YILDIZ TEKNİK ÜNİVERSİTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ YAPI İŞLETMESİ ANABİLİM DALI KALİTE YÖNETİMİ KALİTE Mükemmellik Dayanıklılık Suyun kalitesi Havanın kalitesi Kaliteli giyinmek Yaşam kalitesi Tüketilen zamanın kalitesi Kaliteli yiyecekler Kaliteyi ucuza almak Beklentileri aşmak KALİTELİ VS. KALİTESİZ Yaşam standardı KALİTE YÖNETİMİ Bu kriterde başarılı olmak için müşterilere istedikleri kalitede ürün ve hizmeti daha ucuza ve daha kısa sürede ulaştırmak gerekmektedir. KALİTE NEDİR? MÜŞTERİ MEMNUNİYETİ Kalite, “bir ürün veya hizmetin, tanımlanan veya talep edilen ihtiyaçları tatmin etme yeteneğini gösteren özellik veya hareketlerin toplamı” olarak tanımlanır (Sanders vd., 1998). İNŞAAT SEKTÖRÜNDE KALİTE KAVRAMI İnşaat sektörü ele alındığında kalite değişik boyutlarda karşımıza çıkmaktadır. Burada son ürün olan; yapının kalitesinden bahsedileceği gibi sürecin kalitesi de söz konusu olabilmektedir. İnşaat sektöründe; hem bir ürün meydana getirilmekte hem de bu ürünü oluştururken bir hizmet sunulmaktadır. KALİTENİN SEKİZ BOYUTU Ürüne yönelik anlayışlardan biri Garvin’e aittir ve Garvin kalitenin sekiz boyutunu; PERFORMANS ¡ ÖZELLİKLER ¡ GÜVENİLİRLİK ¡ UYGUNLUK ¡ DAYANIKLILIK ¡ SERVİS EDİLEBİLİRLİK (FAYDALILIK) ¡ ESTETİK ve ¡ ALGILANAN KALİTE olarak belirlemiştir (Evans ve Lindsay 1991). ¡ KALİTENİN SEKİZ BOYUTU PERFORMANS Her şeyden önce yapının işlevine uygun olması, müşteri beklentilerini karşılaması yani kendinden beklenen performansı göstermesi gerekmektedir. KALİTENİN SEKİZ BOYUTU ÖZELLİKLER Yapının inşası için seçilen teknik, kullanılacak malzemelerin özellikleri, bu malzemelerin birbirleri ile olan uyumu, birleşme noktalarının çözümü vb. özellikler yapının kalitesini etkilemektedir. Gaudi, Casa Battlo KALİTENİN SEKİZ BOYUTU GÜVENİLİRLİK Kaliteli ürün kavramına genel açıdan bakıldığında, ürünün kendinden beklenenleri yerine getireceğine karşı bir güven vermesi gerekmektedir. yapının işlevlerini sorunsuz olarak yerine getirilebilmesi güvencesi ¡ yapının sağlamlığı, malzemelerin bozulmazlığı ve sağlığa aykırı olmaması, gereken fiziksel koşulları yerine getirmesi, yangına, depreme dayanıklı olması vb. özellikleri kullanıcıya güven vermelidir. ¡ KALİTENİN SEKİZ BOYUTU UYGUNLUK Yapının tasarımı, yapım tekniği, kullanılacak malzemeler, stili ve diğer estetik özelliklerinin müşteri beklentilerine bağlı olarak yapının işlevine ve çevresel özelliklere uygun olması gerekmektedir. KALİTENİN SEKİZ BOYUTU DAYANIKLILIK Yapının bütününün, kullanılan malzemelerin ve detayların olabilecek en uzun vadede ilk günkü gibi muhafaza edilebilmesi önemlidir. ¡ Kısa sürede yıpranan, tamir ya da değiştirme gerektiren detaylar ve malzemelerin varlığı yapıların kalitesiz olarak tanımlanmasına yol açacaktır. ¡ Ayrıca, yapının inşa tekniğinin, kullanılan malzeme ve detayların yangına ve yapının yer alacağı arsanın jeolojik özelliklerine de bağlı olarak depreme dayanıklı olması çok önemlidir. KALİTENİN SEKİZ BOYUTU SERVİS EDİLEBİLİRLİK (FAYDALILIK) Servis edilebilirlik, yapıda kullanım sırasında oluşabilecek sorunların çözümü için gerekli özelliklerin varlığıdır. ¡ Örneğin, çatıda oluşabilecek bir sorunda çatıya kolaylıkla ulaşılabilmesi, tamirat için gerekli boşluğun bulunması ya da bir yangın durumunda yangın merdiveninin varlığı, yeri, kolay ulaşılabilir olması, standartlara uygunluğu gibi özellikler önceden düşünülmelidir. KALİTENİN SEKİZ BOYUTU ESTETİK Yapının kalitesi açısından önemli olan bir başka özellik ise estetiktir. Yapı, kullanıcıların beğeni duygularına hitap etmeli ve görsel zevklerini tatmin etmelidir. Frank Gehry KALİTENİN SEKİZ BOYUTU ALGILANAN KALİTE Yapının kalitesi için müşterinin hissettiği memnuniyet derecesidir. Göreceli bir kavramdır ve bunun nedeni insanların değer duygularının birbirinden farklı olmasıdır (Evans ve Lindsay,1991; Şeker,2000). TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ (TKY) TKY ürün veya hizmet kalitesinin organizasyonda yer alan herkesin katılımıyla sürekli geliştirilmesine yönelik bütünleştirici bir yönetim