Slayt 1 - Aygunhoca.com

•LETONYA
•LİTVANYA
•ESTONYA
BALTIK ÜLKELERİ
Danimarka,Estonya,Finlandiya,Almanya,Letonya,Li
tvanya,Polonya,Rusya ve İsveç birer Baltık
ülkesidir.
BALTIK DEVLETLERİ
Üç Baltık Devleti veya Baltık Devletleri ise, bu
ülkeler arasında tarihi ve coğrafi konumları
bakımından yakınlıklar gösteren Estonya, Litvanya,
Letonya'ya verilen özel bir addır. Sovyetler Birliği
dağıldıktan sonra bağımsızlıklarını ilan eden bu
ülkeler 2004 yılında Avrupa Birliği, 2005 yılında ise
de NATO'ya üye olmuşlardır. Baltık Devletleri,
Rusya Federasyonu'na bağlı olan ancak Rusya ile
kara bağlantısı olmayan Kaliningrad Bölgesi ile
Rusya arasında yer almaktadır.
LİTVANYA
GENEL BİLGİLER
• Resmi İsmi: Litvanya Cumhuriyeti
• Başkent: Vilnius (Wilna)
• Diğer Büyük Şehirleri: Kaunas (412.639), Klaipeda
(202.451), Siauliai (146.563), Panevezys(133.695)
• Yönetim Biçimi: Parlamenter Cumhuriyet
• Bağımsızlık: 6. Eylül 1991 (Sovyetler Birliği'nden)
• Anayasa: 25. Ekim 1992'den itibaren yürürlükte.
• Dil: Litvanca (Resmi Dil), Lehçe, Rusca
• Nüfus: 3,585,906 (July 2006 est.)
• Nüfus Büyüme Oranı: -0,1%
• Nüfus Yoğunluğu: 57 Kişi / km2
• Yüzölçümü: 65.300 Km²
• Ortalama Ölüm Yaşı : Erkekler: 65 Yaş, Kadınlar: 76
Yaş
• Şehirleşmişlik Oranı: 68,5%
• Okur - Yazarlık Oranı: 98%
• Din: En baskın grup Katolikler, Lutherciler, diğer
Protestan Gruplar, Müslümanlar, Yahudiler
• Litvanyaca “Kehribar Ülkesi”
anlamına gelir.Ormanlık ve
çayırlık bir bölgede kurulan
nüfusu günümüzde 600.000’i
aşan ülkenin başkenti olmasının
yanısıra başlıca kültür ve sanayi
merkezi de olan kentin görkemli
yapılarından bazıları 15.yy.’dan
kalmıştır
TARİH
Ortaçağ’da yüzyıllar boyunca Almanların ve
başka devletlerin egemenliği altında
kalmış olan Estonya ile Letonya’nın
tersine,Litvanya’da 1376’da tahta çıkan
Gedimin başkenti Vilnius olan sağlam bir
devlet oluşturmayı başardı. 1. Dünya
Savaşında Alman birlikleri tarafından
işgal edilen Litvanya savaşın Almanların
yenilgisiyle sonuçlanması üstüne bir
cumhuriyete dönüştü.1940’da bir Sovyet
cumhuriyetine dönüştürülerek SSCB’ye
katıldı.1941’de yeniden Almanların eline
geçen ülke savaşın sonuna doğru Sovyet
birlikleri tarafından geri alındı.Daha sonra
SSCB 6 Eylül 1991’de Litvanya’nın
bağımsızlığını tanıdı.
• Litvanya üç Baltık cumhuriyetinin en
büyüğü ve en güneyde yer
alanıdır.Buzul çağında oluşan ülke
topraklarında,buzultaşlar yükseltileri
100-250m’yi bulan tepeler
oluşturur.Bu tepelerde çok sayıda
göl,bataklık ve ormanlarla
birbirinden ayrılmıştır.Baltık Denizi
kıyısıysa(91 km)kumsallarla ve kum
tepeleriyle kaplıdır.Litvanya’ nın
başlıca akarsuyu Memel (ya da
Niemen) güneyden gelip Kaunas’a
kadar kuzeye doğru aktıktan sonra
batıya döner ve pek çok kollu bir
delta oluşturarak Kur koyundan
Baltık Denizi’ne dökülür.
