Panik Bozukluk ile NPS Kan Düzeyi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Panik Bozukluk ile NPS Kan Düzeyi
Arasındaki İlişkinin İncelenmesi
Baykan1,
❖ Özgür Baykan2,
❖ Emre Cem Esen1,
❖ Hayrettin Kara3,
❖ Adnan Adil Hişmioğulları3,
❖ Tunay Karlıdere1
❖ Hayriye
❖
❖
❖
1-Balıkesir Üniversitesi Psikiyatri ABD.
2-Balıkesir Atatürk Devlet Hastanesi
Biyokimya Lab.
3-Balıkesir Üniversitesi Biyokimya ABD.
Giriş - Panik Bozukluk
❖
Panik atak; ani ve beklenmedik anksiyete hissetme durumudur
ve prevalansı %13.1'dir.
❖
Panik bozukluk; panik atakların tekrarlaması korkusu sebebiyle
kronik bir anksiyete yaşanması veya belirgin davranış
bozukluklarının tabloya eklenmesidir.
❖
Panik atak yaşayan hastaların üçte ikisi tekrarlayan ataklar
yaşasa da, sadece altıda birinde panik bozukluğu bulunmaktadır.
Giriş - Panik Bozukluk ve
Nörotransmitterler
❖
Panik bozukluk birçok nörotransmitter değişikliği ile ilişkilidir.
❖
Kısaca, santral sinir sisteminde (özellikle amigdala ve
hipotalamusta) glutamaterjik nöronların uyarılması ve
GABAerjik nöron inhibisyonu panik bozukluk ile ilişkilidir.
❖
Ayrıca monoamin (serotonin ve noradrenalin) ve
nöropeptitlerin (kolesistokinin) fonksiyonlarındaki
bozukluklarla panik bozukluğunu ilişkilendiren çalışmalar da
vardır.
Giriş - NPS Hakkında Genel
Bilgiler
Nöropeptit-S (NPS) ; 20 amino asitten oluşan,
❖
Anksiyete ve koşullanmış korku duygularının
söndürülmesi,
❖
Uyku ve iştah düzenlenmesi,
❖
Hipotalamus-hipofiz-adrenal aksın uyarılması,
❖
ACTH salınmasında görev alan bir nörotransmitterdir.
Giriş - NPS Reseptörü
❖
NPS reseptörü (NPSR) Gs ve Gq kenetli bir reseptördür.
❖
NPSR genel olarak glutamataterjik nöronlarda bulunur
ve bu nöronlar da büyük oranda amigdaladaki
GABAerjik nöronları inerve eder.
Giriş - NPS'nin Nöroanatomisi
❖
Hayvan çalışmalarına göre, NPS pozitif nöronların çeşitli
beyin kökü bölgeleri, hipotalamus ve amigdalada sınırlı
alanlarda bulunur.
❖
NPS'nin aksine; NPSR'nin eksprese edildiği hücreler
kortekste daha yaygın olarak bulunur.
Giriş - NPS ve Panik Bozukluk ile İlgili Yapılmış
Çalışmalar
❖
Hayvan deneylerine göre;
❖
İntranasal ve intraserebroventriküler NPS
enjeksiyonu anksiyete ile ilişkili semptompların
azalmasını sağlar.
Giriş - NPS ve Panik Bozukluk ile İlgili Yapılmış
Çalışmalar
❖
Hem hayvanlarda hem de insanlarda yapılmış
çalışmalara göre;
❖
NPSR mutasyonları, NPSR aktivitesini ve panik
bozukluğu riskini arttırır.
(NPSR-1 geninde rs324981 polimorfizmi ve NPSR
promoter bölgesindeki mutasyonlar)
Giriş - NPS ve Panik Bozukluk ile İlgili Yapılmış
Çalışmalar
❖
Sonuç olarak; NPS'nin baskın olan aktivitesi amigalada
inhibisyon yaparak anksiyolitik etkinliği olmasıdır.
❖
Ancak NPS'nin modülatuar rolü de bulunur.
