14 Kasım 2016

 2016 / 41 14 Kasım 2 0 1 6
BU SAYIDA : AB - TÜRKİYE AB GENİŞLEME POLİTİKASI:
ARNAVUTLUK BOSNA-HERSEK MAKEDONYA KOSOVA KARADAĞ SIRBISTAN TÜSİAD BUSINESSEUROPE ÜYESİDİR AVRUPA İŞ DÜNYASI KONFEDERASYONU ISTANBUL
ANKARA
BRUSSELS
BERLIN
LONDON
PARIS
BEIJING
WASHINGTON DC
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
[email protected]
www.tusiad.org
13, AVENUE DES GAULOIS B‐1040 BRUXELLES T: +32 2 736 4047 HAZIRLAYANLAR : Dilek İştar Ateş – Dilek Aydın AB - Türkiye
- AB Komisyonu, Türkiye’nin AB’ye üyelik
müzakereleri süreci kapsamında 2016 yılını
değerlendiren raporunu 8 Kasım tarihinde yayımladı.
Raporda yer alan ifadelerden bazıları aşağıdadır:








AB, 15 Temmuz 2016’da Türkiye demokrasisini
doğrudan hedef alan darbe girişimini derhal güçlü
bir şekilde kınamış, Türk demokratik kurumlarıyla
dayanışma içinde olduğunu açıklamıştır.
2005 yılında başlayan katılım müzakereleri
sürecinde şimdiye kadar 16 başlık müzakerelere
açılmış, bir başlık geçici olarak kapanmıştır.
Üye ülkelerin yaklaşımlarından bağımsız olarak
15 No’lu Enerji, 26 No’lu Eğitim ve Kültür, 31 No’lu
Dış İlişkiler, Güvenlik ve Savunma konulu
başlıklara ilişkin hazırlık belgeleri AB Konseyi’ne
sunulmuştur.
23 No’lu Yargı ve Temel Haklar ve 24 No’lu
Adalet, Özgürlük ve Güvenlik konulu başlıkların
hazırlık belgeleri tamamlanmak üzeredir. AB,
darbe girişiminden bu yana uygulanan tedbirlerin
kapsamı ve kolektif yapısı dolayısıyla resmi
makamları
Türkiye’nin
uluslararası
yükümlülükleri ve AB aday ülke statüsü ile uyum
içerisinde hukukun üstünlüğü ve temel haklar
konusunda en yüksek standartları gözetmeye
davet etmiştir. Türkiye ve AB, katılım
müzakerelerini destekleyici ve tamamlayıcı
olarak ortak fayda alanlarında diyalog ve
işbirliğini geliştirmeye devam etmiştir. Bu süreç
en üst düzey ziyaretlerle desteklenmiştir.
Terörle mücadele, Suriye, Libya ve Irak konuları
dâhil olmak üzere dış politika ve güvenlik
politikası
alanlarında
diyaloğun
kapsamı
genişletilmiştir.
Ocak ve Haziran 2016’da iki defa Yüksek Düzeyli
Siyasi Diyalog gerçekleştirilmiştir.
Suriye’den Türkiye’ye doğru kitlesel göçün ele
alınması Türk yetkililer için öncelik olmaya devam
etmiştir. Türkiye bu konuya ilişkin birçok alanda
önemli adımlar atmıştır:
Vize Serbestleştirilmesi Yol Haritası kriterlerinin
yerine
getirilmesi
yönünde
çalışmalar
hızlandırılmıştır. Vize gerekliliği Türkiye’nin tüm
‐ 2 – kriterleri yerine getirmesini takiben kaldırılacaktır.
Türkiye’deki Sığınmacılar için AB Fonu Şubat
2016’da işlerlik kazanmış; 2016 ve 2017 için
öngörülen 3 milyar Euro tutarındaki bütçenin 2,2
milyar Euro miktarındaki bölümünün kullanılacağı
projeler belirlenmiştir. Bu miktarın 677 milyon
Euro
tutarındaki
bölümünün
ödemesi
gerçekleştirilmiş, 1,2 milyar Euro miktarındaki
bölümünün ise aktarılacağı projeler belirlenmiştir.
 Enerji, ekonomi ve ticaret alanında AB – Türkiye
işbirliği üst düzey diyalog dâhil olmak üzere
gelişmeye devam etmiştir.
 Gümrük Birliği Anlaşması’nın modernizasyonu ve
genişletilmesi müzakereleri için hazırlıklarda
taraflar ilerleme sağlamıştır. İnternet bağlantısı için AB Genişleme Politikası
- AB Komisyonu Batı Balkan ülkelerini ve Türkiye’yi
kapsayan 2016 genişleme paketini yayımladı. Bu
paket; Batı Balkan ülkelerinin ve Türkiye’nin önemli
siyasi ve ekonomik reformların uygulanmasında
kaydettiği aşamayı incelemekte ve müzakere süreci
boyunca süregelen zorluklara değinmektedir. Komşu
Ülkeler ve Genişleme Politikalarından sorumlu AB
Komiseri Johannes Hahn, istikrarlı bir genişleme
sürecinin, Güneydoğu Avrupa ülkelerinin siyasi ve
ekonomik reformlarını gerçekleştirmelerinde önemli
bir araç olduğuna ve AB’nin bu ülkeleri desteklemesi
gerektiğine işaret eden bir açıklama yayımladı.
AB Komisyonu’nun değerlendirmeleri hukukun
üstünlüğü, temel haklar ve demokratik kurumların
yanı sıra ekonomik kalkınma ve rekabet üzerine
yoğunlaşmaya devam etmektedir. Arnavutluk gibi
Genişleme Politikası kapsamındaki ülkelerde yasal
çerçevede ve altyapının çağdaşlaştırılması yönünde
çabalar gözlenmektedir. Temel hak ve özgürlüklerin
büyük ölçüde, yasal güvence altına alındığı,
uygulamadaki eksikliklere karşın genel durumun
istikrarlı olduğu belirtilmektedir. AB Komisyonu’nun
raporlarında şu noktalara temas edilmektedir.

