işletim sistemi uygulamaları
advertisement
ĠġLETĠM SĠSTEMĠ UYGULAMALARI YRD. DOÇ. DR. AGÂH TUĞRUL KORUCU [email protected] KONULAR • WINDOWS ALTYAPISI • .NET • HYPER-V • DOSYA SİSTEMLERİ • WINDOWS SÜRÜMLERĠ • WINDOWS MS-DOS • WINDOWS 95 • WINDOWS 98 • WINDOWS NT • WINDOWS 2000 • WINDOWS XP • WINDOWS VISTA • WINDOWS 7 • WINDOWS 8 • WINDOWS SERVER 2003 • WINDOWS SERVER 2008 • WINDOWS SERVER 2012 • KERNEL • KERNEL NEDİR? • KERNEL MODE • KERNEL ÇEŞİTLERİ (MİMARİSİNE GÖRE) • KERNEL ÇEŞİTLERİ (MOBİL KULLANIM AMAÇLI) • KERNEL NESNELERİ • API .NET (UYGULAMA GELĠġTĠRME PROGRAMI) Microsoft, 1975 yılında Bill Gates ve Paul Allen tarafından kurulduğunda bir vizyonu vardı. Bill Gates ve Paul Allen’ın vizyonu; her evde, her masada bir bilgisayar olmasıdır. Bugün gördüğümüz kadarıyla bu vizyon olabildiğince gerçekleşmiştir. 1995 yılından itibaren artan internet ve bilgisayar kullanımıyla beraber kurumların ve kullanıcıların ihtiyaçları da değişmiştir. Microsoft'un ASP ve ya PHP ile yapılan uygulamalar tam olarak bilgisayar kullanıcılarının isteklerine cevap veremiyordu. Microsoft bütün bu eksikliğini tamamlamak için .NET’i bilgisayar kullanıcılarına sunmuştur. .Net kütüphanesi programın işletim sistemi ile kolayca uyum içinde çalışmasını sağlamıştır. ASP.net İlk dinamik web sayfalarını üretmek için Microsoft tarafından geliştirilmiştir. Microsoft’un tasarladığı ilk altyapı platformudur. ASP’nin içerisinde aşağıda yazılan programlama dilleri bulunmaktadır. • Visual Basic Script • Java Script • SQL(Structured Query LanguageYapısal Sorgu Dili) .NET • • • • • • • • İçerisinde 4 güçlü programlama dili bulunmaktadır. Bu diller: Visual Basic .NET : Dünyanın en popüler geliştirme aracının ve programının son halidir. Visual C++ : Hem Windows hem de Assembly dillerine uyumlu yüksek performanslı ve çok fonksiyonlu programlama dilidir. Visual C# : 2001 yılında tanıştığımız C# programlamaya modernlik ve kolaylık sağlamıştır. Visual J# : Microsoft .NET için Java dili geliştirme aracıdır. APL(A Programming Language) : 1960’larda IBM tarafından tasarlanmıştır. COBOL: 1959’da Üniversiteler, Hükümetler ve Ticari Kuruluşlar tarafından oluşturulan bir komite tarafından tasarlanmıştır. PASCAL: 1970’te tasarlanmıştır. Uzun ve karmaşık programlamayı bloklara ayırarak kolaylaştırmıştır. Ve daha Eiffel, Haskell, ML, Oberon, Perl, Python, Scheme, SmallTalk programlama dillerini içermektedir. .NET FRAMEWORK .NET platformu içerisinde bulunan, Microsoft tarafından geliştirilmiş Windows, Web ve Mobil uygulamalar geliştirebilmemizi sağlayan bir platformdur. .NET Framework'ü CLR ve FCL oluşturur. • CLR (Common Language Runtime) : Uygulama çalıştırıldığı anda devreye girer, .NET altyapısında programların çalışmasını denetleyen, programın işletim sistemiyle haberleşmesini sağlayan birimdir. Yani C# program kodunu Assembly'e, Assembly ise CLR içerisinde çevrilerek çalıştırılabilir bir makine koduna dönüşür. Bu .NET programlarının derlenip çalıştırılma mantığıdır. Yazılan programın her işletim sisteminde (Windows, Linux, MAC OS) çalışmasını sağlamak CLR’nin görevidir. • FCL (Framework Class Library) : Program geliştirirken birçok komut yazmamız gerekmektedir. Örneğin matematiksel yuvarlama işlemleri ya da diskteki dosyaları listelerken dosya listesinin alınması gibi. Bu tür işlemleri yaparken bize kolaylık sağlaması için .NET kendi içerisinde hazır fonksiyonlar ve bu fonksiyonların bir araya gelerek oluşturduğu kütüphaneleri barındırmaktadır. Bu kütüphanelerin tümü FCL olarak adlandırılmaktadır. .NET FRAMEWORK AMAÇLARI • Web standartları ve pratikleri üzerine kurulma : .NET Framework mevcut internet teknolojilerine (HTML, XML, SOAP, XSLT, XPATH ve diğer standartlar) tam destek verir. • GeniĢletilebilirlik : .NET Framework hiyerarşisi geliştiriciden saklanmamıştır. .NET sınıfları kalıtım sayesinde erişilebilir ve genişletilebilir. Aynı zamanda diller arası kalıtım da mümkündür. • GeliĢtiriciler için kolay kullanım : .NET Framework içinde kod, hiyerarşik ad uzayları ve sınıflar şeklinde biçimlendirilmiştir. Framework, “birleşik tip sistemi (Unified Type System)” adı verilen ve .NET uyumlu her dil tarafından kullanılan ortak bir tip sistemi sağlar. “Variant” tipler yoktur ve tek bir Unicode veriye sahip “string” tipi vardır. • BirleĢik uygulama modellerinin kullanımı: Bir .NET sınıfının işlevselliği her .NET uyumlu dil ya da programlama modeli tarafından