Giriş - Amacımız
❖
Bu çalışmada NPS plazma kan düzeyi ve panik bozukluk
arasındaki ilişkiyi incelemeyi amaçladık.
Yöntem - Katılımcılar
❖
Balıkesir Üniversitesi Psikiyatri Polikliniğine 2016 yılında
başvuran panik bozukluğu olan 29 hasta bu araştırmaya
dahil edildi.
❖
Çalışmanın kontrol grubunu ise; hasta grubu ile yaş ve
cinsiyet açısından eşleştirilmiş 32 sağlıklı gönüllü
katılımcı oluşturdu.
Yöntem - Kan Örnekleri
❖
12 saat açlıktan sonra alınan kan örnekleri EDTA tüplere
konularak 1300x g ile 10 dakika santrifüj edildi.
❖
Elde edilen plasma örnekleri 1%'lik konsantre proteaz
inhibtör kokteyli ile karıştırıldı.
❖
Bu karışım da; İnsan NPS ELISA kiti (Wuhan Fine
Biological Technology Co. Ltd., China) kullanılarak NPS
düzeyi ölçüldü.
Sonuçlar - Yaş ve Cinsiyet
❖
Hasta ve kontrol grubu arasında yaş ve cinsiyet açısından
istatistiksel olarak anlamlı bir fark olmadığı gözlendi.
Hasta
Kontrol
p Değeri
Yaş
38.6±9.0
39.3±9.3
p=0,768
Cinsiyet
%72
%86
p=0,172
Sonuçlar - Plazma NPS
Düzeyi
❖
İki grup arasında plazma NPS kan düzeyi açısından
istatistiksel olarak anlamlı bir fark olduğu bulundu.
Plazma NPS
Düzeyi
(pg/ml)
Hasta
Kontrol
p Değeri
16,7
(3,7-99,3)
32,5 (3,0156,1)
p=0.021
Çalışma Gruplarındaki Katılımcıların Ortalama Kan
NPS Düzeyi
Tartışma - Çalışmamızın Literatüre
Katkıları
❖
Literatürde doğrudan NPS düzeyi ile panik bozukluk
arasında ilişkiyi gösteren bir çalışma bulunmuyor.
❖
Panik bozukluğu hastalarında sistemik NPS düzeyinin
düştüğünü göstermiş olmamız, (daha önce hayvan
çalışmalarında da denenen) sistemik NPS tedavisinin
insanlarda uygulanabilmesi için önemli bir ön adımdır.
Tartışma - Gelecekte Yapılması Planlanan
Çalışmalar
❖
BOS'ta ölçülen NPS düzeyi ile plazma NPS düzeyleri
karşılaştırılarak, plazma NPS düzeyinin korteksi ne
düzeyde yansıttığı araştırılabilir.
❖
Benzer bir çalışma planı ile panik bozukluklarında
tedavi öncesi ve sonrası kan NPS düzeyleri
karşılaştırılabilir.
Sonuç Olarak
❖
Panik bozukluğu hastalarının NPS plazma düzeyi
kontrol grubuna göre anlamlı olarak düşük çıktı.
Çalışmamızın sonuçları;
❖
NPS'nin işlevlerinin daha iyi anlaşılması,
❖
Panik bozukluğunda sistemik NPS tedavisinin
uygulanması yolunda önemli bir adımdır.
Kaynaklar - 1
1-de Jonge, P., Roest, A. M., Lim, C. C.W., Florescu, S. E., Bromet, E. J., Stein, D. J., Harris, M., Nakov, V., Caldas-de-Almeida, J. M., Levinson, D., AlHamzawi, A. O., Haro, J. M., Viana, M. C., Borges, G., O'Neill, S., de Girolamo, G., Demyttenaere, K., Gureje, O., Iwata, N., Lee, S., Hu, C., Karam, A.,
Moskalewicz, J., Kovess-Masfety, V., Navarro-Mateu, F., Browne, M. O., Piazza, M., Posada-Villa, J., Torres, Y., ten Have, M. L., Kessler, R. C. and Scott,
K. M. (2016), Cross-national epidemiology of panic disorder and panic attacks in the world mental health surveys. Depression Anxiety, 33: 1155–1177.
