Document

Chapter 4
Spesifik faktörler
ve Gelir Dağılımı
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
Bölüm Organizasyonu
•
•
•
•
•
Giriş
Spesifik Faktörler Modeli
Spesifik Faktörler Modelinde Uluslararası Ticaret
Gelir Dağılımı ve Ticaretin Kazanımları
Ticaretin Politik Ekonomisi: Ön Bakış
• Uluslararası İşgücü Hareketi
• Özet
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-3
Giriş
• Ticaret ekonomi için bu kadar iyiyse neden bu
kadar karşıtlık var?
• Uluslararası ticaretin ülke içerisindeki gelir
dağılımı üzerine güçlü etkileri olmasının 2
temel sebebi :
– Kaynaklar bir sektörden diğerine arasında anında ve
masrafsızca harekete demez
– Sektörler talep ettikleri üretim faktörlerine göre
değişirler.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-4
Spesifik Faktör Modeli
• Spesifik faktörler model ticaretin gelir
dağılımını etkilemesine izin verir.
(Paul Samuelson, Ronald Jones, 1971)
• Modelin varsayımları:
– İki ürün: giyecek ve yiyecek.
– Üç üretim faktörü : işgücü (L), fiziki
sermaye (K) ve toprak (T for terrain).
– Tüm piyasalarda tam rekabet etkin
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-5
Spesifik Faktör Modeli (devam)
– Giyecek fiziki sermaye ve işgücü kullanılarak
üretiliyor (toprak yok).
– Yiyecek toprak ve işgücü kullanılarak
üretiliyor (fiziki sermaye yok)
– İşgücü sektörler arasında hareket edebilen
mobil faktör.
– Torak ve fiziki sermaye her ikisi de sadece
bir ürün üretiminde kullanılan spesifik
faktörler.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-6
Spesifik Faktör Modeli (devam)
• Ekonomi her üründen ne kadar üretir?
• Giyeceğe ait üretim fonksiyonu, her miktar
fiziki sermaye ve işgücü girdisi ile
üretilebilecek giyecek miktarını verir:
QC = QC (K, LC)
(4-1)
– QC giyecek üretimi
– K fiziki sermaye stoku
– LC giyecek sektöründe istihdam edilen işgücü
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-7
Spesifik Faktör Modeli (devam)
• Yiyeceğe ait üretim fonksiyonu, her miktar
toprak ve işgücü girdisi ile üretilebilecek
yiyecek miktarını verir:
QF = QF (T, LF)
(4-2)
– QF yiyecek üretimi
– T toprak arzı
– LF yiyecek sektöründe istihdam edilen işgücü
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-8
Üretim Olanakları
• İşgücü bir sektörden diğerine kaydırılırsa
ekonominin çıktı bileşimi nasıl değişir?
• İşgücü yiyecekten giyeceğe kayarsa,
yiyecek üretimi düşerken giyecek
üretimi artar.
• Şekil 4-1 giyeceğe ait üretim
fonksiyonunu gösteriyor.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-9
Şekil 4-1: Giyecek için Üretim
Fonksiyonu
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-10
Üretim Olanakları (devam)
• Üretim fonksiyonun şekli azalan marjinal
getiri (diminishing marginal returns)
kanunu yansıtıyor.
– Üretim prosesine bir işçi eklemek (fiziki sermaye
miktarını sabit tutarak) her bir işçinin çalışacağı
daha az sermaye olması anlamına gelir.
– Bu nedenle, her bir ilave birim işgücü öncekine
göre daha az çıktı kazandırır.
• Şekil 4-2 işgücünün birim çıktısını
(marginal product of labor),bir birim ekstra
işgücüne karşılık gelen çıktı artışı, gösteriyor .