kullanılabilir. .NET FRAMEWORK YENĠLĠKLER • • • • • • • • • • • • • • • • Diller arası birlikte çalışabilirlik. Tutarlı ve birleşik programlama modeli. Nesneye dayalı ve genişletilebilir sınıf kütüphanesi. Veri depolarına erişim ve işlem yapma. Web servisleri ve başka bileşenler oluşturma. Uygulama konfigürasyonunu yönetme ve değiştirme. Directory servisleri, olay logları, süreçler, mesaj kuyrukları ve zamanlayıcılarla çalışma. Resimler veya karakter katarları gibi kaynakların yönetimi. Çeşitli ağ protokolleri üzerinden veri alma ve gönderme. İş parçacıklarını (Thread) oluşturma ve yönetme. Assembly’ler içinde saklanan üst veri bilgisine erişim. Windows tabanlı uygulama geliştirme (Windows Forms). ASP.NET uygulamaları geliştirme (Web Forms). .NET Common Language Runtime yönetimi. Yönetimsiz kod (Unmanaged Code) ile birlikte çalışabilme. Uygulama güvenliğini tanımlama, uygulama ve yönetme. HYPER-V Hyper-V, Windows Sunucu Sanallaştırma olarak bilinen, x64 bilgisayarlar için sanallaştırma sistemidir. Birden fazla sunucuyu tek bir fiziksel ana makinede çalışan ayrı sanal makineler olarak birleştirir. Hyper-V ayrıca, Windows haricinde Linux gibi işletim sistemleri de dahil olmak üzere birden fazla işletim sistemini verimli bir şekilde tek bir sunucuda çalıştırmak ve 64-bit bilgi işlemin gücünden faydalanmak için de kullanılabilir. Windows Server 2008'in belirli x64 sürümleriyle birlikte Hyper-V'nin bir betası tasarlanmış ve full sürüm 26 Haziran 2008'de piyasaya çıkmıştır. Hyper-V ilk olarak server 2008 üzerinde Hyper-V1 olarak geldi. Daha sonra ise Server 2008 R2 Sp1 ile birlikte Hyper-V2 kullanmaktayız. Bugünlerde sanallaştırma adını çok duyar olduk peki sanallaştırmanın ne oldu da bu kadar hızlı yaygınlaştı. Düşünün bir lokasyon içerisinde beş adet fiziksel sunucunuz var. Bu beş adet sunucu farklı farklı roller üstlenmiş durumda. Örneğin firewall, DC, Application server, Wsus, file server vs. Bu beş makine ayrı ayrı maliyet demek bu maliyetlerin bakımı, onarımı, iklimlendirme, elektrik gibi bir çok maliyet artışına sebep oluyor. Ama bir adet fiziksel sunucum donanımsal olarak güçlü bir makinem olsa bu beş farklı rolü tek bir fiziksel sunucu içerisinde barındırabileceğim. Böylece tüm maliyetleri azalmış olur. HYPER-V ĠLE GELEN YENĠLĠKLER • • • • • • Yeni ve geliĢmiĢ mimari: Yeni 64-bit mimarisi gelişmiş performans ve rakiplerine göre daha güvenli bir platform sunmasını sağlıyor. Yaygın ĠĢletim Sistemi desteği: 32-bit ve 64-bit, Windows ve Linux gibi farklı sunucu platformlarında farklı işletim sistemlerinin eş zamanlı çalışabilmesi için destek sağlıyor. Desteklenen işletim sistemi yelpazesinin giderek genişletileceği tahmin ediliyor. SMP desteği: Tek bir sanal sistemde 4 fiziksel işlemciye kadar (SMP) destek sağlar. (16 Adet Core, 8 Adet Core2Duo, 4 Adet QuadCore) Bellek desteği: Sanal aygıt başına 64Gb ram destekler. Ağ yükü dengelemesi: Hyper-V çalıştıran sunucular üzerindeki sanal sistemler arasında yükü dengelemek üzere, sanal sistemlerin Windows Ağ Yükleme Dengeleme Servisi ile birlikte çalışması için kolaylıkla yapılandırılabilmesini sağlar ki wizard yardımı ile birkaç tıklama hareketi kadar basittir. Donanım paylaĢma mimarisi: Yeni sanal hizmet sağlayıcısı/ sanal hizmet kullanıcısı (VSP/VSC) mimarisi ile disk, ağ oluşturma, video vb. gibi temel kaynaklara daha kolay erişilmesini sağlarken bu kaynakların daha etkili kullanılması mümkündür. • Hızlı geçiĢ (Quick Migration): Hyper-V, Windows Server ve System Center yönetim araçlarının yüksek erişilebilirlikteki yeteneklerini kullanarak, kullandığınız sanal aygıtın fiziksel bir ana bilgisayar sisteminden bir diğerine en az aksaklık süresi ile geçişini yapmanızı sağlar. • Sanal sistem kopyası (VM Snapshot): Sanal sistemleri önceki hale geri dönebilmeniz ve genel yedekleme/geri yükleme çözümünü geliştirebilmeniz için çok kullanışlı bir özelliktir. Örneğin çalışan sistemler için geri yükleme noktaları oluşturabilir, üzerinde testler yapıp güncelleme paketleri/yazılımlar deneyebilir, sorun olması halinde sistemi önceki zamana geri yükleyebilirsiniz. • GeliĢtirilebilir: Standart tabanlı Windows Management Instrumentation (WMI) arabirimleri ve Hyper-V içerisindeki API’ler, bağımsız yazılım sağlayıcıları ve geliştiricilerinin hızla özel araçlar, hizmetler ve sanallaştırma platformu için desteklemeler oluşturmalarına olanak tanır. Yani yakın zamanda