Finansal Sistemin Fonksiyonları

Finansal
Sistemin
Fonksiyonları
Ekonominin Genel Dengesi
Ekonominin genel dengesi denildiğinde
anlaşılması gereken makro düzlemde, gelir ve
harcama ilişkileridir.
Bu ilişkinin bir yanında toplam arz, ya da ulusal
üretim ve ülke dışından sağlanan mal ve
hizmetler, öbür yanında da toplam talep, yani
tüketim, tasarruf (ve yatırım) ve dışsatım yer
almaktadır
Mal Ve
Hizmetler
Piyasası
Fiyat
İstikrarı
Enflasyon/
Deflâsyon
Devalüasyon/
Revalüasyon
Aşırı
Döviz Piyasası Parite/Kur
Değerlenme/
Eksik
Değerlenme
Ödünç
Verilebilir
Yüksek Faiz /
Faiz
Fonlar
Düşük Faiz
Piyasası
Para / Maliye
Politikaları
Kur Politikaları
Faiz Politikaları
EKONOMİNİN GENEL DENGESİ
GENEL DENGE
I. 1.GAYRİ SAFİ MİLLİ HASILA
2.DIŞ KAYNAK
3.TOPLAM KAYNAKLAR
4.TOPLAM YATIRIMLAR
5.SABİT SERMAYE YATIRIMI
KAMU
ÖZEL
6.STOK DEĞİŞİMİ
7.TOPLAM TÜKETİM
II. 1.KAMU HARCANABİLİR GELİRİ
2.KAMU TÜKETİMİ
3.KAMU TASARRUFU
4.KAMU YATIRIMI
5.KAMU TAS-YAT FARKI
III. 1.ÖZEL HARCANABİLİR GELİR
2.ÖZEL TÜKETİM
3.ÖZEL TASARRUF
4.ÖZEL YATIRIM
5.ÖZEL TAS-YAT FARKI
TOPLAM TASARRUF ORANI / GSMH
SABİT SERMAYE YATIRIMI / GSMH
Kaynak: DPT
2000
2001
2002 2003 2004 2005 2006 2007
100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0 100.0
6.5
0.7
2.6
5.0
6.2
7.1
8.2
7.8
106.5 100.7 102.6 105.0 106.2 107.1 108.2 107.8
24.6
16.4
21.7 24.3 26.5 27.5
24.8
24.9
22.6
18.4
17.4 17.6 18.4 20.3
21.6
21.8
6.9
5.7
6.3
4.7
4.2
5.1
5.0
5.0
15.6
12.7
11.0 12.9 14.2 15.2
16.6
16.8
2.1
2.0
4.3
6.7
8.1
7.2
3.2
3.1
81.9
84.3
81.0 80.7 79.7 79.6
83.4
82.9
7.2
3.6
6.5
7.0 10.7 14.4
17.6
16.5
12.4
12.5
12.7 12.4 12.0 11.8
12.4
13.0
- 5.2
- 8.9
- 6.2 - 5.4 - 1.3
2.6
5.3
3.5
7.0
5.1
6.3
4.5
4.2
5.4
4.9
4.9
- 12.1 - 14.0 - 12.5 - 9.9 - 5.5 - 2.8
0.4
-1.3
92.8
96.4
93.5 93.0 89.3 85.6
82.4
83.5
69.5
71.8
68.2 68.3 67.7 67.8
71.1
69.9
23.3
24.6
25.3 24.8 21.6 17.8
11.3
13.5
17.7
11.4
15.4 19.8 22.3 22.1
19.9
20.0
5.7
13.2
9.9
4.9 - 0.7 - 4.4
-8.6
-6.5
18.1
15.7
19.0 19.3 20.3 20.4
16.6
17.1
22.6
18.4
17.4 17.6 18.4 20.3
21.6
21.8
III
IV
IVa
IVb
TOPLAM TÜKETİM
Kamu
Özel
TOPLAM YATIRIM
Kamu
Özel
SABİT SERMAYE YATIRIMI
Kamu
Özel
STOK DEĞİŞİMİ
Kamu
Özel
TOPLAM YURTİÇİ TALEP
(TOPLAM KAYNAKLAR)
Net Mal ve Hizmet İhracatı
Mal ve Hizmet İhracatı
Mal ve Hizmet İthalatı
V
Va
Vb
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)
Net Faktör Gelirleri
Net Dış Alem Cari Transferleri
VI
GAYRİ SAFİ MİLLİ HARCANABİLİR GELİR
(GSMHG)
I
Ia
Ib
II
IIa
IIb
A
Aa
Ab
B
Ba
Bb
I=Ia+Ib
II=IIA+Iıb)=(A+B)
A=Aa+Ab
B=BA+Bb
III=I+II
IV=IVa+Ivb
V=III+IV
VI=V+(Va+Vb)
TABLO 1: EKONOMİNİN GENEL DENGESİ
2009
2010 (1)
2011 (2)