konseptidir (Evans ve Lindsay, 1991). Japonya çıkışlıdır, Pek çok firmanın başarısında etkendir, Sürekli olarak iyileştirilmesi ve Organizasyondaki tüm çalışanların kesin aktif katılımı ile mümkün olur , Çalışanlar, müşteriler ve toplum memnun edilerek kârlılığa ulaşılması hedeflenir. Toplam Kalite Yönetimi: Temel Kavramlar Sonuçlara yönlendirme, Müşteri odaklılık, Liderlik ve amacın tutarlılığı, Süreçler ve verilerle yönetim, Çalışanların geliştirilmesi ve katılım, Sürekli öğrenme, yenilikçilik ve iyileştirme, İşbirliklerinin geliştirilmesi, Kurumsal sosyal sorumluluk. Toplam Kalite Yönetimi: Temel Kavramlar Sonuçlara yönlendirme; Mükemmellik, bütün paydaşların (çalışanların, müşterilerin, tedarikçilerin, toplumun ve kuruluşla finansal ilişkisi bulunan herkesin) gereksinimleri arasında bir denge sağlayabilmeye ve bütün paydaşların gereksinimlerini karşılayabilmeye bağlıdır. Müşteri odaklılık; Müşteri, ürün ve hizmet kalitesiyle ilgili son sözü söyleyecek kişidir; bu nedenle, mevcut ve potansiyel müşterilerin gereksinimlerine odaklanarak müşteri bağlılığı, müşteri tutma ve pazar payını artırma gibi konularda en yüksek düzeye ulaşılmaya çalışılmalıdır. Toplam Kalite Yönetimi: Temel Kavramlar Liderlik ve amacın tutarlılığı; Bir kuruluşun liderlerinin davranışları kuruluş içinde amacın berraklığını, birliğini sağlar ve hem kuruluşun hem de çalışanlarının mükemmelliğe erişebilecekleri bir ortam yaratır. Süreçler ve verilerle yönetim; Kuruluşlar, en iyi performanslarını birbiri ile ilişkili tüm faaliyetler anlaşıldığı, sistematik bir biçimde yönetildiği ve işlemleri ve planlanan iyileşmeleri ilgilendiren kararlar paydaşların görüşlerini kapsayan güvenilir bilgilere dayanılarak alındığı zaman gösterirler. Toplam Kalite Yönetimi: Temel Kavramlar Çalışanların geliştirilmesi ve katılım; Bir kuruluşun çalışanlarının potansiyelinin tam olarak yaşama geçirebilmesi için paylaşılan değerler ile bir güven ve yetkilendirme kültürü olması gerekir. Böyle bir ortam herkesin katılımını kolaylaştırır. Sürekli öğrenme, yenilikçilik ve iyileştirme Kuruluşun performansı; bilgi birikimi, sürekli bir öğrenme, yenilikçilik ve iyileştirme kültürü içinde yönetilirse ve paylaşılırsa, en üst noktasına çıkar. Toplam Kalite Yönetimi: Temel Kavramlar İşbirliklerinin geliştirilmesi; En iyi performansını ortaya koyması; iş biriliği yaptığı kuruluşlarla güvene, bilgi birikiminin paylaşılmasına ve bütünleşmeye dayalı, karşılıklı yarar sağlayan ilişkiler kurmasına bağlıdır. Kurumsal sosyal sorumluluk; Kuruluşun ve çalışanların uzun vadeli çıkarlarının korunması etik bir yaklaşımın benimsenmesine, genel olarak toplumun beklentilerinin ve var olan düzenlemelerin aşılmasına bağlıdır. KAIZEN (Sürekli İyileştirme) Japoncada, kai; değişim, zen ise daha iyi anlamına gelmektedir. Kaizen, belirli bir zaman diliminde müşteri memnuniyetinin artırılması ve rekabet güçlerinin etkilenmesi amacıyla süreçlere yönelik, çalışan, süreç, zaman ve teknolojide yavaş yavaş fakat çok sayıda hızlı bir gelişme sağlamayı, maliyetlerde bir düşmeyi ifade eden bir kavramdır. Kaizen, sonuçlardan ziyade süreçlere yöneliktir. Çünkü, eğer sonuçlar iyileştirilmek isteniyorsa öncelikle bu sonuçları ortaya çıkaran süreçler iyileştirilmelidir. KAIZEN (Sürekli İyileştirme) Kaizen; Çalışan boyutunda, insanın kaynak olarak görülmesini, işletmenin dışında da bu kaynakalara yönelinmesini, eğitim, yetiştirme, gelişmeye önem verip uygulamaya girişilmesini ekip oluşturmayı ve çalışanları yalnızca performansları sonucunda ortaya koydukları sonuçlar nedeniyle değil, gelişme sürecindeki katkıları nedeniyle de ödüllendiren bir sistemdir. Süreç boyutunda ise, süreçlerin korunmasını, düzeltici önlemler alınmasını ve süreçlerin iyileştirilmesini; KAIZEN (Sürekli İyileştirme) Zaman boyutunda, pazardaki değişmelere, gelişmelere hızlı cevap verebilme, hızla yenilik yapma ürün çeşitliliği vb. maliyetleri düşürerek geliştirme ve böylece faaliyetlerin daha kısa sürede yapılmasını hedeflemektedir. Teknoloji boyutunda ise, maliyetleri düşürme, teknolojileri