kanserde beslenme tedavisi

KANSERDE BESLENME
TEDAVİSİ
Zeynep Parlak
Ahmet Sancak
BESLENME DURUMUNUN
DEĞERLENDİRİLMESİ
Beslenme durumunun
değerlendirilmesindeki amaç ;
Beslenme desteğine ihtiyacı olan ve
malnütrisyonlu hastaların belirlenmesi,
Vücut kompozisyonlarının hem tüm vücut
içeriği, hem de yağ içeriğinin
değerlendirilmesi,
Beslenme desteğinin etkinliğinin izlenmesidir
Yıldırım T. Kanserli Çocuklarda Beslenme Durumunun
Değerlendirilmesi, Uzmanlık Tezi. İSTANBUL, 2004
Beslenme Durumunun
Değerlendirilmesinde Kullanılan
Parametreler
Antropometrik ölçümler
Visseral protein durumu
Hücresel immünite durumu
Diyetle alınan miktar
Beslenme Desteğinde Amaç;
Hastanın ağırlık kaybını önlemek,
Genel durumunun bozulmasını önlemek
Malnütrisyonlu hastalarda hayati tehlike
yaratabilecek komplikasyonların
gelişmesini önlemektir.
Başaran GA. Kanser Hastalarında Beslenme,
Klinik Gelişim Dergisi, Sayı:17 , 24-32, 2004
Beslenme Desteğine Başlanması
İçin Gerekli Kriterler :
Hastalık öncesi döneme göre %5’in kilo
kaybı
Boya göre kilo oranının %90’ın olması veya
boya göre kilonun 10 persentilin altında
olması
Serum albumin düzeyinin 3.2 g/dl’in olması
DKK yaşa ve cinse göre 5 persentilin
olması 7
Yıldırım T. Kanserli Çocuklarda Beslenme Durumunun
Değerlendirilmesi, Uzmanlık Tezi. İSTANBUL, 2004
Hastalığın prognozu, evresi, tedaviye bağlı
gelişen yan etkiler ve hastanın genel
durumu göz önünde bulundurularak her
hastaya özel bir beslenme programı
oluşturulmalıdır.
EN
TPN
PROSURE (ABBOTT)
Omega 3 ve antioksidantlarla zenginlerştirilmiş,
vitamin E, vitamin C, folik asit, Mg, P ve Zn
düzeyleri artırılmış FOS içerikli onkolojik
hastaların ihtiyaçlarına göre hazırlanmış.
FORTİCARE (NUTRİCİA)
Yüksek dozda omega3 (EPA 5970mg/l, DHA
3000mg/l), yüksek eneji,yüksek protein Gluten
ve laktoz içermez
Onkoloji hastalarında kaşeksinin diyet yöntemi
IMPACT (ABBOTT)
Arginin, omega3 ya. , RNA(diyet
nükleotitleri) glutamin ve liflerle
zenginleştirilmiş nutrisyonel olarak
tam immünonutrisyon ürünüdür.
ALİTRAQ(ABBOLT)
Alitraq nutrisyonel durumun idamesine
yardımcı olur ve gastrointestinal
sistemin beslenmesi ve katabolik
disfonksiyon esnasında gerekli
seviyelerin temini için ilave glutamin
içerir.
ENERJİ GEREKSİNMESİ
Günlük enerji gereksinmesi (kkal/gün) =
BMR + aktivite faktörü + stres faktörü
BMR(bazal metebolizma hızı) :
Haris-Benedict Formülü: Cinsiyet, boy,
vücut ağırlığı, yaş dikkate alınmaktadır.
Long formülü : Cinsiyet, ağırlık ve
boy dikkate alınmaktadır.
Schofield Formülleri:
Yaş,Cinsiyet Ve Ağırlığa Göre
Schofield Formülleri
Yaş, Cinsiyet, Ağırlık Ve Boya
Göre Schofield Formülleri
STRES FAKTÖRÜ
– Konishi faktörleri
Kanser, kemoterapi,radyoterapi
AKTİVİTE FAKTÖRÜ
Scrimshaw faktörleri
BMR * 1.35
Pratik olarak kanser hastalarının
beslenmesinde hastalığın seyrine,
cinsine, vücut yapısına ve
harcamalarına göre günde aldığı
enerjiye 1000-1200 kkal ek yapılması
uygundur.