Hyper-v için geliştirilmiş birçok üçüncü parti yazılım görebileceğiz. NOT: Hyper-V, x64 yani 64bit donanım istemektedir. Bu nedenle Windows Server 2008 iĢletim sistemimiz ve iĢlemcimiz x64 mimaride olmalıdır. DOSYA SĠSTEMLERĠ DOSYA NEDĠR? Sanal ortamdaki verilerin disk üzerinde saklanması için oluşturulan belirli büyüklüklerdeki veri yapısıdır. DOSYA DEPOLAMA SĠSTEMLERĠ • Fat16: Bu dosya sisteminde maksimum 4 GB’lık disk bölümleri tanımlanabilir. Güvenlik olarak eksiklikleri çoktur. Güvenli olmaması bu dosya sisteminde ağ üzerinden geçerli olan paylaşım izinleri ve yerel olarak izinlerin verilemeyeceği anlamına gelir. Yani makinenin başına oturan ve oturum açabilen bir kişi FAT16 sistemine sahip bölümlere erişebilir ve her şeyi yapabilir. Onu engelleyici hiçbir şey yapılamaz. Güvenilir olmaması ise bu dosya sisteminin daha kısa zamanda bozulabilmesidir. Ama FAT16 dosya sisteminin çok önemli bir avantajı vardır: Bütün işletim sistemleri tarafından tanınır. Microsoft’un bütün işletim sistemleri tarafından desteklenir. Cluster boyutu olarak 32kbyte alan kullanır. • Fat32: Bu dosya sistemi FAT16 dosya sisteminin daha gelişmişidir. Burada tanımlanacak disk bölümü 2 TB’a kadar çıkabilir. Ama bu sistem de güvenli değildir. Bu dosya sistemi yalnızca Windows sürümleri tarafından desteklenir. Diğer işletim sistemleri bu dosya sistemine sahip disk bölümlerine ulaşamazlar. Desteklenen karakter sayısı Max 255 karakterdir. Cluster boyutu olarak 16kbyte alan kullanır. • Ntfs: Adından da anlaşılabileceği gibi NT’nin (ve sonraki işletim sistemleri olan Windows 2000 ve Windows XP’nin vb.) desteklediği dosya sistemidir. Bu dosya sistemi güvenlik olarak güçlendirilmiştir. Burada makinenin başına oturup oturum açan bir kişiye karşı bile dosyalarımızı koruma mümkündür. Ayrıca işlemlerini çok denetimli bir şekilde yapar ve sistemin kolay kolay bozulmasına izin verilmez. Dezavantajı ise DOS, Windows 3,1, Windows 95-98 işletim sistemleri tarafından tanınamamasıdır. NTFS’de tanımlanabilecek disk bölümü 2 TByte’a (TB) kadar çıkabilir. Bir partition en fazla 2 TB olabilir. Nfts bizlere güvenlik, şifreleme, sıkıştırma özelliği sağlar. İlk defa dosya ve dizin sıkıştırma özelliği NTFS’e eklenmiştir. Aşağıdaki tabloda geniş bir şekilde bu dosya sistemlerinin özellikleri yer almaktadır. NOT: Herhangi bir FAT ya da FAT32 ortamı NTFS sistemine dönüştürmek için; Başlat Çalıştır Cmd ile komut istemine girerek CONVERT sürücü_harfi: /FS:NTFS şeklinde istediğiniz sürücü kısmını değiştirebilirsiniz. NTFS ĠġLETĠM SĠSTEMĠ FAT 32 DOS Windows NT Windows 98 Windows 2000 Windows ME Windows XP Windows 2000 Windows 2003 Windows XP Server Windows 2003 Windows Vista Server Windows 7 Windows Vista Windows 7 FAT 16 DOS Windows 98 Windows ME Windows 2000 Windows XP Windows 2003 Server Windows Vista Windows 7 MAX DĠSK BÖLÜMÜ BOYUTU 2 TB 2 TB 4 GB MAX DOSYA SAYISI LĠMĠT YOK 4.194.304 65.536 MAX DOSYA KOPYALAMA BOYUTU LĠMĠT YOK 4 GB 2 GB • ReFS: Windows 8 ile birlikte tanışacağımız yeni dosya sistemidir. NTFS dosya sisteminin altyapısının daha zenginleştirilmiş halidir. ReFS’in önemli özellikleri: • Yüksek seviyede NTFS uyumluluğu. • Verileri doğrulama ve otomatik düzeltme. Birçok sebepten dolayı bozulan verinin doğrulanması ve mümkün ise düzeltilmesi. • Büyük ölçeklendirmeler için optimize edilmesi. • Dosya sistemini çevrimdışı (offline) moduna almaması. Diskin bir bölümünün bozulması durumunda bozulan bölümü sağlam bölümden izole etmesi ve sağlam bölüm ile çalışmaya devam edebilmesi. • Gelişmiş hata düzeltme fonksiyonu • Daha büyük disk alanlarının oluşturulması ve kolay yönetimi • Sanallaştırma desteği • Geliştirilmiş RAID desteği. WINDOWS MS-DOS İlk olarak 1981 yılında piyasaya sürülmüştür. Microsoft firması bu ürünü geliştirmeyi 2000 yılında durdurdu. MS-DOS'un tam sekiz ana sürümü vardır. Sağladığı önemli gelir ve pazarlama kaynakları ile MS-DOS, Microsoft'un programlama dilleri üzerinde çalışan küçük bir şirket kimliğinden çıkıp, çeşitli yazılım ürünleri geliştirebilen büyük bir firma olma yolunda ilerlemesine neden oldu. MS-DOS'un en son sürümü 1994'te piyasada yer alan 6.22 sürümüdür. 