birbirine dönüştürme, basitleştirme vb. uygulamalar ile gerçekleştirilmektedir. Kaizen Felsefesinin Temel Prensipleri Sorunu kabul edin, Çok para gerektirmeyen projeleri seçin, Önce "bizim" problemlerimize bakın "Onlarınkine" değil, Tek ölçü ekonomik çıkar olmasın, Önceliği saptayın. Projeyi; kalite, maliyet, dağıtım vs. ilkelerine dayalı olarak yürütün, Planla, uygula, kontrol et, önlem al (PDCA) çevrimini izleyin, Doğru çözüm araçlarını kullanın. Kaizen'in sorunlara yaklaşımı; "Hoş Geldiniz Problemler" şeklindedir. Çünkü; Sorun olmayan yerde gelişme de olamaz. Sorunlar, büyük kısmı su altında kalmış potansiyel sorunların su yüzene çıkan kısımlarıdır, su yüksekliği azaldıkça daha çok görünür hale gelirler. Bölümler (Departmanlar) arası engelleri kaldırmak gerekir. Kaizen'i gerçekleştirmek için neler yapılmalı? Birinci olarak; var olan durumun yetersizliğini kabul etmek gerekir, ¡ ¡ Bir sistem kusursuz işlese bile o sistemde geliştirilecek bir çok şey bulunabilir. Ayrıca, bilim ve teknolojideki gelişmeler de her gün verimlilik ölçütünü ileriye taşımaktadır. İkinci olarak; insan unsurunu geliştirme çabalarına devam etmek gerekir. ¡ ¡ ¡ Her şeyi yapan insandır. İnsan kaynakları bir kuruluşun en değerli varlığıdır. Alışılagelmiş yönetim biçiminde, bu kaynağın ancak küçük bir bölümünden yararlanılmaktadır. Oysa her çalışanı bu geliştirme faaliyetlerinin bir üyesi haline getirmek gerekir. Üçüncü olarak; problem çözme teknikleri yaygın bir şekilde kullanılmalıdır. TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ (TKY) ANAHTAR KİŞİLER – OKUMALAR ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ EDWARDS DEMING JOSEPH MURAN PHILIP CROSBY KAORU ISHIKAWA : İSTATİSTİK PROSES KONTROL : PLANNING-CONTROL -DEVELOPMENT : QUALITY IS FREE : KALİTE ÇEMBERLERİ, BALIK KILÇIĞI DİAGRAMLARI, PARETO ANALİZİ VB. TOM PETERS VE ROBERT WATERMAN : IN SEARCH OF EXCELLENCE GENICHI TAGUCHI : ROBUST DESIGN TEMEL PRENSİPLER ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ MİTLERE DEĞİL GERÇEKLERE BAĞLI YÖNETİM! VERİ OLMADAN SÜREÇ YOK! VERİ OLMADAN ANALİZ YOK! ANALİZ OLMADAN KARAR YOK! ANALİZ İLE PARALİZ OLMAKTAN KAÇIN! KALİTE YÖNETİM SİSTEM VE STANDARTLARI TSE'de TS EN ISO 9000:2000 serisi olarak yayımlanan standartlar şunlardır: ¡ TS EN ISO 9000 ¡ TS EN ISO 9001 TS EN ISO 9004 ¡ TS EN ISO 19011 ¡ : Kalite Yönetim Sistemleri – Temel Anlamlar ve Terimler : Kalite Yönetim Sistemleri - Şartlar : Kalite Yönetim Sistemleri – Performans İyileştirmesi için Kılavuz : Çevre Kalite Yönetim Sistemleri KALİTE YÖNETİM SİSTEM VE STANDARTLARI Bu yönetim sistemlerinin ortak özelliği dokümantasyon yapısı içermeleridir. Yani çalışma sisteminin, yazılı prosedür ve talimatlara göre yapılanmasını önerir (TS EN 9001:2000). Yönetim sistemlerinin iş mükemmelliğine açılımı ancak TKY felsefesi ile beslenmeleri halinde olanaklı olabilmektedir. Kısacası, kaynağında TKY olmayan sistemler geçerliliğini yitirmiş bulunmaktadır. ISO 9001:2000'İN AÇIKLAMASI (TAAHHÜTÇÜ BİR İNŞAAT ŞİRKETİ AÇISINDAN) KALİTE YÖNETİM SİSTEMİ Kuruluş; Kalite yönetim sistemi için ihtiyaç duyulan süreçleri ve bütün kuruluştaki uygulamalarını belirlemeli, Bu süreçlerin sırasını ve birbirleri ile etkileşimini belirlemeli, Bu süreçlerin, birbirine olan etkisini, sırasını ve operasyonların etkinliğini belirlemeli, Bu süreçlerin çalıştırılmasını ve izlenmesini desteklemek için gereken kaynağın ve bilginin hazır bulundurulmasını sağlamalı, Bu süreçleri izlemeli, ölçmeli ve analiz etmeli, Planlanmış sonuçlara ulaşmak için ve bu süreçleri sürekli iyileştirmek için gerekli faaliyetleri uygulamalıdır. TSE EN ISO 9001 Kalite Yönetim Standardı “Süreç Esaslı" bir standarttır. Standart, ¡ Yönetim faaliyetleri, ¡ Kaynak temini, ¡ Ürün gerçekleştirmesi, ¡ Ölçme ve analiz, için süreç yapısı öngörmektedir. Süreçlerin kontrollü şartlar altında devam edip etmediği izlenir. Bu izlemeden amaç, işlemlerin doğru yapılıp yapılmadığını kontrol etmektir. Süreç kontrollerinin sonuçları kalite hedeflerine ulaşılmasını sağlamalıdır. Bunun için karşılaştırmalar yapılır ve