Aylık Dış Ticaret Analizi

Aylık Dış Ticaret Analizi
07
AĞUSTOS
2015
YÖNETİCİ ÖZETİ
Bu çalışmada, Türkiye İhracatçılar Meclisi tarafından her ayın ilk günü açıklanan ihracat
rakamları temel alınarak Türkiye’nin aylık dış ticaret analizi yapılmaktadır. Aşağıdaki analiz,
Temmuz 2015 dönemine ait Türkiye’nin güncel ihracat, ithalat ve dış ticaret dengesine ilişkin verilerin
incelenmesiyle başlamaktadır. Bu rakamlar Türkiye’nin hedefleriyle kıyaslanarak, öne çıkan ürün
grupları, ödemeler dengesi ve dış ticaret dengesi bağlantısı kurulmaktadır. Ayrıca, iller ve ülkeler
bazında dış ticaret üzerine değerlendirmelerde bulunularak, Türkiye’nin dış ticaret görünümüne ilişkin
beklenti ve yorumlar yapılmaktadır. TEDAM Aylık Dış Ticaret Analizi, TEDAM internet adresinden
her ayın ilk haftası yayınlanacaktır.
AYLIK DIŞ TİCARET ANALİZİ
Temmuz 2015’te Dış Ticaret
2015 yılının Temmuz ayında, ihracat geçen senenin aynı ayına göre %13 düşerek 10 milyar 857
milyon USD olmuştur. İlk 7 ayın kümülatif ihracatta ise geçen seneye göre % 8,8 düşüş yaşanarak 84
milyar 369 milyon USD’ye ulaşılmıştır. 173 milyar dolar olan orta vadeli ihracat hedefine ulaşabilmek
için ise böylece son 5 ayda yapılması gereken yaklaşık 88 milyar 632 milyon USD kalmıştır.
2015 Haziran ayı ithalat miktarı yıllık bazda %12,5 azalarak 18 milyar 201 milyon USD olarak
gerçekleşmiştir. Böylece yılın ilk yarısında yapılan toplam ithalat 106 milyar 746 milyon USD
olmuştur.
Dış Ticaret Dengesine geldiğimizde 2014’ün Haziran ayında 7 Milyar 912 Milyon USD olan dış
ticaret açığı, 2015 yılı Haziranında geçen seneye göre %21,6 azalarak 6 milyar 206 milyon USD
seviyesine gelmiştir. Dış Ticaret Hacmi ise Haziran ayında yıllık bazda %10,3 azalarak 30 milyar 197
milyon USD olmuştur. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise %65,9 olmuştur.
AYLARA GÖRE DIŞ TİCARET PARAMETRELERİ
25 000 000
20 000 000
15 000 000
10 000 000
5 000 000
0
- 5 000 000
- 10 000 000
- 15 000 000
İhracat
İthalat
Dış Ticaret Dengesi
Kaynak: http://www.tim.org.tr/tr/ihracat-ihracat-rakamlari-tablolar.html
Geniş Ekonomik Grupların sınıflamasına göre 2015 Haziran ihracat ve ithalat verileri
incelendiğinde, en çok ihracat %45 ile Hammadde (Ara mallar) grubunda, sonra sırasıyla %43 ile
Tüketim malları ve %11 ile Yatırım (Sermaye) malları grubunda yapılmıştır. En çok ithalat ise %69
1
Aylık Dış Ticaret Analizi
07
AĞUSTOS
2015
ile Hammadde grubunda yapılırken, bu grubu sırasıyla %17 ile Yatırım malları ve %14 ile Tüketim
malları takip etmiştir.
2015 yılı Temmuz ayında en çok ihracat yapılan sektörler sırayla Otomotiv Endüstrisi, Hazır Giyim
ve Konfeksiyon, Kimyevi Maddeler ve Mamulleri, Elektrik-Elektronik ve Hizmetleri ve Çelik
Sektörleri olmuştur. Ancak bu sektörlerde geçen seneye göre sırayla %17,3, 13, 15,8, 15,8 ve 22,9
oranında düşüş yaşanmıştır. Temmuz ayında en fazla ihracat artışı ise sırasıyla %44,9 ile Fındık ve
Mamulleri, %23,1 ile Mücevher ve %21,9 ile Gemi ve Yat Sektöründe yaşanmıştır.