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-11
Şekil 4-2: İşgücünün Marjinal
Üretimi (Marginal Product of Labor)
Her bir ilave
birim işgücü
öncekine göre
daha az çıktı
kazandırır,
MPLC azalır.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-12
Üretim Olanakları (devam)
• Ekonomi geneli için, giyecek ve yiyecekte istihdam
edilen toplam işgücü toplam işgücü arzına eşit
olmalıdır:
LC + LF = L
(4-3)
• Bu eşitlikleri ekonomideki üretim olanakları
eğrisini (production possibilities frontier)
çıkarmak için kullanalım.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-13
Üretim Olanakları (devam)
• Şekil 4-3’deki üretim olanakları eğrisini
(production possibilities frontier) oluşturmak için
4-kadranlı bir diyagram kullanın.
– Alt sol kadran işgücü tahsisini gösteriyor.
– Alt sağ kadran Şekil 4-1’deki giyecek üretim fonksiyonu
gösteriyor.
– Üst sol kadran yiyecek üretim fonksiyonu gösteriyor.
– Üst sağ kadran üretilebilecek giyecek ve yiyecek
kombinasyonunu gösteriyor.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-14
Şekil 4-3: Spesifik Faktörler Modelinde
Üetim Olanakları Eğrisi
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-15
Üretim Olanakları (devam)
• Üretim olanakları eğrisi (production
possibilities frontier) neden eğimlidir?
– Her bir sektördeki işgücünün azalan getirisi
(Diminishing returns to labor) ekonomi bir
üründen daha fazla ürettikçe o ürüne ait fırsat
maliyetinin artmasına sebep olur.
– Giyeceğin yiyecek cinsinden fırsat maliyeti
üretim olanakları eğrisinin eğimine eşittir –
ekonomi daha fazla giyecek ürettikçe eğim daha
da dikleşir.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-16
Üretim Olanakları (devam)
• Bir metre daha fazla giyecek üretmenin
fırsat maliyeti MPLF/MPLC kilo yiyecek.
– 1 metre daha fazla giyecek üretmek için,
1/MPLC saat daha işgücüne ihtiyaç var.
– Bir saatlik bir işgücü elde etmek için, yiyecek
çıktısını MPLF kilo azalmanız gerek.
– Daha az yiyecek ve daha çok giyecek üretmek
için yiyecekte daha az ve giyecekte daha fazla
kişi istihdam et.
• Yiyecekte işgücünün birim çıktısı (marginal product of
labor) artar; giyecekte işgücünün birim çıktısı
(marginal product of labor) düşer. Böylece MPLF/MPLC
artar.
4-17
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi
• Her bir sektörde kadar işgücü istihdam
edilir?
– işgücü piyasasındaki arz ve talebe bakmak
gerekir.
• İşgücü talebi :
– Her bir sektörde, işverenler bir ilave saatte
üretilebilecek ürünün değerinin o saatte bir
işçi çalıştırmanın maliyetine eşit olduğu
noktaya kadar işgücü talep ederek karlarını
maksimize ederler.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-18
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi
(devam)
• Giyecek sektöründe işgücü talep eğrisi:
MPLC x PC = w
(4-4)
– Ücret işgücünün üretimdeki birim çıktısının
değerine (value of the marginal product of
labor) eşit.
• Yiyecek sektöründe işgücü talep eğrisi:
MPLF x PF = w
(4-5)
– Ücret işgücünün yiyecekteki birim çıktısının
değerine (value of the marginal product of
labor) eşit.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-19
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi
(devam)
• Şekil 4-4 iki sektördeki işgücü talebini
temsil ediyor.
• Giyecek sektöründeki işgücü talebi Şekil 42’deki MPLC çarpı PC kadardır.
• Giyecek sektöründeki işgücü talebi soldan
sağa ölçülüyor. →
• Yiyecek sektöründeki işgücü talebi sağdan
sola ölçülüyor.←
• Yatay eksen toplam işgücü arzını (L) temsil
ediyor.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-20
Şekil 4-4: İşgücü Tahsisi
Denge durumunda:
(1 noktası)
MPLC x PC = w1
MPLF x PF = w1
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-21
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi
(devam)
• İşgücü sektörler arsında hareket edebildiği için iki
sektör de aynı ücreti ödemek zorunda.