TOPLAM TÜKETİM
Kamu
Özel
TOPLAM YATIRIM
Kamu
Özel
SABİT SERMAYE YATIRIMI
Kamu
Özel
STOK DEĞİŞİMİ
Kamu
Özel
818.394.105
107.361.201
711.032.904
145.446.263
42.267.872
103.178.391
163.942.705
39.342.332
124.600.373
-18.496.442
2.925.541
-21.421.983
951.795.231
122.885.762
828.909.469
195.207.760
52.335.751
142.872.010
207.675.620
53.932.606
153.743.014
-12.467.860
-1.596.856
-10.871.004
1.044.217.411
137.749.323
906.468.088
226.090.140
51.276.445
174.813.695
230.687.969
51.820.970
178.866.999
-4.597.829
-544.525
-4.053.304
TOPLAM YURTİÇİ TALEP (TOPLAM KAYNAKLAR)
Net Mal ve Hizmet İhracatı
Mal ve Hizmet İhracatı
Mal ve Hizmet İthalatı
963.840.368
-11.205.571
221.422.055
232.627.626
1.147.002.991
-48.195.911
235.247.600
283.443.511
1.270.307.551
-55.455.455
272.680.132
328.135.587
GAYRİ SAFİ YURTİÇİ HASILA (GSYH)
Net Faktör Gelirleri
Net Dış Alem Cari Transferleri
952.634.797
-12.664.699
3.535.636
1.098.807.080
-10.887.722
2.259.039
1.214.852.096
-11.303.029
3.789.291
GAYRİ SAFİ MİLLİ HARCANABİLİR GELİR (GSMHG)
KAMU HARCANABİLİR GELİRİ
Kamu Tüketimi
Kamu Tasarrufu
Kamu Yatırımı
Kamu (Tasarruf-Yatırım) Farkı
943.505.734
99.133.411
107.361.201
-8.227.789
42.267.872
-50.495.662
1.090.178.396
131.594.613
122.885.762
8.708.851
52.335.751
-43.626.899
1.207.338.358
147.166.942
137.749.323
9.417.619
51.276.445
-41.858.827
ÖZEL HARCANABİLİR GELİR
Özel Tüketim
Özel Tasarruf
Özel Yatırım
Özel (Tasarruf-Yatırım) Farkı
Toplam Yurt içi Tasarruflar
844.372.323
711.032.904
133.339.419
103.178.391
30.161.028
125.111.629
958.583.783
828.909.469
129.674.314
142.872.010
-13.197.695
138.383.166
1.060.171.416
906.468.088
153.703.328
174.813.695
-21.110.367
163.120.947
Finansal Sistem: Satın alma gücünün
tasarruf eden kesimden yatırım yapacak
kesimlere ve/veya nihai tüketiciye
aktarılmasını sağlayan organizasyonlar
bütünüdür.
Gelişmiş ekonomilerde belirli kurum ve
pazarların bir arada bulunarak ve karşılıklı
etkileşimler sonucu fonların kesimler
arasında mübadelesini sağlamak yoluyla
gerçekleştirilen işlemlerden oluşur.
Finansal Sektörün Önemi
Ekonomi politikasının temel amacı; istikrar içinde, sürekli
büyümenin ve kalkınmanın sağlanmasıdır.
Büyümeyi etkileyen temel faktörlerden bir tanesi sermaye
birikimidir.
Finansal sektör sermaye birikiminin sağlanmasında
önemli bir rol oynar.
Finansal sektör, piyasa mekanizmasında hayati bir öneme
sahiptir. Bilginin ve kaynakların toplanması ve
kullandırılmasında etkinlik ve verimlilik artışı sağlar;
kaynakları harekete geçirir, riskleri dağıtır, yeni projelere
kaynak yaratır, kaynakları izler:
Ekonomik büyümeyi destekler.