doi:10.1002/da.22572
2-Martin, E. I., Ressler, K. J., Binder, E., & Nemeroff, C. B. (2009). The Neurobiology of Anxiety Disorders: Brain Imaging, Genetics, and
Psychoneuroendocrinology. The Psychiatric Clinics of North America, 32(3), 549–575. http://doi.org/10.1016/j.psc.2009.05.004
3- Reinscheid, R.K. (2008). Neuropeptide S: Anatomy, Pharmacology, Genetics and Physiological Functions. Results and Problems in Cell
Differentiation, 46:145-58. doi: 10.1007/400_2007_051.
4-Ghazal, P. (2016). The Physio-Pharmacological Role of the NPS/NPSR System in Psychiatric Disorders: A Translational Overview. Current Protein
and Peptide Science, 17: 1-18. DOI: 10.2174/1389203717666151218150704
5-Pape, H-C., Jüngling, K., Seidenbecher, T., Lesting, J., Reinscheid, R.K. (2009). Neuropeptide S: A transmitter system in the brain regulating fear and
anxiety. Neuropharmacology, 58: 29–34. doi:10.1016/j.neuropharm.2009.06.001
6-Ionescu, I. A., Dine, J., Yen, Y.-C., Buell, D. R., Herrmann, L., Holsboer, F., Eder, M., Landgraf, R., Schmidt, U. (2012). Intranasally Administered
Neuropeptide S (NPS) Exerts Anxiolytic Effects Following Internalization Into NPS Receptor-Expressing Neurons. Neuropsychopharmacology, 37(6),
1323–1337. http://doi.org/10.1038/npp.2011.317
7-Lukas, M., Neumann, I.D. (2012). Nasal application of neuropeptide S reduces anxiety and prolongs memory in rats: Social versus non-social effects.
Neuropharmacology, 62:398-405. doi:10.1016/j.neuropharm.2011.08.016
8-Dine, J., Ionescu, I.A., Stepan, J., Yen, Y-C., Holsboer, F., Landgraf, R., Eder, M., Schmidt, U. (2013). Identification of a Role for the Ventral
Hippocampus in Neuropeptide S-Elicited Anxiolysis. PLoS ONE, 8(3): e60219. doi:10.1371/journal.pone.0060219
9-Pulga, A., Ruzza, C., Rizzi, A., Guerrini, R., Calo, G. (2012). Anxiolytic- and panicolytic-like effects of Neuropeptide S in the mouse elevated T-maze.
European Journal of Neuroscience, 36:3531–3537. doi:10.1111/j.1460-9568.2012.08265.x
10-Calo, G., Czibere, L., Elfving, B., Füchsl, A., Finger, B.C., Grund, T., Guerrini, R., Landgraf, R., Mathé, A.A., Naik, R.R., Nordemann, U., Neumann,
I.D., Slattery, D.A., Sartori, S.B., Singewald, N., Wegener, G., & Yen, Y. (2015). Selective breeding for high anxiety introduces a synonymous SNP that
increases neuropeptide S receptor activity. The Journal of neuroscience : the official journal of the Society for Neuroscience, 35 11, 4599-613.
DOI:10.1523/JNEUROSCI.4764-13.2015
Kaynaklar - 2
11-Donner, J., Haapakoski, R., Ezer, S., Melén, E., Pirkola, S., Gratacòs, M., Zucchelli, M., Anedda, F., Johansson, L.E., Söderhäll, C., Orsmark-Pietras, C.,
Suvisaari, J., Martín-Santos, R., Torrens, M., Silander, K., Terwilliger, J.D., Wickman, M., Pershagen, G., Lönnqvist, J., Peltonen, L., Estivill, X., D’Amato, M.,
Kere, J., Alenius, H., Hovatta, I. (2010). Assessment of the Neuropeptide S System in Anxiety Disorders. Society of Biological Psychiatry, 68:474–483.