• Ücretler giyecek sektöründe daha yüksek olsaydı,
işçiler yiyecek yapımından giyecek yapımına
kayarlardı taa ki ücretler eşitlenene kadar.
– Ya da ücretler yiyecek sektöründe daha yüksek olsaydı, işçiler
tersi yöne hareket ederlerdi.
• İşgücü talep eğrilerinin kesişimi denge ücret ve iki
sektör arasındaki işgücü paylaşımını (tahsisini) verir.
– w1 : denge ücret,
– LC1:giyecek üretimine tahsis edilen işgücü
– LF1: yiyecek üretimine tahsis edilen işgücü
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-22
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi
(devam)
• Üretim noktasında, üretim olanakları eğrisi
(PPF) eğimi - (giyecek fiyatı / yiyecek
fiyatı) olan bir eğriye tanjant olmalıdır.
• Relatif fiyatlar ile çıktı arasındaki ilişki:
-MPLF/MPLC = -PC/PF (4-6)
MPLC x PC = w → MPLC = w/ PC
MPLF x PF = w → MPLF = w/ PF
→ MPLF / MPLC = (w/ PF ) /(w/ PC ) = PC /PF
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-23
Şekil 4-5: Spesifik Faktörler
Modelinde Üretim
Üretim olanakları eğrisinin eğimi= -MPLF/MPLC
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi
(devam)
• Yiyecek ve giyecek fiyatları değişirse
işgücün tahsisine ve gelir dağılımına ne
olur ?
• İki durum:
1. Fiyatlarda eşit oransal bir değişim
2. Relatif fiyatlarda bir değişim
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-25
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi
(devam)
1. Her iki fiyatlar da aynı oranda değişirse ,
hiçbir reel bir değişiklik olmaz.
– Ücretler (w) fiyatlar ile aynı oranda artar,
böylece reel ücretler (i.e., ücretlerin ürünlerin
fiyatlarına oranı) değişmez.
– Fiziki sermaye sahiplerinin ve toprak
sahiplerinin reel gelirleri de aynı kalır
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-26
Şekil 4-6: Giyecek ve Yiyecek
Fiyatlarında Eşit Orsansal Artış
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-27
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi
(devam)
2. Sadece PC artarsa, işgücü yiyecek
sektöründen giyecek sektörüne kayar, ve
yiyecek çıktısı düşerken giyecek çıktısı
artar. PC ↑ → QC ↑ ve QF ↓
• Ücret (w) , PC kadar yükselmez çünkü
giyecek istihdamı artar ve bundan dolayı da
o sektördeki işgücünün birim çıktısı
(marginal product of labor) düşer.
• PC ↑ → QC ↑ → LC ↑ → MPLC ↓
• MPLC ↓ x PC ↑ = w
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
↑
4-28
Şekil 4-7: Giyecek Fiyatında Bir Artış
Pc↑ Üretim noktası 1’den 2’ye kaydı
Daha çok giyecek, daha az yiyecek üretiliyor
LC ↑
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
LF ↓
4-29
Şekil 4-8: Üretimin Giyeceğin Relatif
Fiyatındaki Değişime Tepkisi
PC ↑ → QC ↑ , QF ↓
PC /PF ↑
MPLF / MPLC = PC/PF ↑
QC ↑ → MPLC ↓
QF ↓ → MPLF↑
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-30
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi
(devam)
• Relatif fiyatlar ve Gelir Dağılımı
– PC varsayın ki 10% artıyor.
– Ücret (w) %10’dan daha az artar.
• Bu fiyat artışının aşağıdaki üç grubun
gelirleri üzerindeki ekonomik etkisi nedir?
– İşçiler, fiziki sermaye sahipleri ve toprak
sahipleri
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-31
Fiyatlar, Ücretler, ve İşgücü Tahsisi
(devam)
• Fiziki sermaye sahipleri kesinlikle daha iyi
durumda.
• Toprak sahipleri kesinlikle daha kötü
durumda (çünkü toprak üretimi artan
giyecek sektöründe kullanılmayan faktör).