• Finansal Sistemin Amacı; Fon fazlalığı ve
açığı olan ekonomik birimler arasındaki fon
aktarımını dolaylı ve dolaysız yöntemlerle
gerçekleştirmektir.
• Fon Arzı: Tasarruf edenler
• Fon talebi: Kredi almak isteyen birimler
• Dolaylı Finansman: Finansal aracıların
inisiyatifi ile fon aktarımı (mevduat kredi)
• Dolaysız Finansman: Finansal aracılar
yardımıyla doğrudan karşılaşırlar ve sermaye
piyasası araçları kullanırlar (Hisse Senedi,
Tahvil,Finansman bonoları)
Finansal Altyapı için;
• Özel kesime ait finansal kurumların teşvik
edilmesi,
• Yatırım fonlarının yapılandırılması,
• Aracı kurumların oluşturulması,
• Özel girişimciliğin teşviki ve yasal düzenin
tesisi,
• Piyasa sistemi ve kurumsal yapılanmanın
hukuki zemini hazırlanması/iyileştirilmesi,
• Diğer gerekli politik ve teknik altyapının
oluşturulması gereklidir
FİNANSAL SEKTÖRÜN AMACI
Finansal sektör sermaye birikiminin sağlanmasında önemli bir rol
oynar.
Finansal sektör, piyasa mekanizmasında hayati bir öneme sahiptir.
Bilginin ve kaynakların toplanması ve kullandırılmasında etkinlik ve
verimlilik artışı sağlar,
Kaynakları harekete geçirir,
Riskleri dağıtır,
Yeni projelere kaynak yaratır,
Kaynakları izler,
Ekonomik büyümeyi destekler.
FİNANSAL SİSTEMİN
BİLEŞENLERİ
Finansal Hizmetler Ekonomisinin Temel Bileşenleri
• FİNANSAL PİYASALAR
•
Para Piyasaları
– Kısa Vadeli İşlemler: Hazine Bonoları, Banka kabulleri..
•
Sermaye Piyasaları
– Uzun Vadeli İşlemler Tahvil, hisse senetleri,
• FİNANSAL KURUMLAR
• Para Piyasası Kurumları
– Bankalar Kesimi: Merkez Bankası ve Diğer Bankalar
– Banka Dışı Mali Kesim: Finansal Kiralama, Factoring Forfaiting, Sigorta
kurumları
• Sermaye Piyasası Kurumları
– Aracı Kurumlar, Yatırım Fonları, Yatırım Ortaklıkları
• FİNANSAL ARAÇLAR
– Hisse senetleri, Tahviller, Finansman bonoları
• Riski Fiyatlandırma ve kaydırma
Finans Sektörünün Piyasa Yapısını Belirleyen Etkenler
•
•
•
•
•
•
•
•
Kurumların Sayısı ve Ölçekleri
Sunulan Hizmetin Özelliği
Sektöre Giriş ve Çıkış Şartları
Üretim, pazarlama, tüketim süreçlerinin
özellikleri
Teknoloji
Deregülasyon yasa ve düzenlemeleri
Sermaye yeterliliği
Globalleşme
Finans Piyasalarının ve finansal
aracılığın gelişimi için dolaylı
finansman yönteminin gelişimi
daha önemlidir.