gerekli görülen durumlarda sürekli iyileştirmeler için sürece dair önlemler alınır. Süreç yapısının oluşturulmasında aşağıdaki hataların olabileceği düşünülmektedir: Sadece sistemin ana sürecinin verilmesi ve olmadığı takdirde uygunsuzluk yaşanabilecek noktaya kadar götürülmemesi, Yardımcı süreçlerin girdi, çıktı, kaynak ve kabul kriterlerinin düzenlenmemesi, Her sürecin etkileşiminin doğru ve isabetli yapılamaması, Süreç yapısının yardımcı ve destek süreçlerin izlemesini sağlayacak şekilde kodlanmaması, Her sürecin (ana, yardımcı, destek) gerçekleşmesinin ölçme ve/veya kontrolünün kabul kriterlerine göre yapılmaması; kontrolünün değerlendirilmemesi, uygunsuzlukları giderici önlemler oluşturarak sürecin iyileştirilmemesi ve tüm bu sürecin kayıtlar üzerinde izlenilmemesi. Dökümantasyon Şartları Kalite yönetim sistemi dökümantasyonu; Kalite politikasının ve kalite hedeflerinin doküman haline getirilmiş beyanlarını, Kalite el kitabını, Bu standardın öngördüğü dokümante edilmiş yöntemleri, Süreçlerin etkin planlanması, yürütülmesi ve kontrolünü sağlamak için kuruluşun ihtiyaç duyduğu dokümanları, Bu standardın öngördüğü kayıtları içermelidir. Bir kalite yönetim sisteminin dokümantasyonunun içeriği aşağıda verilenlere bağlı olarak bir kuruluştan bir diğerine farklılık gösterir: a) Kuruluşun büyüklüğü ve faaliyetlerin özelliği, b) Süreçlerin karmaşıklığı ve bunların aralarındaki etkileşim, c) Personelin yeterliliği. Kalite El Kitabı Kuruluş, aşağıdakileri içeren bir kalite el kitabı oluşturmalı ve sürekliliğini sağlamalıdır. ¡ Herhangi bir hariç tutmanın ayrıntıları ve gerekçeleri dahil olmak üzere kalite yönetim sisteminin kapsamı, ¡ Kalite yönetim sistemi için oluşturulmuş, dokümante edilmiş yöntemleri veya bunlara atıfları, ¡ Kalite yönetim sistemi süreçlerinin birbirine olan etkilerinin tarif edilmesi. Dokümanların Kontrolü Kalite yönetim sistemi tarafından gerekli görülen dokümanlar kontrol edilmelidir, Yayımlanmadan önce dokümanlar yeterlilik açısından onaylanmalıdır, Dokümanların gözden geçirilmesi, gerektiğinde güncelleştirilmesi ve tekrar onaylanması, Doküman değişikliklerinin ve güncel revizyon durumunun tanımlanmasının sağlanması, Yürürlükteki dokümanların ilgili baskılarının kullanım noktalarında bulunabilir olmasının sağlanması, Dokümanların okunabilir kalmasının ve kolaylıkla belirlenebilmesinin sağlanması, Dış kaynaklı dokümanların tanımlanmış olması ve bunların dağıtımının kontrol edilmesinin sağlanması. Kayıtların Kontrolü Kayıtlar, kalite yönetim sisteminin şartlara uygunluğunun ve etkin olarak uygulandığının kanıtlanması için oluşturulmalı ve muhafaza edilmelidir. Kayıtlar okunabilir olarak kalmalı, kolaylıkla ayırt edilebilir ve tekrar elde edilebilir olmalıdır. Kayıtların tanımlanması, muhafazası, korunması ve tekrar elde edilebilir olması, saklama süresi ve elden çıkarılması için gereken kontrollerin belirlenmesi amacıyla dokümante edilmiş prosedür oluşturulmalıdır. Kayıtların Kontrolü Standart, kalite kayıtlarının kontrolü maddesiyle; ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ Şirket bilinci bazında, hangi kayıtların ve nasıl tutulacağı, Kayıtların yapısal özelliğine bağlı olarak nasıl korunacağı (röntgen filmi, tarımsal nitelikli kağıtlar, uçucu mürekkeple yazılmış kağıtlar, CD, disket, vb.), Kayıtların arşivlenmesi, arşiv işlemleri, saklama süreleri, Kayıtların imhası, kaybolması vb. hallerde yapılacak işlemler, Kayıtların yedeklenme şekilleri, vb. şartların yerine getirilmesini öngörmektedir. Yönetim Sorumluluğu Yönetimin Taahhüdü Üst yönetim, kalite yönetim sisteminin uygulaması, geliştirilmesi ve etkinliğinin sürekli iyileştirilmesi için taahhütlerine dair kanıtlarını aşağıdaki yollarla sağlamalıdır: ¡ Kuruluşa, yasal şartlar ve mevzuat şartları da dahil olmak üzere,müşteri şartlarının da yerine getirilmesinin önemini ileterek, ¡ Kalite politikasını oluşturarak, ¡ Kalite hedeflerinin oluşturulmasını sağlayarak, ¡ Yönetimin gözden geçirmesini yaparak, ¡ Kaynakların bulunabilirliğini sağlayarak. Müşteri Odaklılık Üst yönetim, müşteri