İller Bazında Dış Ticaret
Temmuz ayında en çok ihracat yapan iller arasında ise geçen seneye göre İstanbul’da %14,9,
Kocaeli’nde %14,9, Bursa’da %13,4, İzmir’de %10,1 ve Ankara’da ise %17 düşüş yaşanmıştır. En
çok ihracat yapan iller sıralaması ise aşağıdaki grafikteki gibidir.
EN ÇOK İHRACAT YAPAN İLK 10 İL (2015 TEMMUZ KÜMÜLATİF)
İHRACAT (1000 USD)
40.000.000
35.000.000
30.000.000
25.000.000
20.000.000
15.000.000
10.000.000
5.000.000
0
Kaynak: http://www.tim.org.tr/tr/ihracat-ihracat-rakamlari-tablolar.html
Ülkeler Bazında Dış Ticaret ve Pazar Analizi
2015 yılı Temmuz ayında en fazla ihracat yapılan ülkeler sırasıyla Almanya, İngiltere, Irak, ABD
ve İtalya’dır ve Almanya ve İngiltere’ye ihracat geçen seneye göre %17,9, %10,2 oranında azalırken,
Irak ve ABD’ye 5,4 ve 15,8 oranında artmış; İtalya’ya ise % 2 oranında düşmüştür. 2015 yılı OcakTemmuz aralığında ise en çok ihracat yapılan ülkeler sıralaması, Temmuz ayı sıralamasına göre ABD
ve İtalya yer değiştirmiştir.
2
07
AĞUSTOS
2015
Aylık Dış Ticaret Analizi
TÜRKİYE GENELİ EN FAZLA İHRACAT YAPILAN İLK 10 ÜLKE
(2015 TEMMUZ KÜMÜLATİF)
SUUDİ ARABİSTAN
RUSYA FEDERASYONU
İRAN (İSLAM CUM.)
İSPANYA
FRANSA
BİRLEŞİK DEVLETLER
İTALYA
IRAK
BİRLEŞİK KRALLIK
ALMANYA
2.148.340
2.179.444
2.200.626
2.713.423
3.289.774
3.610.365
3.795.015
4.962.098
5.254.062
7.489.705
KAYIT DEĞERİ (1000 USD)
Kaynak: http://www.tim.org.tr/tr/ihracat-ihracat-rakamlari-tablolar.html
Temmuz ayında yıllık bazda en fazla ihracat artışımız, 10 milyar USD ve üstünde ihracat yapılan
ülkeler arasında: %61,5 ile Kongo, %47,3 ile Bangladeş, %39,6 ile Katar, %34,3 ile Pakistan, %29,4
ile Litvanya, %28,6 ile Suriye olmuştur. En fazla ihracat yapılan ilk 30 ülke arasında ise, en yüksek
artış %28,6 ile Suriye’ye gerçekleşirken, Mısır’a %18,4, Birleşik Arap Emirlikleri’ne %16,4 oranında
artış göstermiştir.
Sırasıyla en çok ihracat yapılan konsolide ülke gruplarında kilogram bazında değerlendirme
yapıldığında, Ocak-Temmuz 2015’te yıllık bazda AB’ye %1,4, Orta Doğu Ülkelerine %1,8 artarken,
Afrika Ülkeleri’ne %0,1, diğer Asya Ülkeleri’ne %26,3 azalmıştır. Toplamda ise Türkiye, OcakTemmuz aralığında ihracatında %0,2 azalma yaşamış iken, Temmuz ayında % 3,2 artış
gerçekleştirmiştir.