Kamu yönetimi alanındaki reformlar alanında
kaydedilen ilerleme, ülkeler arasında farklılık
göstermektedir.
Bölgenin ekonomik durumu gelişim gösterdi. Özel
sektörde daha fazla iş olanağı sağlanmasına
karşın, genç nüfusun işsizliği hala endişe verici
seviyelerdedir.
 Berlin Süreci; siyasi istikrarı, ekonomik fırsatları
ve bölgesel işbirliğini destekleyici bir ivme
katmıştır.  Bununla
birlikte,
Genişleme
Politikası
kapsamındaki birçok ülke, hukukun yeterince
bağımsız olmaması sorunuyla karşı karşıya
bulunmaktadır.  İfade özgürlüğü, cinsiyet ayrımcılığı ve
demokratik kurumların işleyişindeki sorunlar gibi
konular endişe kaynağı olmaya devam
etmektedir. İnternet bağlantısı için

Arnavutluk 2016 Raporu Ana Bulguları:






Arnavutluk
Parlamentosu,
geçmişteki
kutuplaşmanın üstesinden gelerek, adalet sistemi
reformu ve suç işleyenlerin kişilerin devlet
dairelerine girmelerini engelleyen derin ve
kapsamlı bir anayasal değişikliği oybirliğiyle kabul
etmiştir.
Arnavutluk’ta 2017’de yapılacak genel seçimler
öncesinde, seçim kanununda değişiklik yapılması
ve bununla bağlantılı reformların tamamlanması
beklenmektedir.
Arnavutluk’un kamu idaresi reformu alanındaki
hazırlıklar orta düzeydedir. Kamu görevlilerinin
işe alımlarında saydam prosedürler uygulanmaya
ve kamu maliyesi yönetimi alanlarında yapılan
değişiklikler uygulamaya konulmaya devam
edilmiştir.
Adalet sistemi alanında bazı hazırlıklar
yapılmıştır. Kapsamlı bir adalet reformuna yolu
açan, adalet sisteminin işlevi ve organizasyonu
ile ilgili olan anayasal değişiklikler kabul edilmiştir.
Yargıç, savcı ve yasal danışmanların güvenlik
incelemeleri, ve kurumsal yargı yapılanmasının
yenilenmesi ile ilgili olan yeni yasalar kabul
edilmiştir. Ek olarak, 40’ın üzerinde yasal metin
farklı hazırlanma aşamalarındadırlar.
Yolsuzluk ve örgütlü suçlarla mücadele alanında
Arnavutluk’un hazırlıkları orta düzeyde olmakla
birlikte daha ileri sonuç elde edilmelidir. Yargı
‐ 3 – sektöründeki yolsuzluk hala yaygın olarak devam etmektedir. Özellikle kenevir ekim alanlarını
belirleme ve yok etme alanında gelişmeler elde
edilmiştir.
 Suç şebekelerini daha etkili bir şekilde yok etmek
için polis ve savcılık arasındaki işbirliği daha da
güçlendirilmelidir. Organize suç davalarında
hüküm oranları hala düşüktür.
 Suç
şebekelerine
karşı
olan
finansal
soruşturmalar sistematik ve etkili olarak
kullanılmamaktadır. Dolayısıyla yasadışı malların
dondurulması ve el koyulması oranları düşük
olmaya devam etmektedir.
 Polis kuvvetleri modernize edilmiş ve Europol gibi
uluslararası polis güçleriyle olan işbirliği
arttırılmıştır.
 İnsan haklarını koruyan hukuki çerçeve, genel
olarak Avrupa standartlarıyla uyum içerisindedir.
Arnavutluk, çoğu uluslararası insan hakları
anlaşmasını onaylamıştır.
 Komünist dönemdeki malvarlıklarının iadesi için
çalışmalara başlamıştır.
 İşleyen
piyasa
ekonomisi
gelişiminde
Arnavutluk’un hazırlıkları orta düzeydedir. Bütçe
dengelenmesinde ve elektrik sektörünün yeniden
yapılanmasında bazı gelişimler mevcuttur.
 Arnavutluk, AB içindeki piyasa güçleri ve rekabet
baskılarıyla başa çıkmak konusunda belirli bir
düzeyde hazırlıklıdır. Yüksek ve mesleki eğitim
alanında gelişmeler mevcuttur.
 Bankacılık sektörü üzerindeki sorunlu kredi
yükünü devam etmektedir.
 Altyapı yatırımlarına öncelik verilmiştir fakat
ulaşım, enerji, ve dijital altyapıdaki eksiklikler
rekabeti azaltmakta ve ticareti daraltmaktadır.  Uluslararası ticaret, potansiyelin altındadır ve
belirli sektörlere yoğunlaşmaktadır; dolayısıyla da
ekonomi zayıf durumdadır. Ar-ge ve inovasyon
kapasitesi düşük olmaya devam etmektedir.
İnternet bağlantısı için Makedonya 2016 Raporu Ana Bulguları
Bosna-Hersek 2016 Raporu Ana Bulguları