• İşçiler: işçiler için daha iyi ya da kötü
durumda olduğunu söyleyemeyiz:
– Giyecek ve yiyeceğin işçilerin tüketimindeki
relatif önemine bağlı.
PC↑ , w ↑ , ancak w / PC ↓ (Giyecek cinsinden reel ücret)
PF sabit , w ↑ → w / PF ↑ (Yiyecek cinsinden reel ücret)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-32
Şekil 4A-1: Marginal Ürün Eğrisinin
Altındaki Alan Üretime Eşittir
Tam rekabet altında:
Üretim geliri= toplam faktör
ödemeleri
Toplam üretim işçiler ve
sermaye sahipleri arasında
gelir olarak paylaşılır.
Giyecek üretim geliri=
Giyecek üretimindeki işçilerin
gelirleri + sermaye
sahiplerinin geliri
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-33
Şekil 4A-1: Marginal Ürün Eğrisinin
Altındaki Alan Üretime Eşittir
Tam rekabet altında:
Toplam üretim geliri
= toplam faktör ödemeleri
= kırmızı MPLC eğrisi altında kalan alan
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-34
Şekil 4A-2: Giyecek sektöründe
Gelirin dağılımı
Giyecek sektöründe çalışan
işçilerin gelirleri
(mavi ile taralı alan)
= reel ücret (giyecek cinsinden)
X işgücü
İşçi gelirleri= ( w / PC )1 X LC
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-35
Şekil 4A-2: Giyecek sektöründe
Gelirin dağılımı
Sermaye sahiplerinin gelirleri
(pembe taralı alan)
= Toplam üretim - Giyecek
sektöründe çalışan işçilerin gelirleri
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-36
Şekil 4A-3: PC deki artış sermaye
sahiplerinin yararına
PC/PF ↑ → w/ PC ↓ → LC ↑
Toplam üretim:
önce: A +B+D
sonra: A +B+C+D+E
Giyecek sektöründeki işçilerin geliri = w/ PC X LC
PC/PF artışı öncesi: LC1X (w/PC)1 = B+D
PC/PF artışı sonrası : LC2X (w/PC)2 = D+E
A
↓
B
D
Sermaye sahiplerinin gelirleri :
PC/PF artışı öncesi: A
PC/PF artışı sonrası A+B+C
Sermaye sahiplerinin gelirleri artar ↑
C
E
→
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-37
Şekil 4A-3: PC deki artış sermaye
sahiplerinin yararına
PC/PF ↑ → w/ PC ↓ → LC ↑
Toplam üretim:
önce: X+Y+Z+M+N
sonra: X+Y+M
Giyecek sektöründeki işçilerin geliri = w/ PF X LF
PC/PF artışı öncesi: LF1X (w/PF)1 = M+N
PC/PF artışı sonrası : LF2X (w/PF)2 = Y+M
X

Y
M
Toprak sahiplerinin gelirleri :
PC/PF artışı öncesi: X+Y+Z
PC/PF artışı sonrası X
Toprak sahiplerinin gelirleri azalır ↓
Z
N
→
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-38
Relatif Fiyatların Belirlenmesi
• Giyeceğin yiyeceğe göre relatif fiyatı : PC/PF
• RS (relative supply) eğirisi :
Giyeceğin yiyeceğe göre relatif arzını belirler.
• RD (relative demand) eğiris :
Giyeceğin yiyeceğe göre relatif talebini belirler
• Ticaret yoksa denge üretim ülke içi relatif arz ve
talebin eşitlenmesi ile bulunur (1 noktası)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-39
Relatif Fiyatların Belirlenmesi
(devam)
• Giyeceğin yiyeceğe göre relatif fiyatı artarsa:
PC/PF ↑
• Giyeceğin yiyeceğe göre relatif arzı artar
O nedenle RS (relative supply) eğirisi + eğimlidir.
• Giyeceğin yiyeceğe göre relatif talebi azalır
O nedenle RD (relative deman) eğrisi - eğimlidir.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-40
Şekil 4-9: Relatif Fiyatların
Belirlenmesi
Ticaret yoksa :
Denge üretim her iki eğrinin
(RS ve RD eğrilerinin)
kesişimi ile belirlenir.
