Bölüm 7 Para ve Tahvil Piyasaları Faiz Oranı Faiz (paranın fiyatı) oranlarını etkileyen faktörler: Risk Vade Beklentiler Likidite Arz ve talep Enflasyon Tahvil faizi: Kupon faizi, getiri faizi (yeild to redemptin) ve itfa (sonlanma) getirisi (redemption) Kredi Derecelendirmeleri Bazı piyasalar (örneğin A.B.D.), riski azaltmak ve müşterilerine doğru faiz oranını uygulamak için müşterilerin resmi olarak değerlendirilmiş kredi notlarını isterler. En önemli kredi derecelendirme kuruluşları Standard & Poor’s (McGraw-Hill), Moody’s Yatırım Servisleri(Dun & Bradstreet) ve Fitch Derecelendirme Kredi Derecelendirme (Devam) Standard & Poor’da (S&P) derecelendirmeler aşağıdaki hususlar göz önünde bulunduralarak yapılır: Borcunu Geri Ödeyememe Olasılığı– Borçlunun, anlaşmanın şartları doğrultusunda faiz ve anapara ödemelerini zamanında yapma isteği ve kapasitesidir. Yükümlülüğün niteliği ve provizyonları Yükümlülüğün göreceli durumu ve tanımlanmış önlemler – İflas yasası veya kredi verenlerin hakları ile ilişkili diğer yasaların ışığı altında borçlunun iflas etmesi, borcun yeniden yapılanması, veya diğer düzenlemeler ile ilgili alınabilecek önlemler Kredi Derecelendirme (Devam) Standard & Poors’un tam listesi: AAA AA A BBB BB B CCC CC C C1 D Kredi Derecelendirme (Devam) ‘D’ notlu bir kredi ya batıktır ya da batması bekleniyordur. BBB ve daha yukarı notlar yatırım notudur. Yurtiçi Para Piyasaları Bir yıl ya da daha az vadeli borçlanma/borç verme İçerikleri: Vadesiz kredi (Call money): gecelik faiz veren; marifetli, L Fon vs? Bankalararası piyasa: REPO, Haftalıkdan bir yıllığa kadar, LIBOR Para piyasası enstrümanları Hazine bonoları Yerel otorite veya kamu kuruluşu tahvilleri, varlığa dayalı (eg. mortgage) tahviller Mevduat sertifikası Ticari senet (Kıymetli evrak) Senet Uluslararası Değerli Evrak İhracı Aralık 2011 Market Piyasadaki değer $ milyar _____________________________________________________________________________________________ TOTAL 895.3 Para cinsi US dollar 178.6 Euro 223.7 Yen 2.0 Pound sterling 112.1 Swiss franc 10.1 Canadian dollar 1.0 Other currencies 19.1 By issuer Financial institutions Governments International organizations Corporate issuers 485.4 32.7 28.0 31.9 TOPLAM Yerel ihraçlar 1,713 ____________________________________________________________________________________________________ Source: BIS Quarterly Review (2012) March Yerel Bono Piyasası Orta ve uzun vadeli borç alma ve borç verme piyasalarıdır. (Devlet ve özel sektör tahvilleri gibi) Genel özellikleri: Bononun ismi Para birimi cinsinden nominal ya da itibari değeri İtfa değeri genellikle nominal değerdir, ancak başka olasılıklar da vardır. (örnek; endekse bağlama) Faiz oranının nominal değerin bir yüzdesi olarak ifade edilmesine ‘kupon’ adı verilir Ödemelerin sıklığı: 3 aylık, altı aylık veya yıllık ödemeler İtfa tarihi Yerel Bono Piyasası (Devam) İhraç eden kişisine göre farklı menkul kıymet çeşitleri vardır: Devlet tahvili Belediye tahvili İpotek ya da diğer varlıklara dayandırılmış tahviller Şirket tahvilleri Yabancı tahviller Yüksek riskli atıl tahviller (Junk bonds) Uluslararası Piyasalar Uluslararası veya Euro piyasası, bir ülkenin para birimi cinsinden başka ülkelerde birincil piyasa işlemlerine/aktivitelerine (krediler, bonolar veya para piyasası enstrümanları) yer verilmesidir. Örneğin, Londra’da A.B.D. doları cinsinden verilen kredi ya da Singapur’da ihraç edilen A.B.D. Dolları cinsinden tahvil Londra bu tür aktivitilerin ana merkezidir. Uluslararası Borçlanmada En Yüksek İhracı yapan Mali Kuruluşlar, 2011 Sıra Banka Adı Market Share Hacim ($bn) Fees (%) ____________________________________________________________________________ 1 Barclays Capital 7.3 246 0.21 2 Deutsche Bank 7.1 238 0.25 3 JP Morgan 6.2 208 0.32 4 HSBC Ban PLC 5.6 189 0.22 5 BNP Paribas Group 5.3 178 0.18 6 Citi 4.6 156 0.27 7 UBS 4.5 151 0.14 8 Goldman Sachs & Co 4.2 140 0.29 9 Bank of America/Merrill Lynch 3.8 130 0.36 10 RBS 3.2 108 0.34 ____________________________________________________________________________ Source: Bloomberg (2012) Global Fixed Income League Tables