Hastanın Adı:
Doğum Tarihi:
Medeni Hali:
Mesleği:
Yaşadığı yer:
Yatırıldığı Klinik:
Tanı:
D. U.
1984(→23)
Evli, 2çocuklu
Ev hanımı
Samsun
HematolojiOnkoloji
AML-M2
AGE=BMR+stres fak.+aktivite fak.
– BMR için Schofield formülü
BMR=14.8*A+487=1493
– Stres için konishi faktör
BMR*1.35
– Aktivite için Scrimshaw faktör
BMR%25
AGE=2373kalori
PROTEİN GEREKSİNMESİ
Enerji/Azot Oranına Göre :
Total enerji/ azot = 350:1 – 100:1
Azot olmayan enerji/ nitrojen = 325:1 – 75: 1
Meme Kanserli Ve Sağlıklı Kişilerde
Β-Karoten, A Vitamini Ve E Vitamini
Düzeylerinin incelenmesi amacıyla
n=23
Meme ca
Yaş=32- 60
(44.06 ± 9.08)
(n=10)
sağlıklı
Yaş= 29-58
(42.85 ± 8.58)
Özden Y, ;Meme Kanserli Ve Sağlıklı Kişilerde Β-Karoten, A Vitamini Ve E Vitamini
Düzeylerinin Üç Ayrı Parametresiz Test Aracılığıyla Karşılaştırılması; İstanbul
Üniversitesi Çocuk Sağlığı Enstitüsü, 34390, Çapa, İstanbul. ,11 Mayıs 2004
Akciğer kanserli hastalarda serum
askorbik asit düzeyinin araştırılması
amacıyla yapılan bir çalışmada
Akciğer ca.
n=53
Erkek 47
Kadın 6
45-60yaş
n=16
45-60yaş
52±5
Kontrol grubu
n=25,
erkek20
kadın 5
57.7±7 52±5
(50-82)
n=37
60-80yaş
52±5
Serum Askorbik Asit Düzeyleri
Ayşenur ATAY*, Akciğer Kanserli Hastalarda Serum Askorbik Asit Düzeyinin
Araştırılması; XVI. Ulusal Biyokimya Kongresi Ve II. Uluslar Arası Biyobilim
Günleri ; 23-27 Ekim 2000, İzmir
ENTERAL BESLENME
Kanserli bir hastanın aldığı besinler
enerji gereksinimini karşılamakta
yetersiz kalıyorsa ve eğer
gastrointestinal sistemi fonksiyonel ise,
beslenme desteği için ilk tercih enteral
yoldur.
Yıldırım T. Kanserli Çocuklarda Beslenme Durumunun
Değerlendirilmesi, Uzmanlık Tezi. İSTANBUL, 2004
GIS kanserli hastalara ek olarak verilen
solüsyonun antropometrik ölçümlerine,
laboratuvar bulgularına ameliyat sonrası
komplikasyonlar oranlarına etkisi
50 ca hastası
30-81 yaş
25denek
Ensure
15gün
25kontrol
normal
diyetlerini
Ek beslenme yapılan denek grubundaki
hastaların antropometrik ölçümleri ve
laboratuar bulgularında artış kaydedilmiş
ve gruplar arasındaki fark önemli
bulunmuştur(p<0.05)
Ek beslenme yapılan denek grubunda
ameliyat sonrası komplikasyon oranı %2
olarak belirlenirken, kontrol grubundaki
hastalarda %20 olarak bulunmuştur.
Yılmaz Ü. ; Kanser Hastalarına Verilen Ek Enteral Beslenmenin Antropometrik
Ölçümlere Laboratuar Değerlerine Ve Ameliyat Sonu Komplikasyonlara Etkisi;
Beslenme Ve Diyetetik Programı Bilim Uzmanlığı Tezi; Ankara,1992
TOTAL PARANTERAL
BESLENME
Sıvı ve enerji ihtiyacı yaşa, vücut
ağırlığına göre ayarlanmalı, tümörün
getirdiği ek gereksinim dikkate alınmalıdır.
TPN içeriği % 10-20 protein, % 20-30 lipid
ve % 50-60 karbonhidrat içermelidir.
