Untitled

506 bin kilometre karelik yüzölçümü ve yaklaşık 40 milyonluk nüfusu ile İberik
Yarımadasımn üzerinde yer alanİspanyan Krallığı, 1936-1939 yılları arasında yaşanan
iç
savaşın ardından,
yıl
iktidara gelen General Franco'nun yönetiminde 39
diktatörlük
rejimi altında yaşamıştır. 1975 yılında Franco'nun ölümü ile, İspanya'da Geçiş
Dönemi
adı
verilen yeni bir süreç
Carlos yeni bir anayasa
bulunmuştur.
1978
yılında
başlamış,
hazırlarup
ülkeye geri dönerek tahta geçen I. Juan
demokratik düzene geçilmesinde
katkıda
edilmiş,
1982'de
yeni anayasa bir referandum ile kabul
yapılan seçimlerle PSOE (Sosyalist İşçi Parti) iktidara gelmiştir. Bu gelişmelerin
ardından İspanya 1984 yılında NATO'ya, 1986 yılında Avrupa Birliği'ne üye
olmuştur.
Bugün iktidarda 12 Mart 2000 tarihinde
sonucunda seçilen Jose Maria
gerçekleştirilen
Aznar'ın başkam olduğu
genel seçimler
Partido Popular
(Halkçı
Parti)
bulunmaktadır.
İspanya pariementer demokrasi ile idare edilmektedir. Kral devletin başı olup,
esas
sorumluluğu
Anayasaya göre devletin
kurumlarının
ahenkli olarak
işlemesini
sağlamaktır. İdari açıdan 17 otonom bölgeye ayrılmış İspanya'mn, toplam nüfusu
39.33l.OOO'dir. Ülkede 3 ayrı Romance dili; Kastilyaca-İspanyolca (% 74), Katalanca
(% 17), Galiçyaca (%7), ve birIndo-Avrupa dili olan Bask dili(% 2) konuşulmaktadır.
Konuşulan
dile paralel olarak 4 ayrı etnik grup bulunmaktadır.
GENEL OLARAK İSPANYA EKONOMİSİ
Hızla gelişen ve dinaınik bir ekonomiye sahip olan İspanya 1986 yılında
Avrupa
geri
Birliği'ne
tam üye
kalmış kırsal
oluşuyla
birlikte AB'den
aldığı
kredi ve desteklerle
bölgeler olmak üzere tüm ülkede gözle görülür bir
göstermiştir.
Böylece, Topluluk
sanayileşmiş
bir
kaynaklı yabancı
ekonoınik yapıya
sahip
olmuştur.
başta
gelişme
sermayenin etkisi ile giderek
Sadece 1994 - 1999 döneminde
İspanya'ya AB fonlanndan kullandırılan miktar asgari 41 milyar ABD Doları
olmuştur.
Bu da, benzer nitelikli AB
fonlarımn%
23'üne denk gelmektedir.
1999 yılı itibariyle toplam 558.5 milyar ABD Doları GSYİH'si (2000 itibariyle)
ile Türkiye'nin yaklaşık 2.5 katı büyüklüğünde bir pazar olan İspanya'nın, dış ticaret
hacmi de Türkiye'nin yaklaşık 4 katıdır.
BAŞLlCA EKONOMİK GÖSTERGELER
1999
2000
595.3 milyar ABD$
558 milyar ABD $
14.750 ABD$
13.992 ABD$
%4.0
% 4.1
Toplam İhracat
ll Omilyar ABD $
121 milyar ABD$
Toplam İthalat
144.7 milyar ABD$
154 milyar ABD$
Ticaret Dengesi
-34.7 milyar ABD$
- 33 milyar ABD $
GSYH
Kişi başına
GSYH
GSYH Büyüme
Oranı
%2.9
Enflasyon
İşsizlik
Kur
%
3.4
%15.9
% 14.1
Pta: ABD$= 156.19
Pta : ABD $ = 180.68
BAŞLlCA SEKTÖRLER
Ülkede hizmetler ve sanayi sektörü lokomotif sektörler konumundadır. Kamu
sektörünün
payının hızla azaldığı
ekonomik
yapı
içinde
özelleştirme çalışmaları
sürmektedir. Maastricht kriterlerine uyumu hedefleyen politikalara
ağırlık
veren
İspanya, enflasyonun, faiz oranlarının ve bütçe açığının düşürülmesinde başarılı
olmuştur.
İspanya'da sektörlerin GSYİH içindeki dağılımları ise şöyledir (2000 Yılı
İtibariyle):
Tarım
%3.96
Sanayi
%20.66
İnşaat
%6.98
Hizmetler
%59.00
Kamu
%9.41
İspanya'nın iş dünyası geniş bir çeşitliliğe sahiptir. İspanya' daki Küçük ve Orta
İşletmeler (enerji sektöründekiler hariç) sanayi alt sektörü içerisinde çok önemli bir
yer
tutmaktadır.
Son
yıllarda
sanayi sektöründeki
istihdamı
en fazla bu
kuruluşlar
gerçekleştirmiştir.
gelişmeler
Sanayi ürünlerinin üretimi ve ihracatı teknoloji alanında büyük
sağlamıştır. Sanayinin temelini oluşturan başlıca sektörler arasında
otomotiv, kimyevi ürünler, sermaye malları,
takım tezgahları
ve işlenmiş
gıda
ürünleri
sayılabilir.