Finansal Aracılar fonları tasarruf
sahiplerinden fon ihtiyacı olan
kesimlere transferini sağlayan ve
dolaylı finansal araçlar ihraç eden
kurumlardır
Dolaylı Finansman
Finansal
Aracılar
FONLAR
FONLAR
Ödünç verici
Ödünç Alıcı
(Tasarrufçu)
(Harcamacılar)
1. Hane Halkları
1. Hane Halkları
2. İşletmeler
3. Devlet
Finansal
Piyasalar
2. İşletmeler
3. Devlet
4. Yabancılar
4. Yabancılar
Doğrudan Finansman
TASARRUF SAHİPLERİ FİNANSAL ARACILIKTAN
• Yararlanırsa sağladığı avantajlar:
–
–
–
–
–
Bilgi edinme ve finansal işlemlerde düşük maliyet
Riski düşürme
Likidite artar
Profesyonel fon yönetimi sağlar
Yatırımlarda her bir satın alma gücü başına risk azalır
• Yararlanmazsa karşılaştığı güçlükler:
–
–
–
–
Araştırma Maliyeti: Tasarrufçular sınırlı uzmanlığa sahiptir
İşlem Maliyeti: Alım satım maliyetinde yeterli bilgi yoktur
Çeşitlendirme: Riski düşürme olanağının ortadan kalkması
Likidite: Kayba uğramaksızın nakde çevrilebilme imkanı
güçleşir
FİNANSAL HİZMETLER ORGANİZASYONLARININ FONKSİYONLARI
VE EKONOMİYE KATKILARI
1. Vade Ayarlayıcı Etkiler
– Fon Arz Edenler
• Tasarruf sahipleri kısa vade yüksek likidite tercih eder
– Fon Talep Edenler
• Fon ihtiyacı olan kesim uzun vadeli borçlanmak ister
2. Miktar Ayarlayıcı Etkiler
– Fon Arz Edenler
• Tasarruf sahipleri küçük miktarlarda tasarruf yapar
– Fon Talep Edenler
• Fon ihtiyacı olan kesim büyük miktarlarda borçlanır
FİNANSAL HİZMETLER ORGANİZASYONLARININ FONKSİYONLARI
VE EKONOMİYE KATKILARI
3. Riski Azaltıcı ve Dağıtıcı Etkiler
– Tasarruf sahipleri doğrudan borç verirlerse riski tek başlarına
üstlenmiş olurlar
– Finansal aracılar uzmanlık avantajı nedeniyle daha karlı ve
nispeten daha risksiz yatırım alanlarını daha iyi araştırır ve
sezinlerler
– Finansal aracılar pozitif içsel ekonomilerden yararlanarak
işlem maliyetlerini minimize ederler
4. Finansal Danışmanlık ve Bilgi Sunmada Aracılık
• Finansal Aracılar Fonları daha başarılı yönetirler
–
–
–
–
Deneyimli ve uzmanlaşmış kurumlardır
Daha büyük miktarda fon temin edebilirler
Maliyetleri düşürebilirler
Likidite düzeyini yüksek tutma yöntemlerini takip eder/ ve
uygulayabilirler
İŞLETMELER İÇİN FİNANSAL DANIŞMANLIK HİZMETLERİ
Danışmanlık: Müşteriye karşı sorumlulukların yerine
getirilmesi işlemlerini gözetir
Denetleme: Ortaklar, Kamuoyu, Kredi verenlere karşı
sorumlulukların yerine getirilmesi işlemlerini gözetir
İşletmenin Analizine Yaklaşımlar:
Oranlar: İşletme likiditesi ve yükümlülüklerini yerine
getirebilme kabiliyetini
Yönetimin Etkinliği: Satışlar ve maliyetlerin seyri
Sermaye Yapısı: Sermeye yapısının öz-yabancı kaynak
bileşimleri
Finansman-muhasebe-işletmelerin çalışma dili farklıdır
Finans fonksiyonu ile işletmenin diğer birimlerinin
karmaşık ilişkilerinin bütünleşmesi zorunludur
İŞLETMELER İÇİN FİNANSAL DANIŞMANLIK HİZMETLERİ
İşletmelerde Finansal Danışmanlık Süreçleri
• Sermaye ve Likidite
– Çalışma Sermayesi
– Nakit Yönetimi
– Sermaye Yapısı
• Füzyon Ve Birleşmeler
• Muhasebe Sistemleri Ve Bütçe Kontrolü
• Sınır Ötesi İlişkiler Ve Dış Finansal Pazarlara Ulaşım
– Döviz kuru belirleme tahmin
– Kur riskinden korunma
FİNANSAL ARACILARIN TÜRLERİ
1. PARA YARATAN FİNANSAL KURUMLAR
– MERKEZ BANKASI
– MEVDUAT BANKALARI
• Ticaret Bankaları (Commercial Banks)
– İkincil derecede kıymetli evrak ihracı
» Vadeli/vadesiz mevduat,mevduat sertifikaları, çekler
• Tasarruf ve Kredi Birlikleri (Saving and Loan Associations)
– Kısa/uzun Vadeli Mevduat Kabul eder (İpotekli Konut finansmanı
alanında uzmanlaşmış kurumlar)
» İpotekli menkul kıymet ihracı
• Tasarruf Bankaları (Mutual Saving Banks)
– Tasarruf ve Kredi Birlikleri gibi ipotekli işlemlerde faaliyet gösterir
– Tasarrufları, küçük ölçekli yatırımlara ipotekli kredi olarak verir
– Bankanın geliri üyelerine mevduatları oranında yansıtılır
• Kredi Birlikleri (Credit Unions)
– Kredi Birliği Pay Senedi (Ortak senet): Pay senetlerine sahip olanların
mülkiyetindedir.