Yıldırım T. Kanserli Çocuklarda Beslenme Durumunun
Değerlendirilmesi, Uzmanlık Tezi. İSTANBUL, 2004
Protein için sentetik aminoasit kaynağı
Karbonhidrat olarak da çoğunlukla glikoz
Lipit kaynağı olarak %10’luk veya %20’lik
lipit solüsyonları uygulanmaktadır.
Yıldırım T. Kanserli Çocuklarda Beslenme Durumunun
Değerlendirilmesi, Uzmanlık Tezi. İSTANBUL, 2004
TPN ürünlerindeki yağ emülsiyonları; yağ
asitlerinin gliserol ile birleşmesinden
oluşan trigliseritleri içerir. Kullanılan
ürünlerdeki trigliseritler uzun (LCT) veya
orta zincirli (MCT) trigliseritlerdir.
Gündoğdu H. Hastalıklara özel beslenme desteği. Enteral- Parenteral beslenme
eğitim semineri. TDD yayınları, Çağın Matbaası, 8.baskı : 96-102. Ankara 1995
Kanserli hastalarda yağ
metabolizmasındaki bozukluğa bağlı
olarak karnitin eksikliği görülmektedir.
Ancak bu maddenin TPN solüsyonuna
eklenmesi genellikle ihmal edilmektedir.
Yıldırım T. Kanserli Çocuklarda Beslenme Durumunun
Değerlendirilmesi, Uzmanlık Tezi. İSTANBUL, 2004
TPN alan hastalara eser elementler ve
vitaminler de eklenmelidir.
Günde 12.5 mg demir kayıpları
karşılamak için gereklidir.
Glikoz homeostazını sağlamak için
insülin de düzenli olarak verilmelidir.
Gündoğdu H. Hastalıklara özel beslenme desteği. Enteral- Parenteral beslenme
eğitim semineri. TDD yayınları, Çağın Matbaası, 8.baskı : 96-102. Ankara 1995
KANSER VE Ω-3 YAĞ ASİTLERİ
Balık yağlarının kanser hastaları
üzerinde direkt tedavi edici etkisinden
çok, hastalıktan korunma ve ağrıları
dindirici etkisi görülmektedir.
Bunun yanında kanserli hücrelerle
mücadele etmede ω-3 yağ asitlerinin
büyük etkisi vardır.
Kaya Y, Balık Yağ Asitlerinin İnsan Sağlığı İçin Önemi. E.Ü. Su
Ürünleri Dergisi Cilt 21, Sayı (3-4): 365– 370, 2004
Yapılan çalışmalar kanda bulunan EPA ve
DHA gibi balık yağlarının seviyesi ile
prostat kanseri arasında bir ilişkinin
olduğunu ortaya koymuştur.
Balık yağlarının meme kanserinden
korunmada da önemli etkisi vardır.
Kaya Y, Balık Yağ Asitlerinin İnsan Sağlığı İçin Önemi. E.Ü. Su
Ürünleri Dergisi Cilt 21, Sayı (3-4): 365– 370, 2004
Karsinojen bir madde olan dietilnitrozamin
(DEN) enjekte edilerek ve kısmi
hepatotektomi uygulanarak karaciğer
kanserinin uyarıldığı bir çalışmada
Ratlara farklı oranlarda ω-6/ω-3 yağ asiti
içeren gıda verilmiş.
Atakişi E, Dietilnitrozamin Verilen Ratlarda Omega-3 YağAsitlerindenZengin
Balık Yağının Koruyucu Rolünün Araştırılması. Türk Biyokimya Dergisi; 30 (4);
279-284,2005
Çalışma sonunda balık yağındaki ω-3 yağ
asitlerinin ratlarda karaciğer kanseri oluşum
aşamasında lipid peroksidasyonunu
düşürerek, mikrozomal membran
stabilizasyonunu ve karaciğer mikrozomal
monooksijenaz sistemini uyararak koruyucu
bir rol oynayabileceği ileri sürülmüştür.
Atakişi E, Dietilnitrozamin Verilen Ratlarda Omega-3 YağAsitlerindenZengin
Balık Yağının Koruyucu Rolünün Araştırılması. Türk Biyokimya Dergisi; 30 (4);
279-284,2005
ω-3-yağ asitleri ile ilgili olarak randomize
klinik çalışmalarda elde edilen kanıtlar
çelişkili olduğundan beslenme durumu
veya fiziksel fonksiyonun iyileştiğine dair
kesin bir sonuca ulaşılamamıştır.
