S34 YUMURTA AKINDAN FİZİKSEL VE KİMYASAL YÖNTEMLERLE ÇAPRAZ BAĞLI JELLERİN ÜRETİLMESİ: YENİ BİR HAMMADDE MALZEME TÜRÜ Merve Özçalıcı, Gizem Ergen, Rabia Tokatlı, Elif Partal, Uğur Adnan Sevil Hitit Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Kimya Mühendisliği Bölümü, Çorum [email protected] Günümüzde polimer jel üretimi ve kullanımı son derece yaygındır. Bu alandaki malzeme çeşitliliği sürekli artmaktadır. Bu çalışmada, yumurta akından, iyonlaştırıcı (gamma ve X ışınları) ve iyonlaştırıcı olmayan radyasyon (UV, IR, MW) ve ayrıca kimyasal çapraz bağlayıcılar kullanılması ile çapraz bağlı jel üretimi yapılmıştır. Yumurta akı gamma ışınları ile ışınlandığında 60 kGy civrında jelleşme başlıyor ve 200 kGy doz’ a ulaşıldığında maximum çapraz bağ yoğunluğuna ulaşılıyor. UV lambası (30 watt) ile yapılan ışınlamalarda ise 24 saatlik bi ışınlama sonucunda jelleşme gözlenmektedir. IR lamba (250 watt) ile yapılan ışınlamada ise yaklaşık 5 saatlik ışınlama sonucunda jelleşme gözlenmiştir. MW ile yapılan ışınlamalarda ise 350 watt da yapılan ışınlamalarda ise 5 dakikada jelleşme gözlenmiştir. Üretilen jellerin çeşitli alanlarda kullanılabilirliğine yönelik kapsamlı deneyler yapılmış ve yapılan deneyler ve elde edilen sonuçlara göre bu jelin sağlık, tarım, çevre (atık su arıtma), çimento/polimer kompozit üretimi, lityum-jel pillerin hazırlanması, yarıiletken pani-jel üretimi, Ag, Cu, uranyum metal nanoparçacıkların hazırlanması, antibakteriyel jel hazırlanması vb. birçok alanlarda da kullanılabileceği gösterilmiştir. Bir başka değerlendirme ise, her ne şekilde kullanılırsa kullanılsın, jel atıklarının organik gübre olarak değerlendirilebileceğidir. Sonuç olarak, bu çalışmada iyonlaştırıcı gamma ışınları ile iyonlaştırıcı olmayan UV, IR ve MW ışınları gibi fiziksel başlatıcılar ve EDGMA gibi kimyasal çapraz bağlayıcılar kullanılarak yumurta akından protein esaslı jeller üretilmiş ve bu jellerin çeşitli alanlarda kullanılabilirliği araştırılmıştır. Tüm insanlar tarafından çok iyi bilinen bu malzemenin, bu türden üretim ve işleniş biçimleriyle dikkate getirilmesi, hem hammadde olarak hem de işleniş ve kullanış çeşitliliği açısından yani malzeme bilimi açısından, pek yeni bir kaynak ve açılımdır. 44 KimyaKongreleri.org