Hizmet sektörünün, Gayri Safi Yurtiçi Hasılaya ve iş imkanlarına büyük katkısı
bulunmaktadır. İspanya
2000
yılında yaklaşık
dünya turizminde ziyaret edilen ülkeler arasında 2. sıradadır.
yılının
52.000.000, 2001
Ocak- Mayıs döneminde 25.826.000
turist İspanya'yı ziyaret etmiştir. İspanya'yı ziyaret eden turistler en çok sırasıyla
Almanya, İngiltere, Fransa, Hollanda ve İtalya' dan gelmektedir.
Her ne kadar son yıllarda İspanya' da özelleştirmeye ve liberal ekonomiye
büyük ölçüde yer verilse de kamu sektörünün İspanya'nın ekonomisindeki nitelikli
varlığı,
özellikle telekomünikasyon, hava
sektörlerde çok önemlidir.
ettiği
sektörlerdeki
Halihazırda
katılımlarına
ulaşımı,
elektrik, gaz ve
yakıt
gibi stratejik
devlet, petrol, siderurji ve elektrik gücü temin
vermiştir.
son
Bankalardaki
ortaklıkları
da
özelleştirilmiştir. İspanya' da merkez bankasının ünvanı, Banco de Espana' dır. İspanya
içersinde yurtiçi
şube ağları
başlıca fınans kuruluşları;
ve/veya
yurtdışı
temsilci ofisleri ile faaliyet gösteren
Banco Atlantico, Banco Bilbao Vizcaya, Banco Espanol de
Credito, Banco Pastor, Banco Popular Espanol, Banco Sabadell, Banco Santander
Central Hispano ve İspanya TasarrufFonu Konfederasyonu' dur.
YABANCI SERMAYE
İspanya'nın Avrupa Birliği'ne katılmasının ardından kendisini güvencede
hisseden
yabancı
uyguladığı
sermaye, hükümetin
cazibesiyle ülkeye gelmeye
başlamış
etkin
teşvik programının
ve bu dönemden sonra
yabancı
da
sermaye
yatırımları dikkat çekici bir artış göstermiştir. Ülkede halen 110 milyar ABD Doları
üzerinde yabancı sermaye stoğu bulunmaktadır.
Ülkede yaratılan toplam katma değerin yarısından fazlası çokuluslu şirketlere
aittir. Bu oran otomasyon sistemleri ile
bazı
hizmetler ve
tarım
sanayi
dallarında
%
lOO'e ulaşmaktadır. En büyük yatırımcı ülkeler; Fransa, Hollanda, ABD, İngiltere,
İsviçre, Almanya, Belçika ve İtalya' dır. Yatırım yapılan sektörler ise çoğunlukla
tekstil ve konfeksiyon gayrimenkul vb' dir.
İspanyol yatırımcılar
ise, AB'ye katıldıktan sonra sanayinin gelişmesine paralel
olarak Latin Amerika ülkelerine ve Portekiz' e yatırım yapmaya başlamışlardır.
Günümüzde bölgeye yapılan toplam doğrudan sanayi yatırımlarının % 7'si İspanyol
kaynaklıdır.
Bu ise, İspanya'nın yaptığı doğrudan sermaye yatırımlarının 1/3 'ünü
oluşturmaktadır. İspanya Latin Amerika ülkelerinde yatırım yapan ülkeler arasında
ABD'den sonra 2.
sırada
gelmektedir.
İSPANYA'NIN ULUSLARARASI İLİŞKİLERİ
İspanya, Birleşmiş
Milletler, Uluslararası Para Fonu (IMF), Dünya Bankası,
NATO, Dünya Ticaret Örgütü, Ekonomik İşbirliği ve Kalkındırma Organizasyonu
(OECD), Yeniden
Yapılandırma
ve
Kalkındırma Bankası,
Kalkınma Bankası,
Afrika
Asya Kalkınma Bankası ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Konseyi'ne üyedir. 1.1.1986
yılında
Avrupa
Birliği'nin
tam üyesi
olmuş
ve 1993
yılından
itibaren tüm AB
kanunları İspanya' da uygulanmaya başlanmıştır. İspanya ayrıca, 1998 yılından beri
Avrupa Ekonomi ve Para
Birliği'nin
de içinde yer almakta olup, Euro Bölgesi
ülkelerinden biridir.
GENEL OLARAK İSPANYA'NIN DIŞ TİCARETİ
İspanya özellikle AB üyesi olması nedeniyle, genel anlamda liberal bir ekonomi
politikası uygulamaktadır.
Ekonomiye
korumacı
ve
kısıtlayıcı
önlemlerden ziyade
teşvik araçları ile yön verilmektedir. İthalatta uygulanan KDV dışındaki vergiler
hemen hemen tüm mallarda sıfır veya sıfıra yakındır. Ancak, İspanya'ya ihracat
yapmak isteyen ülkelerin
karşısına çıkan
en önemli engel AB'nin oldukça
sıkı
kurallarının uygulanmasıdır. Özellikle tarım ve gıda ürünleri ithalatında sağlık
normlarını sağlamak
ve pek çok sanayi ürününde istenen sertiiikalan temin etmek son
derece önemlidir. Ülkemiz kaynaklı deniz ürünlerinin ithalinde istenen laboratuar
testlerinin sağlanamaması nedeniyle bazı sorunlar
önemli ölçüde sekteye uğramıştır.
çıkmış
ve bu sektördeki
ihracatımız
İhracat OECD kuralları çerçevesinde sağlanan düşük faizli ve vade avantajlı
kredilerle desteklenmektedir.