(1 noktası)
(relatif arz ve relatif talebin
eşitlendiği nokta)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-41
Şekil 4-9: Relatif Fiyatların
Belirlenmesi
PC/PF ↑ QC / QF ↓
Relatif arz eğrisi
(RS eğrisi ) pozitif
eğimlidir.
Relatif talep eğrisi (RD
eğrisi ) negatif eğimlidir.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-42
Spesifik Faktörler Modelinde
Uluslararsı Ticaret
• Ticaret ve relatif fiyatlar
– Ticaret öncesi giyeceğin relatif fiyatı
ekonominin giyecek relatif arzı (RS
eğrisi) ve relatif talebin (RD eğrisi)
kesişimi ile belirlenir . (1 noktası)
– Serbest ticaret sonrası giyeceğin relatif
fiyatı, dünya relatif giyecek arzı (RSworld
eğrisi) ve dünya relatif giyecek talebinin
(RDworld eğrisi) kesişimi ile belirlenir. (2
noktası)
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-43
Şekil 4-10: Ticaret ve Relatif Fiyatlar
NOT: Talep kısmında dünya
ve ülke relatif talebini aynı
varsayıyoruz (RD world).
RS eğrisi dünya relatif arz
eğrisinin (RSworld) sağında
→ Yerli ülkede belirli bir relatif
giyecek fiyat için relatif giyecek
arzı daha fazla.
Farklı relatif fiyatın olası sebebi:
•Teknolojide farklılık
•Kaynaklarda farklılık
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-44
Şekil 4-10: Ticaret ve Relatif Fiyatlar
Ticaret öncesi: 1 noktası
Giyecek relatif fiyatı= (PC/PF )1
Ticaret sonrası: 2 noktası
Giyecek relatif fiyatı= (PC/PF )2
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-45
Spesifik Faktörler Modelinde
Uluslararası Ticaret (devam)
Serbest ticaret sonrası giyeceğin relatif fiyatı, dünya
relatif giyecek arzı (RSworld eğrisi) ve dünya relatif
giyecek talebinin (RDworld eğrisi) kesişimi ile
belirlenir → (PC/PF )2
Ülke ticaret yapmıyor olsa giyeceğin relatif fiyatı
(PC/PF )1 olacaktı
Serbest ticaret sonrası giyeceğin relatif fiyatı,
(PC/PF)2 ticaret öncesi relatif fiyata göre daha
yüksek olacağı için ülke giyecek ihraç eder.
(PC/PF )2 > (PC/PF )1
• Ticarete açılmak relatif giyecek arzı dünya
toplamından çok olan ülkenin relatif giyecek
4-46
fiyatını arttırır.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
Spesifik Faktörler Modelinde
Uluslararası Ticaret (devam)
• Ticaretin kazanımları
– Ticaret olmadan, ekonomide bir ürünün üretimi
o ürününü tüketimine eşit olmak zorunda.
– Uluslararası ticaret tüketilen giyecek ve yiyecek
bileşiminin üretilenden farklı olmasına olanak
sağlar.
– Ülke kazandığından daha fazla harcayamaz:
PC x DC + PF x DF = PC x QC +PF x QF
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-47
Spesifik Faktörler Modelinde
Uluslararası Ticaret (devam)
• Bütün olarak ekonomi ticaretten kazanır.
– Ülke, giyeceğin relatif fiyatı*ihraç edilen giyecek
miktarına eşit tutarda kadar yiyecek ithal eder:
Yiyecek ithalatı = (PC / PF) x Giyecek ihracatı
DF - QF = (PC / PF) x (QC – DC )
(Food Demand – Quantity of food prodution)
= (PC / PF) X Quantity of food prodution- Food Demand
Food Demand – food prodution = Food import
Cloth Production– Cloth demad = Cloth export
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-48
Spesifik Faktörler Modelinde
Uluslararası Ticaret (devam)
– Bir ülkenin kendisinin üretemeyeceği giyecek ve
yiyecek miktarlarını tüketmesine imkan sağlar.