İlerlemiş kanserde ω-3 yağ asitlerinin sağ
kalımı arttırması olası gözükmemektedir.
Arends J. et al. ESPEN Enteral Beslenme Rehberleri: Cerrahi Dışı Onkoloji
Ağırlık, fonksiyon ve sağ kalımı
değerlendiren plasebo kontrollü randomize
bir çalışmada EPA’nın sağkalımı anlamlı
düzeyde uzattığı gösterilmiştir ancak
beslenme durumu üzerine etkilerine
değinilmemiştir. Ancak başka hiçbir
araştırma EPA’nın sağ kalım üzerindeki
avantajından bahsetmemiştir
Arends J. et al. ESPEN Enteral Beslenme Rehberleri: Cerrahi Dışı Onkoloji
Kısa süreli (<2 hafta) plasebo kontrollü bir
çalışmada da kilo kaybeden 60 kanser
hastası incelenmiş ve 1,8 g EPA/gün ile
iştah, yorgunluk,bulantı, kendini iyi
hissetme, beslenme durumu veya
fonksiyon üzerine bir etki olmadığını
göstermiştir.
Arends J. et al. ESPEN Enteral Beslenme Rehberleri: Cerrahi Dışı Onkoloji
prebiyotikler
Prebiyotikler kolondaki yararlı mikroflora
(Lactobacillus, Bifidobacterium gibi)
tarafından selektif olarak kullanılır iken
toksin üreten Clostridium’lar, proteolitik
Bacteriodes’ler ve toksijenik E. coli gibi
potansiyel patojen mikroorganizmaların
çoğalmasını engellemektedir1
Coşkun T. ; Fonksiyonel Besinlerin Sağlığımız Üzerine Etkileri
Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Dergisi 2005; 48: 69-84
Prebiytiklerin yararlı etkileri
- Mikrofloranın kompozisyonunu ve
aktivitesini olumlu yönde etkiler
- Bağırsak hareketlerini düzenler
- Minerallerin (Ca ve Mg gibi) emilimini ve
biyoyararlarını artırır.
- Kan kolesterol ve trigliserid düzeylerini
olumlu yönde düzenler
Coşkun T. ; Fonksiyonel Besinlerin Sağlığımız Üzerine Etkileri
Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Dergisi 2005; 48: 69-84
- Kolon kanser geliflim riskini azaltır
-Patojen mikroorganizmaların çoğalmasını
önleyerek intestinal ve ekstraintestinal
enfeksiyonu gelişme riskini azaltır
- Konaçının immün sistemini güçlendirir1
Coşkun T. ; Fonksiyonel Besinlerin Sağlığımız Üzerine Etkileri
Çocuk Sağlığı Ve Hastalıkları Dergisi 2005; 48: 69-84
GİS motilitesinin düzenlenmesinin yanı
sıra, mukozanın kan akımını artırarak,
kolon epiteli üzerinde trofik etki
göstermektedirler.
Günde 4-10 gram fruktooligosakkarit
alındığında bifidojenik etki göstermektedir.
İnanç N. , Şahin H. , Çiçek Betül ; Probiyotiklerin Ve Prebiyotiklerin
Sağlık Üzerine Etkileri; Erciyes Tıp Dergisi 27(3) 122-127, 2005
GLUTAMİN
esansiyel olmayan (insan vücudu
tarafından sentezlenebilen) bir amino
asittir ve amino asit havuzunda en çok
bulunan amino asittir.
Yoshida S. ; Effects Of Glutamine Supplements And Radiochemotherapy on
Systemic Immune and Gut BarrierFunction in Patients With Advanced
Esophageal Cancer; Vol. 227 ; No. 4, 485-491 ; 1998
Sağlıklı insanlar günlük diyetlerinde 5-10
gram glutamin almaktadırlar ve genellikle
suplemente gerek duymamaktadırlar.
Glutamin iskelet kasında, karaciğerde
beyinde, akciğerde ve midede yüksek
konsantrasyonlarda bulunmaktadır.
Decker G. ; Glutamine: Indicated in Cancer
Care ;Clinical Journal of
Oncology Nursing: Volume 6: Number 2,
March/ April 2002
Glutamin ;
bir takım sentez yolları için nitrojen verici
asit baz dengesini düzenleyici
nörotransimitterler için öncü ;
lenfosit, makrofaj ve fibroblast gibi immün
sistem hücreleri ve enterositler için
öncelikli enerji kaynağıdır.