Ayrıca
muhtelif resmi ve
yarı
resmi
kuruluşlarca
ihracatçılara dalaylı
finansman, eğitim, pazar araştırması, enformasyon desteği
sağlanmaktadır. Özellikle Ekonomi Bakanlığı'na bağlı Dış Ticaret Enstitüsü (ICEX),
ihracata yönelik çeşitli yayın organları, bilgisayar destekli bilgi bankası ve muhtelif
kuruluşlarına teknik ve finansal destek vermek suretiyle bu konuda en önemli işlevi
üstlenen kuruluştur.
İspanya'mn dış ticaretine bakıldığında, ihracatımn genelde istikrarlı bir şekilde
artış gösterdiği 1995 yılında 92.1 milyar ABD Doları olan miktarın 1999 yılında 110
milyar ABD Dalarına 2000 yılında ise 121 milyar ABD Dalarına ulaştığı, ithalatımn
ise, 115,4 milyar ABD Dolarından 2000 yılında 154 milyar ABD Dalarına çıkmış
olduğu
görülmektedir. 1998 ve 1999
yıllarında
iç talepteki
canlanmanın
ve
yatırımlarda etkisi ile artış trendini sürdüren ithalatı ihracatın ayın hızla, özellikle
dünyayı
sarsan ekonomik krizin etkisiyle uluslar
durgunluğun
artış
da etkisi ile,
gerileme eğilimi
dış
ticaret
açığı
önemli ölçüde
arası
artmış
piyasalarda
ancak 2000
yaşanan
yılında
bu
göstermiştir.
İSPANYA'NIN DIŞ TİCARET DEGERLERİ
(milyar ABD $)
İthalat
İhracat
Yıllar
Denı~e
Hacim
1995
92,1
115,4
-23,2
207,5
1996
103,0
123,7
-20,7
226,7
1997
104,2
122,7
-18,5
226,9
1998
109,0
132,8
-23,8
241,8
1999
ı 10,0
144,7
-34,7
254,7
2000
121.0
154.0
-33,0
275.0
Kaynak: Institut Nacional de Estadicos
İspanya'mn ithalatı önemli ölçüde yüksek teknoloji ürünleri ile bazı hammaddelerde
yoğunlaşmış bulunmaktadır. İspanya'mn ihracatında ise en önemli yeri otomotiv ve
yan sanayi
sermaye
oluşturmaktadır.
yatırımları
Avrupa
Birliği
çerçevesinde
gerçekleştirilen yabancı
sayesinde otomotiv sektörü lokomotif sektör konumunu
kazanmıştır. Ayrıca, makine sanayii de İspanyol ekonomisindeki yerini arttırarak belli
bir üretim kapasitesine ulaşmış ve ihracat içinde önemli bir yer tutmaya başlamıştır.
Bununla birlikte, geleneksel ihraç ürünleri
sayılan
meyve sebze ve demir çelik gibi
maddelerin göreceli önemi azalmakla birlikte ihracat gelirlerine katkıları sürmektedir.
ÜRÜN GRUPLARINA GÖRE İHRACATlN DAGILIMI
( 20oo Y ı
ı ı
İ ti"b arty
· ı e)
Hammaddeler Gıda Maddeleri
%43.1
Tüketim ürünleri
%39.4
Sermaye malları
%13.3
%3.6
Enerji ürünleri
Economist Intelligence Unit
İspanya'nın ihracat pazarlarına bakıldığında en büyük paya sahip ülkelerin
(2000 Yılı İtibariyle) % 19.4 ile Fransa,% 12.4 ile Almanya,% 9.4 ile İtalya ve% 8.8
ile Portekiz
70.6
olduğu
görülmektedir. AB'ne
'sını oluşturmaktadır.
gerçekleştirilen
Latin Amerika ülkelerine
yer tutmakla birlikte bu ülkelere
yapılan
ihracat toplam
yapılan
ihracatın
%
ihracat da çok önemli bir
ihracatta % 2.1
oranında
bir
düşüş
yaşanmıştır.
İTHALAT
ÜRÜN GRUPLARINA GÖRE iTHALATlN DAGILIMI
( 2000 v ııı i ti"b arıy
· ı e)
Hammadde ve yarı mamuller
%45.3
Tüketim ürünleri
%24.6
Sermaye ürünleri
%18.0
Ener.ii ürünleri
%12.1
Kaynak : Economist Intellif(ence Unit
İspanya'nın ithalatının en çok geldiği ülkeler (2000 yılı İtibariyle) % 17.1 ile Fransa,
% 14.9 ile Almanya,% 8.8 ile İtalya ve% 7 ile İngiltere' dir. İspanya ithalatının büyük
bölümünü % 63. 1 oranı ile AB' den sağlamaktadır.
TÜRKİYE - İSPANYA İLİŞKİLERİ
Türkiye ve İspanya arasında ı960'lı yıllarda başlayan ikili ilişkiler, ı980'lerde
ivme kazanmış son bir iki yılda ise oldukça hızlanmıştır. İki ülke arasındaki ticari
ilişkiler
1996'da imzalanan Gümrük Birliği'nin ardından daha da gelişmiştir. Ancak
bu artışla birlikte Türkiye - İspanya dış ticaret hacmi sürekli Türkiye aleyhine açık
vermektedir.