memnuniyetinin arttırılması amacına yönelik olarak, müşteri şartlarının belirlenmesi ve bunların gereklerinin yerine getirilmiş olmasını sağlamalıdır: ¡ ISO 9001 :2000 standardının özelliklerinden biri de müşteri odaklı olmasıdır. Müşterilerin nelerden memnun olacağının belirlenmesinin araştırmaya dayalı olması gerekir. Kalite el kitabında neler yapılarak müşteri memnuniyeti sağlanacağı ve hangi yöntemlerle bu memnuniyetin belirleneceği ve ölçüleceği belirtilmelidir. Kalite Politikası Üst yönetim, kalite politikasının; Kuruluşun amacına uygunluğunu, Kalite yönetim sisteminin şartlarına uyma ve etkinliğin sürekli iyileştirilmesi taahhüdü içermesini, Kalite hedeflerinin oluşturulması ve gözden geçirilmesi için bir çerçeve oluşturulmasını, Kuruluş içinde iletilmesini ve anlaşılmasını, Sürekli uygunluk için gözden geçirilmesini sağlamalıdır. Planlama Kalite hedefleri Üst yönetim, kuruluş içinde, ürün şartlarının karşılanması için gerekli olan şartlar da dahil olmak üzere, kalite hedeflerinin kuruluşun ilgili fonksiyon ve seviyelerinde oluşturulmasını sağlamalıdır. Kalite hedefleri ölçülebilir olmalı ve kalite politikası ile tutarlı olmalıdır. Hedefler politikalarının alt açınımları olarak düzenlenir. Şirket hedefleri ve özellikleri Kalite Yönetim Sisteminin Planlanması Üst yönetim; ¡ ¡ Kalite yönetim sisteminin planlanmasını, Kalite yönetim sisteminde, değişiklikler planlanıp uygulandığında, kalite yönetim sisteminin bütünlüğünün sürdürülmesini sağlamalıdır. Sorumluluk, Yetki ve İletişim Üst yönetim, ¡ ¡ Sorumlulukların ve yetkilerin tanımlanmasını ve kuruluş içinde iletimini sağlamalıdır. ISO 9001:2000 standardı tüm personelin yetki ve sorumluluklarının belirlenmesini öngörmektedir. Yönetim Temsilcisi Üst yönetim, diğer sorumluluklarına bakılmaksızın aşağıdakileri içeren yetki ve sorumluluklara sahip olan yönetimden bir üyeyi temsilci olarak atamalıdır: ¡ ¡ ¡ Kalite yönetim sistemi için gerekli süreçlerin oluşturulmasını, uygulanmasını ve sürekliliğini sağlamak, Kalite yönetim sisteminin performansı ve iyileştirilmesi için herhangi bir ihtiyaç olduğunda üst yönetime rapor vermek, Kuruluşta, müşteri şartlarının bilincinde olunmasının yaygınlaştırılmasını sağlamak. İç İletişim ¡ ¡ Üst yönetim, kuruluşta uygun iletişim süreçlerinin oluşturulmasının ve iletişimin, kalite yönetim sisteminin etkinliğini de dikkate alarak gerçekleşmesini sağlamalıdır. Yönetim, şirket içinde (şantiye dahil) bilgi akışını ve müşteri ile olan bilgi alış verişini bir süreç haline getirmelidir. Yönetimin Gözden Geçirmesi ¡ ¡ Üst yönetim, kuruluşun kalite yönetim sistemini, sistemin sürekli uygunluğunu, yeterliliğini ve etkinliğini sağlamak için planlanmış aralıklarla gözden geçirmelidir. Bu gözden geçirme, iyileştirme fırsatlarının değerlendirilmesini, kalite politikası ve kalite hedefleri de dahil olmak üzere, kalite yönetim sisteminde değişiklik ihtiyaçlarını içermelidir. Gözden geçirme girdisi Yönetimin gözden geçirme girdisi, aşağıda belirtilenler hakkındaki bilgileri içermelidir; ¡ Tetkiklerin sonuçları, ¡ Müşteri geri beslemesi, ¡ Süreç performansı ve ürün uygunluğu, ¡ Önleyici ve düzeltici faaliyetlerin durumu, ¡ Bir önceki yönetimin gözden geçirmelerinden devam eden takip faaliyetleri, ¡ ¡ Kalite yönetim sistemini etkileyebilecek değişiklikler, İyileştirme için öneriler. Gözden geçirme çıktısı Yönetimin gözden geçirme çıktısı, aşağıdakilerle ilgili kararları ve faaliyetleri içermelidir; ¡ Kalite yönetim sisteminin ve bu sisteme ait süreçlerin etkinliğinin iyileştirilmesi, ¡ ¡ Müşteri şartları ile ilgili ürünün iyileştirilmesi, Kaynak ihtiyaçları. Kaynak Yönetimi Kaynakların sağlanması Kuruluş; ¡ ¡ Kalite yönetim sistemini uygulamak, sürdürmek, etkinliğini sürekli iyileştirmek ve Müşteri şartlarını yerine getirerek müşteri memnuniyetini arttırmak için gerekli olan kaynakları belirlemeli ve sağlamalıdır. Kaynakların sağlanması ¡ ¡ Standart; işgücü, makine-teçhizat, ekipman, yazılım vb. lerini kaynak kapsamında değerlendirmektedir. Bu kaynaklar inşaat sektöründe şirket merkezi ve