Ebola Virüs Hastalığı

 Ebola virüs hastalığı (Ebola hemorajik ateşi), bir hemorajik ateş
virüsü olan Ebola virüsün etken olduğu klinik antitedir.
•
•
•
•
•
Rift Valley fever
Kırım Kongo Hemorajik Fever
Lassa fever
Yellow fever
Dengue fever
 Bağlı olduğu filovirüs ailesinde diğer adaşı Marburg virüs
Ebola vir üs
 5 farklı türü mevcut
•
•
•
•
•
Zaire tipi: Mortalite oranı %55-88
Sudan virüs: %50 fatalite hızı
Ivory Coast: Sadece bir insanı enfekte etti
Bundibugyo Virüs: %30 fatalite hızı
Reston virüs
EVH’nin
görüldüğü
• Liberya Cumhuriyeti
• Gine
Cumhuriyeti
• Sierra Leone Cumhuriyeti
• Demokratik Kongo Cumhuriyeti (Zaire)
• Gabon
• Güney Sudan
• Fildişi Sahilleri
• Uganda
• Kongo Cumhuriyeti
• Nijerya Cumhuriyeti
ülkeler;
Zaire = Democratic republic of congo
 Liberya Cumhuriyeti
 Filovirüsler 1967 de tanımlandı.
 • Gine Cumhuriyeti
 Maymunlar bilinen ilk enfekte hayvanlar

vahşi
insandışı primatlarda gorilla ve şempanzelerde
 Ardından
• Sierra Leone
Cumhuriyeti
görüldü.
 • Nijerya Cumhuriyeti
 Bu durum insan epidemilerini tetikledi. (enfekte gıda alımı ile)
2014 BatI AFRİKA SALGINI
 2013’ ün sonlarına doğru ilk kez Gine’de 2 yaşında bir çocukta
görüldü.
 Mart 2014’de WHO virüs varlığını onayladı.
 Liberya, Sierra Lione, Nijerya ve Senegal’e yayıldı.
Dünyada şu an: 21.10.2014 itibarıyla

Vaka Sayısı: 9216

Kesin vaka: 4218

Ölüm: 4555
Dün Nijerya ve Senegal’in EBOLA yayılımın durduğu
Açıklandı.
Vaka fatalite hızı, yaklaşık olarak %70..
30 Eylül 2014’de ABD’nin ilk vakası..(konfirme 3 vaka)
 En olası viral rezervuar; meyve yarasaları
 Virüs goril ve şempanzelerde hastalık yapmakta
İnsandan -insana Bulaş
 Direkt temas bütünlüğü bozulmuş ciltten veya mukoz membranlar
yoluyla
 Kan ve kanlı sıvılar, feces ve kusmuk ile.
 Virüs, semen, idrar ve anne sütüyle
 Tükrük ve gözyasında mevcut
 Sonuç olarak, Bütün sıvılar enfeksiyoz
 Ölüyü yıkarken temas
 Sağlık personelinin uygun olmayan korunma yollarıyla hastaya
teması sonucu
 Virüs fomitlerde günlerce yaşayabilir
 Çevre temizliği son derece önemlidir
 Solunum yoluyla yayılabilir.
 Nozokomiyal bulaş giderek artan sıklıkta görülmektedir
Hastalık akut
 Sık
yüksek ateş (≥ 38.5°C) ve
özgün
olmayan ilk
bulgular ile başlar.
görülen
belirti
ve
eklem
ağrısı,
 • Ateş,
 • Baş
ağrısı,
 • Kas
ve
 • Halsizlik,
 • İshal,
 • Kusma,
 • Mide ağrısı,
 • İştahsızlık.
bulgular;
Eşlik
edebilecek
diğer
bulgular;
belirti
• Döküntü,
• Gözlerde kızarıklık,
• Hıçkırık,
• Öksürük,
• Boğaz ağrısı,
• Göğüs ağrısı,
• Nefes almada zorluk,
• Yutma güçlüğü,
• Cilt
ve mukozal kanamalar veya organ içine kanamalar.
ve
 Ebola virüsü bulaşmış hastalar klinik semptomların gelişiminden önce bulaştırıcı
değildir.
 Ateş içeren semptomların başlamasından itibaren bulaştırıcılık
başlar.
 Yani ateş ve klinik bulguların gelişimi öncesinde hastalar başkalarına
virüsü
bulaştıramazlar.
 Eğer hastalar klinik semptomların ortaya
çıkışını
takip
eden
hayatta
ise
14.
gününü
geçirmiş
yani
yaşam
şansı
daha
yüksektir.
Destek tedavisi mihenk taşıdır.
Umut vadeden, ancak kısa sürede sonuçlanması
beklenmeyen aşı ve tedavi alternatifleri
oluşturulmaktadır.
Aşılar : recombinant vesicular stomatitis virus
expressing an Ebola virus protein (VSV-EBOV)
ve recombinant chimpanzee adenovirus
expressing an Ebola virus protein (ChAd-EBOV)
–
 Monoklonal antikor (Zmapp) az sayıda hastada kullanılmıştır. .
 İmmunglobülinler
 Favipiravir, BCX4430, brincidofovir; RNA-based ilaçlar smallinhibitory RNA (siRNA) ve phospho-morpholino oligonucleotides
(PMOs); ve rekombinant nematode anti-coagulant protein veya
recombinant activated protein C.
Vaka Tanımları
 ŞÜPHELI VAKA:
 Aşağıda belirtilen “Epidemiyolojik Kriterler”den en az birisinin varlıgında klinik kriterlerden ≥38.5°C
ates ile birlikte diger klinik bulgulardan en az birisinin bulundugu veya sebebi açıklanamayan ölüm olan
vakadır.
 Epidemiyolojik Kriterler:
 Semptomlar ortaya çıkmadan önceki 21 gün içinde;
 Dogrulanmıs veya süpheli Ebola Virüs Hastalıgı vakasının kan veya diger vücut sıvıları ile temas veya
 Ebola Virüs Hastalıgının aktif olarak yayılımının oldugu bölgede yasıyor olmak veya
 Bulasın aktif oldugu bölgeye seyahat etmek veya
 Endemik bölgede yarasa, kemirgen veya maymun, sempanze gibi primatlar ile dogrudan temas
(dokunma, ısırılma, etini yemek vb).