TÜRKİYE- İSPANYA DIŞ TİCARETİ
(M"l
uyon ABDD oI arı)
Yıllar
Türkiye 'nin
Türkiye'nin
İhracatı
İ thalatı
Denge
Hacim
1996
1997
363.3
ı
033.7
ı
397
-670.4
439.2
ı
257.8
ı
697
-8ı8.6
1998
513.2
ı
276.4
ı
789.6
-763.2
1999
763.2
ı
262.1
2 025.3
-498.9
2000
684.9
ı
666.1
235ı
-981.2
2001
422.6
803.8
+ 41.4
381.2
(Ocak- Mayıs)
Kaynak : Dış Ticaret Müsteşarlığı
İspanya'ya ihraç ettiğimiz malların başında; çimento, elektrikli makine ve
cihazlar, organik kimyasallar, demir-çelik, örme giyim
lifler, mensucat,
yaş
eşyası,
bitkisel
yağlar,
sentetik
meyve ve sebzeler gelmektedir.
ithal ettiğimiz ürünlerin arasında ise, motorlu kara taşıtları, kazanlar ve
makinalar, organik kimyasallar, elektrikli makine ve aletler, demir-çelik ürünler,
plastik, deri-kösele, hayvansal ve bitkisel
yağlar
ve inorganik kimyasallar ilk
sıraları
almaktadır.
İspanya'da hava şartlarına bağlı olarak değişen zeytin rekoltesi nedeniyle
Türkiye değişen miktarlarda zeytinyağı talebi ile karşılaşmaktadır. Öte yandan, dünya
piyasalarında önemli bir çimento ihracatçısı olan İspanya'nın Türkiye'den çimento
ithal etmesi, dökme olarak giden ülkemiz
olasılığını arttırmaktadır.
menşeli
çimentonun reeksporta konu olma
İSPANYA
İHRACAT (Milyon$)
1996
SEKTÖREL DAGJLIM (SITC- REV.3
YILLIK
1998
1999
1997
101,7
106,3
99,9
135,7
84,0
82,6
75,9
110,3
53,3
57,8
50,8
49,1
hayvanlar
0,0
0,0
0,0
0,0
Hububat ve mamulleri
0,7
1,1
0,4
2,2
Meyve, sebze ve mamulleri
46,8
47,3
43,5
37,8
1,4
2,9
2,3
3,7
Hayvan Y eınleri
0,0
0,0
0,0
0,0
Diğer Gıda
4,4
6,5
4,7
5,4
1- TARIMSAL ÜRÜNLER
i-Gıda
Maddeleri
Canlı
hayvanlar ve
Canlı
Tabii bal,
şeker
gıda
maddeleri
ve mamulleri
Maddeleri
içkiler, tütün ve mamulleri
8,4
7,1
6,3
6,3
Alkollü ve alkolsüz içkiler
0,1
0,0
0,0
0,0
Tütün ve mamulleri
8,3
7,1
6,3
6,3
Hayvansal ve bitkisel yağlar ve mornlar
20,2
15,4
17,1
52,4
Yağlı
2,1
2,3
1,6
2,6
17,8
23,8
24,0
25,4
Deri, köse le ve ham postlar
0,1
0,1
0,0
0,0
Tabii, sentetik ve rejenere kauçuk
0,1
0,0
0,7
0,3
Tabii mantar ve yuvarlak ağaçlar
0,1
0,1
0,0
0,1
Odun hamuru ve kağıt döküntüleri
0,0
0,0
0,0
0,0
Dokumaya elverişli lifler ve döküntüleri
ı 7,1
20,9
21,9
23,7
Bitkisel ve hayvansal diğer ham maddeler
0,3
2,6
1,5
1,4
24,9
19,7
28,0
48,2
i- Maden cevherleri ve döküntüleri
19,8
18,1
20,6
29,3
ii- Mineral yakıtlar ve mineral yağlar
Kömür
3,1
0,0
0,3
13,8
0,0
0,0
0,0
0,0
3,1
0,0
0,3
13,8
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
2,1
1,5
7,1
5,2
236,6
313,3
385,3
578,9
13,6
21,5
21,4
62,7
37,7
48,9
44,3
5,5
6,9
8,0
52,8
5,1
ürünleri
10,2
11,4
8,4
9,5
kimyasallar
22,0
30,5
27,8
38,2
74,8
83,9
81,8
85,8
Hazırlanmış deriler, postlar ve mamulleri
1,2
3,9
1,8
0,7
Kauçuk mamulleri
8,5
10,8
19,6
ı 7,1
tohumlar ve meyvalar
ii- Tarımsal Ham maddeler
2- MADENCiLiK ÜRÜNLERİ
Petrol ve ürünleri
Petrol gazlan,
doğal
gaz
Elektrik eneıjisi
iü- Demir dışı metaller
3- SANAYİ
i-Demir ve çelik
ii-Kimyasallar
Plastikler
Bezacılık
Diğer
iü-Diğer yarı
mamuller
mamulleri
Kağıt-karton ve kağıt, karton esaslı mamuller
0,2
0,6
0,5
0,6
2,0
0,8
0,9
1,0
Metal dışı mineral mamuller
Alçı, çimento vb. inşaat malzemeleri
57,4
53,2
56,5
48,8
44,6
31,3
56,1
42,1
Cam ve cam eşya
3,9
6,5
11,3
11,5
Diğerleri
0,3
1,2
2,1
2,5
eşya
5,4
11,3
14,4
10,2
iv- Makinalar ve ulaşım araçları
37,2
69,3
126,0
223,2
Otomotiv sanayii ürünleri
1,7
7,8
16,6
19,8
Büro makinalan ve haberleşme cihazları
9,6
28,0
48,2
75,8
Diğer
25,9
33,5
61,2
127,6
Mantar ve
Metal
ağaç
Makine ve ulaşım araçları
Eneıj i
üreten makina
0,7
0,8
2,2
0,9
Diğer
elektriksiz makinalar
15,1
11,8
12,2
19,9
5,4
14,1
22,7
53,6
4,6
6,7
24,1
53,1
v- Dokumacılık ürünleri
41,9
47,7
59,1
75,1
vi- Hazır giyim
25,4
33,9
42,8
71,2
Deri ve kürkten giyim
6,1
10,2
9,3
13,5
Diğer
19,3
23,7
33,5
57,7
5,9
8,1
9,9
8,3
2,1
1,8
2,0
2,1
Mobilyalar
0,6
0,4
0,2
1,9
Seyahat eşyası
0,1
0,1
0,1
0,1
Ayakkabı
0,2
0,5
1,0
0,3
0,2
0,8
0,5
0,7
2,6
4,5
6,0
3,2
4- DİGER ÜRÜNLER
0,0
0,0
0,1
0,3
TOPLAM
363,3
439,2
513,2
763,2
Diğer ulaşım
araçlan
Elektrikli makina ve cihazlar
giyim eşyası
vii - Diğer tüketim malları
Sıhhi
tesisat,
ısıtma
ve aydınlatma malzemeleri
Mesleki, bilimsel ölçü ve kontrol
Diğer tüketim
cihazları
mallan
.
