MEKANİK VENTİLATÖRLER Doç.Dr. Sait Karakurt Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ve Yoğun Bakım Anabilim Dalı ENTÜBASYON ENDİKASYONLARI Hava yollarının korunması Sekresyonların atılması İnvazif mekanik ventilasyon gereksinmesi MEKANİK VENTİLASYON ENDİKASYONLARI Solunum durması Solunum yetersizliği Solunum işindeki artmanın solunum yetersizliğine neden olma eğilimi Mekanik ventilasyonendikasyonlar Gaz değişiminin iyileştirilmesi – Hipokseminin düzeltilmesi – Akut solunumsal asidozun düzeltilmesi Solunum sıkıntısının giderilmesi – Solunum işinin azaltılması – Solunum kaslarının dinlendirilmesi Basınç-volüm ilişkisinin değiştirilmesi – Atelektazinin önlenmesi ya da düzeltilmesi – Kompliyansın düzeltilmesi – Akciğer hasarındaki artışın önlenmesi Negatif basınçlı ventilasyon Pozitif basınçlı ventilasyon Kısmi destek Tam destek NIMV IMV Mekanik ventilatör Akım Mekanik ventilatör PEEP PEEP BIPAP BIPAP vision EV VENTİLATÖRÜ YOĞUN BAKIM VENTİLATÖRÜ Yoğun bakım ventilatörü Noninvazif mekanik ventilasyon Ekshalasyon valfleri Noninvazif mekanik ventilasyon İnvazif mekanik ventilasyon Mekanik ventilatör-soluk tipleri Kontrollü ve yardımlı (assist) ventilasyon kavramı Kontrollü ventilasyonda, tüm ventilasyon desteği mekanik ventilatör tarafından verilir (CMV), (Tam destek). Yardımlı (Assist) ventilasyonda ise, solunum işinin karşılanmasında mekanik ventilatör hastaya yardımcı olur (A/C, SIMV, PSV), (Kısmi destek) Mekanik Ventilasyon-sınıflandırma 1-Kontrol değişkenleri İnspirasyonu oluşturmak için kullanılan ve hastanın pulmoner mekaniğinden etkilenmeyen değişkenler 2-Faz değişkenleri İnspirasyonda bir dönemden diğerine geçiş için kullanılan değişkenler İnspirasyonu oluşturmak İnspirasyonu oluşturmak İnspirasyonun fazlarını oluşturmak Kontrol değişkenleri Basınç kontrollü ventilatörler Volüm kontrollü ventilatörler Akım kontrollü ventilatörler Zaman kontrollü ventilatörler BASINÇ KONTROL VOLUM KONTROL Sabit dakika ventilasyon Değişken havayolu basınçları oluşur Yüksek basınçlara ve akciğer hasarına neden olabilir. Sabit havayolu basınçları Değişken dakika ventilasyon Basınç yükselmesine izin vermez, akciğer hasarını önler. Hipoventilasyona neden olabilir. Volum ve basınç kontrol Basınç kontrollü ventilatörler Basınç kontrolü ventilatörler sistemde ayarlanan basıncı sağlamak için kısa sürede yüksek bir akım oluştururlar. Yüksek akım hızı, ventilasyon gereksinmesi fazla olan hastaların gereksinmesini daha iyi karşıladığından hasta uyumu daha iyidir. Devrede kaçak varsa gerekli basıncı sağlamak için akımı daha da arttırırarak kaçakları da kompanse edebilirler. Basınç kontrollü ventilatörlerde kaçak kompansasyonu Basınç kontrollü ventilatörlerde kaçak kompansasyonu Faz değişkenleri Tetikleme – inspirasyonu başlatan değişken basınç, zaman, volüm, akım Limit – Önceden ayarlanmış olan değerlerin aşılmasını engelleyen değişken Basınç, akım, volüm Siklus – İnspirasyonu sonlandıran değişken Bazal – PEEP Basınç, volüm, zaman, akım Faz değişkenleri Ventilatör ayarlarıTetikleme duyarlılığının ayarlanması Tetikleme duyarlılığı – Basınç – Akım -0.5 ile –1.5 cm H2O arasında 5-20 L/dakika sürekli akım olan bir sistemde 