1.1.Coğrafi durum
• Avrupa'nın kuzeydoğusunda Baltık denizinde
bulunan ve devletlerden biri olan Litvanya’nın
kuzeyde Letonya ile 610 km’lik Doğu ve Güneyde
ise Beyaz Rusya ile toplam 724 km’lik
Güneybatıda Polonya ile 110 km’lik ve Rusya'nın
Kaliningrad Yönetim Birimi (oblast) ,ile 303 km’lik
sınırları bulunmaktadır. Yüzölçümü 65.300 km²'dir.
Litvanya idari olarak 44 bölge 52 yöreye
ayrılmıştır. 92 tane şehir olmasına rağmen 11
tanesi şehir kriterlerini karşılayamamaktadır. 22
tane şehir tipi yerleşim bulunmaktadır.
• Toprakların idari yapıya göre bölünmesi ile ilgili
reform çalışmaları devam etmektedir.
• Kıyı şeridinin uzunluğu 99 km’dir. Kıyı şeridi kumsal ve
kumullarla kaplıdır. Güney kıyısında bulunan Courland
burnu ülkeyi baltık denizinden ayırmaktadır.
• Coğrafi konumu: 56 00 Kuzey derecesi, 24 00 Doğu
boylamı
• Arazi yapısı: Alçak ovalar, çok sayıda dağınık küçük göller,
verimli topraklar.
• Deniz seviyesinden yüksekliği: en alçak noktası: Baltik
Denizi 0 m
• En yüksek noktası: Juozapines/Kalnas 292 m
• Doğal kaynakları: Bataklık kömürü, işlenebilir topraklar
• Arazi kullanımı: tarıma uygun topraklar: %39
• Daimi otlaklar: %9
• Otlaklar: %6
• Ormanlık arazi: %31
• Diğer: %15 Sulanan arazi: 430 km²
1.2. İklim
• Batı Avrupa'nın okyanus iklimi ile doğunun
kara iklimi arasındaki geçiş bölgesinde yer
alan Litvanya; hem Atlas Okyanusu'ndan
gelen nemli hava kütlelerinin, hem de
Avrasya'dan gelen soğuk hava kütlelerinin
etkisi altındadır. Ocak ayı ortalama sıcaklığı
-4.9° C, Temmuz ayı ortalama sıcaklığı ise
17 C' ve yıllık ortalama sıcaklık 6 C’dir.
Ortalama yıllık yağış miktarı 744,6 mm3
dolayındadır; bu miktarın büyük bölümü
Ağustos ayında düşmektedir.
1.3. Nüfus Bilgileri
• Nüfus: 3,585,906 (July 2006 est.)
• Nüfus artış oranı: %-0.27
Mülteci oranı: 0.15 mülteci/1,000 nüfus
Bebek ölüm oranı: 14.5 ölüm/1,000 doğan bebek
• Ortalama hayat süresi: Toplam nüfus: 69.25 yıl
erkeklerde: 63.3 yıl
kadınlarda: 75.5 yıl
Ortalama çocuk sayısı: 1.37 çocuk/1 kadın
HIV/AIDS - hastalıklarına yakalanan yetişkin
sayısı: %0.02
HIV/AIDS - hastalığı olan insan sayısı: 500 den az
HIV/AIDS - hastalıklarından ölenlerin sayısı: 100
den az
• Ulus: Litvanyalı
• Nüfusun etnik dağılımı:
Litvanyalı %80.6, Rus
%8.7, Polonyalı %7, Beyaz
Rus %1.6, diğer %2.1
Din: Roma Katolikleri,
Lutherciler, Rus
Ortodoksları, Protestanlar,
Evangelist Hıristiyan
Baptistler, Müslümanlar,
Museviler
Diller: Litvanyaca (resmi),
Polonyaca, Rusça
Okur yazar oranı: 15 yaş
ve üzeri için veriler
toplam nüfusta: %98
erkekler: %99
EKONOMİ
• 1940’a kadar tarım ülkesi
olan Litvanya’da uzun
kominist yönetimin
sanayileştirme çabalarına
karşın tarım özellikle de
süt ve et üretimi
günümüzde de önem
taşır.Şeker
pancarı,keten,patates ve
sebze yetiştiriciliği önemli
ölçüde gelişmiştir.Ayrıca
iyi donanımlı büyük bir
balıkçılık filosuyla
uygulanan balıkçılık büyük
bir ek gelir
kaynağıdır.Tarım araç
gereçleri yapımı ve
dokuma sanayisi oldukça
gelişmiştir.
