GÜLTEKİN HUKUK BÜROSU

VOLUME 1
ISSUE 1
GÜLTEKİN HUKUK BÜROSU
15.12.2011
6102 SAYILI TÜRK TİCARET KANUNUNDA ANANONİM
ŞİRKETLERİN KURULUŞU
Avukat Ömer Gökhan Ovat
Gültekin Hukuk Bürosu
01 Temmuz 2012 tarihinde yürürlük kazanacak olan 6102
sayılı Yeni Türk Ticaret Kanunu (YTTK) anonim şirketler
bakımından Avrupa Birliği normlarına yakın yeni
düzenlemeler ihtiva etmektedir.
Öncelikle eski kanundan farklı olarak YTTK ile tedrici
olarak kuruluş kaldırılmıştır. (md. 335)
YTTK sermaye bakımından 50.000 .-Türk Lirası sınırını
aynen
muhafaza
etmiş
ancak
sermayenin
arttırılmasında yönetim kuruluna tanınmış yetki tavanını
gösteren kayıtlı sermaye sistemini kabul etmiş bulunan
halka açık olmayan anonim şirketler bakımından ise bu
sınırı 100.000 .-Türk Lirası olarak belirlemiştir. (md.332)
YTTK esas sözleşme, kurucular beyanı, değerleme
raporu, ayın ve işletme devralınmasına ilişkin olanlar da
dâhil olmak üzere, kurulmakta olan şirketle, kurucular ve
diğer kişilerle yapılan ve kuruluşla ilgili olan sözleşmeler
ve işlem denetçisi raporlarını kuruluş belgeleri olarak
kabul etmiş ve bu belgelerin birer örneklerinin sicil
dosyasında ve birer örneklerinin de şirket uhdesinde beş
yıl süre ile muhafazasını zorunlu kılmıştır. (md.336)
PAGE 2
Eski kanundan farklı olarak YTTK kuruluş aşamasında
kurucuların, «kuruluşa ilişkin bir beyan» imzalamaları
prosedürünü getirmiştir. Buna göre, «dürüst bir şekilde bilgi
verme ilkesine göre doğru ve eksiksiz olarak hazırlanacak»
beyanda; ayni sermaye konuluyor, bir ayın ya da işletme
devralınıyorsa, bunlara verilecek karşılığın uygunluğuna, bu
tür sermayenin ve devralmanın gerekliliğine, bunların şirkete
olan yararlarına ilişkin belgeli, gerekçeli ve kesin ifadeli
açıklamalar, şirket tarafından iktisap edilen menkul
kıymetlerle, bunların iktisap
fiyatları, söz konusu menkul
kıymetleri çıkaranların son üç yıllık, gereğinde konsolide
finansal tabloların değerlemelerine ve çözümlenmelerine
ilişkin bilgiler, şirketin yüklendiği önemli taahhütler, makine ve
benzeri malların ve herhangi bir aktif değerin alımına ilişkin
bağlantılar, fiyatlar, komisyonlar, her türlü borçlar, emsalleriyle
karşılaştırmak suretiyle açıklanacaktır. Ayrıca kuruculara
tanınan menfaatler ile kimlerin halka arz amacıyla ne
miktarda pay taahhüt ettiği de beyanda yer alacaktır. Yine
kurulacak şirket bir şirketler topluluğuna dahil olacak ise
bunların arasındaki ilişkiler ile kuruluşu inceleyen işlem
denetçisi ile diğer hizmet verenlere verilecek ücretlerde
emsalleriyle karşılaştırmalı olarak kurucular beyanında yer
alacaktır. (md.349)
Keza YTTK ile anonim şirketlerin denetiminde bağımsız
denetim firmaları, serbest muhasebeci mali müşavir ve
yeminli mali müşavirlerin denetçi olarak görev yapmaları
hükmü getirilmiştir. (md. 351)
Buna göre şirketin kuruluşu aşamasında işlem denetçi raporu
tanzim edilecektir. Bu raporda, payların tamamının taahhüt
edildiği; pay bedellerinin kanuna uygun olarak bankaya
yatırıldığı; banka dekontlarının kuruluş belgeleri arasında yer
aldığı, ayni sermaye ve devir alınan ayınlarla ilgili
mahkemece atanan bilirkişiler tarafından değerleme
yapıldığı, kurucu menfaatlerinin kanuna uygun olduğu,
kurucular beyanında uygunsuz ve aşırı bir değerlemenin
olmadığı, gerekli kuruluş belgeleri ile gerekli noter onaylarının
ve izinlerin alındığı hususlarını hesap verme ilkesinin
gereklerine uygun olarak işlem denetçisi belirleyecektir.
