B : 119 Şimdi, bütün bunları müdafaa etmelerine karşın

M. Meclîsi
(B : 119
Şimdi, bütün bunları müdafaa etmelerine karşın
muhalefetin sayın sözcülerinin, kamuoyundan gizleye­
ni edikleri ve batta burada bu bütçe müzakereleri de­
vam ederken, bir muhalefet partisine mensup bir ar­
kadaşımızın, «ekonomik tahribat» diye bizzat nitelen­
dirdiği bu ağır ekonomik bunalım ortamı içinde eşi­
ne ender rastlanır bir enflasyon, yoksulu daha yok­
sul, zengini daha zengin yaparak, geniş halk yığınla­
rının yaşamlarını neredeyse biyolojik gereksinmeler
düzeyine indirmiş, ekonomik iç ve dış dengesini de
onarılması güç bir biçimde yıkıma uğratmıştır.
Dış ödeme güçlükleri, Devletin saygınlığına gölge
düşürürken, aynı zamanda yol açtığı ithalat tıkanık­
ları nedeniyle, yatarım ve üretim faaliyetlerini yer yer
durma noktasına getirmiştir. Aynı nedenle, işsizlik
oranı da, şimdiye dek görülmemiş boyutlara ulaşmış­
tır. Döviz yokluğu yanında enerji kıtlığı, yatırım, üre­
tim ve istihdam alanındaki sorunları büsbütün ağır­
lattırmış ve sonuç olarak, ekonominin büyüme hı­
zı, son on yılın en düşük düzeyine inmiştir.
İki ay öncesinin iktidarı olan bugünkü muhalefe­
tin, «Gelişen, güçlenen Türkiye'nin gurur tablosu» di­
ye nitelemekten çekinmediği bu tablo içinde, 1977 yılı
ortalarından itibaren Türkiye mal darlıklarının ve
yokluklarının, ihtikârın ve karaborsanın, vurgunla
soygunun ve nihayet dış âlemde zamanında yerine ge­
tiremediği taahhütlerin simgelediği bir ülke haline dö­
nüştürülmüştür.
O sıralarda bu karanlık tabloyu hükümet ilgilile­
rine hatırlatarak önlem alınmasını isteyenleri felaket
teHaîlığıyîa karalayanlar, sonunda, geçen eylül ayın­
da tedbirler paketi altında uygulamaya koydukları ya­
rım yamalak bazı önlemlerle durumu daha da karma­
şık hale getirmişlerdir.
Geniş halt yığınlarının, geçtiğimiz yıl boyunca tüm
ağır ve acı yanlarıyla yaşadığı ve hâlâ anılardan silin­
meyen bu gerçekleri bir kez de rakamlarla, gösterge­
lerle ortaya koymakta, kuşkusuz, yarar vardır.
Bir çığ gibi büyüyerek, memurun, işçinin, köylü­
nün, dulun, emeklinin, yetimin, esnafın ve sanatkâ­
rın, özetle tüm dar ve değişmez gelirlilerin geçim ko­
şullarını dayanılmaz biçimde ağırlaştıran enflasyon
hızı, geçtiğimiz yıl içinde, gerçeği yansıtmaktan uzak
olan fiyat endekslerine göre, % 50'ye yaklaşmıştır.
Nitekim, 1976 yılı sonunda 429,7 olan toptan eşya fi­
yat endeksi, 1977 yılı aralık ayı sonunda 584,8 puana
çıkarak, % 36,1 oranında bir artış kaydetmiştir. Yine
geçtiğimiz yıl, Ankara geçinme endeksi 404 puandan,
547,7 puana yükselerek, % 42,3; İstanbul geçinme en-
28
Î
2 . 1978
O : 1
deksi de 464,2 puandan, 681,3 puana yükselerek, %
46,8 oranında artışlar göstermiş ve bu alanda büyük
bir rekor kırmıştır.
Ticaret Bakanlığınca yayınlanan bu endekslerin
yanında, İstanbul Ticaret Odasınca hazırlanarak ya­
yınlanan İstanbul ücretliler geçinme endeksi ile top­
tan eşya fiyatı endeksinin gösterdiği artışlar ise, bun­
ların da üzerindedir. 1977 yılında İstanbul ücretliler
endeksi % 59,3, toptan eşya fiyatları endeksi de %
48,2 oranında yükselmiştir.
Bu görülmemiş enflasyon, ülkemizde esasen ada­
letsiz olan gelir dağılımım büsbütün bozarak, sosyal
alanda derin yaralar açtığı gibi, ekonomik yapıda da
büyük bir yıkıma neden olmuştur. Bu çerçeve içinde,
plansız ve programsız yatırım uygulamalarıyla birlik­
te, kaynak tahsisini, uzun dönemli kalkınma amaç ve
hedeflerimizden tümüyle saptırmış, öte yandan da,
kalkınmamız açısından hayati önem taşıyan bireysel
tasarrufları geriletirken, tüketimi, özellikle sağlıksız
bir tüketimi sürekli olarak kamçılamıştır. Kuşkusuz
iç fiyat düzeyinin sürekli olarak yükselmesi, buna
karşılık ticari partonerlerimizde nispi bir fiyat istik­
rarının sağlanmış olması dolayısıyla, ihracatımız gi­
derek yabancılar için daha pahalı hale gelmiş ve bu­
nun da olumsuz etkileri dış ticaret alanında öteki et­
kenlerle birlikte kendini göstermiştir.
Yine bu hızlı enflasyon, geçtiğimiz yıl içinde ya­
rattığı daha yüksek, daha iyi fiyat bekleyişleri yü­
zünden ihtikârı ve spekülasyonu beslemiş ve bunun
da olumsuz etkileri ekonomimizde ve piyasalarımız­
da somut bir biçimde kendini duyurmuştur.
Geçtiğimiz yıl büyük boyutlara ulaşarak, ekono­
mik ve sosyal alanda bir yıkıma yol açan enflasyonla
savaşım konusunda, yeni hükümetin kararlı bir tutum
içinde olmasını memnuniyetle karşılıyoruz. Bu yön­
de, dengeli ve sağldch hale getirilmiş bulunan 1978
mali yılı Bütçesinin ilk anlamlı adım olduğuna inanı­
yoruz.
Maliye Bakanı tarafından burada, bu amaçla ha­
zırlandığı açıklanmış bulunan öteki önlem ve politika­
ların da en kısa süre içinde uygulamaya konulmasını
istiyor, bunun yapılacağını kuvvetle ümit ediyoruz.
Geçen dönem yaşadığımız bu çok boyutlu bunalı­
mın sonuçlarının en ağır olduğu alanlardan biri de,
kuşkusuz dış ticaret ve ödemeler alanıdır. Dış ticaret
alanında ihracatımız 1977 yılı içinde 1 755 000 000
dolar düzeyinde kalarak, 1976 yılına bakışla % 10,5
oranında gerilemiştir.
626 — •