1995 -2003 Yılları Arasında
Enflasyon Oranları
1997-2003 arası büyüme
• GSMH:Satın alma gücü paritesi - $ 27.4
milyar (2001 tahmini) GSMH – reel
büyüme hızı:4.8% ( 2001 tahmini )GSMH
– kişi başına:Satın alma gücü paritesi $ 7.600 (2001 tahmini) GSMH –
sektörlere dağılım:tarım: 9%
endüstri: 32%
hizmet: 59% (2001 tahmini) Yoksulluk
Sınırı Altındaki Halk:Enflasyon
Oranı(Tüketici fiyatları):1.3% ( 2001)İş
Gücü:1.5 milyon kişi (1998 tahmini) İş
Gücü – sektörlere dağılım:Endüstri 30%,
tarım 20%, hizmet 50%
Ulaşım
• Demiryolları:1,998
kmOtoyollar:Toplam: 44,000 km
asfaltlı: 35,500 km
stabilize: 8,500 km (2000)
Limanlar:Butinge, Kaunas,Kalipeda
Klaipeda Havaalanları:72 (2001), (9
asfaltlı, 63 stabilize)
LETONYA
• Letonya cumhuriyeti Baltık
denizi kıyısında yer alan bir
Avrupa devletidir.Kuzeyinde
Estonya, güneyinde
Litvanya,doğusunda Rusya
federasyonu,batısında Baltık
Deniziyle çevrilidir.
TARİH
• 1980'lerin sonunda SSCB'de başlayan
demokratikleşme süreci Letonya'yı
da etkiledi.Şubat 1990'da parlemento
bağımsızlığını ilan etti.1991 yılı
boyunca Sovyet ordusunun bu
girişimleri bastırma gayretleri sonuç
vermedi.Bağımsızlık halk oylamasıyla
onaylandıktan sonra SSCB tarafından
da kabul edidi.(eylül 1991).Mart
1992'de Rus orduları ülkeden
çekilmeye başladı,Letonya'nın
bağımsızlığı tüm ülkelerce tanındı.
1.1. Coğrafya
• Letonya, Baltık devletlerini oluşturan Estonya,
Letonya ve Litvanya ülkelerinin konum olarak
ortasında bulunmaktadır. Dünya haritasında
Letonya, Avrupanın Kuzey doğusunda Baltık
Denizinin de doğu kıyısında bulunmaktadır.
Ülkenin coğrafyasına düşük rakımlı vadi ve
salınımlı tepeler damgasını vurmaktadır. Kırsal
kesimin büyük bir bölümünün deniz
seviyesinden yüksekliği 100 metrenin
aşağısındadır. Letonyada binlerce nehir ve göl
bulunmaktadır.
• Ülkenin Yüzölçümü : 64,589 km2 veya 24,937
mil
• Bölgeler : Kurzeme, Zemgale, Vidzeme,
Latgale.
• Toplam Sınır Uzunluğu : 1,862 km.
• Letonyanın Baltık Denizindeki Kıyı Şeridi
Uzunluğu : 494 km.
• En Büyük Göl: Lubāns, 80.7 km 2
• En Derin Göl : Drīdzis, 65.1 metre.
• Letonya Ülke Sınırları içindeki En
Uzun Nehir: the Gauja, 452 km.
• Ülke Topraklarından Geçen En Büyük
Nehir : the Daugava, Toplam
Uzunluğu 1,005 km, 352 km’si
Letonya topraklarından geçmektedir.