– Küçük yatırımcıya hizmet eder.
– Tasarruf Bankalarından farkı daha çok üyelerinin tüketici kredileri
ihtiyacına yatırım yapmasıdır
FİNANSAL ARACILARIN TÜRLERİ
2. PARA YARATMAYAN FİNANSAL
KURUMLAR
– Tasarruf Kurumları
– Sigorta Kurumları
• Hayat Sigortaları
• Mal ve Kaza Sigorta Ortaklıkları
• Sosyal Güvenlik Kurumları
– Diğer Finansal Kurumlar
•
•
•
•
Yatırım Bankaları, Yatırım Ortaklıkları
Kalkına Bankaları
Özel Kalkınma Bankaları
Finans Ortaklıkları
Mali Kesim Reel Kesim İlişkisi
Mali Piyasa ve kurumların detaylı incelenmesi
ekonomi politikalarının sistemik analizine ve diğer
politika sonuçlarının daha sağlıklı irdelenmesine
imkan verir.
Bu ise mali varlık ve yükümlülük piyasaları arasındaki
bağımlılıkların ve ekonominin mali ve reel sektörleri
ararsındaki ilişkilerin incelenmesi yoluyla yapılabilir.
Mali varlıkların birikim sürecinin tanımlanması için
ekonomideki ajanların ve sektörlerin bilançolarının
analizi ile mümkündür.
Mali Kesim Reel Kesim İlişkisi
Bir zaman diliminde ekonomik ajanlar portföylerinde
geniş bir mali (menkul) ve reel (gayrimenkul) varlık
yelpazesi bulundurur. Ölçülebilir miktardaki bu
varlıklar aynı zamanda yurtiçinde yerleşik bazı
ekonomik ajanların veya yabancıların borçlarını
(yükümlülüklerini) gösterir. Genel olarak bilanço
kalemleri:
•Geçmiş dönemlerin tasarruf ve yatırımların birikimli
miktarlarını
•Portföyün yeniden dağılımını
•Pazarlanabilir varlık ve yükümlülüklerin her birinin
yeniden değerlendirilmesini yansıtmaktadır.
Mali Kesim Reel Kesim İlişkisi
Cari dönem boyunca varlık ve borç pozisyonları
ekonomik ajanların tasarruf, yatırım ve portföy
kararları nedeniyle değişir.
İncelenen dönem boyunca ajanlar başlangıç
bilançolarını yeniden düzenler/değiştirir ve
varlıklar yeniden değerlenir.
Tüm bu muameleler ve yeniden
değerlendirmeler birikerek dönem sonunda
yeni bir bilanço oluşturur.Bu uyum süreci
gelecek her bir dönemde yeniden yaşanacaktır.
Mali Kesim Reel Kesim İlişkisi
Varlıkların tutulan miktarı ile arzulanan tutuş
seviyeleri arasında dengesizlik vardır. Bu yüzden
ekonomik ajanlar her dönem boyunca, varlıkların
arzulanan ve gerçekleşen seviyelerini
uyumlulaştırmak amacıyla girişimlerde bulunurlar.
Bu süreç ekonominin reel kesimiyle çok yakından
ilişkilidir. Ayrıca etkileşim karşılıklı olarak gözlenir.
Yani; portföy dengelerinde ortaya çıkan değişmeler
tüketim, üretim, gelir, istihdam gibi değişkenleri bir
yandan etkilerken, diğer yandan bunlardaki
değişimlerden de etkilenir.
Mali Kesim Reel Kesim İlişkisi
Dolayısıyla varlıkların, malların ve işgücünün arz
ve talebi birbiriyle ilişkili güçler tarafından
belirlenirler.
Bütün bu değişkenlerin etkisinin yanı sıra gelecek
dönemlerle ilgili bekleyişler de portföy
davranışlarını tasarruf, yatırım gibi büyüklükleri
gibi cari dönemin reel ve finansal değişkenlerini
etkiler.