Ayrıca eski ticaret kanunda ana sözleşmenin belli unsurları
ilan olunurken, YTTK ile esas sözleşmenin tamamının tescil ve
ilan olunacağı hüküm altına alınmıştır.
PAGE 3
Keza eski kanunda şirketin kuruluşunu takip eden 15 gün
içerisinde tescil ve ilan edilme süresi, YTTK ile 30 gün olarak
belirlenmiştir. (md. 354)
YTTK ile pay sahiplerinin iştirak taahhüdünden doğan borç
hariç, şirkete borçlanmaları yasaklanmıştır. (md.358)
Yeni yasa ile getirilen en önemli değişiklik anonim şirketin bir
hissedar ile kurulabilmesidir. Yasanın 338 nci maddesinde,
«Anonim şirketin kurulabilmesi için pay sahibi olan bir veya
daha fazla kurucunun varlığı şarttır» denilmiştir.
Yasa maddesinin ikinci fıkrasında ise pay sahibi sayısının bire
düşmesi durumunda yapılması gerekenler belirtilmiştir. Buna
göre «pay sahibi sayısı bire düşerse, durum, bu sonucu doğuran
işlem tarihinden itibaren yedi gün içinde yönetim kuruluna yazılı
olarak» bildirilecek ve yönetim kurulu da «bildirimi aldığı tarihten
itibaren yedi gün içinde, şirketin tek pay sahipli bir anonim şirket
olduğunu tescil ve ilan ettirecektir». Yasa maddesinde şirketin
tek pay sahipli olarak kurulması ya da payların tek sahipli hale
gelmesi halinde tek pay sahibinin; ADI-YERLEŞİM YERİVATANDAŞLIĞI da tescil ve ilan edilecektir. Bu hususu yerine
getirmeyen yönetim kurulu üyeleri de doğacak zararlardan
şahsen sorumlu olacaklardır. Yine aynı Yasa maddesinde
«şirket, tek pay sahibi olacak şekilde kendi payını iktisap
edemez, ettiremez» hükmü getirilmiştir. (md. 338)
Ayrıca YTTK md 355 mucibince kuruluş öncesine ilişkin “ön
şirket” kavramı getirilmiştir. Buna göre YTTK md 344 uyarınca
nakden taahhüt edilen payların itibari değerlerinin en az yüzde
yirmibeşinin tescilden önce, kalankısmın ise şirketin tescilini takip
eden yirmidört ay içinde ödeneceği hüküm altına alınmıştır.
Yine bu bedellerin Bankacılık Kanununa bağlı bir bankada,
kurulmakta olan şirket adına açılacak özel bir hesaba, sadece
şirketin kullanabileceği şekilde yatırılması zorunluluğu getirilmiştir.
(md. 345) Banka bedellerin yatırılması üzerine ticaret siciline bir
mektup ile bunu bildirecektir. Şirketin tüzel kişilik kazanması
durumunda da sicil durumu bankaya yazı ile bildirecek ve
bankadaki bedel şirkete ödenecektir.
Şirket YTTK md 335 uyarınca noter onay tarihinden itibaren üç
ay içerisinde tüzel kişilik kazanmadığı takdirde bu hususu
belgeleyen sicil yazısı ile banka uhdesindeki bedeller
sahiplerine geri verilecektir.
PAGE 4
Yine YTTK md 346 ile kuruluş ile birlikte halka arz prosedürü getirilmiştir.
Buna göre, “Esas sözleşmede taahhüt edilmiş olup da taahhüt
sahiplerince, şirketin tescilinden itibaren en geç iki ay içinde halka
arz edileceği esas sözleşmede belirtilmiş ve ayrıca garanti edilmiş
bulunan nakdi payların karşılıkları satıştan elde edilen gelirlerden
ödenecektir. Pay senetlerinin halka arzedilmesi sermaye piyasası
mevzuatına göre yapılacaktır. Satış süresinin sonunda, payların itibari
değerlerinin, varsa çıkarma priminin karşılığı şirkete, giderler
düştükten sonra kalan tutar ise, pay senetlerini halka arz eden
sahiplerine ödenecektir. Halka arzedilip de süresinde satılamayan
payların bedellerinin ise, yüzde yirmibeşi iki aylık süreyi izleyen üç gün
içerisinde ödenecektir”. Yine YTTK md. 350 uyarınca, “346 ncı
madde uyarınca, halka arzedilmek üzere pay taahhüdünde
bulunulduğu takdirde, halka arz, kurucular, yönetim kurulu veya
yetkili bir organ tarafından onaylanmış kabul edilecektir”.