şantiyeler için söz konusu olmakta ve üstlenilen her yeni işte miktar ve özellikler bakımından farklılıklar göstermektedir. İnsan Kaynakları Yeterlilik, farkında olma (bilinç) ve eğitim Kuruluş; ¡ ¡ ¡ ¡ ¡ Ürün kalitesini etkileyen işleri yürüten personel için gerekli yeterliliği belirlemeli, Eğitimi sağlamalı veya bu gibi ihtiyaçları karşılamak için diğer tedbirleri almalı, Alınan tedbirlerin etkinliğini değerlendirmeli, Personelin yaptıkları işlerin öneminin ve uygunluğunun farkında olmasını sağlamalı ve kalite hedeflerinin başarılması için nasıl katkıda bulunacaklarını belirlemeli, Öğrenim, eğitim, beceri ve deneyim ile ilgili uygun kayıtları muhafaza etmeli. Altyapı Kuruluş, ¡ Ürün şartlarına uygunluğu sağlamak için gerekli olan altyapıyı belirlemeli, oluşturmalı ve sürekliliğini sağlamalıdır. Alt yapı, uygulanabildiğinde aşağıdakileri kapsar: ¡ Yapılar, çalışma alanları ve bununla ilgili tesisler, ¡ Süreç teçhizatı (yazılım ve donanım), ¡ Destek hizmetleri (ulaştırma veya iletişim gibi). Altyapı Standart; inşaatın, müşteri şartlarına uygun bir şekilde yapılabilmesi için; Üretim ortamı (şantiye) çalışma alanları, üretimde kullanılacak makine-ekipman ve teçhizat ile üretimin planlanan bir şekilde sürdürülebilmesi için gerekli olan nakliye ve diğer destek ihtiyacının belirlenmesi ve sağlanmasını öngörmektedir. Şirket bu bağlamda her yeni iş aldığında alt yapı ihtiyacını belirleme ve sağlama çalışması yapmalı ve bunun sürekliliğini sağlamalıdır. Çalışma Ortamı Yapının öngörülen şartlara uygun bir şekilde yapılabilmesi için; ¡ ¡ Yapı malzemeleri, özelliklerine uygun bir şekilde muhafaza edilmeli, Üretim araçları performansları etkilenmeyecek ortamlarda korunmalıdır. Bu bağlamda şantiyede; ¡ ¡ Çevre koruma, genel aydınlatma, tabela, ikaz ve uyarı levhaları düzenlenmeli, Yükleyici, boşaltıcı, vb. sistemlerin ilgili mevzuat ve TSE'lerine göre test ve kontrolleri yapılmalıdır. Ürün Gerçekleştirme Ürün gerçekleştirmenin planlanması: Kuruluş, ürünün gerçekleştirilmesi için gereken süreçleri planlamalı ve geliştirmelidir. Ürün gerçekleştirme planlaması, kalite yönetim sisteminin diğer süreçlerinin şartları ile tutarlı olmalıdır. Ürün gerçekleştirme planlamasında, kuruluş uygun olduğunda aşağıdakileri belirlemelidir: Kalite hedefleri ve ürün için şartları, Süreçlerin, dokümanların oluşturulması ve ürüne özgü kaynakların sağlanması için ihtiyaçları, Ürüne özgü gerekli doğrulama, geçerli kılma, izleme, muayene ve deney faaliyetleri ve ürün kabulü için kriterleri, Gerçekleştirme süreçlerinin ve bunun sonucu meydana gelen ürünün şartları karşıladığına dair kanıtları sağlamak için gereken kayıtları. ISO 9000 TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ KALİTE YÖNETİMİ KALİTE GÜVENCESİ KALİTE KONTROL DENETLEME KALİTE MÜKEMMELLİK ÖDÜLLERİ BALDRIDGE AWARD (US) EUROPEAN QUALITY AWARD DEMING PRICE (JAPONYA) ULUSAL KALİTE ÖDÜLÜ (TÜRKİYE) BALDRIDGE AWARD 1987 Ödül kriteri olan performans hedefleri; ¡ Müşteriye sunulan üründe sürekli gelişen değer ¡ Kurumsal yetenek ve verimliliğin sürekli gelişim halinde olması European Foundation for Quality Management (EFQM) Performansla ilgili tüm boyutlarda sürdürülebilir mükemmelliği gerçekleştirmek üzere pek çok yaklaşımın olabileceği gerçeği üzerine kurulmuş olan model aşağıdaki ifadeye dayanır: ¡ Performansa, müşterilere, çalışanlara ve topluma yansıyan mükemmel sonuçlar, politika ve stratejinin, çalışanların, kaynakların ve süreçlerin uygun bir liderlik anlayışıyla yönlendirilmesi ile sağlanabilir. European Foundation for Quality Management (EFQM) Modelin kalbinde RADAR olarak tanımlanan bir mantık yer alır. RADAR dört boyuttan oluşur: Sonuçlar Results Yaklaşım Approach Yayılım Deployment Değerlendirme Assessment Gözden Geçirme Review RADAR Mantığı Bu mantık bir kuruluşun aşağıdakileri yapması gerektiğini belirtir: ¡ ¡ ¡ Hedeflediği sonuçları politika ve strateji oluşturma sürecinin bir parçası olarak ortaya koymak. Bu sonuçlar kuruluşun hem finansal hem de operasyonel açıdan gösterdiği performansı ve paydaşlarının algılamalarını