– Ticaret altındaki bütçe kısıtı, üretim olanakları
eğrisinin üstünde yer alır bkz. Şekil 4-11.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-49
Şekil 4-11: Ticaret Yapan bir Ülke için
Bütçe Kısıtı ve Ticaretin Kazanımları
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-50
Gelir Dağılımı ve Ticaretin
Kazanımları
• Uluslararası ticaret giyeceğin yiyeceğe olan
relatif fiyatını değiştirir, böylece faktör
fiyatları da değişir.
• Ticaret her ülkedeki ihracat sektörüne
spesifik olan faktöre kazanç sağlar,
ancak ithalatla yarışan sektörlere
spesifik faktöre ise zarar verir.
• Ticaretin mobil faktörler üzerindeki
etkisi belirsizdir (her iki yönlü olabilir).
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-51
Gelir Dağılımı ve Ticaretin
Kazanımları (devam)
• Ticaret bir ülkenin olasılıklarını arttırarak
ona yarar sağlar.
– Ticaretten herkesin kazanacağı şekilde
gelir yeniden paylaştırılabilir.
– Ticaretten kazananlar kaybedenleri
kompanse (tazmin, telafi) edebilir ve
hala daha iyi durumda olabilirler.
– Herkesin ticaretten kazanabileceği
gerçekte de kazandıkları anlamına
gelmez– gelirin yeniden dağılımının
uygulanması genellikle zordur.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-52
Ticaretin Politik Ekonomisi:
Bir Ön Bakış
• Ticaret genellikle kazananlar kadar
kaybedenleri de doğurur.
• Optimal ticaret politikası bir grubun
kazanımına karşı diğer grubun kaybını
tartmalıdır.
– Bazı grupların özel olarak ele alınması
gerekebilir çünkü zaten görece daha
yoksuldurlar (örnek, A.B.D.’deki ayakkabı ve
giyecek işçileri).
• Çoğu ekonomist güçlü bir şekilde
serbest ticareti savunur.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-53
Ticaretin Politik Ekonomisi:
Bir Ön Bakış (devam)
• Gelir Dağılımı ve Ticaret Politikası
– Tipik olarak, ticaretten kazananlar kaybedenlere
göre çok daha az konsantre, haberdar, ve
organize bir gruplardır.
• Örnek: A.B.D.'deki şeker sanayindeki tüketiciler ve
üreticiler, sırasıyla
– Hükümetler genellikle ticaretten (ya da başka
değişikliklerden) zarar görenlerin kayıplarını
hafifletecek gelir desteği “güvenlik ağı” (“safety
net”) sağlarlar
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-54
Ticaret ve İşsizlik (devam)
• Ticaret işleri ithalatla yarışan sektörden
ihracat sektörüne kaydırır.
– Bu işlem anlık değildir – bazı işçiler yeni işler
ararken işsiz kalacaklardır.
– İşsizliğin ne kadarı ticarete bağlanabilir?
– 2001’den
2010’a
kadar,
isteksiz
işten
çıkarmaların sadece %2 kadarı ithalatla rekabet
ya da fabrikaların denizaşırı gitmesinden
kaynaklı.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-55
Şekil 4-12: A.B.D.'deki İşsizlik ve İthalat
Penetrasyonu
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-57
Ticaret ve İşsizlik (devam)
• Şekil 4-12 gösteriyor ki ABD’deki işsizlik
oranı ile ithal/GDP arasında belirgin bir
korelasyon yok.
– İşsizlik temel olarak resesyonlar sırasında artan
makroekonomik bir problem.