•Decker G. ; Glutamine: Indicated in Cancer Care ;Clinical Journal of
Oncology Nursing: Volume 6: Number 2, March/ April 2002
•Yoshida S. ; Effects Of Glutamine Supplements And Radiochemotherapy on
Systemic Immune and Gut Barrier Function in Patients With Advanced
• Esophageal Cancer; Vol. 227 ; No. 4, 485-491 ; 1998
Ayrıca Glutamin, barsak duvarının
bütünlüğünün korunmasına yardımcı
olarak, septisemi ve multiple organ
yetmezliğine yol açabilecek bakteriyel
translokasyonu önlemektedir.
Öztürk M.E; Preoperatif Alanin – Glutaminden Zeginleştirilmiş Diyet’ in Elektif Kolon
Anastomozu Üzerine Etkileri (Deneysel Çalışma); uzmanlık tezi; İstanbul-2004
Metabolik stres durumlarında katabolik
koşullar sebebiyle hücre içi glutamin
seviyesi %50 veya daha fazla
azalmaktadır. Tümörün enerji kaynağı
olarak glutamini kullanması sebebiyle
kanser gelişmiş hastalarda glutamin
tükenmektedir1.
Decker G. ; Glutamine: Indicated in Cancer
Care ;Clinical Journal of
Oncology Nursing: Volume 6: Number 2,
March/ April 2002
Glutamin supplementasyonu abdominal
radyasyon sonrası iyileşmeyi ve sespsisde
immün fonksiyonların artmasını
hızlandırmaktadır 2. Ayrıca abdominal
radyasyona maruz kalan ratlarda glutamin
suplementasyonu mukozal ülserizasyonu
engellemektedir. 1
Oral glikoz suplementinin lenfosit ve gis
mukozasının fonksiyonlarını koruyabildiğini
saptamak
RADYOKEMOTERAPİ
ÖZOFAFUS CA
13HASTA
7KİŞİ
28gün boyunca
30g/gün glutamin
6KİŞİ
Standart diyet
Radyokemoterapide oral glutamin
suplementinin lenfositleri koruduğu ve
barsak geçirgenliğini azalttığı belirtilmiştir.
Yoshida S. ; Effects Of Glutamine Supplements And Radiochemotherapy on
Systemic Immune and Gut Barrier Function in Patients With Advanced
Esophageal Cancer; Vol. 227 ; No. 4, 485-491 ; 1998
0.5g/kg/gün glutamin metabolik stres için
yeterli miktardır.
Villus uzunluğu dikkate alınarak 14-22 g/gün
verilen parenteral glutaminin gastroduedonal
mukoziti azalttığı saptanmıştır.
Decker G. ; Glutamine: Indicated in Cancer
Care ;Clinical Journal of
Oncology Nursing: Volume 6: Number 2,
March/ April 2002
Araştırmacılar kanser tadavisi boyunca
glutaminin potansiyel yararlarının ümit verici
ancak yetersiz olduğunu söylemektedirler.
Kanser tedavisinde kullanılması için tesir
mekanizmasının ve yararlarının
doğrulanması gerekmektedir.
Espen enteral Glutaminin enteral
uygulanması yetersiz veri nedeniyle tavsiye
edilmemektedir.
•Decker G. ; Glutamine: Indicated in Cancer Care ;Clinical Journal of
Oncology Nursing: Volume 6: Number 2, March/ April 2002
• Arends J. ;Espen Enteral Beslenme Rehberi: Cerrahi Dışı Onkoloji
Glutamin ile zenginleştirilmiş total
parenteral beslenmede jejunal
mukozanın ağırlığı, DNA ve nitrojen
içeriği artar ve anlamlı olarak villoz atrofi
azalır. Glutamin ilave edilmiş enteral diyet
ile beslenenlerde metotreksata bağlı
enterokolit daha hafif seyreder ve 5florourasil kullanımı ile oluşan mukoza
hasarı daha çabuk iyileşir.
Öztürk M.E; Preoperatif Alanin – Glutaminden Zeginleştirilmiş Diyet’ in Elektif Kolon
Anastomozu Üzerine Etkileri (Deneysel Çalışma); uzmanlık tezi; İstanbul-2004