maddenin halleri ve ısı

MADDENİN
HALLERİ VE ISI
ALİ DAĞDEVİREN
ISI
SICAKLIK
hakkında neler biliyoruz?
ALİ DAĞDEVİREN
Reklamlarda, haberler ve hava
durumu programlarında sık sık
duyduğumuz;
• "Düşük ısılarda bile mükemmel
temizlik"
• "Dış ısı göstergesi"
• "Vücut ısısı düştü"
• "Bugün Ankara’da en yüksek ısı
32°C"
ALİ DAĞDEVİREN
Bu tür durumlarda
ISI ve SICAKLIK
kavramları
karıştırılmaktadır.
BU KARMAŞADAN KURTULMANIN
ŞİFRESİ ÇOK BASİT
ALİ DAĞDEVİREN
Isı, maddeler arasında alınıp
verilen enerjinin adıdır.
Isının ölçülebilen şekline de
sıcaklık denir.
ALİ DAĞDEVİREN
Maddelerin ısıları sabit midir
veya maddeler hep aynı ısıda
mı olurlar???
ALİ DAĞDEVİREN
ISI AKTARIMI
NEDİR?
Sıcaklıkları aynı iki madde arasında ısı
aktarımı gerçekleşir mi?
Bu iki maddeden birinin sıcaklığı
diğerinden farklı olması halinde ne
ALİ DAĞDEVİREN
olur?
Örneğin elimize bir buz parçası
aldığımızı düşünelim…
1.
2.
3.
Burada ısı
aktarımının yönü
nasıldır?
Isı aktarılan enerji
olduğuna göre
maddenin ısısından
bahsedebilir miyiz?
Örneğin suyun ısısı
havanın ısısı gibi
ifadeler
doğrumudur?
ALİ DAĞDEVİREN
DENEY:
ISI
HAREKETLERİNİN
GÖZLENMESİ
AMAÇ: Sıcaklıkları farklı
maddelerin bir araya
geldiklerinde aralarında ısı alış
verişinin olacağını
ALİ DAĞDEVİREN gözlemlemek
KULLANILAN ARAÇ GEREÇLER
VE DENEY DÜZENEĞİ
•
•
•
•
•
beher
geniş beher
sıcak su
buz parçaları
termometre -2
adet
ALİ DAĞDEVİREN
Deney sonunda neler
gördük???
ALİ DAĞDEVİREN
 Sıcaklıkları farklı iki madde bir araya
geldiğinde aralarında ısı alışverişi olur.
 Sıcaklığı fazla olan madde ısı verir,
sıcaklığı az olan ise ısı alır.
 Yani sıcaklığı fazla olan maddenin sıcaklığı
az olan maddeye doğru ısı akışı olur.
 Maddeler arasındaki ısı alışverişi her iki
maddenin sıcaklığı eşit oluncaya kadar
devam eder.
 Maddeler arasındaki ısı alışverişi
durduğunda her iki maddenin sıcaklığı da
eşit olur.
ALİ DAĞDEVİREN
Peki…
Sıcaklığı düşük olan
maddeye enerji aktarılırken
Maddenin sıcaklığındaki
artış miktarı kütlesine bağlı
mıdır?
ALİ DAĞDEVİREN
Örneğin özdeş ısıtıcılarımız var ve
birini salonda birini de küçük bir oda
da çalıştırdığımızda eşit süreler
sonunda odalardaki ısı değişimi
hakkında ne söylersiniz?
ALİ DAĞDEVİREN
YUKARIDAKİ KAPLARDA AYNI SICAKLIKLARDA DA
SU BULUNMAKTADIR
BİZ BU KAPLARDAKİ SULARI ÖZDEŞ ISITICILARLA
ISITDIKTAN SONRA BU MADDELERİN SON
SICAKLIKLARI HAKKINDA NE SÖYLEYEBİLİRİZ?
ALİ DAĞDEVİREN
Bu kaplardaki suların
sıcaklıklarını eşit hale getirmek
için neler yapabiliriz???
ALİ DAĞDEVİREN
Bu farklı kütlelerdeki maddeleri
aynı sıcaklığa getirmek için,
kütlesi büyük olanın daha uzun
süre ısıtılması veya daha çok
ısı yayan ısı kaynağının
kullanılması gerekir.
ALİ DAĞDEVİREN
ETKİNLİK
SICAKLIKLARA BAK KÜTLELERİ SIRALA
KÜTLE
BAŞLANGIÇ
SICAKLIKLARI
2 DAK.
SONRAKİ
SICAKLIKLARI
4 DAK.
SONRAKİ
SICAKLIKLARI
A
20ºC
25ºC
35ºC
B
20ºC
22ºC
28ºC
C
20ºC
42ºC
90ºC
ALİ DAĞDEVİREN
ÖZDEŞ ISITICILAR
KULLANILMAKTADIR.
C’nin kütlesi en azdır. Çünkü bu
kütlenin sıcaklık artışı en
fazladır.
B’nin kütlesi en fazladır. Çünkü
bu kütlenin sıcaklık artışı en
azdır.
ALİ DAĞDEVİREN
SICAKLIK…
ALİ DAĞDEVİREN
Sıcaklık; maddenin
taneciklerinin
ortalama hareket
enerjilerinin bir
göstergesidir.
ALİ DAĞDEVİREN
Sıcaklık termometre ile ölçülür.
•.
ALİ DAĞDEVİREN
• Bugün birçok Avrupa
ülkesinde ve
Türkiye'de ortak bir
sistem
kullanılmaktadır.
• Bu sistem İsveçli fizikçi
Anders Celcius (17011744)’un,
termometrenin
«yüzlük»
derecelenmesine
dayalı olan sistemdir.
ALİ DAĞDEVİREN
Termometre…
• Termometreler ince cam
borudan yapılır.
• Borunun alt ucu
şişkincedir, buraya alkol
ya da civa doldurulur.
• Üzerinde derece çizgileri
bulunan ince uzun
kısmın içindeki hava
boşaltılır.
ALİ DAĞDEVİREN
Termometrede okuduğunuz
değer maddenin miktarı ile
ilişkili midir?
ALİ DAĞDEVİREN
Bir maddenin sıcaklığı kütleye
bağlı değilken, ısısı kütle ile
doğru orantılıdır.
ALİ DAĞDEVİREN
• Örneğin bir bardak kaynar suyun
sıcaklığı ile bir tencere kaynar suyun
sıcaklığı aynı fakat kütlesi fazla olan
bir tencere suyun ısısı daha fazladır.
ALİ DAĞDEVİREN
Peki bir kova soğuk suya ve bir bardak
ılık suya özdeş maddeler (buz)
bıraktığımızda hangi kaptaki suyun
maddeye aktardığı ısı daha fazladır?
ALİ DAĞDEVİREN
ETKİNLİK
Aşağıda sıcaklığı ve miktarı verilen
aynı tür sıvılardan hangisi daha
fazla buzu eritir? Neden?
250mL
100°C
A
10L
25 °C
5L
35 °C
B
C
ALİ DAĞDEVİREN
B seçeneğindeki sıvı daha fazla
miktarda ısı aktarır. Çünkü
sıcaklığı A ve C den daha düşük
olmasına rağmen madde miktarı
çok fazla olduğu için toplam
hareket enerjisi daha fazladır. Bu
sebeple çevresine daha fazla ısı
aktarır.
ALİ DAĞDEVİREN
ALİ DAĞDEVİREN
TEKRAR YAPMAYI
UNUTMAYALIM!!! 
ALİ DAĞDEVİREN