– İşsizliği düşürmenin en iyi yolu ekonominin
iyileşmesini sağlayacak makroekonomik
politikalar uygulamak, ticari koruma uygulamak
değil.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-58
Üretim Faktörleri Hareketi
• Üretim faktörleri hareketi aşağıdakileri
kapsar:
– işgücü göçü (labor migration)
– uluslararası borç alıp borç verme yolu ile
finansal varlıkların transferi
– yabancı firmaların sahibi olduğu çok uluslu
şirketlerin işlemleri
• Ürünler ve servislerin hareketi (ticaret),
gibi üretim faktörleri hareketi de politik
olarak hassas bir konudur ve genellikle
kısıtlanmıştır.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-59
Özet
1.
Uluslararası ticaretin genellikle ülkeler içi gelir
dağılımı üzerinde güçlü etkileri vardır-kaybedenler ve kazananlar yaratır.
2.
Gelir dağılımı etkisi iki sebepten ortaya çıkar:
–
–
üretim faktörleri masrafsız ve bir sektörden diğerine
hareket edemezler.
Ekonominin üretim bileşimindeki değişimin değişik
üretim faktörlerinin talebi üzerine farklı etkileri vardır.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-60
Özet (devam)
3.
Uluslararası ticaret spesifik faktörler modelinde
gelir dağılımını etkiler.
–
Her ülkedeki ihracat sektörüne spesifik faktörler
ticaretten kazanırken, ithalatla yarışan spesifik faktörler
kaybeder.Her iki sektörde de kullanılabilen mobil
faktörler kazanabilir kaybede de.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-61
Özet (devam)
4.
Ticaret sonuç olarak genel kazanımadır.
Ticaretten kazananlar prensipte ticaret öncesi
duruma kıyasla daha kötü duruma düşmeden
kaybedenleri kompanse edebilirler.
5.
Çoğu ekonomist ticareti kısıtlamak yerine gelir
dağılımı problemini direkt olarak çözmeyi yeğler.
6.
Ticaretten kaybedenler genellikle kazananlardan
daha iyi organizedir. Bu da ticaret kısıtlarının
uygulanmasına neden olur.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-62
Özet (devam)
7.
İşgücü yüksek işgücü verimliliği, yüksek reel
ücretleri olan işgücünün kıt olduğu ülkelere göç
eder.
–
–
8.
Real ücretler göç alımından dolayı azalır ve göç etme ile
artar.
dünya çıktısı artar.
Ülkeler arası reel ücretler teknolojik farklılıklar ve
göç kısıtlarından dolayı eşitlikten çok öte.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-63
Uluslararsı İşgücü Hareketi
• İşgücü neden göç eder ve işgücü göçü ne etki
doğurur?
• İşçiler ücretler nerede en yüksekse oraya göç
ederler.
• Sektörler yerine ülkeler arası işgücünün hareketini
düşünün.
• Varsayın ki iki ülke iki üretim faktörü kullanarak
ticareti yapılamayan (non-traded) bir ürün
(yiyecek) üretiyor:
– toprak ülkeler arası hareket edemez ama işgücü eder.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-65
Uluslararası İşgücü Hareketi
(devam)
• Şekil 4-13 ülkeler arası göç ile denge ücret ve
işgücü paylaşımını buluyor.
– Şekil 4-4’de sektörler arası denge işgücü paylaşımını
belirlemesine benzer şekilde.
• Göç öncesi yerli ülkede OL1 işçinin ücreti (nokta C)
yabancı ülkedeki L1O* işçinin ücretinden (nokta B)
daha düşük.
– Yerli ülkede işçi başı daha az topraktan dolayı daha düşük
ücret (düşük verimlilik).
• Yerli ülke ülkedeki işçiler daha çok
kazanabilecekleri yabancı ülkeye göç etmek
istiyorlar.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-66
Şekil 4-13: Uluslararası İşgücü
Hareketinin Neden ve Sonuçları
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-67
Uluslararsı İşgücü Hareketi (devam)
• İşgücü göçüne hiçbir engel yoksa, ücretlerin alım
gücü ülkeler arası eşitleninceye kadar (A noktası),
işçiler yerli ülkeden yabancı ülkeye giderler.
• Yerli ülkede OL2 işçi ve yabacı ülkede L2O* işçi
olana kadar
– Yerli ülkeden olan göç işgücü arzını düşürür ve orada
kalan işçilerin reel ücretlerini artırır.