Haziran 2015’te Türkiye’nin en fazla ithalat yaptığı ülkeler sırasıyla Çin, Almanya, Rusya, İtalya
ve ABD’dir. Ocak-Haziran döneminde ise en fazla ithalat yapılan ülkeler rakamları ile birlikte
aşağıdaki tablodaki gibidir.
TÜRKİYE GENELİ EN FAZLA İTHALAT YAPILAN İLK 10 ÜLKE
(2015 HAZİRAN AYI KÜMÜLATİF)
Güney Kore
Çin
Hindistan
İran
ABD
Rusya Federasyonu
İspanya
İtalya
Almanya
Fransa
3 534 271
12 419 246
2 986 181
3 543 784
5 914 178
11 131 965
2 770 144
5 323 224
10 337 849
4 126 995
KAYIT DEĞERİ (1000 USD)
Kaynak: http://www.tuik.gov.tr/PreTablo.do?alt_id=1046
FED’in uzun zamandan beri faiz artırımı, Türkiye’nin dış ticaretini etkilemeye devam etmektedir.
Temmuz ayında paritenin ihracata olumsuz etkisi 1,2 milyar USD kadar bir kayba sebep olmuşken ilk
3
Aylık Dış Ticaret Analizi
07
AĞUSTOS
2015
7 ayda bu rakam 8 milyar USD civarındadır. FED’in faiz politikasındaki istikrar beklentisi, ülkenin dış
ticaretindeki etkisini sürdüreceğinin göstergesidir.
İran ile batılı ülkeler arasında geçen müzakereler Temmuz ayında sonuçlanmış ve nükleer programını
engellemesi karşılığında İran üzerindeki ambargo kalkmıştır. Böylece dünyanın en büyük petrol
rezervlerine sahip ülkeler arasında yer alan İran, petrol ihracını artıracak ve dünyada petrol arzı
artacaktır. Bununla birlikte Çin Ekonomik faaliyetlerindeki düşüş de petrol talebinde düşmeye sebep
olacaktır. Tüm bunlar petrol fiyatlarının düşeceği görüşünü desteklemektedir.
Bunun dışında İran’da yaşanan bu gelişme, bölgedeki siyasi riskin azalmasına sebep olarak ülkenin
dünya ile entegrasyonuna yardımcı olacak ve dış ticaretinin gelişmesine sebep olacaktır. Yakın
coğrafyasında yaşanan bu olaylar Türkiye için fırsat niteliğindedir.
Yunanistan ve IMF ve kreditörler arasında sağlanan uzlaşma da AB Ekonomisinde iyileşmeyi
desteklemiştir. Türkiye’nin en büyük ihracat pazarı olan bölgedeki iyileşme gelecek günler için ümit
verici niteliktedir.
SONUÇ
 Tüm küresel konjonktüre bakıldığında; Euro/Dolar paritesindeki düşüş, dünya mal ticaretindeki
gerileme ve düşük emtia fiyatları Türkiye’nin ihracatını olumsuz etkilemektedir.
 Türkiye’nin ihracatına Euro ve kilogram bazında bakıldığında, ihracatta yaşanan düşüşün büyük
oranda pariteden kaynaklandığı anlaşılmaktadır. Veriler bu etkiden arındırıldığında ise bu seneki
rakamlar geçen senenin rakamları ile yakınlık göstermektedir.
 Türkiye’nin azalan ihracatına rağmen, ithalatın daha fazla azalması, dış ticaret açığını, o da
ödemeler dengesini olumlu etkilemektedir. İthalatın azalmasında ise düşüşte olan petrol fiyatları bir
yıldır önemini korumaktadır.
 Bölgesel olarak bakıldığında, son dönemde Kuzey Amerika, Afrika ve Orta Doğu bölgelerine
yapılan ihracatın artırılmasıyla, politik risklerin ihracat pazarları üzerindeki olumsuz etkisi Türkiye
bakımından azaltılması amaçlanmıştır.
 Yunanistan ve İran’da yaşanan gelişmeler, Türkiye’nin dış ticareti açısından ümit vericidir.
Ayşe Demirel-Araştırmacı
4