•
ISPANYA
ITHALAT (Milyon$)
SEKTÖREL DAGILIM (SITC -REV.
YILLIK
1- TARIMSAL ÜRÜNLER
i-Gıda
Maddeleri
Canlı
hayvanlar ve
Canlı
gıda
hayvanlar
Hububat ve mamulleri
maddeleri
1996
1997
1998
1999
92,6
140,5
116,5
96,9
50,5
89,7
75,8
76,8
26,2
38,8
26,7
33,5
0,0
0,0
0,0
0,0
1,9
4,7
1,3
3,1
Meyva, sebze ve mamulleri
Tabii bal, şeker ve mamulleri
Hayvan Yemleri
Diğer Gıda Maddeleri
içkiler, tütün ve mamulleri
Alkollü ve alkolsüz içkiler
Tütün ve mamulleri
Hayvansal ve bitkisel yağlar ve mumlar
Yağlı tohumlar ve meyvalar
ii- Tarımsal Ham maddeler
Deri, kösele ve ham postlar
Tabii, sentetik ve rejenere kauçuk
Tabii mantar ve yuvarlak ağaçlar
Odun hamuru ve kağıt döküntüleri
Dokumaya elverişli lifler ve döküntüleri
Bitkisel ve hayvansal diğer ham maddeler
2- MADENCiLiK ÜRÜNLERİ
i- Maden cevherleri ve döküntüleri
ii- Mineral yakıtlar ve mineral yağlar
Kömür
Petrol ve ürünleri
Petrol gazları, doğal gaz
Elektrik enerjisi
iii- Demir dışı metaller
3-SANAYi
i-Demir ve çelik
ii-Kimyasallar
Plastikler
Bezacılık ürünleri
Diğer kimyasallar
iii- Diğer yarı mamuller
Hazırlanmış deriler, postlar ve mamulleri
Kauçuk mamulleri
Mantar ve ağaç mamulleri
Kağıt-karton ve kağıt, karton esaslı mamuller
Metal dışı mineral mamuller
Alçı, çimento vb. inşaat malzemeleri
Cam ve cam eşya
Diğerleri
Metal eşya
iv- Makinalar ve ulaşım araçları
Otomotiv sanayii ürünleri
0,4
0,8
0,9
0,6
5,2
3,7
0,9
ı ,8
0,4
1,5
1,1
1,2
18,3
28,0
22,5
26,8
0,1
9,9
1,1
0,1
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
0,0
9,9
1,1
24,1
45,4
38,4
41,7
0,1
5,5
0,8
0,5
42,1
25,5
50,8
40,7
20,0
31,8
28,4
7,9
5,4
6,5
3,5
4,1
0,2
0,2
0,2
0,2
2,6
1,5
3,7
4,0
8,0
10,4
3,8
3,2
0,4
0,5
1,1
0,6
61,5
52,2
65,8
50,2
2,6
7,2
2,8
2,8
5,1
20,0
46,2
31,8
0,1
0,1
0,6
0,0
5,0
19,9
45,7
23,5
0,0
0,0
0,0
8,3
0,0
0,0
0,0
0,0
53,9
25,0
16,7
15,6
876,6
1.074,6
1.085,4
1.109,1
41,3
51,9
49,3
50,6
262,8
46,4
251,1
263,6
55,0
67,6
274,7
68,4
13,6
16,8
19,7
26,7
202,8
179,3
176,3
179,6
80,5
128,3
122,5
89,6
19,1
39,5
32,9
11,4
5,8
8,9
12,5
13,3
7,3
4,1
6,1
1,9
20,0
24,2
19,2
ı 7,6
16,7
20,5
30,3
28,2
2,1
1,8
10,3
12,5
5,8
6,7
7,4
5,9
8,9
11,9
12,7
9,8
11,5
31,1
21,5
17,1
434,7
556,2
543,2
605,8
101,9
329,6
340,6
342,1
16,2
Büro makinalan ve haberleşme cihazlan
316,6
Diğer Makine ve ulaşım araçları
3,4
Enerji üreten makina
94,0
Diğer elektriksiz makinalar
186,2
Diğer ulaşım araçlan
33,1
Elektrikli makina ve cihazlar
19,6
v- Dokumacılık ürünleri
2,0
vi- Hazır giyim
0,1
Deri ve kürkten giyim
1,9
Diğer giyim eşyası
35,8
vii - Diğer tüketim ınalları
Sıhhi tesisat, ısıtma ve aydınlatma malzemeleri 3,8
6,4
Mobilyalar
0,4
Seyahat eşyası
35,8
43,8
61,7
190,9
5,4
91,4
158,8
2,5
75,2
21,6
59,4
202,0
2,0
65,0
92,8
42,1
30,5
18,7
1,1
ı 7,6
57,6
4,9
10,6
1,6
10,6
23,3
17,7
0,4
17,3
21,0
47,4
3,5
5,6
0,5
6,2
10,1
21,5
53,4
40,7
Mesleki, bilimsel ölçü ve kontrol cihazlan
Diğer tüketim mallan
4- DİGER ÜRÜNLER
14,3
32,0
5,6
0,3
5,3
49,4
2,7
12,3
0,6
7,8
9,1
16,9
3,1
8,6
8,7
5,9
TOPLAM
1.033,7
1.275,8
1.276,4
1.262,1
Ayakkabı
5,0
5,9
8,8
Yukarıda yer alan verilerde de görüldüğü üzere İspanya ile ticari ilişkilerimiz
artış
gösterirken, İspanya' dan ithalatımızın artışının da yavaşladığı görülmektedir. Bu
duruma sebep olan etkenler arasında, ülkemiz tarafından son dönemde İspanya'ya
yönelik olarak gerçekleştirilen tanıtım faaliyetlerinin yanısıra İspanya'nın genel
ihracatında yaşadığı sıkıntılar
ve iç tüketimdeki artışa paralel olarak ithalatındaki artış
gösterilebilir.