Ekonomik ajanlar arasındaki farklılaşan bekleyişler
geçmiş deneyimlere ve cari dönemin ekonomik
performansına bağlı olarak oluşur.
Mali Kesim Reel Kesim İlişkisi
Ekonomik ajanlar farklı ufuklara sahiptirler
Bir yanda servetlerini kısıt olarak kabul eden ajanlar
vardır, bunlar için likidite bağlayıcı bir kısıt değildir. Ve bu
ajanlar için uzun dönemle ilgili bekleyişler daha
önemlidir. Burada ara yaklaşımlara da sahip olan
aktörlere de yer vardır
Diğer yanda yer alan ekonomik ajanların ufku çok kısadır
ve temel kısıtlarını likidite oluşturmaktadır. Dolayısıyla
bu kesim için hem sürekli gelir hem de cari nakit gelirler
toplam tüketim / tasarruf (yatırım) kararları önem
taşımaktadır.
Tabiatıyla hükümetlerin uyguladıkları politikalar cari
dönemin neticelerini etkilemektedir.
Finansal Sektörü Etkileyen Ulusal
Gelişmeler
1. Ekonomide ve finansal sistemde serbestleşme sürecinin sancıları:
piyasa mekanizmasına geçiş, piyasalar için kurumsal alt yapı, faiz oranlarının
piyasalarda belirlenmesi, özel sektörün finansal sektörde yatırımlarının
artması
kamunun payının azalması, fiyat istikrarı, denetim,
kamu kesimi açığı
sermaye hareketleri
2. Ekonomi politikası:
-Makroekonomik istikrarsızlık
-Kamu kesimi açığı
-Yüksek enflasyon
-İstikrarsız büyüme
-Fiyatlarda şiddetli dalgalanma
-Yüksek para ikamesi
-Dış kaynak bağımlılığı
-MB kısa vadeli kredilerinde artış
-Artan belirsizlik
-Beklentilerde kötüleşme
-Yüksek risk ortamı
-Krizler
Beklentiler ve Öneriler (Alt sektörler)
Sermaye Piyasası
•Altyapının geliştirilmesi konusunda;
•Kaydi sistem bir an önce hayata geçirilmelidir,
•İhtisas mahkemeleri kurulmalıdır,
•Halka arz özendirilmelidir.
•Borsaya yatırım özendirilmelidir.
Bağımsız denetim sektörü
•Muhasebe standartları ve denetim standartlarında
harmonizasyon sağlanmalıdır.
•Kamuoyu bağımsız denetimin önemi konusunda
bilgilendirilmelidir.
FİNANSAL SEKTÖRÜN İYİLEŞMESİNE
YÖNELİK BAŞLICA ÖNERİLER
1. Ekonomi Politikası:
•
İstikrarı sağlayıcı ve özel girişimciliği destekleyici olmalı
•
Finansal sektörün büyümesi ve derinleşmesine
odaklanmalı
•
Sektörün ulusal para cinsinden büyümesine özen gösterilmeli
•
Özkaynakları besleyen en temel kaynak olan karların
oluşması ve sürekliliği için finansal sektördeki kurumların kar
edecekleri bir ekonomik ortam yaratılmalı
2. Rekabet:
•
Kurumlarıyla ve kurallarıyla piyasa mekanizmasının
işlemesi sağlanmalı
•
Kayıt dışılığa neden olan düzenlemelere ve uygulamalara son
verilmeli
•
Haksız rekabete neden olacak hiç bir ayırıma yer verilmemeli
Finansal Sektörü Etkileyen Uluslararası Gelişmeler
•Liberal yaklaşımlar; malların ve hizmetlerin serbestleşmesi ve
uluslararası entegrasyon, sermaye hareketlerinin
serbestleşmesi, gelişmekte olan ülkelere sermaye akımı
• Rekabetçi yaklaşım ve ekonomik kutuplaşma
• Teknolojik gelişmeler, ulaştırma hizmetlerindeki gelişmeler,
finansal piyasalara yansıma
• Piyasaların bütünleşmesi ve küreselleşme
• Ulusal ekonomilerden uluslararası ekonomik ilişkilere geçiş;
uluslararası kuralların ve kurumların artan rolü