• En Yüksek Nokta : Gaiziņkalns,
311.6 metre
• 1 km = 0.62 mile; 1 m = 39.37 inches
1.2. İklim
• Letonyada ılıman okyanus havasının yanısıra,
sık sık değişen yüksek ve alçak basınç ile
önemli miktarda yağış hüküm sürmektedir.
• Yaz: Haziran - Ağustos
• Kış: Aralık - Şubat
• Yazın Ortalama Sıcaklık: 15.8°C ( Başkentte
16.1°C),
• Kışın Ortalama Sıcaklık: -4.5°C (Başkentte 3.8°C).
• En Sıcak Ay: Temmuz
• En Soğuk Ay: Ocak
• Yazın Ortalama Yağış Miktarı: 195 mm,
• Kışın Ortalama Yağış Miktarı: 116 mm.
Bitki Örtüsü
• Letonya, Kuzey ve Orta Asya arasında
kalan bir bitki örtüsü bölgesinde
bulunmaktadır. Letonya mükemmel ve
değişik doğal manzaralarla dolu bir
ülkedir. Ormanlar ülkenin %44’ünü
kaplamaktadır. En büyük ormanlık
alanlar ülkenin Kurzeme bölgesinin
kuzey kesiminde bulunmaktadır. Bu
bölgelerde insan elinin değmediği doğal
güzellikleri görmek mümkündür.
• Yaklaşık olarak 27.7 bin bitki ve
hayvan türü ile Letonya bu açıdan
dünyadaki en önemli ülkelerden
biridir.
• Letonyadaki bitki örtüsü ormanlık
alanda yetişen değişik bitki ve
ağaçlardan oluşmaktadır.
Avrupadaki en büyük su samuru
nüfusu Letonyada bulunmaktadır.
Çok nadir bulunan siyah leyleği,
dünyada görme şansına sahip
olacağınız en önemli yer, Letonya
ormanlarıdır
1.3. Nüfus ve Etnik Yapı
• Letonyalılar, Letonyanın yerli
halkıdır.
• Letonya nüfusunun etnik olarak
karışık olmasının en önemli
sebebi, 1935 yılında %77 olan
yerli halkın savaş sonrası göç
sonrasında 1989 yılında %
52’lere kadar düşmesidir.
• Nüfus:2,274,735 (July 2006 est.)
• Letonya nüfusunun yaklaşık olarak 1/3’
ü ( 750.000 kişi) başkent Riga’da
yaşamaktadır. Günümüzdeki en eski
ortaçağ şehri olan Riga 1201 yılında
kurulmuştur. Kültürel ve tarihi
özelliklerinden dolayı Riga,
UNESCO’nun dünyanın en önemli
kültürel ve doğal yerleri listesine dahil
edilmiştir.
• Başkent Riga dışındaki diğer önemli
kasaba ve şehirler, Daugavpils,
Jelgava, Jūrmala, Liepāja, Rēzekne
and Ventspils’dir.
• Letonya sınırları içinde 77 kasaba ve
şehir bulunmaktadır. 23 şehrin
10.000’den fazla nüfusu
bulunmaktadır.
BAŞKENT RİGA
Etnik Yapı
•
•
•
•
•
•
•
•
58.2% Letonyalılar
29.2% Ruslar
4.0% Beyaz Ruslar
2.6% Ukraynalılar
2.5% Polonyalılar
1.4% Litvanyalılar
0.5% Museviler,
1.6% Diğer Milletler
1.4. Letonya Dili
• Hint- Avrupa dil ailesine bağlı olan
Letonya dili, bir baltık dilidir.
Letonya dilinin Hint- Avrupa dil
ailesinin en eski dillerinden biri
olduğu sanılmaktadır. Sadece
litvanya diline benzerliği olan
Letonya dilinin Slavak ve Alman
diliyle herhangi bir benzerliği
bulunmamaktadır.
• Letonyadaki en yaygın olarak
konuşulan yabancı diller ; İngilizce,
Rusça ve Almancadır.