Bununla birlikte ikili ilişkilerin geliştirilmesi için İspanyol hükümeti düzeyinde
yürütülen
çalışmalarda
iki ülke
işadamlarının
birbirine
yakınlaşması sağlanmaktadır.
Türkiye, özellikle son birkaç yıldır İspanya tarafından işbirliği için önemli bir partner
olarak görülmekte ve bu yönde
tanıtım
faaliyetleri
gerçekleştirilmektedir.
Bu amaçla,
İspanya, 1- 6 Haziran 1999 tarihlerinde iki yılda bir düzenlenen sanayi ve teknoloji
alanında en büyük fuarları olan EXPOTECNIA'yı İstanbul'da düzenlemiştir. İki ülke
arasında ticari yakınlaşma sağlayan 300 İspanyol firmanın katıldığı fuarın ardından
önümüzdeki dönemlerde de her iki ülkede
çeşitli
etkinliklerin düzenlenmesi yönünde
karar alınmıştır.
Türk ürünleri İspanya' da gerek kalite gerek fiyat açısından rağbet görmektedir.
Türk ürünlerinin
tanıtımının
daha etkin bir biçimde
yapılması
halinde
ihracatımızın
daha da artacağı kesindir.
Ayrıca, İspanya'nın Türkiye' den yaptığı ithalatın yapısı incelendiğinde çok
geniş bir ürün yelpazesi ile karşılaşılmaktadır. İspanya'ya ihracatımız sadece belli
ürünlerde
deneme
sınırlı
kalmamakta çok
aşamasında
artabileceğini
geniş
bir çerçeveye
olan birçok ürünün ihraç
göstermektedir.
yayılmaktadır.
miktarlarının
Bu da henüz
önümüzdeki
yıllarda
TÜRKİYE'NİN İSPANYA'YA İHRAÇ ETTİGİ
BAŞLlCA ÜRÜNLERDE İSPANYA'NIN DİGER ÜLKELERDEN iTHALATI
(1999 Yılı İtibariyle)
Ürün Adı
Hazır Giyim ve Konfeksiyon
Ülke
Türkiye
İngiltere
Fransa
Almanya
İtalya
Portekiz
Fas
Hindistan
Çin
Hongkong
Taze meyve ve sebze
Türkiye
Fransa
Hollanda
Tayland
ABD
İtalya
Peru
Deri ve Deri Ürünleri
Türkiye
İtalya
ABD
İngiltere
Fransa
Portekiz
Nijerya
Brezilya
Arjantin
Tayland
Çin
( 1.000 ABD DOLARI)
106.516
144.077
318.988
105.219
618.995
399.067
190.938
119.725
561.294
111.064
42.504
339.660
135.609
124.485
170.041
99.957
68.768
81.378
1.670
195.469
11.156
16.369
19.852
18.484
33.620
38.024
15.167
23.308
14.852
Türkiye
ABD
Kumaş
İngiltere
Belçika-Lüks.
Fransa
Almanya
İtalya
Hollanda
Portekiz
Pakistan
Tayland
Çin
Türkiye
Almanya
Fransa
Belç-Lüksem.
İplik
İtalya
Bitkisel yağlar ve zeytinyağı
Portekiz
ABD
Avustralya
Türkiye
Yunanistan
İtalya
Çeşitli
kimyasal ürünler
Portekiz
Tunus
Arjantin
Endonezya
Türkiye
ABD
İsveç
İngiltere
Belçika-Lüks.
Fransa
İtalya
Hollanda
Portekiz
Cezayir
Şili
Çin
81.612
74.606
163.480
178.639
379.536
411.322
720.558
126.672
196.866
84.698
127.704
142.102
230.559
78.660
31.865
21.493
24.590
13.156
56.027
35.392
45.155
52.662
26.660
22.125
122.925
11.522
63.559
14.487
57.314
43.676
114.731
54.081
138.438
47.023
38.734
25.693
20.129
15.944
32.368
Çeşitli
160.884
299.818
1.838.998
5.137.291
1.270.607
2.535.718
14.412.567
13.699.376
6.067.714
1.969.520
988.266
3.964.618
1.027.515
3.585.699
1.168.888
Türkiye
Danimarka
makinalar
İsveç
İngiltere
Avusturya
Belçika-Lüks.
