2 Rize Milletvekili Sayın Şevki Yılmaz`ın Çay İşletmeleri

T.B.M.M.
B:38
17.4.1996
0:2
Rize Milletvekili Sayın Şevki Yılmaz'ın Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü ile ilgili yazılı so­
ru önergesinin cevabıdır
Soru : 1. 1995 yaş çay döneminde teslim alınan çay bedellerinin aylardır ödenmeyen kısmını
ne zaman ödemeyi planlıyorsunuz?
Cevap : 1. Üreticiye olan borcumuzun tamamı ödenmiştir.
. Soru : 2. Enflasyonun vatandaşın, alım gücünü erittiği günümüzde, devlet geciken alacakları­
na uyguladığı gecikme zammı gibi, müstahsilin alacağına da, bir aydan fazla geciktirilmesi duru­
munda, gecikme zammı ödemeyi düşünüyor musunuz?
Cevap : 2. Yaş çay fiyatı tespit edilirken çeşitli alternatifler dikkate alınmaktadır. Bunlardan
birisi üreticiyi enflasyona ezdirmemek için o yılın enflasyon oranını dikkate alarak yapılan fiyat
tespitidir. Diğeri, o yılın yaş çay yaprağı maliyeti ve buna ilave edilen makul bir kâr oranıyla tes' pit olunan fiyattır. Yaş çay yaprağı fiyatı tespit olunurken; bunun içerisinde o yıla ait tesis, işçilik,
gübreleme, tarla kirası, üretim masrafları gibi masraflar artı bu masraflar toplamına ilave edilen ö
yılın cari faizi bulunmaktadır. Bu sebeple, şimdiye kadar, çay parası ödemelerinde ayrıca gecikme
zammı ödemesi yapılmamıştır. Ancak, 1996 yılı ödemelerinde üreticinin mağdur olmaması için ge­
rekli her türlü kolaylık sağlanacak ve üreticinin lehine olan her türlü tedbir alınacaktır.
Soru: 3. Müstahsilin iradesi dışında, olan ve memnun olmadığı, mecburi budama işlemine son
vermeyi düşünüyor musunuz?
Cevap : 3. Çay tarım alanlarından kaliteli ürün temin etme amacıyla çay bahçelerinin 5 yıllık
süre için her yıl 1/5 oranında gençleştirme budamasına tabi tutulması ve üreticilerin uğradığı gelir
kaybının tazmini 15.12.1993 tarih ve 93/5096 sayılı Bakanlar Kurulu Kararnamesine göre yürütül­
mektedir. Sözkonusu kararname yürürlükte olduğu sürece kararname gerekleri yerine getirilecektir.
Som : 4. Düşünmüyorsanız budama neticesi ödenecek bedelleri artırmak ve bu ödemeleri hız­
landırmak için herhangi bir çalışma yapacak mısınız?
Cevap : 4. 15.12.1993 tarih ve 93/5096 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı gereği çay bahçelerinin
her yıl 1/5'inin budanmasından doğacak gelir kaybı üreticilere tazminat olarak ödenmektedir. Bu
tazminatın hesaplanmasında üreticinin budadığı çaylık alan miktarı kararname yürürlüğe girmesin­
den önceki son iki yıl içinde sattığı yaş çay miktarı ortalamasının % 70'i ve budama yılı yaş çay fi­
yatı esas alınmaktadır. Gelir kaybı tazminatı ödemeleri ise, yaş çay bedellerinin ödenmesinden ön­
ce yapılmaktadır.
Soru : 5. Toprak analizleri yapılarak uygun gübre kullanımı ile verimi artırma yolunda bir ça­
ba sarfedilmesi düşünülüyor mü?
Cevap : 5. Çaykur tarafından belli periyotlarda tüm plantasyon sahalarını örnekleyecek toplam
analiz çalışmaları sürdürülmekte olup, süreç içerisinde topraklarda oluşan olumsuz gelişmeler iz­
lenmektedir. Yapılan toprak analizleri ve araştırmalara dayanarak uzun yıllar tek yönlü ve aşırı
dozda yapılan gübrelemenin neden olduğu toprak asitliğindeki sürekli artışın durdurulması ve bit­
kinin temel besin ihtiyaçlarını karşılayarak verim ve kalitenin artırılması amacına yönelik olarak
adı geçen kuruluş tarafından üreticilere 15:5:10: (N:P:K) gübresi önerilmiş ve üretici firmalar tara-"
fından da bu gübrenin üretilmesi sağlanmıştır.
Soru : 6. Bu uygun gübrenin müstahsile faizsiz ve sübvanse edilerek dağıtılması için herhan­
gi bir çalışma yapılacak mı?
Cevap : 6. Bu çay özel gübresi üreticilere bağlı bulundukları Yaş Çay Kooperatifleri aracılı­
ğıyla Devlet tarafından sübvanse edilmek suretiyle sağlanmaktadır.
Arz ederim.
-565-