Seçim yasalarında gelişmeler yapılmış ve
birtakım OSCE-ODIHR tavsiyelerine uyularak
yerel
seçimlerde
genel
olarak
düzen
sağlanmıştır.
Yargı alanında Bosna-Hersek bazı hazırlıklar
yapmıştır. Hesap verme zorunluluğu ve bütünlük
alanında gelişmeler mevcuttur.
İşleyen piyasa ekonomisinin gelişimi hala erken
aşamalardadır.
Reform Ajandası çerçevesi altında iş mevzuatı, iş
ortamını geliştirme ve finansal sektörün
zayıflıklarıyla ilgilenme alanlarında çalışmalar
yapılmalıdır.
Örgütlü suçlarla mücadele alanında bazı
hazırlıklar yapılmıştır. Ülkenin siyasi, yasal, ve
ekonomik sistemlerine suçluların sızmasının
önlenmesi için örgütlü suçlarla mücadele en
temel faaliyetlerden biri olmaya devam
etmektedir.
AB müktesebatına uyum için bir stratejik program
hala benimsenmemiştir.
Hükümet ve sivil toplum kuruluşları arasında
işbirliğini oluşturacak kurumsal mekanizmaların
yapılanmasında birtakım gelişmeler olmasına
rağmen, bu işbirliği için stratejik bir çerçeve hala
oluşturulmamıştır.
Bosna-Hersek kamu idaresi reformunda erken
aşamadadır. Kamu idaresi ve kamu maliyesi
yönetimi için yeni bir stratejik çalışma gereklidir.
2014-2018 yargı sistemi reform stratejisi ve
eylem planı yürürlüğe girmemiştir. Bazı
politikacıları tarafından yargı mensuplarına
yönelik siyasi tehditler devam etmektedir.
Kara para aklama ve terörün finansmanıyla
mücadelede
uluslararası
standartlara
ulaşılmalıdır.
Bosna-Hersek, yabancı terörist ve radikalleşme
sorunlarından ciddi bir şekilde etkilenmiştir.
 Bosna-Hersek’in kamu sektörü verimsiz ve
özel sektör gelişimi yavaştır. İnternet bağlantısı