Fransa
Almanya
İtalya
Hollanda
Portekiz
ABD
Çin
Japonya
Kore
Kaynak : International Trade by Commodities Statistics
İSPANYA'NIN TÜRKİYE'DEKi YATIRIMLARI
Daha çok Latin Amerika, Güney Avrupa ve komşusu Portekiz'de yatırım yapan
İspanya'nın Türkiye'de yatırımları 1.1.1954- 31.03.2001 tarihleri arasında 43.295
milyar TL olarak gerçekleşmiştir. Toplam yabancı sermaye içinde bu yatırımların payı
% 1.46'dır. Türkiye'de yatırım yapan İspanyol firması sayısı 1995 yılında 14 iken,
Mayıs
2001 itibariyle 53'e
yükselmiştir.
Uzun
yıllar
istenen düzeye
ulaşamayan
Türkiye' deki İspanyol yatırımları özellikle son zamanlarda artış eğilimi kazanmıştır,
örneğin İspanya'nın 2 büyük tekstil firması Mango ve Zara Türkiye'de birçok mağaza
açmış,
Grubu ile
ortaklık
önümüzdeki dönemlerde daha da
artması
en büyük süpermarket zincirlerinden olan Dia,
kurmuştur.
Söz konusu
beklenmektedir.
yatırımların
Sabancı
IZIN VERİLEN YABANCI SERMAYENİN ÜLKELER İTİBARİYLE
DAÖILIMI
ÜLKELER
I .AB
1996
3.272,4
1997
1.030
1998
1.085,3
1999
1.166
2000
1.950
2001*
468,3
226,5
338,6
164,8
43,2
70,2
43,2
0,4
9
2.370,3
1,9
8,2
11,2
22,1
281,6
206,1
122,2
124,5
7,6
23,1
13,7
90,1
103,9
36,2
2,9
8,4
7,5
379,9
329.8
352,1
44.4
128,7
17,8
23,9
4,2
1,6
135,5
12,2
9,2
6,1
19,2
477,2
407
235
88.4
95
23
32
ll
69
147
583
696
167
272
72
32
ll
696
38
o
12,8
331,7
72,1
23,1
0,4
2,5
0,3
0,1
21,9
0,1
()
0,5
29
9
618
0,6
0,2
80,7
297,2
17,5
293
ıoı,6
5ı
40,8
34,7
5,0
ÜLKELERİ
-ALMANYA
-HOLLANDA
-İNGİLTERE
-İTALYA
-BELÇİKA
-LÜKSEMBURC
-DANİMARKA
-FİNLANDİYA
-FRANSA
-İRLANDA
-İSPANYA
-AVUSTURYA
-İSVEÇ
II. DİGER
OECD
ı
31
16
95
375
359,9
ÜLKELERİ
-ABD
-JAPONYA
ı 79,4
ı 74,5
21,ı
-İSViÇRE
156,8
126,7
50,3
III. DOGU
AVRUPA
3,ı
ı2,2
ı,9
ı
296
192
35
7
83,4
56,5
56,8
26
49
3,8
9,7
7,3
0,3
ı
2
0,5
ıo3,1
ı95,2
ı7
ı23
3.836,97
1.678,20
435
3.060
57,2
611,7
ı4
ı,5
ÜLKELERİ
IV.İSLAM
ÜLKELERİ
V.KUZEY
AFRİKA
ÜLKELERİ
VI. DİGER ÜLK
TOPLAM
1.645,80
1.700,51
Kaynak : T. C Hazine Müsteşarlığı
* 2001 Ocak- Mart Dönemi
Genel olarak değerlendirildiğinde İspanyol şirketleri daha ziyade, ticaret,
turizm, taşıt araçları yan sanayi, gıda, elektronik, makine imalat sektörlerinde faaliyet
göstermektedir. Ayrıca, bankacılık sektörü ile otelcilik de İspanyol fırmalarının ilgi
sahaları
dahilindedir.
İspanyol
şirketleri
faaliyetlerini
özellikle
İstanbul' da
yoğunlaştırmış olup, Bursa, Kocaeli, Muğla, Gaziantep, İzmir, Antalya, Trabzon,
Ankara,
Tekirdağ
gibi
şehirler
de faaliyetlerinin olduğu bölgeler arasındadır.
Son yıllarda İspanya turizm sektörü ülkemizdeki yatırım imkanları ile yakından
ilgileurneye
başlamış
ve
bazı
şirketler
yatırım
bu alanda
faaliyeti
başlatmıştır.
Türkiye' de faaliyet gösteren başlıca turizm fırmaları Marksol Turizm, İber Otel
International, Playa Turizm ve Turespa'dır.
İspanya'daki en büyük Türk yatırımı ise, Koç Grubu'nun Barcelona'da kurduğu
KOFİSA Trading Espana adlı şirkettir. Şirket, tekstil, buzdolabı kompresörleri imalatı
ve çimento sektörlerinde faaliyet göstermektedir.
Ayrıca
BEKO Espana isimli bir
şirket Beko ürünlerini İspanya'ya ve Portekiz' e pazarlamaktadır.
