda tahrişe neden olarak karın ağrısı, mide
bulantısı, sancı veya aşırı diyare gibi yan etkilere de sebep olabilir. Bu nedenle Ayurvedada
sinamekinin, zencefil ve rezene gibi mide koruyucu ve güçlendirici bitkilerle kombine edilerek
kullanılması tavsiye edilir. 4 birim sinamekiye bir birim mide koruyucu özellikli bir bitki eklenerek
oluşturulan karışım, sinamekinin yan etkilerinin azalmasını sağlayabilir.
Sinameki kabızlığa karşı kullanımının yanında, yüksek ateşli hastalıklardan sonra toksinleri temizlemek
veya aşırı yükselmiş Pitta’yı düşürmek için de kullanılmaktadır. Ancak bu bitki, tahriş edici özelliğinden
dolayı enflamasyonlu bağırsak hastalıkları veya enflamasyonun eşlik ettiği durumlar için
kullanılmamalıdır.
Sinameki, ışgın bitkisinin bulunamadığı durumlarda, bu bitkiye alternatif olarak kullanılabilir. Çünkü
ışgın bitkisinin yan etkileri sinamekiye kıyasla çok daha azdır ve bu nedenle sinamekiye tercih
edilir.Güçlü pürgatiflerin (bağırsak boşaltıcı) sürekli kullanımı, bitkisel bile olsalar, tavsiye edilmez.
Çünkü bu bitkiler sürekli kullanıldıklarında bağırsakların iç çeperindeki dokunun yapısını bozabilirler
ve bu bitkilere alışkanlık gelişebilir. Bahsedilen bitkilerin yardımı olmadan tuvalete çıkmak daha da
güçleşebilir ve kabızlık daha da şiddetlenebilir. Bu nedenle kronik konstipasyon, Ayurvedaya göre
nemlendirici bir terapiyle de tedavi edilebilir. Bunun için laksatif özellikli yağlar kullanılabilir.
Çince İsmi: Fan Xie Ye
Genel Nitelikleri: Antibakteriyel, pürgatif (bağırsak boşaltıcı)
Etkilenen Organ Meridyenleri: Kalın bağırsak
Kullanım Alanları: Sinameki Çin tıbbında kabızlık ve karın şişkinliği gibi semptomların eşlik ettiği
bağırsaklardaki ısı sebepli tıkanmaların tedavisinde kullanılır. Çin tıbbına göre sinameki kronik
konstipasyonun görüldüğü durumlarda, gebeler, regl dönemindeki kadınlar ve loğusalar tarafından
aşırı miktarda kullanılmamalıdır. Sinamekinin Çin tıbbına göre günlük kullanım miktarı 3-9 gram
kadardır.
Örnek
Nem (%)
TF
(mg GAE/g)
DPPH
(EC50)
ABTS
(EC50)
Adaçayı
Anason
Çemen
Defne yaprağı
Ihlamur
Melisa
Nane
Sinameki
Reyhan
Rezene
yaprağı
13.05±0.48
9.57±0.80
10.28±0.83
8.86±0.45
7.95±1.25
9.98±1.15
8.94±0.84
10.20±0.19
11.50±0.24
9.24±1.33
21.13±2.20f
3.51±0.48a
3.47±0.41a
17.71±0.81de
20.42±0.65ef
16.89±1.02d
16.37±0.88cd
12.97±1.90bc
9.93±1.35b
3.77±0.54a
8.10±0.65ab
82.13±4.26f
78.26±3.66f
12.96±0.99bc
5.93±0.53a
9.76±0.46ab
8.52±0.15ab
45.55±0.72d
18.52±0.10c
54.31±2.88e
1.54±0.17a
12.08±0.79d
8.52±0.34c
1.03±0.15a
1.05±0.03a
1.90±0.05ab
1.83±0.06ab
2.77±0.02b
2.73±0.17b
7.78±0.70c
CUPRAC
(mg
Troloks/g)
196.01± 4.86h
26.12±0.73a
85.22±0.00b
153.63± 2.67f
192.18±3.20h
168.43± 4.42g
163.74± 7.32g
119.37± 3.43d
140.96±1.16e
105.16±2.40c
FRAP
(mg
Troloks/g)
7.34±0.33h
0.66±0.06a
1.16±0.20ab
3.69±0.18d
4.82±0.38ef
4.66±0.44e
5.39±0.18f
1.87±0.16b
2.95±0.31c
1.61±0.07b
Download