8.0 sürümü ise Windows 98, Windows 2000 ve Windows ME işletim sistemlerine, bir işlem içinde çeşitli işlemleri yapabilmek için yerleştirilmiş olsa da bu sadece varsayımdan (emulatör) başka bir şey değildir. DOS tabanlı yazılımlar, genelde bilgisayarın grafik ve ses özelliklerini ya hiç ya da çok sınırlı olarak kullanıma sunar. Çoklu işlem (Multitasking) ise ancak bazı sürümlerde, sınırlı imkânlar içinde olabilmiştir. MS-DOS DOSYA YAPISI Tüm bilgiler ve programlar dosya adı verilen bilgi topluluğu olarak disk/diskete kaydedilir. DOS işletim sisteminde bir dosya iki kısımdan oluşur; dosya adı ve dosya uzantısı. Burada dosyanın adı en fazla 8, uzantısı ise en fazla 3 karakterden oluşur. Dosya isminin büyük veya küçük yazılması hiçbir şey değiştirmemektedir, büyük ya da küçük yazmak aynı dosyaya karşılık gelmektedir. MS-DOS’ ta dosyaların ifadesi; • A.TXT (A isimli yazı dosyası) • A.* (İsmi A olan bütün dosyalar) • *.COM (Uzantısı Com olan bütün dosyalar) • *.* (Bütün dosyalar) DOSYA UZANTILARI VE ANLAMLARI • COM: Makine dilinde yazılmış program dosyalarını ifade eder. Büyüklüğü en fazla 64K olabilir. • EXE: Executive’ den gelmektedir ve hemen çalıştırılabilir program dosyalarını ifade eder. • BAT: Toplu işlem dosyasını ifade eder. Yukarıda belirtilen 3 dosya MS-DOS’ ta dosya isminin yazılması ile çalıştırılabilir, geriye kalan dosyalar ise başka programlar yardımı ile çalıştırılır. Bu 3 dosya ismi uzantısı aynı isimli dosyalara verilse (yani, LATS.EXE, LATS.BAT ve LATS.COM gibi) çalıştırılma sırası dosyanın büyüklüğüne ve küçüklüğüne bakılmaksızın bu dosyaları çalıştırma önceliği COM, EXE ve BAT sırasındadır. Genellikle Windows'un kullandığı bazı dosya türleri: •TXT: Metin dosyasını ifade eder. •SYS: Sistem Dosyalarını ifade eder. •HLP: Yardım dosyasını ifade eder. •DOC: Word’ de oluşturulmuş dosyaları ifade eder. •XLS: Excel’ de oluşturulmuş dosyaları ifade eder. •PPT: Powerpoint’ de hazırlanmış dosyaları ifade eder. •WIN: Windows’ la oluşturulmuş dosyaları ifade eder. •INI: Windows’ un sistem dosyalarını ifade eder. MS-DOS’ un açılması için gerekli 3 dosya vardır. Bunlar Config.sys, Autoexec.bat, Command.com’ dur. Ayrıca, sistem dosyası olarak Msdos.sys (Dos ile ilgili sistem bilgilerini tutar. Örnek, versiyon bilgisi gibi) ve IO.sys (Dos’ un giriş/çıkış sistem bilgilerini tutar) vardır. MS-DOS KOMUTLARI • Ġç Komutlar: DOS’ ta çalıştırılan komutun, çalışması için herhangi bir dosyaya ihtiyaç duymadan çalışan komutlara iç komutlar denir (Bilgisayarın açılışında kullanılan Command.com dosyasının içinde bulunan komutlardır). Örneğin; CLS, DIR, DATE… • DıĢsal Komutlar: Bilgisayarda dosyalar halinde bulunması gereken komutlardır. Kullanılacak komuta ait dosyanın çalışılan sürücüdeki disk veya diskette bulunması gerekmektedir. Aksi taktirde komut ile ilgili çalışma gerçekleştirilemez. Örneğin; FORMAT, ATTRIB, MOVE… WINDOWS 95 Microsoft tarafından 1995 yılında büyük bir gösteri eşliğinde dünyaya tanıtılmıştır. Windows 95, Microsoft'un Windows ve DOS işletim sistemlerini tam olarak birleştirebildiği ilk işletim sistemi olma özelliğini taşır. Windows 95 gerçek anlamda büyük bir satış başarısı yakalamış ve Windows'un bilişim dünyasında bugün edindiği yere ulaşmasında büyük katkısı olmuştur. Son kullanıcı için kullanımı zamanının en kolay kullanılan işletim sistemlerinden biri olmuştur. WINDOWS 95 YENĠLĠKLER • Masaüstü, ilk kez Windows 95 ile işlev kazandı. • Sağ tık, ilk kez Windows 95 ile işlev kazandı. • Başlat ya da Start düğmesi Windows 95 ile beraber Windows sürümlerinin vazgeçilmez bir parçası haline geldi. • Windows 95, 32-bit ile çalışıyordu. Bu özellik 16bit MS-DOS'un pasif duruma düşmesine yol açarken 255 karaktere kadar dosya isimleri ve pek çok teknolojik yeniliğe olanak tanıdı. • Tak ve Çalıştır özelliği eklendi. WINDOWS 95 MASAÜSTÜNDEN BĠR GÖRÜNTÜ WINDOWS 95 SĠSTEM GEREKSĠNĠMLERĠ • 16 MHZ 32Bit işlemci • 4MB RAM • 50MB Boş HDD Alanı WINDOWS 98 Microsoft bu sürümle Windows 95'in eksiklerini kapatmaya, çoklu ortam ve internet hizmetleri fırsatlarını yakalamaya çalışmıştır. 