SAĞLIK Sağlık Okuryazarlığı - Kan ve Bağışıklık Sistemi - Kan Kan, damarlar içerisinde sürekli hareket hâlinde olan canlı bir sıvıdır. Normal bir insanda 5-6 litre kadar kan bulunur. Bu mik-tar, ortalama vücut ağırlığı-nın % 8’ini oluşturur. Sağlık Okuryazarlığı – Kan ve Bağışıklık Sistemi Kan Ne İşe Yarar? Kan plazma, alyuvarlar, akyuvarlar ve pıhtılaşma hücrelerinden oluşur. Damarlarımızda dolaşarak vücuttaki tüm hücrelere besin ve oksijen taşır. Hücrelerin çalışmaları sonucunda oluşan karbondioksit, atık ve zehirli maddeleri hücrelerden alarak ilgili organlara taşır. Sağlık Okuryazarlığı – Kan ve Bağışıklık Sistemi Kan Ne İşe Yarar? Hormonların taşınmasını sağlar. Virüs, bakteri ve benzeri hastalık etkenleriyle savaşta rol alır. Pıhtılaşmayı sağlar. Vücut ısısını düzenler. Sağlık Okuryazarlığı – Kan ve Bağışıklık Sistemi Plazma Kandaki alyuvarlar ve akyuvarların içinde yüzdükleri sıvıya plazma denir. Kanın damarlarda akmasını sağlar. Sarımtırak bir renge sahiptir. % 90-92 oranında su, % 6-8 oranında protein, ayrıca eriyik hâlinde tuz, glikoz, yağ, aminoasit, azotlu atık ve hormonlar içerir. Sağlık Okuryazarlığı – Kan ve Bağışıklık Sistemi Alyuvarlar Kırmızı kan hücreleridir. Oksijen yüklüdürler. Plazmada en fazla sayıda bulunan hücrelerdir. Bir milimetre küp kanda 4,5-5 milyon alyuvar bulunur. Sağlık Okuryazarlığı – Kan ve Bağışıklık Sistemi Alyuvarlar Kandaki alyuvarlar azaldığında ya da alyuvar sayısı normal olduğu hâlde hemoglobin miktarı düşükse kansızlık diye bilinen anemi durumu ortaya çıkar. Sağlık Okuryazarlığı – Kan ve Bağışıklık Sistemi Akyuvarlar Beyaz kan hücreleridir. Bir milimetre küp kanda 7.000 – 10.000 kadar akyuvar bulunur. Sağlık Okuryazarlığı – Kan ve Bağışıklık Sistemi Akyuvarlar Akyuvarlar vücudun savunma askerleridir. Solunum ve sindirim sistemi gibi vücut dışına açılan boşluklardan mikroplar vücuda girmeye çalışırlar. Ancak yutakta bulunan bademcikler karakol gibi davranarak mikropları yakalar ve yok eder. Bu karakollarda bolca akyuvar bulunur. Sağlık Okuryazarlığı – Kan ve Bağışıklık Sistemi Pıhtılaşma Hücreleri Renksizdirler ve kanın pıhtılaşması için gerekli olan özel bir protein oluştururlar. Pıhtılaşma hücreleri yaralanan damar duvarına yapışır. Bu sayede damarda tıkaç oluşturarak kanamanın durmasını sağlarlar. Sağlık Okuryazarlığı – Kan ve Bağışıklık Sistemi Kanamanın Durması Damar yaralanır. Damarın bütünlüğü bozulup kanama meydana geldiğinde pıhtılaşma sistemi tetiklenir. Önce damarlar kasılarak akan kan miktarı azaltılır. Sağlık Okuryazarlığı – Kan ve Bağışıklık Sistemi Kanamanın Durması Daha sonra pıhtılaşma hücreleri bir araya gelerek pıhtı oluşturur. Pıhtı sayesinde kanama durur. Daha sonra plazmin denen bir protein tarafından damar içindeki pıhtı eritilir. Böylece kan akışı normale döner. Sağlık Okuryazarlığı – Kan ve Bağışıklık Sistemi Bağışıklık Sistemi Yabancı maddelerin vücuda girmelerini engeller. Vücuda giren yabancı maddeleri yok eder. Bu maddelerin yayılmalarını engeller ya da geciktirir. Sağlık Okuryazarlığı – Kan ve Bağışıklık Sistemi Bağışıklık Sistemi Bağışıklık anne sütünden geçen bazı maddelerle ve geçirilen hastalıklarla kazanılır. Bu, doğal bağışıklık sistemidir. Aşı gibi dışarıdan alınan maddelerle de bağışıklık sağlanabilir. Buna kazanılmış bağışıklık sistemi adı verilir. Sağlık Okuryazarlığı – Kan ve Bağışıklık Sistemi Fotoğraflar ve Grafik Çalışmaları © Tobilander, © ag visuell, © beawolf, © victorhabbick - Fotolia.com