Sabancı grubu BMM adlı bir İspanyol firması ile birlikte bir ihracat şirketi,
Sevilla'da bir çimento depolama ve
dağıtım
tesisi
Bölgesinde buzdolabİ kompresörleri üreten bir fabrika
açmıştır.
Arçelik
firması
Bask
satın almıştır.
Öte yandan Nuh Çimento, İspanyol "Cementes La Union" ve "International
Cement Advisers" ile bir
öğütme
anlaşma imzalamıştır.
Tarragona' da çimento üretimi için
tesislerinin kurulması içeren ortaklıkta Nuh Çimento' nun payı % 1O' dur.
Türkiye'de faaliyet gösteren İspanya kaynaklı yabancı sermaye yatırımlarının
imalat sanayi, gıda sanayi, turizm
yoğunlaştığı görülmektedir.
Diğer
başta
olmak üzere hizmetler sektörlerinde
Projeler:
GSM 1800 ihalesi ve Türk Telekom'un Özelleştirilmesi
İspanyol telekomünikasyon şirketi Telefonica üçüncü GSM lisans ihalesine Sabancı
Holding ile katılmış, ancak bu ihaleyi İtalyan Telecom ve İşbankası ortaklığının
kazanması
sonucu lisans
hakkını alamamıştır.
Bununla birlikte
Telefonica'nın
Türk
Telekom'un özelleştirilmesiyle yakından ilgilendiği bilinmektedir.
Rüzgar Enerjisinden Elektrik Üretimi
İspanyol Sufı S.A. firması ülkemizde rüzgar gücünden elektrik enerjisi üretimi
konusunda faaliyette bulunmak üzere
gerçekleştirdiği
temaslar neticesinde Türkiye'de
enerji konusunda yatırım yapmak üzere çalışmalarını sürdürmektedir.
Ankara - İstanbul Hızlı Tren Projesi
İspanyol tarafı Ankara - İstanbul tren hattının modernizasyonu ve hızlı tren yapımı
için açılacak ihalelere büyük ilgi duymakta ve bu konuyu yakinen takip etmektedir. Bu
kapsamda İspanyol OHL Grubu Alsim Alarko ile kurduğu konsorsiyum ile tren
hattının
modernizasyonu ihalesine katılarak ihaleyi kazanmıştır.
TÜRKİYE'DE FAALiYETTE BULUNAN
İSPANYOL FİRMALARlN SEKTÖREL DAGILIMI
(2000 Yılı İtibariyle)
Toplam Sermaye
Firma Adedi
(Milyon TL)
Sektörler
670.ı84
4
Tarım
239.875
3
Madencilik
723.778
4
Gıda Sanayii
3.250.000
2
Hazır giyim sanayii
ıo.ooo
ı
Diğer kimyasal ürünler
6.000.000
ı
Seramik, Kil ve Çimento sanayii
6.925.678
2
_çimento Sanayii
ıo.ooo.ooo
ı
Demir-çelik sanayii
375.000
ı
Demir-dışı metal sanayij
5.000
ı
Makine imalat sanayii
32.000
ı
Madeni eşya sanayii
1.225.000
2
Elektriksiz makine imalat sanayii
724.250
3
Elektrikli makine sanayii
1.783.3ı6
6
Taşıt araçları yan sanayii
47.000
Diğer imalat sanayii
6
553.975
Ticaret
lO
2.268.770
Otel, pansiyon, kamping işletme
6
Hava taşımacılığı
ı
39
Haberleşme
ıoo.ooo
ı
ı50.000
Bankacılık
ve finans hizmetleri
ı
toplumsal hizmetler
ı
Diğer faaliyetler
2
TOPLAM
53
Kaynak: T.C. Hazine Müsteşarlığı
Diğer
8.500.000
46.250
43.295.023
TÜRKİYE'DEKi BAŞLlCA İSPANYOL YATIRil\tiLARI
Iber Otel International
Sarıville
Turistik Tesisleri
Eliop Otomatik Kontrol Sistemleri
Reis Balıkçılık Ticaret
Marktur Turizm
Playa Turizm
Egemar İthalat İhracat
Teka teknik Mutfak San.
Tekfen Yatınm ve Finansman
GESA Gıda Sanayii
Tarımsla Gıda
Sanayii
Politeknik Makine imalat San.
Marksol Turizm San.
Agemac Seramik Makinaları
Kalevit Roca
Turespa Turizm
Start Seyahat Pazarlama
Selcom Asfen Asansör San.
Asemat Otomotiv Yan San.
Uni Tarım Üıünleri San.
İberia
Mango T.R. Tekstil San.
Units Kimyevi Madde San.
Uçim Uluslararası Çimento
Calorantes İstanbul Dış Tic.
Manterol Tekstil San.
Bon Food Gıda Ürünleri
Barnesa Çelik San.
Tan Elektronik San.
Dia Süpermarketleri
Za Giyim İthalat İhracat
Onto Kimya Sanayii
Ormazabal Elektromekanik San.
Tecasa Isı Kontrol San.
Macpuarsa İstanbul Asansör San.
Pirnsa Dieksiyon imalat San.
Ridenco Tekstil San.
Betinoks Paslanmaz Çelik San.
Miralbueno Otomotiv Yan San.
Bennarmal Mermer San.
Euroinsta İletişim San.
2000
Gıda
Mad. Pazarlama
Sense Kazınetik San.
Cuma Gıda İşletmeleri San.
Y enar Motor Gömlekleri San.
Arvin Kayaba Süspansiyon San.
Pandoor Otomatik Kapı Sanç.
Ingemar Group Mermer San.
Kaynak : T. C. Hazine Müsteşarlığı