ÇOCUKLARDA FARENJİT

ÇOCUKLARDA FARENJİT
Dr. Çağrı S. Buyurgan
FARENJİT
•
•
•
Acil servislere başvuruların % 1-2 sinden
akut farenjit sorumludur.
Ağız ve boğazın yüzeyel ve derin
enfeksiyon ayrımı önemli.
Derin alan enfeksiyonunda stridor ve
salya artışı,toksik görünüm,yüksek ateş
ve fonasyonda değişim mevcuttur.
FARENJİT
• Çocuklardaki akut farenjit daha çok viral
kökenlidir.
• Semptomlar: ateş,boğaz
ağrısı,odinofaji,ateş,baş ağrısı,karın
ağrısı,bulantı,kusma,öksürük,ses
kısıklığı,diare,artralji,myalji ve laterji…
• Bulgular: tonsillofaringeal
eritem,eksuda,peteşi,lap,döküntü…
ÇOCUKLARDA FARENJİT
•
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
VİRAL FARENJİT
Rhinovirüs
Coronavirüs
Adenovirüs
Hsv tip 1 ve 2
Parainfluenza virüs
Echovirüs
Coxackie virüs tip A ve B
EBV
CMV
HIV
İnfluenza virüs tip A ve B
•
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
BAKTERİYEL FARENJİT
AGBHS
Non A BHS
N.gonorrhoeae
C.diphtheria
Y.enterocolitica
Y.pestis
F.tularensis
M.pneumoniae
Chlamydia
BAKTERİYEL / VİRAL FARENJİT
FARENJİT
• Yalnızca muayene ile viral ya da bakteriyel
ayrımı güçtür ve tonsillerdeki eksuda
bakteriyel etiyoloji anlamına gelmez.
• Bu durum gereksiz antibiyotik kullanımına
neden olur çünkü viral etiyolojinin tedavisi
sadece semptomatiktir.
FARENJİT(EBV)
• Ebv’nin en iyi bilinen klinik formu farenjittir.
• Ateş,halsizlik ve baş ağrısını takiben
eksudatif farenjit ve posterior lap gelişir.
• Hepatomegali ve splenomegali gelişebilir.
• Antibiyotik tedavisinde tipik kaşıntılı
döküntülü lezyonlar oluşur.
FARENJİT(EBV)
• Tanıda monospot testleri ve sonucu
hemen çıkmasa da ig’ler kullanılabilir.
• Monospot testleri hastalığın ilk bir
haftasında pozitif sonuç vermeyebilir.
• Yaymada atipik lenfositler görülebilir.
• Sağ üst kadran hassasiyetinde kcft
yollanmalıdır.
FARENJİT(EBV)
• Tedavi semptomatiktir.
• Dispne ya da disfaji varsa,oral ya da
parenteral tek doz steroid verilebilir.
• Splenomegali varsa eğer hasta rüptür ile
ilgili risk faktörleri açısından
bilgilendirilmelidir.
FARENJİT(CMV)
• Tablo enf. mononükleoz tablosu ile
aynıdır.
• Heterofil antikorları negatif saptananda
etken büyük ihtimalle CMV’dir.
• Bu tabloda splenomegali ve lap daha az
görülür.
• Tanıda ig’ler görülebilir ve tedavi
semptomatiktir.
FARENJİT(HIV)
• Hastaların % 50-70 inde EBV tablosuna
benzer bir tablo görülür.
• Tablonun farkı,akut gelişen ve eksudası
bulunmayan belirgin hipertrofik tonsillerdir.
• Ergenlik çağındaki hastaların
anamnezlerindeki yüksek riskli davranışlar
sonrası akla gelmesi gereken
tablolardandır.
BAKTERİYEL FARENJİT
• Antibiyoterapi gerektiren bakteriyel tablolar
içinde en sık görülen form AGBHS’dır.
• Kış ve erken bahar aylarında,5-15 yaş
arasında daha sık görülür.
• AGBHS’lar tüm farenjit tablolarının %1530’undan sorumlu olsalar da farenjitli
çocukların antibiyotik kullanma oranı
%53’dür.
BAKTERİYEL FARENJİT
•
1.
2.
3.
4.