1.5. Eğitim
• Temel eğitim devlet tarafından
ücretsiz olarak sağlanmaktadır.
Çocukların %90’ından fazlası
ücretsiz olan devlet okullarına
gitmektedir. Letonyada dokuz yıllık
temel eğitim zorunludur. Temel
eğitim ve liseden sonra öğrencilerin
çoğu devlet üniversitelerine
gitmektedir.
1.6. En Büyük Dini Kabuller
• Evangelic Lutheran, Roma
katolik ve Rus Ortadoks
• 16. Yüzyıldaki reform
hareketinden beri Luthern
Kilisesi Letonyada önemli bir rol
oynamaktadır.
II. EKONOMİ
• Son üç yıldır yıllık ortalama %7.3’lük
büyüme ile Letonya hızlı bir ekonomik
kalkınma ivmesi kazanmış ve bu ivmeyi
aynı tempoda sürdürmektedir.
Letonyanın yıllık ortalama %7.3 büyüme
değeri, tüm Avrupadaki en hızlı büyüme
değerlerinden biridir. Hizmet sektörünün
genişlemesi ve ekonomik büyümeye
yaptığı katkının artması ile ekonomi,
global pazarlarda kendi ayakları
üzerinde durabilmektedir
• 2003Gayri Safi Milli Hasıla
(Euro milyon)9802.3
• Önemli Sektörlerin Gayri Safi
Milli Hasıla İçindeki Payı
• İmalat13.9%Hizmet72.9%Tic
aret18.1%Ulaşım ve
İletişim15.5%Gayri Menkul ve
İş Hizmetleri13.2%
Sanayi
• İmalat Sanayi Yapısı
• Yiyecek ve İçecek%24.9Orman
Ürünleri%20.4 Makine ve
Elektronik%14.6 Metal
İşleme%9.7 Textil%9.6 Kağıt,
Yayın ve Yazım%7.6 Kimya ve
Eczacılık%4.4 Diğer%8.8
1.9. Limanlar
• Letonyanın üç tane önemli
limanı bulunmaktadır. Bunlar
Ventspils, Rīga and Liepāja’dır.
Baltık denizi bölgesinin en işlek
limanlarından biri olan Ventspils
limanı,
kargo
kapasitesi
açısından Avrupanın önde gelen
limanlarından biridir.
ESTONYA
TARİH
• 2. Dünya savaşının sona ermesiyle SSCB’
yi oluşturan cumhuriyetlerden birine
dönüşen Estonya’nın 1990 ilkbaharında
aşamalı olarak bağımsızlığa geçmesi
karalaştırıldı.1991 ağustosunda
Moskova’da Gorbaçov’a karşı darbe
girişiminin başarısızlıkla
sonuçlanmasından sonra 21 Ağustos
1991’de tam bağımsızlığını ilan etti.17
Eylül 1991’de diğer iki Baltık
cumhuriyetiyle birlikte Birleşmiş
Milletlere kabul edildi.
• Estonya Baltık ülkelerinin en
küçüğüdür.Kuzeyinde Finlandiya
körfezi ,batısında Baltık denizi ,
doğusunda Rusya, Pskov ve
Peipus gölleri ile Narva ırmağı,
güneyinde Letonya yer alır.
Letonya ile arsında hiçbir tabi
sınır yoktur.
• Başkent Tallin’ dir.Diğer büyük
şehirleri Narva, Tartu, Parnu’ dur.
