Document

C˚
100
80
60
40
20
SAMET ARIKAN
4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI
C˚
MADDENİN ISI ETKİSİYLE DEĞİŞİMİ
ISINMA VE SOĞUMA;
100
Isı enerjisi alan maddenin sıcaklığı artar.
Maddenin sıcaklığının artması ısınma sonucunda gerçekleşir.
80
Örneğin;Yanmakta olan ocağın üzerinde bulunan çorba ya da
yemek bir süre sonra ısınır.
60
Havanın ısınması ilkbaharda bitkilerin uyanmasına neden
olur.
40
Isınan hava bitkilerin gelişmesine ve tohumların
çimlenmesine neden olur.
20
SAMET ARIKAN
4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI
C˚
HAL DEĞİŞİMİ
100
80
Maddeler bir halde diğerine geçebilirler.
 Örneğin su sıvıdır.Buzluğa koyduğumuzda Donar ve
katılaşır.Isıttığımızda ise gaz halini alır.
 İşte bu değişime Hal değişimi denir.
 Hal değişimleri erime ,donma ,buharlaşma ,yoğunlaşma
ve süblimleşme şeklinde olur.
60
40
20
SAMET ARIKAN
4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI
C˚
ERİME VE DONMA
100
80
60
40
Katı haldeki bir madde yeterince ısı alırsa sıvı duruma
geçer.Bu olaya erime denir.
 Her madde kendine göre bir sıcaklık derecesinde erir.Bu
maddelerden bazıları aşağıda verilmiştir.
Madde Erime Sıcaklığı (ºC)
DONMA
ERİME
Buz 0
Cıva -39
Naftalin 79
Tuz 800
Demir 1532
20
SAMET ARIKAN
4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI
C˚
Yeterince soğuyan sıvı maddelerin katı hale geçmesine de
donma (katılaşma) denir.
100
80
 Donma olayı erimenin tersidir.Bir maddenin erime ve donma
sıcaklıkları aynıdır.
Eriyen maddenin hacmi büyür.Donan maddenin hacmi
küçülür.
BUHARLAŞMA VE YOĞUNLAŞMA;
60
40
20
Yeterince ısınan sıvı maddelerin gaz haline geçmesine
buharlaşma denir.
 Buharlaşma her sıcaklık derecesinde gerçekleşir.Bundan
dolayı buharlaşma derecesi yoktur.
 Buharlaşma sırasında gerekli ısıyı veren madde ısı
kaybeder;soğur.
SAMET ARIKAN
4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI
C˚
BUHARLAŞMAYI HIZLANDIRAN ETKENLER
100
>Sıcaklığın artması
>Yüzeyin büyümesi
>Basıncın azalması
>Havanın rüzgarlı olması
>Havanın kuru olması
YOĞUNLAŞMA(YOĞUŞMA)
80
60
40
20
Gaz maddelerin ısı vererek Sıvı duruma geçmelerine
Yoğunlaşma (yoğuşma) denir.
Kışın odadaki havada bulunan su buharı soğuk cam yüzeyine
çarpar ve yoğunlaşır.
Bu durumda camda sulanmalar meydana gelir.
Bulutlar; havadaki su buharının yoğunlaşması sonucu
oluşurlar.
SAMET ARIKAN
4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI
C˚
KAYNAMA
100
80
60
40
Kaynama; buharlaşmanın hızlı
halidir.Buharlaşma olayı sının
yüzeyinde gerçekleşir.
Kaynamakta olan bir sıvının ise
her noktasında buharlaşma görülür.
Her madde belli sıcaklıklarda
kaynar.
Örneğin su 100°C de, Hava -191°C
de, Cıva 357°C de kaynar..
Basıncın artması kaynama hızını
arttırır.
20
SAMET ARIKAN
4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI
C˚
BOZUNMA(BOZULMA)
Isı bazı maddelerin yapısında değişikliğe yol açar.
100
80
60
40
 Isı etkisiyle maddenin yapısında olan bu değişikliğe
bozunma(Bozulma)denir.
Örneğin; pişirilen yiyeceklerin yapısı değişir.Oda sıcaklığında
bekletilen bazı yiyecekler kokuşur.
NOT: Kaynama, Buharlaşma ve erime için maddenin ısı alması
gerekir.
Yoğunlaşma olayında ise maddenin ısı vermesi gerekir.
20
SAMET ARIKAN
4.SINIF FEN VE TEKNOLOJİ UYGULAMALARI