1998 tarihinde piyasaya sürülmüştür. Öncüsü Windows 95 gibi, Windows 98 de 16-bit/32-bit arası hybrid çalışan bir işletim sistemidir. WINDOWS 98 SĠSTEM GEREKSĠNĠMLERĠ • 486DX2/66 MHz veya daha yüksek işlemci (Pentium işlemci önerilir.) • 16 MB RAM (24 MB önerilir) • En az 500 MB HDD boş alan • VGA veya yüksek çözünürlüklü monitör (640X480) • CD-ROM veya DVD-ROM sürücü (Disketle yüklemek mümkündür fakat yükleme yavaş gerçekleşir.) • Microsoft mouse veya uyumlu işaretleme aygıtı WINDOWS 98 MASAÜSTÜNDEN BĠR GÖRÜNTÜ WINDOWS 98 SE(Second Edition) Windows 98 Second Edition Microsoft tarafından 1999 yılında piyasaya sürülen ve Windows 98'in bazı eksiklerini kapatan bir sürümdür. Bu sürüm ile; •Internet Explorer 5,0’a yükseltildi •İnternet Bağlantı Paylaşımı ve LAN desteği eklendi •DVD-ROM desteği eklendi •Microsoft Plus! Temaları ile görsel çeşitlilik arttırıldı. •USB desteği eklendi. WINDOWS 98 SE MASAÜSTÜNDEN BĠR GÖRÜNTÜ WINDOWS NT Windows NT, Microsoft tarafından DOS tabanlı işletim sistemlerinin yerini alacak ve eksiklerini kapatacak şekilde geliştirilen işletim sistemi ailesidir. İlk sürümü Haziran 1993'te çıkmıştır. Windows'un DOS üzerine çıkan yapısı ve modern bir işletim sisteminin sahip olması gereken özelliklere sahip olmaması nedeniyle, yeni bir işletim sistemi çekirdeği geliştirilmeye başlanmıştır. Windows NT, 32bit, multi-tasking işletim sistemi özellikleriyle gelişmiş bilgisayarları ve sunucu piyasasını hedefleyen bir üründür. NT kısaltması "New Technology" kısaltmasıdır. Microsoft kısa zamanda tüm Windows ürün ailesini NT çekirdeği üzerine geçirmeyi planlarken, pazarlama ağır basmış ve Windows 9x ailesi Windows 2000 sürümüne kadar kullanılmaya devam edilmiştir. Windows 2000 ve sonrasında ise son kullanıcıya yönelik olarak da Windows NT çekirdeğine tam olarak geçilmiştir. Windows NT çekirdeği Hybrid Kernel(micro kernel+monolithic kernel) yapısına sahiptir. • • • • Windows NT’nin 4 sürümü mevcuttur. Bu sürümler sırasıyla: Windows NT 3.1: Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un NT çekirdeği üzerinde yükselen ilk sürümüdür. NT ailesinin amacı, sunucu sistemleri ve kurumsal bilgisayarlar için üst düzey bir kullanım sunmaktır. İlk kez 1993 yılında piyasaya sürülmüştür. Windows NT 3.5: Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un NT çekirdeği üzerinde yükselen ikinci ana sürümüdür. 1994 yılında piyasaya sürülmüştür. Windows NT 3.5 geliştirilirken hedeflenen temel amaç, işletim sisteminin hızının arttırılmasıydı. Yenilikleri; Active X desteği eklendi. Performans ve hız artmıştır. Windows NT 3.51: Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un NT çekirdeği üzerinde yükselen üçüncü ana sürümüdür. 1995 yılında piyasaya sürülmüştür. 2001 yılına kadar güncel tutulmuştur. Windows NT 4: Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesi Windows'un NT çekirdeği üzerinde yükselen dördüncü ana sürümüdür. 1996 yılında piyasaya sürülmüştür. Windows 3.51’e eklenen Active X desteği daha da geliştirilerek Internet Explorer desteği de eklenmiştir. Böylece kullanımı daha da zevkli ve kolay hale gelmiştir. WINDOWS NT MASAÜSTÜNDEN BĠR GÖRÜNTÜ WINDOWS 2000 Microsoft'un ürettiği işletim sistemi ailesine 2000 yılında eklenmiştir. Dos sisteminin çekirdeğine Multitasking ve 32 bit özellikleri eklenerek Dos’tan daha kararlı çalışabilmektedir. WINDOWS 2000 YENĠLĠKLERĠ • • • • • • • • • • • • • • Başlangıç ekranı yenilendi. Active X desteği eklendi. Performans ve hız artarken, bellek kullanımı düştü. Çoklu ortam konusunda daha önceki sürümlerde yetersiz kaldı.Ama Windows 2000 ile direct x desteği sayesinde bu sorun çözülmüştür. Kolay kullanımlı arabirime sahiptir. NTFS ile uyumlu hâle getirildi. Yeniden düzenlenmiş Denetim Masası ve Bilgisayar Yönetimi gibi araçlar eklendi ve kullanımları kolaylaştı. USB ve Tak ve Çalıştır teknolojilerine gelişmiş destek sağlandı. Windows Explorer güncellendi. – Active Desktop ile HTML dosyaları masaüstünde kullanılabilir hâle geldi. – Menüler kişiselleştirebilir hâle geldi. Windows masaüstü güncelleştirmesi hizmeti eklendi. Ağ Paylaşımı özellikleri geliştirildi. Erişebilirlik hizmetleri geliştirildi; ekranda klavye, yapışkan tuşlar ve sesle komut gibi hizmetler eklendi. Kurtarma konsolu uygulaması geliştirildi. İlk kez bir sunucu işletim sistemi Microsoft tarafından Türkçeye çevrilmiştir. WINDOWS 2000 SĠSTEM GEREKSĠNĠMLERĠ • En az 16 MB Ram • En az 120-355 MB Boş HDD Alanı • En az 16 Renkli Ekran Kartı WINDOWS XP Windows XP, Microsoft'un kişisel bilgisayarlar ve sunucu sistemleri için ürettiği işletim sistemi ailesinin 2001 yılında piyasaya sürdüğü sürümüdür. XP adı experience (Deneyim) kelimesinden gelir. Windows 7 çıktıktan sonra kullanım oranı Windows 7'nin altına inmiştir. WINDOWS XP YENĠLĠKLER • Clear Type: Özellikle LCD ekranlarda metinlerin okunaklılığını arttırmak amacıyla Clear Type adı verilen bir özellik içermektedir. • Uzak bağlantı: Windows XP, internetten başka bir bilgisayarın yönetilmesine imkân veren Uzak Masaüstü adlı