için ‐ 4 – 









Makedonya, 2001’den beri ciddi bir siyasi kriz ile
karşı karşıyadır. Demokrasi ve hukukun
üstünlüğü
konusunda
sürekli
sorunlar
yaşanmaktadır.
Etnik gruplar arasındaki durum halen kırılgandır.
Kamu maliyesi yönetiminde gerekli reformların
yapılması için siyasi taahhüdün eksikliği, 2016
yılında AB mali yardımının önemli ölçüde
azalmasına neden olmuştur.
Yargı sisteminin gelişiminde 2014’ten beri
gerileme gözlenmektedir.
Resmi yetkililer, 'Acil Reform Öncelikleri'
bölümünde tanımlanan temel konuları etkili bir
şekilde ele almak için gerekli siyasi iradeyi
göstermemişlerdir.
Yolsuzluk ülkenin birçok bölgesinde gözlenmekte
ve sorun oluşturmaya devam etmektedir.
Makedonya, göç krizinden etkilenmeye devam
etmektedir.
Mülteci ve göçmenler de dahil olmak üzere;
savunmasız grupların temel haklarına saygı
gösterilmesini sağlamak için uygulamada daha
fazla çaba sarf edilmesi gerekmektedir. İfade
özgürlüğü ve medyanın bağımsızlığı süregelen
siyasi durumda tehlike altındadır.
Piyasa ekonomisini geliştirme alanında hazırlıklar
iyi düzeydedir.
Eğitim
müfredatındaki
zayıflıklar,
yenilik
oranlarının düşüklüğü, rekabet gücünü düşürücü
etmenler olarak gözlenmiştir.
AB piyasasındaki rekabet ile başa çıkma
kapasitesinde, yabancı yatırımları teşvik etme
çabası ile bir miktar ilerleme kaydedilmiştir.
İnternet bağlantısı için Kosova 2016 Raporu Ana Bulguları

Kosova, Sırbistan ile ilişkilerin normalleştirilmesi
konusunda, AB
tarafından
kolaylaştırılan
diyaloğa bağlı kalmıştır. Var olan anlaşmaların
uygulanması
için
çabaların
sürdürülmesi
gerekmektedir.













Hükümet ve muhalefet arasındaki kutuplaşma
devam etmektedir.
Raporlama dönemi dahilinde, zaman zaman
parlamentonun
işlevinin
engellendiği
gözlenmiştir.
Kamu yönetimindeki kutuplaşmanın devam
etmesi endişe vericidir.
Hükümet faaliyetlerinin, parlamento tarafından
denetimi artırılmalıdır.
Anayasada değişiklikler yapılmasıyla önemli
adımlar atıldıysa da yargı halen siyasi etki
altındadır.
Kosova, yolsuzluk ve örgütlü suçlarla mücadele
alanında kurumsal kapasitelerini güçlendirmiş
olmasına karşın; yolsuzluk hala birçok alanda
yaygın olarak görülmekte ve ciddi bir sorun teşkil
etmeye devam etmektedir.
2015 İnsan Hakları Paketi ile insan hakları
alanında önemli adımlar atılmıştır. Bununla
birlikte özellikle yerel düzeyde, kaynak yetersizliği
sebebiyle istenilen seviyeye ulaşılamamıştır.
Örgütlü suçla mücadele kapsamında yapılan
soruşturma sayısı yeterli değildir. Stratejik siyasi
taahhüt eksikliği organize suçla mücadeleyi
engellemektedir.
Özellikle gazetecilerin tehdit altında olması gibi
endişe verici gelişmelerin yanı sıra ifade
özgürlüğü kapsamında da yasal bir gelişme
yaşanmamıştır.
Kosova ekonomisi, işleyen piyasa ekonomisi
olma yolunda erken aşamadadır. Uzun süredir
devam eden ticaret açığı, uluslararası rekabet
alanında yetersiz kalındığını göstermektedir.
Kosova, AB içindeki rekabet baskısı ve piyasa
güçleri ile başa çıkma kapasitesi konusunda
erken bir aşamadadır.
Eğitim kalitesinin artırılması konusunda ilerleme
kaydedilmemiştir.
Kosova, AB standartlarına uyum konusunda
yeterli seviyeye ulaşmamıştır. Bununla birlikte,
rekabet, gümrük, yolsuzlukla mücadele gibi
alanlarda önemli gelişmeler kaydedilmiştir.
İnternet bağlantısı için ‐ 5 – Karadağ 2016 Raporu Ana Bulguları