kapsamalıdır, Hem mevcut durumda hem de gelecekte hedeflediği sonuçlara erişebilmesi için birbiriyle bütünleşmiş, sağlam temelli yaklaşımlar planlamak ve bu yaklaşımları geliştirmek, Yaklaşımların, tam olarak yaşama geçirilmesini sağlamak üzere sistematik bir biçimde yayılımını gerçekleştirmek, RADAR Mantığı ¡ ¡ Elde edilen sonuçların izlenmesi ve analizi için, sürekli öğrenme faaliyetine dayanarak, uygulanan yaklaşımları değerlendirme ve gözden geçirme. Bu temelden hareketle gereken yerlerde iyileştirme çalışmalarını belirlemek, önceliklendirmek, planlamak ve uygulamak, Modelin kuruluşlarda uygulanması sırasında, örneğin özdeğerlendirme amacıyla, RADAR Puanlama Matrisinin Yaklaşım, Yayılım, Değerlendirme ve Gözden geçirme boyutları her ‘’Girdi’’ alt kriteri ile ve ‘’Sonuçlar’’ boyutu da ‘’Sonuç’’ alt kriterleri ile ilişkilendirilmelidir. RADAR Mantığının Uygulanması RADAR mantığını oluşturan boyutlar ¡ Sonuçlar Sonuçlar boyutu kuruluşun neler elde ettiğini içerir. Mükemmelliğe erişmiş bir kuruluşta sonuçlar olumlu eğilimleri ve/veya sürekli iyi bir performansın varlığını göstermeli, hedefler uygun ve erişilebilir olmalı, başka kuruluşlar ile karşılaştırıldığında performans yüksek olmalı ve tüm bu sonuçlar yaklaşımdan kaynaklanmalıdır. Bunlara ek olarak sonuçlar ilgili alan ve faaliyetleri kapsamalıdır. RADAR Mantığının Uygulanması ¡ Yaklaşım Yaklaşım, kuruluşun ne yapmayı planladığını ve bunu yapmaktaki nedenlerini içerir. Mükemmelliğe erişmiş bir kuruluşta yaklaşımın sağlam temelli olması; yani anlaşılır bir temele dayanması, iyi tanımlanmış ve geliştirilmiş süreçlere sahip, net bir biçimde paydaşların gereksinimlerine odaklanmış ve bütünleşmiş olması, bir yandan kuruluşun politika ve stratejisine uyum sağlarken, diğer yandan da uygun olduğu ölçüde diğer yaklaşımlarla ilişkilendirilmiş olması beklenir. RADAR Mantığının Uygulanması ¡ Yayılım Yayılım bir kuruluşun yaklaşımını yaşama geçirmek için neler yaptığını içerir. Mükemmelliğe erişmiş bir kuruluşta yaklaşımın ilgili alanlarda sistematik bir biçimde uygulanması beklenir. RADAR Mantığının Uygulanması ¡ Değerlendirme ve Gözden Geçirme Bu boyut, bir kuruluşun yaklaşımını ve yaklaşımının yayılımını değerlendirmek ve gözden geçirmek için neler yaptığını içerir. Mükemmeliğe erişmiş bir kuruluşta, yaklaşım ve yaklaşımın yayılımının düzenli olarak ölçülmesi, öğrenme faaliyetlerinin yapılması ve bu iki faaliyet sonucunda elde edilen bilgilerin iyileştirme çalışmalarının belirlenmesi, bu konudaki önceliklerin saptanması, iyileştirmenin planlanması ve uygulama amacıyla kullanılması beklenir. Mükemmellik Modeli Kriterleri 1. KRİTER - LİDERLİK 2. KRİTER - POLİTİKA VE STRATEJİ 3. KRİTER - ÇALIŞANLAR 4. KRİTER - İŞBİRLİKLERİ VE KAYNAKLAR 5. KRİTER - SÜREÇLER 6. KRİTER - MÜŞTERİLERLE İLGİLİ SONUÇLAR 7. KRİTER - ÇALIŞANLARLA İLGİLİ SONUÇLAR 8. KRİTER - TOPLUMLA İLGİLİ SONUÇLAR 9. KRİTER - TEMEL PERFORMANS SONUÇLARI Mükemmellik Modeli Kriterleri 1. KRİTER - LİDERLİK Mükemmel liderler, vizyonu ve misyonu geliştirirler ve onların gerçekleştirilmesini kolaylaştırırlar. Kalıcı başarı için gerekli olan kurumsal değerleri ve sistemleri geliştirirler ve bunları faaliyetleri ve davranışları ile yaşama geçirirler. Değişim dönemlerinde, amacın tutarlılığını sağlarlar. Böylesi liderler, gerektiğinde, kuruluşun yönünü değiştirebilirler ve izlenmesi için diğerlerini cesaretlendirirler. Mükemmellik Modeli Kriterleri 2. KRİTER - POLİTİKA VE STRATEJİ Mükemmel kuruluşlar, içinde yer aldığı pazarı ve sektörü gözönünde tutan paydaş odaklı bir strateji geliştirerek misyon ve vizyonunu hayata geçirirler. Stratejiyi gerçekleştirmek için politikalar, planlar, amaçlar ve süreçler oluştururlar ve uygularlar. Mükemmellik Modeli Kriterleri 3. KRİTER - ÇALIŞANLAR Mükemmel kuruluşlar, çalışanların bilgi birikimlerini ve tüm potansiyellerini bireysel düzeyde, ekip düzeyinde ve kuruluşun bütününde yönetir, geliştirir ve özgürce kullanmalarını sağlarlar. Tüm çalışanlara adil ve eşit davranır, onların faaliyetlere katılımını sağlar ve onları yetkilendirirler. Beceri