bir yazılım içeriyordu. • Hızlı kullanıcı değiĢimi: XP'de bir kullanıcının oturumu açıkken bir diğerinin oturumuna geçiş yapılabilmektedir. • Internet Explorer 8: 8. sürümü, Windows XP ile birlikte gelmektedir. • 2002 yılında Windows XP'nin eksiklerini gidermek amacıyla bir hizmet paketi (Service Pack) yayınlandı ve USB 2.0 desteği ve yeni Windows Messenger sürümü gibi özellikler XP'ye eklenmiş oldu. Windows XP Service Pack 2 ise 2004 yılında çıkarıldı. Güvenlik ağırlıklı bu hizmet paketi; bulunan güvenlik açıklarının yamalanmasının yanı sıra; Windows Güvenlik Merkezi isimli bir uygulama da eklendi. Bu yazılımla, anti virüs yazılımı, güvenlik duvarı kullanımı ve otomatik güncelleştirmelerin etkin olup olmadığı kullanıcıya bildirilerek yazılımın güvenliği arttırılmaya çalışıldı. 2008'de 3. hizmet paketi kullanıcılara sunuldu. WINDOWS XP SĠSTEM GEREKSĠNĠMLERĠ • Pentium işlemci 2.3 Ghz(Tavsiye Edilen 3.0 Ghz) • Min. 64 MB Ram(Tavsiye Edilen 128 MB) • Min. 650 GB Boş HDD • CD-ROM ve ya DVD-ROM • Klavye, Mouse • En az 800x600 Çözünürlüklü Ekran Kartı • Ses Kartı, Hoparlör, Mikrofon WINDOWS XP VE WINDOWS 2000/9x ARASINDAKĠ FARKLAR • • • • • Kullanıcı dosyalarını gizleyebilme Kolaylaştırılmış dosya paylaşımı Gelişmiş internet özellikleri Sistem özellikleri Grafik kullanıcı arayüzü WINDOWS XP MASAÜSTÜNDEN BĠR GÖRÜNTÜ WINDOWS VISTA Windows Vista, kişisel bilgisayarlar için geliştirilen Microsoft Windows işletim sistemidir. 2007'de dünya çapında piyasaya sürülmüştür. Microsoft Türkiye, 24 Ocak 2007 tarihindeki tanıtımıyla Vista'nın resmî lansmanını yapan ilk Microsoft şubesi olmuştur. Windows Vista eski sürümle oranla birçok yeni özellik ve değişikliğe sahiptir. Bu değişim geliştirilmiş grafiksel kullanıcı arayüzü, görsel stil, yeniden tasarlanmış arama fonksiyonları, multimedya araçları, yeniden tasarlanmış ağ iletişimi, görüntü ve yazıcı gibi çeşitli fonksiyonları kapsar. WINDOWS VISTA YENĠLĠKLERĠ • • • • • • Windows Aero: Windows'un yeni grafiksel kullanıcı arayüzü olan Aero, pencere kenarlarında yarı saydam ve camsı bir görünüm sağlıyor. DirectX 10: Genelde oyun yapımı için kullanılır. Grafik kullanan uygulamaların daha performanslı çalışmasını sağlayabilir. DirectX 10 uyumlu oyunlardaki karakterler daha net, daha belirgindir ve bu şekilde bir görüntü gerçeğe daha yakındır. Windows SuperFetch: Bilgisayarınızın daha hızlı çalışmasını ve uygulamalarınızın daha hızlı yüklenmesini sağlar. Windows Kabuğu: Windows XP'dekinden farklı olarak Windows Gezgini üzerindeki görev paneli kaldırılıp, görevler araç çubuğuna entegre edilmiştir. Görev Panelinin yerini "Sık Kullanılan Bağlantılar" paneli almıştır. Ekranın sol alt köşesindeki başlat yazısı yerini mavi bir küre içerisindeki Windows simgesine bırakmıştır. Anında Arama: Başlat Menüsünde ve Windows'daki her klasörde bulunan arama kutuları sayesinde bilgisayardaki dosya ve programlara ulaşmak eskisine oranla çok daha hızlı ve kolaydır. Windows Kenar Çubuğu: Ekranın herhangi bir tarafına yerleştirilebilen ve Gadgets adı ile anılan küçük uygulamaların bulunduğu çubuktur. Görüntüsünde aksamalar yaşanmasından dolayı Microsoft yama hazırlamaktadır. • • • • • • • • • Internet Explorer 7: Internet Explorer 6'nın yerini almıştır. uzun zamandır pek çok web tarayıcıda görülen sekmeli tarama, RSS ve tümüyle özelleştirilebilir arama kutusunun yanı sıra sadeleştirilmiş bir arayüze ve entegre Anti-Phishing (sahtekarlık koruması) filtresine sahiptir. Ayrıca Internet Explorer 7 Vista'da varsayılan olarak kullanıcıdan izinsiz hiçbir işlem yapılmasına izin vermeyen korumalı mod açık olarak gelir. Windows Media Player 11: Windows Aero uyumlu yeni arayüz, arama kutusu, XBOX 360 ve diğer "Media Center Extender" lar için desteğin yanı sıra müzik listelerini internetten paylaşabilme gibi özelliklerle gelmektedir. Yedekleme ve Geri Yükleme Merkezi: Kullanıcıların bilgisayarlarındaki verilerini düzenli olarak yedekleyebilmelerini ya da yedekten geri yükleyebilmelerini sağlayan yazılımı içerir. Akıllı yedekleme sayesinde her seferinde sadece değiştirilen veriler yedeklenir böylece minimum hafıza kullanılmış olur. Ayrıca Ultimate, Business, ve Enterprise sürümlerinde tüm sistemi DVD ya da harici harddiske imaj olarak kaydetme seçeneği mevcuttur. Windows Mail: Outlook Express'in yerini almıştır. Anında arama kutusu ve IE 7 gibi Anti-Phising filtresi içerir. Windows Takvim: yeni bir takvim ve