Ekim 2016’daki parlamento seçimleri yasal bir
çerçevede ve rekabet ortamında gerçekleşmiştir.
Kamu alanında reformlar gözlenmiştir fakat,
kamu hizmetleri kapsamında devlet yönetiminin
etkisinin artması için daha güçlü bir siyasi iradeye
ihtiyaç vardır.
Karadağ’ın AB gündemi hukukun üstünlüğü
kapsamındaki reformlara yoğunlaşmaktadır
ancak, yargı bağımsızlığını artırmak için yeni
yasal
çerçeve
henüz
tam
olarak
uygulanmamıştır.
Yolsuzluk halen ciddi bir problem olmaya devam
etmektedir. Yolsuzluğa karşı mücadelede
kurumlar daha etkin bir rol oynamalıdır.
Örgütlü suçlarla mücadele alanında yasal ve
kurumsal çerçevenin güçlendirilmesiyle bazı
gelişmeler sağlanmıştır.
Gazetecilere
yönelik
saldırı
davalarının
çözümünde ilerleme kaydedilememesi, ifade
özgürlüğü alanında Karadağ'ın henüz Avrupa
İnsan Hakları Mahkemesi’nin içtihatlarına tam
uyum sağlayamadığının göstergesidir.
Yapılan altyapı ve turizm yatırımları piyasa
ekonomisinin
işleyişini
desteklemektedir.
Bununla birlikte; hızla yükselen kamu borçları,
yüksek mali açıklar ve yüksek işsizlik endişe
vericidir.
Karadağ, AB içindeki rekabet baskısı ve piyasa
güçleri ile başa çıkma kapasitesini geliştirmek
amacıyla altyapı kalitesinin artırılması ve
ekonominin dijitalleşmesi gibi konularda bazı
ilerlemeler sağlamıştır.
Üyelik yükümlülüklerine ilişkin olarak, Karadağ;
malların serbest dolaşımı, çevre, enerji, gümrük
birliği, özgürlük ve güvenlik gibi pek çok konuda
gelişme göstermiştir. Bu gelişmelerin yanı sıra
Karadağ, ileriye dönük olarak özellikle rekabet
politikası, ekonomi ve para politikası üzerine
odaklanmalıdır. İnternet bağlantısı için
Sırbistan 2016 Raporu Ana Bulguları
Nisan ayındaki yerel seçimler sakin bir
atmosferde gerçekleşmiştir. Yeni hükümet,
programında AB sürecini öncelik olarak
değerlendirmiştir; ancak yasama ve yürütmenin
şeffaflığı ve kalitesi henüz geliştirilmemiştir. Bu
sebeple, AB standartlarına uyum için bu
alanlarda anayasal reformlara ihtiyaç vardır.
 Yargı sistemi alanında liyakate dayalı işe alım gibi
bazı adımlar atılmış olmakla birlikte, yargı
sisteminin etkinliğinin artırılması için daha fazla
reforma ihtiyaç vardır.
 Yolsuzluk birçok alanda yaygın olmakta ve ciddi
bir sorun oluşturmaktadır. Yolsuzlukla mücadele
çabası henüz gereken sonuçlar vermemektedir.
 İfade özgürlüğünün tam olarak sağlanması
alanında bir gelişme kaydedilmemiştir.
 Sırbistan; Kosova ile ilişkilerin normalleştirilmesi
konusunda, AB tarafından
kolaylaştırılan
diyaloğa bağlı kalmıştır.
 Sırbistan, göç krizinden etkilenmeye devam
etmiştir; bu süreçte, yapıcı bir yaklaşımla komşu
ülkeler ve AB üye ülkeleriyle işbirliği yapmıştır.
Sırbistan aynı zamanda vatandaşlarının AB üye
ülkelerine sunduğu sığınma başvurularını
azaltma çabasını sürdürmelidir.
 Ekonomik reformların sağladığı büyüme ile
piyasa
ekonomisinin
işleyişinde
önemli
gelişmeler kaydedilmiştir. Devlet borçlarının
yüksek olması mali reformların sürdürülmesi
gerektiğini göstermektedir.
 Özellikle genç nüfusta işsizlik halen yüksek
seyretmektedir.  Bilim, araştırma, eğitim ve kültür alanlarında iyi
düzeyde bir hazırlık aşamasındadır. Para
politikası ve finansal kontrol gibi konularda uyum
hazırlıkları orta düzeyde devam etmektedir.

İnternet bağlantısı için ***
‐ 6 – BRÜKSEL’DE GELECEK AY
AB Kurumları




18 Kasım, Ekonomi ve Mali İşler Konseyi
18 Kasım, Adalet ve İçişleri Konseyi
21-24 Kasım, Avrupa Parlamentosu Genel Kurulu
15-16 Aralık, AB Liderler Zirvesi
Konferanslar


15 Kasım, “EU and ASEAN: From Words to
Actions”, www.friendsofeurope.org
21 Kasım, “Cyprus: Re-unification, at last?”
www.ceps.eu


30 Kasım, “European Social Innovation Forum
2016: Smart transportation for a 21st century
society”, www.ceps.eu
7 Aralık, “Balkans – Boosting connections on the
road to the EU” www.friendsofeurope.org