Klinik kriterler :

≥38.5°C ateş ile birlikte,
o Asagıdaki klinik bulgulardan en az birisinin varlıgı,

§ Ciddi bas agrısı,

§ Kas agrısı,
§ Asırı halsizlik,
§ Bulantı,

§ Kusma,
§ Ishal,
§ Karın agrısı,
§ Açıklanamayan kanamalar.

Sebebi açıklanamayan ölüm.
 Bulasıcı hastalıklar yönünden nakli yapılacak süpheli vakalarla ilgili saglık
personelinin bilgilendirilmesi gerekmektedir.
 Vaka hakkında ön bilgi verilmeli ve en az sayıda saglık personeli ile çalısılmalıdır.
 Hastaya ulasmadan önce saglık çalısanları koruyucu önlemleri almalıdır.
 Süpheli vakanın götür ülecegi hastane, uygun enfeksiyon kontrol önlemlerini
alması için önceden bilgilendirilmelidir.
 Kurum ve kuruluslarla gerekli isbirligi saglanmalı, vaka takipleri ve hasta
transferleri titizlikle takip edilmelidir.
 Ebola virüs hastalıgı süpheli veya kesin vakalarının hastaneye yatıslarında
standart, temas ve damlacık önlemlerinin alınması gerekmektedir.
 Ebola virüs hastalıgı vakalarının negatif basınçlı odada takibi sart degildir.
 Tek kisilik, özel banyosu ve tuvaleti olan, kapatılabilir kapı içeren bir oda
olmalıdır.
 Hastanın odasına girisler sınırlandırılmalı mümkün oldugunca en aza indirilmeli,
giris-‐ çıkıslar kayıt altına alınmalıdır.
 Kullanılacak tıbbi malzemeler oda dışına çıkarılmamalıdır.
 Hastalar arasında ortak malzeme kullanımına izin verilmemelidir.
 Eldiven,
 Sıvı geçirimsiz önlük,
 Sıvı geçirimsiz tulum,
 Koruyucu gözlük,
 Yüz kalkanı/siperi,
 N95 maske,
 Cerrahi maske,
 Su geçirmez ayak koruyucu,
 Alkol bazlı el dezenfektanı.
 Hasta odasına giren tüm kisiler; eldiven, sıvı dirençli ya da geçirimsiz önlük, göz
koruması için yüz siperi ve gözlük kullanmalıdır.
 Hasta bakımı verecek olan saglık personeli; çift eldiven, sıvı dirençli ya da geçirimsiz önlük,
göz koruması için gözlük ve yüz siperi, tek kullanımlık ayakkabı koruyucu, N95 maske ve sıvı
dirençli-ve‐geçirimsiz ayak koruyucu kullanmalıdır.
 Ek kisisel koruyucu ekipman, çevrede kan ya da diger vücut sıvıları, kusmuk ya da dıskı
oldugunda gerekli olabilir.
 Ek koruyucu ekipmanlar arasında; çift koruyucu eldiven, galos ve bacak kaplamaları
sayılabilir ve uygun durumlarda kullanılmalıdır.
 Eldivenin yırtılması durumunda eldivenler degistirilmelidir.
 Hasta bakımı için kullanılan, hastaya özel kullanımı saglanamayan
ve tek kullanımlık olmayan tıbbi ekipmanlar, üreticisinin talimatlarına
ve hastane politikalarına göre temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.
 Hasta bakımı için kullanılan, hastaya özel kullanımı saglanamayan
ve tek kullanımlık olmayan tıbbi ekipmanlar, üreticisinin talimatlarına
ve hastane politikalarına göre temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.
 Hasta bakımında, kesici ve delici alet kullanımı mümkün oldugu
kadar kısıtlanmalı, hastadan kan alımı mümkün olan en az tetkik ile
sınırlandırılarak yapılmalıdır.
 Hasta bakımında mutlak personel sayısı mümkün olan en az sayı ile
sınırlandırılmalıdır.
 Çevresel yüzeyler ve ekipmanlar, tekstil ve çamasırhane, gıda
kapları ve bulasık makinesi gibi ortam ve materyallerin temizlik ve
dezenfeksiyonu hastane politika ve üretim talimatlarına göre standart