doi:10.1016/j.biopsych.2010.05.039
12-Okamuraa, N., Hashimotoc, K., Iyod, M., Shimizue, E., Dempflef, A., Friedelg, S., Reinscheid, R.K. (2007). Gender-specific association of a functional coding
polymorphism in the Neuropeptide S receptor gene with panic disorder but not with schizophrenia or attention-deficit/hyperactivity disorder. Progress in
Neuro-Psychopharmacology & Biological Psychiatry, 31:1444–1448. doi:10.1016/j.pnpbp.2007.06.026
13-Raczka, K.A., Gartmann, N., Mechias, M-L., Reif, A., Büchel, C., Deckert J., Kalisch, R. (2010). A neuropeptide S receptor variant associated with
overinterpretation of fear reactions: a potential neurogenetic basis for catastrophizing. Molecular Psychiatry, 15: 1067–1074. doi:10.1038/mp.2010.79
14-Domschke, K., Reif, A., Weber, H., Richter, J., Hohoff, C., Ohrmann, P., Pedersen, A., Bauer, J., Suslow, T., Kugel, H., Heindel, W., Baumann, C., Klauke, B.,
Jacob, C., Maier, W., Fritze, J., Bandelow, B., Krakowitzky, P., Rothermundt, M., Erhardt, A., Binder, E.B., Holsboer, F., Gerlach, A.L., Kircher, T., Lang, T.,
Alpers, G.W., Ströhle, A., Fehm, L., Gloster, A.T., Wittchen, H-U., Arolt, V., Pauli, P., Hamm, A. Deckert, J. (2011). Neuropeptide S receptor gene -- converging
evidence for a role in panic disorder. Molecular Psychiatry, 16(9): 938-48. doi:http://dx.doi.org/10.1038/mp.2010.81
15-Dannlowski, U., Kugel, H., Franke, F., Stuhrmann, A., Hohoff, C., Zwanzger, P., Lenzen, T., Grotegerd, D., Suslow, T., Arolt, V., Heindel, W., Domschke, K.
(2011). Neuropeptide-S (NPS) Receptor Genotype Modulates Basolateral Amygdala Responsiveness to Aversive Stimuli. Neuropsychopharmacology, 36(9),
1879–1885. http://doi.org/10.1038/npp.2011.73
16-Guhn, A., Domschke, K., Müller, L.D., Dresler, T., Eff, F., Kopf, J., Deckert, J., Reif, A., Herrmann, M.J. (2015). Neuropeptide S receptor gene variation and
neural correlates of cognitive emotion regulation. Social Cognitive and Affective Neuroscience, 1730–1737. doi: 10.1093/scan/nsv061
17-Ruland, T., Domschkeb, K., Schüttea, V., Zavorotnyya, M., Kugeld, H., Notzona, S.,
Vennewalda, N., Ohrmanna, P., Arolta, V., Pfleiderer, B., Zwanzger, P. (2015). Neuropeptide S receptor gene variation modulates anterior cingulate cortex Glx
levels during CCK-4 induced panic. European Neuropsychopharmacology, 25, 1677–1682.
18-Domschke, K., Akhrif, A., Romanos, M., Bajer, C., Mainusch, M., Winkelmann, J., Zimmer, C., Neufang, S. (2017). Neuropeptide S Receptor Gene Variation
Differentially Modulates Fronto-Limbic Effective Connectivity in Childhood and Adolescence. Cerebral Cortex, 27: 554–566. doi:10.1093/cercor/bhv259
19-Tupak, S.V., Reif, A., Pauli, P., Dresler, T., Herrmann, M.J., Domschke, K., Jochum, C., Haas, E., Baumann, C., Weber, H., Fallgatter, A.J., Deckert, J., Ehlis, AC. (2013). Neuropeptide S receptor gene: Fear-specific modulations of prefrontal activation. NeuroImage, 66:353–360.
http://dx.doi.org/10.1016/j.neuroimage.2012.10.033