• Başlangıçta yerli ülkede olan işçiler göç etsin veya
etmesin bu göçten dolayı daha çok kazanırlar.
– Yabancı ülkeye göç oradaki işgücü arzını arttırır ve
reel ücreti düşürür.
• Ücretler, göçü kısıtlayıcı politikalar ve gitmeye
karşı olan doğal isteksizlik gibi göç engellerinden
dolayı gerçekte eşitlenmez.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-68
Uluslararsı İşgücü Hareketi (devam)
• İşgücü göçü dünya çıktısını artırır.
– Yabancı ülkedeki üretim değeri artar
(MPL* eğrisinin altındaki L1 den L2 ye kadar olan alan kadar )
– Yerli ülkedeki üretim değeri düşer
(MPL eğrisinin altındaki L2 den L1 e kadar olan alan kadar)
– Dünya çıktısı artar çünkü işgücü daha verimli olduğu yere
gider (ücretler nerede daha yüksek ise).
– Dünya çıktısı marjinal işgücü verimliliği ülkeler
arasında aynı olduğu zaman maksimize olur.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-69
Uluslararsı İşgücü Hareketi (devam)
• Bu işçi girişinden dolayı başlangıçta
yerli ülkede olan işçiler kazanırken
yabancı ülkedeki işçiler zarar görür.
– Yabancı ülkedeki (göç alan ülke) toprak
sahipleri işçi girişi reel ücretleri düşüreceği
ve üretimi arttıracağı için fayda sağlarlar.
– Yerli ülkedeki (göç veren ülke) toprak
sahipleri işçi çıkışı reel ücretleri arttıracağı
ve üretimi düşüreceği için zarar görüler.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-70
Uluslararsı İşgücü Hareketi (devam)
• Göç öngörülen ücret değişikliklerine yol açıyor mu?
Tablo 4-1 gösteriyor ki
• 1870’de varılan ülkelerdeki reel ücretler kaynak
ülkelerdekinden çok daha yüksek.
• 1913’de 1. Dünya Savaşının başına kadar, ücretler
kaynak ülkelerde varılan ülkelere göre çok daha
hızlı arttı (Kanada dışında).
Göç dünyayı daha eşitlenmiş ücretlere getirdi.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-71
Tablo 4-1
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-72
Uluslararası İşgücü Hareketi
(devam)
•
20.yy’ın başlarında, A.B.D.'deki göçmen oranı
hızla arttı.
–
•
1920’lerde sıkı gök kısıtları getirildi.
–
•
En yoğun göç doğu ve güney Avrupa’dan.
1960’lere gelindiğinde ABD’de göçmenler küçük bir
güçtü
1970 civarında yeni bir göç dalgası başladı.
–
Çoğunlukla Latin Amerika ve Asya’dan
•
2006 itibari ile, A.B.D. işgücünün %15.3’i yabancı
doğumlu.
•
2012 itibari ile, A.B.D. işgücünün %16.1’i yabancı
doğumlu.
4-73
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
Şekil 4-14: A.B.D. Nüfusuna oranla
Göçmen Yüzdesi
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-75
Göç ve A.B.D. Ekonomisi
• Yakın zamandaki göçteki en büyük artış en
düşük eğitim seviyesindeki işçiler arasında
meydana geldi. Bu da A.B.D.’deki daha az
eğitimli işçileri bollaştırdı.
– Muhtemelen doğma-büyüme vatandaş düşük
eğitim seviyeli işçilerin ücretlerini düşürürken
daha fazla eğitimlilerin ücretlerini arttırdı.
– Daha az eğitimli işçiler ile yüksek eğitimli işçiler
arasındaki ücret farkını genişletti.
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.
4-76
Şekil. 4-15: Eğitim Seviyesine Göre 25 Yaş Üstü
Yabancı Doğumlu ve Toplam ABD Nüfusu
Copyright © 2012 Pearson Addison-Wesley. All rights reserved.