2L/dak Ventilatör ayarlarıTetikleme duyarlılığının ayarlanması İnspirasyonun başlaması gerektiğini mekanik ventilatörün algılaması gereklidir. Tetikleme mekanizması olarak basınç, volüm, akım ya da zaman kullanılabilir. Tetikleme duyarlılığı yüksek olarak ayarlanırsa hasta makineyi tetiklemek için fazla çabalar ve solunum işi artar. Tetikleme duyarlılığı düşük ayarlanırsa da her küçük eforda inspirasyonun başlatılması hasta ventilatör uyumunu bozar Tetikleme, oto PEEP, solunum işi Tetikleme, oto PEEP, solunum işi Tetikleme dönemi Tetikleme, oto PEEP, solunum işi Tetikleme dönemi Tetikleme sonrası dönem Tetikleme duyarlılığı 1-Tetikleme dönemi (hastanın inspirasyon eforuna başlaması ile inspirasyon akımının başlaması arasında geçen süre) Dinamik hiperinflasyon ya da düşük solunum dürtüsü varsa uzar. 2-Tetikleme sonrası dönem (gerçek tetikleme değerinden hava yolları basıncında maksimum azalma olmasına kadar geçen süre) Başlangıçtaki gaz akımının yetersizliği ile ilgilidir. Faz değişkenleri Siklus-akım (PSV) Ventilatör modu Soluk tipleri ve faz değişkenleri arasındaki ilişkiler mod olarak ifade edilir. Kontrol değişkenleri, faz değişkenleri ve diğer değişkenlerin özel bir kombinasyonunu yansıtır. Ventilatör modları Volüm kontrollü – Kontrollü mekanik ventilasyon (CMV) – Asist-kontrollü mekanik ventilasyona (A/CMV) – İntermittan zorunlu ventilasyon (IMV) – Senkronize intermittant zorunlu ventilasyon (SIMV) Basınç kontrollü – Basınç destekli ventilasyon (PSV) – Basınç kontrollü ventilasyon (PCV) – Airway pressure release ventilasyon (APRV) Ventilatör modları Volüm kontrollü CMV A/CMV IMV SIMV Basınç kontrollü PSV PCV APCV Tetikleme Limit Siklus Zaman(T) Basınç(P) Zaman Basınç Volüm(V) Volüm Volüm Volüm V/T V/T V/T V/T Basınç Zaman Zaman Basınç Basınç Basınç Akım Zaman Zaman Tidal volüm 5-7 mL/kg, Plato basınç<35 cm H2O Daha yüksek değerler ventilatöre bağlı akciğer hasarına neden olabilir. Solunum hızı Hastanın spontan solunum sayısının 4 altına ayarlanmalıdır. Solunum sayısı, seçilmiş VT’ye bağlı olarak PaCO2’yi istenen düzeyde (pH ve zirve ile ortalama hava yolu basınçları kabul edilebilir sınırlarda olacak şekilde) tutacak şekilde ayarlanır. FiO2 (solunan havadaki O2 konsantrasyonu) ayarlanması %100 oksijen ile başlanır. Oksijenasyon 10-30 dakikada değerlendirilir. Pulse oksimetre SO2>%92 Arter kan gazı SO2>%90 ya da PaO2=60 mm Hg %50-60 oksijenin 24-48 saat kullanılması oksijen toksisitesine neden olabilir. İnspirasyon akım hızının ayarlanması Genellikle 60L/dakika Yüksek inspirasyon akım hızı ile inspirasyon süresi kısalır ve sonuç olarak ekspirasyon süresi uzar. Dinamik hiperinflasyon azalır ve CO2 atılımı artar. İnspirasyon akım hızı yavaşlatılırsa inspirasyon süresi uzar ve hipoksemik hastalarda oksijenasyon daha iyi sağlanır. Oto PEEP oluşumu Optimal PEEP uygulanması Volüm kontrollü ventilasyonda basınç-zaman ilişkisi PEEP Oto PEEP’e bağlı solunum işindeki artmayı engellemek için oto PEEP’in 2/3’ü kadar ya da ölçülebiliyorsa alt inflasyon noktasının 2-4 cm H2O üzerinde olacak şekilde verilmelidir. PEEP verilmesi oksijenasyonu daha iyi hale getirererek FiO2’yi toksik düzeylerin altına çekebilir.