ve bilgi birikimlerini kuruluşun çıkarları doğrultusunda kullanmaları için çalışanlarına önem vererek, onları tanıyarak ve başarılarını takdir ederek, motive eder ve sürekli katılımlarını sağlar. Mükemmellik Modeli Kriterleri 4. KRİTER - İŞBİRLİKLERİ VE KAYNAKLAR Mükemmel kuruluşlar, politika ve stratejilerini ve süreçlerinin etkin bir biçimde işleyişini destekleyecek biçimde dış işbirliklerini, tedarikçilerini ve iç kaynaklarını planlar ve yönetirler. Planlama sırasında ve işbirliklerini ve kaynaklarını yönetirken kuruluşun, toplumun ve çevrenin mevcut durumundaki ve gelecekle ilgili gereksinimlerini dengelerler. Mükemmellik Modeli Kriterleri 5. KRİTER - SÜREÇLER Mükemmel kuruluşlar, politika ve stratejilerini destekleyecek, müşterilerini ve diğer paydaşlarını tam olarak tatmin edecek ve onlar için katma değerin artmasını sağlayacak biçimde süreçlerini tasarlar, yönetir ve iyileştirirler. Mükemmellik Modeli Kriterleri 6. KRİTER - MÜŞTERİLERLE İLGİLİ SONUÇLAR Mükemmel kuruluşlar, müşterileri ile ilgili olarak kapsamlı performans ve algılama göstergeleri kullanır ve başarılı sonuçlar elde ederler. Mükemmellik Modeli Kriterleri 7. KRİTER - ÇALIŞANLARLA İLGİLİ SONUÇLAR Mükemmel kuruluşlar çalışanları ile ilgili olarak kapsamlı performans ve algılama göstergeleri kullanır ve başarılı sonuçlar elde ederler. Mükemmellik Modeli Kriterleri 8. KRİTER - TOPLUMLA İLGİLİ SONUÇLAR Mükemmel kuruluşlar, toplumla ilgili olarak kapsamlı performans ve algılama göstergeleri kullanır ve başarılı sonuçlar elde ederler. Mükemmellik Modeli Kriterleri 9. KRİTER - TEMEL PERFORMANS SONUÇLARI Mükemmel kuruluşlar, politika ve stratejilerin temel unsurları ile ilgili olarak kapsamlı performans göstergeleri kullanır ve başarılı sonuçlar elde ederler. DEMING PRIZE 1947 JUSE (JAPANESE SCIENTISTS AND ENGINEERS) EDWARDS DEMING İSTATİSTİKSEL METODLAR TOPLAM KALİTE YÖNETİMİ GURUSU Ödülün amacı; istatistiksel süreç kontrol esasına dayanan şirket boyutunda bir kalite kontrolünün gerçekleştirilmesine yardımcı olmaktır. 1987 yılına kadar sadece Japon firmalarında verilmekteyken, daha sonra yurt dışındaki firmalara da verilmeye başlanmıştır. DEMING (TKY) Ürün ve hizmet kalitesini geliştirmek için organizasyonun amaçlarını tespit et, Yeni yönetim felsefesini benimse (Kalifiye olmayan işgücüne, kalitesiz mal ve hizmet üretimine tolerans gösterme.), Organizasyondaki kütle muayenesine son ver, Organizasyonu fiyat etiketleri ile değerlendirmeyi bırak, Sürekli gelişmeyi sağla, İş başında eğitimi sağla, DEMING (TKY) Liderliğin kurumsallaşmasını sağla, Korkuya son ver, Departmanlar arasındaki sınırları kaldır, Sloganları, posterleri ve sayısal hedefleri ortadan kaldır, Kotaları ortadan kaldır, Çalışanların iş yapmalarını engelleyecek uygulamaları ortadan kaldır, Sürekli eğitim uygula, Değişimi herkesin katılımı ile gerçekleştir. ULUSAL KALİTE HAREKETİ Ulusal Kalite Hareketi - Toplam Kalite ve Mükemmellik kavramlarının hayata geçirilmesi açısından ülke çapında örnek kuruluşları her yöre ve sektörde ortaya çıkartmayı ve sayılarını artırmayı amaçlıyor. SIX SIGMA (ALTI SİGMA) Operasyonlarda mükemmelliğin sağlanması amacıyla işletmelerde; süreçlerin tanımlanması, ölçülmesi, analiz edilmesi, iyileştirilmesi ve kontrolü için kolay ve etkili istatistik araçlarının kullanıldığı bir yönetim stratejisidir. Altı sigma yaklaşımı, üç konuya odaklanır: ¡ Müşteri memnuniyetini artırma ¡ Çevrim sürelerini düşürme ¡ Hataları KAYNAK: WIKIPEDIA azaltma SIX SIGMA Sigma, istatistikte standart sapmayı ifade eder. 6 Sigma, süreç değişkenliğinin bir ölçüsü olarak da kullanılabilir. Six Sigma Takımı Her Six Sigma uygulamasında "şampiyon","uzman kara kuşak", "kara kuşak" ve "yeşil kuşak" yer alır. 6 Sigma' nın sorumlusu "şampiyon"dur. Şampiyon projeleri seçer, onaylar ve takip eder. Uygulamaları yapacak ve projeleri yürütecek olanlar “kara kuşaklar”dır. Tüm uygulamaları denetleyen ve gözlemleyen “uzman kara kuşak” yer alır. Ayrıca ölçme, analiz, dökümantasyon v.b. gibi lojistik sağlayan “yeşil kuşak”lar vardır. KAYNAK: WIKIPEDIA