FİZİKİ YAPISI
• Estonya,Cambria ve Silüria
kayalıklarıyla, alçak düzlüklerden
meydana gelir.Düzlükler,batıda
Baltık denizindeki adalarda devam
eder.Bu adaların en büyükleri
Hiiumaa ve Saarema adalarıdır.Ülke
topraklarının büyük kısmı deniz
seviyesinin 30 m kadar
altındadır.Yalnız iki bölge daha
yüksektir.Bunlardan Munamegi
Estonyanın en yüksek
noktasıdır.(317 m)
1.2. İklim
• Diğer kuzey ülkelerinde olduğu gibi Estonya’da da
mevsimler büyük değişiklikler göstermektedir. Yazın en
uzun gün ondokuz saatten fazla iken kışın en kısa gün altı
saattir. Mayıs başından Temmuz sonuna kadar hava, tam
olarak kararmaz. Baltık denizi kıyısında bulunan Estonya,
Avrupa’nın merkezinde yer alan İsveç ve Avrupa’nın
kuzeyinde yer alan İskoçya ile aynı enlem derecesine
sahiptir. Kuzey Amerika’da , Estonyanın orta enlemi
Labrador yarımadası ve Alaska’nın güney kıyısından
geçmektedir. Atlantik Okyanusunun ve Körfez akıntılarının
etkisiyle Estonya’da hava sıcaklıkları aynı enlen
derecesinde bulunan ve karasal iklim özelliklerine sahip
ülkelere göre oldukça sıcaktır. Hava sıcaklığı yazın
(Haziran-Eylül) 15-18, kışın -4 -5 derece arasındadır
• Estonyada hava sıcaklığı gün içinde 20 dereceye kadar
değişiklik gösterebilir. Sabah erken saatlerde –12 derece
olan sıcaklık, öğleden sonra 10 dereceye kadar çıkabilir.
Kışın her zaman kar yağmamasına rağmen yaklaşık 10
cm’lik kar kalınlığı Aralık ayı başından Mart ayının başına
kadar sürekli olarak bulunur.
BİTKİ ÖRTÜSÜ
• Estonya topraklarının %28’i
ormanlarla kaplıdır.Fakat bu
ormanların 1/3’ü verimsizdir.En
çok rastlanan ağaç türleri
çam,ladin,huş
cinsleridir.Toprakların %15’i
bataklık, %15’i de ekilidir.
NÜFUS
1,324,333 (July 2006 est.)
EKONOMİK YAPI
• 2.2.1. Tarım
• Sığır, domuz ve kümes hayvanları Estonyada
yetiştirilen en önemli hayvanlardır. Tarla
ürünleri olarak hububat, patates ve sebze
yetiştirilmektedir. Yetiştirilen bitki ürünleri
genellikle iç pazarda tüketilirken, önemli
miktarda et ithal edilmektedir.
.Ormancılık Sektörü
Ormanlar Estonyanın en önemli doğal
kaynaklarından birisi olmasının yanı sıra,
önemli miktarda hammadde kaynağıdır.
Ormancılık sektörü, ülke üretiminin %9’unu
oluşturan ve ülke istihdamının %6’sını
karşılayan kereste,kağıt ve mobilya sanayi için
hammadde sağlamaktadır.
• Yiyecek Sanayi
• Estonyadaki et ve süt sanayi irili ufaklı birçok
işletmeden oluşmaktadır. Bu işletmelerin bir
kısmı ticari birliklere ait iken büyük bir kısmı da
özel kişilere aittir
• Tekstil
Baltman, Montan, Ilves gibi Estonya markaları tüm
dünyada tanınmaktadırlar. Estonyanın en büyük tekstil
firmalarından biri pamuğun çeşitli tekstil ürünlerine
dönüştürüldüğü Narva’da bulunan Kreenholm’dur.
. MÜHENDİSLİK
Estonya da üretilen önemli mühendislik ürünleri ve
ekipmanları ; değişik amaçlı ve boyutlarda kablolar, cep
telefonları, bilgisayarlar, arabalar için güvenlik
donanımları, laboratuar araçları, değişik vinçler ve farklı
sanayiler için ekipman ve donanımlardır.
ENERJİ KAYNAKLARI
• Kuzey kıyılarında çıkan neft yağı
şisti Estonya’nın başlıca enerji
kaynağıdır.1960’ lı yılların ilk
yıllarında elde edilen miktarı 9
milyon tondur.Bunun benzin ve gaza
çevrilerek yakıldığı zaman sağladığı
ısı enerjisi yaklaşık olarak 3 milyon
ton kömürden elde edilecek enerjiyi
bulur.Ayrıca az miktarda turba,odun
ve hidroelektrik enerjiside
kullanılmaktadır.
ULAŞIM