TBMM B : 67 8.3.2000 O : 1 yarattığı göreceli toplumsal ilerlemeden

T.B.M.M.
B : 67
8.3.2000
O :1
yarattığı göreceli toplumsal ilerlemeden kadınlar da paylarını alırlar. Örneğin, bu dönemde, Gelin­
lik Vergisi kaldırılır; köleliğin kalkmasıyla cariyelik sistemi giderek kaybolur; kızlar için okulların
açılması hareketi başlar; sokağa çıkma yasağı yavaş yavaş kalkar; kadınların da diledikleri yerlere
gitme izni çıkar.
> .
•
Sayın milletvekilleri, zamanımın darlığı nedeniyle, Türk kadınının cumhuriyet dönemine ka­
dar olan serüvenini burada bırakıp, cumhuriyet dönemine geçiyorum.
Kadınlarımız, İsmet İnönü'nün "Sakarya Savaşının kazanılmasını sağlayan kadınlardır" sözle­
riyle teslim ettiği gibi, Kurtuluş Savaşımızın her cephesinde, kimi zaman en ön safta çarpışarak ki­
mi zaman mitingler düzenleyerek kimi zaman halkı örgütleyerek kimi zaman mermi taşıyarak, as­
kere çorap-kazak örerek, üstün kahramanlık ve fedakârlık abideleri yaratmışlardır. Bu, cumhuriye­
tin kuruluş ve kurumlaşması sürecinde de aynı inanç ve azimle süregelmiştir; çünkü, kadınlar, o
gün varlıklarının ulusal bağımsızlıkta ve çağdaş bir cumhuriyet rejiminde olduğunu, geçmişte ya­
şadıklarının kendilerine kazandırdığı deneyimlerle, daha çabuk ve daha kolay algılamışlardır.
Cumhuriyet ve onun önderi Atatürk de kadınların bu beklentilerini boşa çıkarmamış, onları ka­
fes arkasından çıkarıp toplumun özgür ve onurlu bir bireyi yapmak için gerekli devrimleri yaşama
geçirmeye çalışmıştır. Bunların en önemlileri, 1924'te Eğitimin Birliği Yasasının, 1925'te Kıyafet
Yasasının, 1926'da Medenî Yasanın kabulüdür. 1930'da belediye ve 1934'te milletvekili seçimle­
rinde seçme ve seçilme hakkının, birçok Avrupa ülkesinden önce tanınmış olması ve bu seçim hak­
kıyla birlikte, 1935 yılında Türkiye Büyük Millet Meclisine 18 kadın milletvekilinin girmesinin
sağlanması; ki, bu rakama daha sonraki yıllarda ulaşılamamış olması, kadına o dönemin verdiği
önemin bir göstergesidir.
Bu anlamda, iyi bir örneği, üyesi olmakla övündüğüm ve cumhuriyetin kuruluş denkleminin
korunmasına olan duyarlılığın teminatı DSP'nin, bu dönemde Türkiye Büyük Millet Meclisine
soktuğu kadın üye sayısında görmekteyiz.
Sayın milletvekilleri, kadınlarımız, tüm kazanımlanna rağmen, toplumsal yaşamımızın birçok
alanında, coğrafî bölgeler düzleminde, sosyal kesimler düzleminde, hâlâ birçok olumsuzluğa ma­
ruz kalmaktadır. Aile içi şiddet hâlâ gündemde; kadının ikinci sınıf olma konumu, hâlâ büyük bir
kitlemiz için gündemde; iş koşulları ve çalışma olanakları açısından eşitsizlikler hâlâ gündemde.
Bütün bunların yasalarla düzenlenmiş olması ise, sorunları çözmeye yetmiyor. Bu yasal düzenle­
melerle birlikte, çözüm, esas olarak, bu yasaların filizleneceği, toplumsal, kültürel, ekonomik, sos­
yal ve siyasal ortamı, iklimi yaratmaktan geçer.
Medyada, kadının reyting aracı görülmesinden ve horlanmasından tutun da, işyerlerinde cin­
sel tacize "kadının karnından çocuğu, sırtından köteği eksik etmeyin" benzeri, binlerce çağdışı kül­
türel argümanı içerisinde barındıran ve kadına, üretim ilişkileri içerisinde biçilen rol ve eğitimsiz­
likten kaynaklanan cehaletin yok edilmesi, öncelikli görevimiz olmalıdır.
Tam da bu noktada, kadınların günümüzdeki temel görevleri ve amaçlarının ne olması gerek­
tiği açık bir şekilde ortaya çıkmaktadır.
Bu da, kadını, yaşadığımız olumsuzluklar veya yaşanabilecek olumsuzluklara; yani, ikinci sı­
nıf insan olmaya, kafes arkasına kapatılmaya, çok karılılığa razı olmaya, köleliğe, üretimden ve
toplumsal yaşamdan kopmaya, cumhuriyet öncesinde ülkemizde ve şimdi, birçok ülkede neden
olan ve olabilecek olan ilticaya, şeriat hukukuna karşı mücadelemizi pekiştirmektir.
BAŞKAN - Sayın Yılmaz, ikinci 5 dakikanız bitmek üzere; toparlarsanız minnettar kalırım.
Bugün, Dünya Kadınlar Günü olduğu için, sözünüzü kesemem.
PERİHAN YILMAZ (Devamla) - Söz verdiğiniz için çok teşekkür ediyorum.
-316-