prosedürler izlenerek yapılmalıdır.
 Hasta veya hastanın vücut sekresyonlarıyla temas edecek
personel veya hastayı karsılayacak diger personel; çift eldiven,
sıvı dirençli ya da geçirimsiz önlük, göz koruması için gözlük ve yüz
siperi, tek kullanımlık ayakkabı koruyucu, N95 maske ve sıvı dirençli-‐
geçirimsiz ayak koruyucu kullanmalıdır. Hasta sedyesinde ve naklinde
sıvı geçirimsiz koruyucu örtu kullanılmalıdır.
Yüksek riskli kişi; Ates veya ates olmadan diger semptomları olan
kişilerde;
 Enfeksiyon kontrol önlemlerine uyulmak kosulu ile EVH ön tanısına yönelik
tıbbi degerlendirme yapılır.
• Halk Saglıgı Müdürlügüyle iletisime geçilerek;
 § Gerekirse test yapılır
§ Klinik olarak gerekiyorsa korunma önlemleri alınarak nakli saglanır.
• Halk Saglıgı Müdürlügu tarafından enfeksiyon kontrol önlemleri altında izlenme
gerekliligi olmadıgı düsünülen vakalarda seyahat kısıtlaması getirilerek temastan
sonraki 21. güne kadar klinik bulguların izlemi gerçeklestirilir.
Yüksek riskli; Asemptomatik kişi
 Halk Saglıgı Müdürlügu tarafından seyahat kısıtlaması getirilerek
temastan sonraki 21. güne kadar klinik bulguların izlemi
gerçeklestirilir.
Düşük Risk
 • EVH hastası ile ev içi ve gündelik temas
• Salgın gör ülen ülkelerde EVH hastası ile saglık kuruluslarında
yüksek riskli olmayan veya gündelik temas.
Ates veya ateş olmadan diger semptomları olan düşük
riskli kişilerde;
 Enfeksiyon kontrol önlemlerine uyulmak kosulu ile EVH ön tanısına yönelik
tıbbi degerlendirme yapılır.
• Halk Saglıgı Müdürlügüyle iletisime geçilerek;
 § Gerekirse test yapılır
§ Klinik olarak gerekiyorsa korunma önlemleri alınarak nakli saglanır.
• Halk Saglıgı Müdürlügü tarafından enfeksiyon kontrol önlemleri altında izlenme
gerekliligi olmadıgı düsünülen vakalarda seyahat kısıtlaması getirilerek temastan
sonraki 21. güne kadar klinik bulguların izlemi gerçeklestirilir.
Asemptomatik düşük riskli kişi;
 Halk Saglıgı Müdürlügü tarafından seyahat kısıtlaması getirilerek
temastan sonraki 21. güne kadar klinik bulguların izlemi
gerçeklestirilir.
Klinik Ör neklerin Alınması;
 Şüpheli olgulardan klinik örneklerin alınmasında ve laboratuvar
testlerinin yapılması esnasında saglık personeli kisisel koruyucu
donanım kullanmalıdır.
 Alınan hasta örnekleri laboratuvara ikili tasıma kabı içerisinde
laboratuvara gönderilmelidir.
 Örnek sızdırmaz bir nakil kabına yerlestirildikten sonra ikinci bir
tasıma nakil kabına konmalı ve 2. kabın dısı bir dezenfektan ile
silinmelidir.
 Laboratuvar personeli süpheli örnek ile direkt teması azalmak için uygun kisisel
koruyucu donanım ile tüm incelemeler (örnegin Sıtma yaymaları, hızlı sıtma tanı
testleri vb) sınıf II biyogüvenlik kabininde yapmalıdır.
 Hasta örnegiyle temas eden yüzeyler %10 NaOCl ve dökülme durumunda
laboratuvar güvenligi rehberindeki dökülme ve saçılma kitiyle aerosol oluşturmadan
ve direkt teması önleyecek sekilde dekontamine edilmelidir.
 Ebola Virüs tanısı için alınan kan örnegi EN AZ 4 mL. OLACAK sekilde
EDTA VEYA SITRATLI plastik tüplere alınmalıdır. Ayrıca Kırmızı kapaklı tüplere
alınan kandan en az 1 mL serum örnegi de ayrılarak gönderilmelidir.