ajanda uygulaması. Windows Fotoğraf Galerisi: Windows Resim ve Faks Görüntüleyicisi'nin yerini almıştır. Bu yeni fotoğraf düzenleme ve görüntüleme uygulaması. Dijital Kamerlardan görüntü alabilir ve slideshow'lar oluşturabilir. Windows DVD Maker: Windows Movie Maker'a yardımcı olarak gelen bu uygulama kullanıcıların video DVDleri hazırlamasına olanak sağlar. Windows Media Center: daha önce XP Media Center Edition ile gelen özellikleri içermektedir, Home Premium ve Ultimate sürümüyle gelmektedir. Oyunlar ve Oyun Gezgini: Windows Aero ile uyumlu hale getirilen eski oyunlardan Pinball ve internet üzerinden oynananlar kaldırılırken, Chess Titans, Mahjong Titans ve çocuklar için Purble Place oyunu eklenmiştir. • • • • • • • Windows Mobility Center: taşınabilir bilgisayarların genel ayarlarını (parlaklık, ses,güç düzeni, kablosuz ağ, ekran konumu, sunum seçenekleri vb) tek bir merkezde toplayan uygulamadır. Windows Toplantı Alanı: NetMeeting'in yerini alan bu uygulamayla kullanıcılar belirli uygulamaları ya da tüm masaüstünü internet üzerinden paylaşabilirler. Gölge Kopyalar: Herhangi bir dosyaya yapılan değişiklikleri gösterme ve bunları geri alma imkânı sunar. Windows Update: Eskisinden farklı olarak denetim masasına entegre edilen yeni "Windows Update" ile güncelleştirmelerin yüklenmesi kolaylaştırılmıştır. Güvenlik yamaları ve donanım sürücülerinin yanı sıra Windows Mail'in spam(önemsiz posta) filtresi, Windows Defender'ın veritabanı ile Microsoft Office ve Windows Live servislerinin güncelleştirmeleri de bu uygulama üzerinden alınabilmektedir. Ebeveyn Denetimleri: Ebeveynlerin, çocukların hangi websiteleri görüntüleyebileceğini, hangi program ya da oyunları yükleyip, oynayabileceğini denetlemelerini sağlar. Bu özellik Business ve Enterprise sürümlerine eklenmemiştir. Windows SideShow: Desteklenen dizüstü bilgisayar veya taşınabilir aygıtların ekranında yüklenen araçlar sayesinde bilgisayar kapalı olsa dahi mail okuma, takvim kayıtlarına ulaşma vb işlerin yapılabilmesini sağlar KonuĢma Algılama: Vista'ya dahil edilen bu özellik başta ingilizce olmak üzere pek çok dili desteklese de henüz Türkçe desteklememektedir. • • • • Sorun Raporları ve Çözümleri Performans Bilgileri ve Araçları Windows Ultimate Ek Özellikleri UNIX Uygulama Uyumluluğu: Windows Vista Enterprise, UNIX uygulamalarının Windows Vista Enterprise tabanlı bir bilgisayarda değiştirilmeden çalışmasına olanak tanıyan Subsystem for UNIX-based Applications (SUA) özelliğini içerir. Günümüzde Windows tabanlı bir bilgisayarın yanı sıra bir de UNIX iş istasyonu kullanması gereken UNIX veritabanı yöneticileri veya sistem yöneticileri için, Windows Vista Enterprise her iki işlevin de Windows Vista tabanlı tek bir bilgisayarda bir araya getirilmesine olanak tanır. WINDOWS VISTA MASAÜSTÜNDEN BĠR GÖRÜNTÜ WINDOWS 7 Microsoft tarafından kişisel bilgisayarlar, masaüstü, dizüstü, netbooklar, Tablet PC ve media center bilgisayarlarda kullanılmak için çıkan bir işletim sistemidir. 2009 yılında piyasaya sürülmüştür. Windows kullanıcıları, Windows 7 ile Windows Vista'ya göre daha hızlı bir deneyim yaşayacaklar. Windows 7 ile kullanıcılar, bilgisayarlarını çok daha hızlı başlatabilecek ve kapatabilecekler. Microsoft'a göre, gelişmiş Görev Çubuğu ile uygulamalar arasında geçiş yapmak bir eğlence hâline dönüşecek; yeni araç çubuğu ile kullanıcıların, yazılımlar ve belgeler arasında daha rahat ve hızlı bir şekilde dolaşmak mümkün olacak. Windows 7 ile yeni Windows Aero özellikleri, temiz bir masaüstü daha az uyarı ekranı anlamına geliyor. Ayrıca Windows 7, Internet Explorer 8'i ve Windows Media Player 12'yi kullanmaktadır. Windows 7'nin sunduğu yüksek sistem güvenilirliği, daha uzun pil ömrü ve daha az uyarı ekranıyla kullanıcılar, zaman verimliliğini artıracaklar. Çok konuşulması beklenen çoklu temas teknolojisi, kullanıcının bilgisayar ekranında yapacağı birkaç parmak dokunuşuyla istediği dosyaya, bilgisayara veya cihaza hızlı biçimde ulaşmasını sağlıyor. WINDOWS 7 YENĠLĠKLERĠ • Windows XP Modu: Windows XP (SP2/SP3) ile uyumlu yazılımların Windows 7 üzerinde Windows XP arayüzüyle rahatlıkla çalıştırılabilmesini sağlayan bir nevi "sanallaştırma" özelliğidir. Bu özellik, Windows 7'nin içerisine gömülmüş bir Windows XP SP3 kopyası içermektedir; bu sayede de Windows XP uyumlu tüm yazılımlar, Windows 7 ile tam uyumlu bir şekilde çalıştırılabilmektedir. • Şeffaf