P - 0206 114 - KimyaKongreleri.org

P - 0206
SUDA ÇÖZÜNEBİLİR BOYARMADDELERİN VE M E T A L KOMPLEKSLERİNİN
SENTEZİ, BOV A R M A DDE ÖZELLİKLERİNİN İNCELENMESİ
Nurcan Birbiçer, Selahattin Serin
Çukurova üniversitesi, Fen Edebiyat Fakültesi, Kimya Bölümü, 01330, Adana
O rganik B oyarm addeler yapısında çok değişik fonksiyonel
gruplar içeren
bil eşiklerdir. Bu gruplardan önemli biri azo grubudur, A zo boyalar, yapısında bir veya daha fazla
(~N=N~) grubu içerebilirler. Renkli bir maddenin boyarmadde olarak kullanılabilmesi için
yapısında kromofor olarak bilinen ışığı absorblayıcı grupların yanısıra, boyanacak yüzeye
kimyasal ve fizikokimyasal olarak bağlanabilen oksokrom gruplarında bulunması gerekir. Bu
oksokrom gruplar boyarmaddeye suda çözünme özeli igide kazandırırlar.
Kromofor gruplar ;
Oksokrom gruplar; -NH2, -NHR, -OH, -OCH 3, -SO 3H, -COOH
Noniyonik grup organik moleküllere suda çözünebilme özelliği veren hidrofil gruplardan
biridir.
Ancak noniyonik gruplara boyarm addelerde oksokrom grup olarak ender
rastiamnaktadu'. Noniyonik grup içeren maddeler, (-OH) grubu içeren organik moleküllere
etilenoksit veya polietilen giikolün katılmasıyla oluşmaktadır. Bu çalışmada noniyonik grup
içeren maddelerden (NP5 EO, NP9 EO, NP20 EO) şeklinde belirtilen bileşiklere (formül 1)
diazonyum tuzlan (formül 2 ) uygun şartlarda kenetlenerek yeni boyarm adde sentezleri
gerçekleştirilmiştir (fomuil3).Sentezlenen bu bileşiklerin bazılarının metal kompleksleri elde
edilmiş tir. Sentezlenen bütün bileşiklerin yapıları spektroskopik yöntemlerle aydınlatılmış ve
boyarmadde özellikleri incelenmiştir.
N=N-A
4- +N-N-A ----------C 9Hj*8^
Fonnül 1
n=5,9,20
Formül 2
Â>-0-(CH 2-CH 2-0-)nH
Formül 3
X
X: H, OH, Cl v.s
114