AGBHS farenjiti vakalarını tanımak için
kullanılan başlıca kriter bugün için
CENTOR kriterleridir:
Ateş öyküsü
Tonsillerde eksuda
Hassas ön servikal lap
Öksürük olmayışı
BAKTERİYEL FARENJİT
• 0 veya 1 kriter varlığı düşük AGBHS
ihtimalini gösterir,tanıya yönelik test ve
tedavi endike değildir.
• 2 ve üstü kriterlerde hızlı antijen
testi(RADT) ve/veya kültür yapılması
gerekir.
BAKTERİYEL FARENJİT
• Hızlı antijen testi kültüre göre %5 kadar az
sensitivite ve spesifite (%80-90) farkı ile
daha hızlı sonuç verebilmesi açısından
tercih sebebidir.
• Kültür eğer AGBHS’den şüpheleniliyor ve
RADT negatifse tercih edilebilir.
BAKTERİYEL FARENJİT
•
1.
2.
3.
AGBHS tedavisinde antibiyotik:
Hastalık süresini kısaltır (16 saat)
Bulaşmayı önler
Süpüratif ve nonsüpüratif
komplikasyonları önler (akut otitis
media,sinüzit ve peritonsiller apse,akut
romatizmal ateş…)
BAKTERİYEL FARENJİT
• Buna rağmen antibiyotik sadece Centor
kriterlerini karşılayan ya da tanı testleri (+) olan
hastalara uygulanmalıdır.
• Çünkü AGBHS farenjiti 3-4 gün içinde ateş
tablosunun kendi kendine gerilediği bir tablodur.
• Tedavi semptom başlangıcından 9 gün
sonrasına kadar başlanabilir ve buna rağmen
nonsüpüratif komplikasyonlar önlenebilir.
BAKTERİYEL FARENJİT
• Antibiyotik kullanımının apsgn tablosunu
azalttığına dair kesin bir kanıt yok!
• Antibiyotik tedavisinde ilk seçenek
penisilin.
• Klinik olarak dirençli bir suş izole
edilmemiş.
• Tam farenks eradikasyonu için 10 gün
boyunca günde 2 doz önerilir,hastanın
yaşına göre tek doz İM tedavi de benzer
etkinlik sağlar.
Streptokok Farenjiti için
Antibiyotikler
BAKTERİYEL FARENJİT
• Aile bireylerinde profilaktik antibiyotik
kullanımı sonradan AGBHS gelişme
ihtimali %10 olduğu için önerilmez.
• Tekrarlayan tonsilliti olan çocuklarda
tonsillektomi endike olsa da tekrarlayan
farenjit ve tonsillofarenjitte tonsillektomi
endikasyonu açısından net bir kanıt
yoktur.
BAKTERİYEL FARENJİT
• A grubu dışındaki beta hemolitik
streptokokların (B ve C grupları)
nonsüpüratif komplikasyonlar yoktur.
• Tedavi için de ABGHS tablosundaki
antibiyotikler uygundur.
BAKTERİYEL FARENJİT
• Gonokokkal farenjit tanısı,cybh olduğu
bilinen ve oral seks uygulamasının da
dahil olduğu dikkatli bir anamnez
sonrasında konulabilir.
• Gonokkok farenjitine proktit/vajinit ve
üretrit de eşlik edebilir!
• Tanıda nükleik asit amp.u ve thayer martin
besiyerleri kullanılabilir.
BAKTERİYEL FARENJİT
• Prepubertal bir gonokoksik vakasında
muhakkak cinsel istismar göz önünde
bulundurulmalıdır.
• Tedavide 250 mg seftriakson im yeterlidir.
• Eşlik eden klamidya enfeksiyonunda 1 gr
azitromisin gibi ampirik tedavi
uygulanabilir.
BAKTERİYEL FARENJİT
• Gelişmiş ülkelerde seyrek olsa da
immünizasyonu yetersiz olan ülkelerde bir
etken de difteridir.
• Toksijenik suşlar solunum mukozasında
nekrozlar oluşturur.
• Ekzotoksinlerle kardiyak ve nörojenik
komplikasyonlar oluşabilir.
BAKTERİYEL FARENJİT
• Difteri toksini
psödomembran oluşumu
ile hava yolu tıkanıklığı
oluşturabilir.
• Loeffler ve tellürit selektif
besiyerleri tanı
konulmasında önemlidir.
• Tedavide antibiyotik
(penisilin/makrolid) ve
ekzotoksin nötralizasyonu
önerilir.