Pencere: Aero Peek, masaüstünüze ve açık yazılım pencerelerine sürekli olarak hakim olmanız için tasarlanmış. Bu iş için Görev Çubuğu'nun en sağına yeni bir "Masaüstünü Göster" simgesi eklenmiş. Bunun üzerine geldiğinizde tüm açık pencereler şeffaf hale geliyor ve masaüstüne göz atmak mümkün hale geliyor. • Bit Locker: Bitlocker adı verilen veri şifreleme yazılımına sahiptir. • Yenilenen Görev Çubuğu • Taskbar: Burada kategorileştirme söz konusudur. Yani bir simge altında o yazılımın pencerelerini barındırıyor. Böylelikle birden fazla pencere açtığınızda sizi rahatsız eden bir sistem çubuğundan kurtarıyor. WINDOWS 7 MASAÜSTÜNDEN BĠR GÖRÜNTÜ WINDOWS 8 Microsoft firmasının kişisel bilgisayar kullanımı için Windows 7 sonrasında ürettiği işletim sistemidir. RC sürümü 2011'de çıkmıştır. Görünümü Windows Phone'a benzemektedir. 26 Ekim 2012'de piyasada olacaktır. Windows 8 için Windows Live ve Live ID unutulmamıştır. Windows 8, büyük diskleri (TB) daha iyi kullanacaktır. Windows 8 parolaları yönetme konusunda iyi olacak. Touch özelliği Windows 7’de vardı ama geliştirilmesi gerekiyordu; bu eksiklik Windows 8 ile kapatılması planlanıyor. WINDOWS 8 MASAÜSTÜNDEN BĠR GÖRÜNTÜ WINDOWS SERVER 2003 Windows Server 2003; 2003 yılında piyasaya çıkan, Windows 2000 gibi küçük ve merkezi yönetimli kuruluşlardan geniş çaplı kuruluşlara kadar her çapta kuruluşun gereksinimlerine yanıt vermek üzere tasarlanmış, ayrıca kuruluşların Microsoft .NET özelliğinden tam olarak yararlanabilmesini sağlayacak biçimde geliştirmiş sunucudur. Windows'un .NET adını taşıyan ilk sürümü olarak Windows Server 2003 ürünü Microsoft. NET Framework yapısını da içermektedir. Bu yapı geliştiricilerin XML Web hizmetleri oluşturmalarına ve bu hizmetleri geleneksel uygulamalarla birleştiren geleceğin uygulamalarını oluşturmalarına olanak verir. Böylece, uygulamaların oluşturulması, dağıtımı ve sürekliliğinin sağlanması basitleşirken, tamamen Web özellikli bir yapıya kavuşmak kuruluşların iletişimlerini, işbirliğini ve bağlantılarını daha ileri düzeylere getirmelerine olanak sağlayabilecektir. Windows Server 2003 ürünü Windows 2000 Server sürümünü temel aldığından, müşterilerin bir Windows sunucu işletim sisteminden isteyebileceği (güvenilirlik, güvenlik ve ölçeklenebilme gibi) tüm temel işlevlere sahiptir. Windows Server 2003, sistem yönetiminde kolaylık ve güvenilirliği her kademede sağlamak için gereken çeşitli yenilikleri sunarken, var olan Windows 2000 tabanlı dizinlerle, Web uygulama, ağ, dosya ve yazdırma hizmetleri ile de bütünleşebilecektir. Microsoft Windows Server 2003 ailesi şu dört sürümden oluşmaktadır: •Web Edition: Web hizmetleri ve ev sahipliği için tasarlanmıştır. Web hizmetlerinin ve uygulamalarının hızlı bir şekilde geliştirilmesi ve dağıtılması için uygun bir platform sağlar. •Standard Edition: Her çapta kuruluşun günlük gereksinimlerini karşılamak üzere tasarlamıştır. Dosya ve yazıcıların ortak kullanılması, güvenli Internet bağlantısı, masaüstü uygulama kurulumunu tek merkezden yönetme ve çalışanlar, ortaklar, müşteriler arasında zengin bir işbirliği sağlama konularında çözüm sunar. •Enterprise Edition: Her çapta kuruluşun genel amaçlı kullanımı için tasarlanmış olan Windows .NET Enterprise Server; uygulamalar, XML Web hizmetleri ve altyapı için uygun bir platformdur, yüksek düzeyde güvenilirlik, performans ve üstün bir verim sağlar. Ama bu Windows Server 2003 ailesinin desteği bitmiş sürümüdür. •Datacenter Edition: En üst düzeyde ölçeklenebilme kapasitesi ve kesintisiz kullanım gerektiren, hayati derecede önem taşıyan uygulamalar için tasarlanmıştır. Her Windows Server 2003 sürümü, müşterinin belirli ticari ve IT gereksinimlerini karşılayacak biçimde özelleştirilebilen işlevlere sahiptir. WINDOWS SERVER 2003 MASAÜSTÜNDEN BĠR GÖRÜNTÜ WINDOWS SERVER 2008 Windows Server 2008, sunucu tabanlı Microsoft Windows işletim sistemlerinin bir sürümüdür. Üretim için 2008 yılında piyasaya sürüldü. Windows Server 2008 R2 adlı ikinci bir sürümü, üretim için 2009 yılında yayınlanmıştır. Windows Server 2008, Windows Vista ve Windows 7 gibi, Windows NT üzerine kuruludur. GEÇMĠġĠ 2005 yılında Beta 1 sürümü yayınlanmıştır; 2006 yılında WinHEC Beta 2 duyurulmuş ve yayınlanmıştır ve Beta 3 halka açık bir şekilde 2007 yılında yayınlanmıştır. Release Candidate 0, 2007 yılında halkın geneline yayınlanmıştır ve Release Candidate 1, halkın geneline 2007 yılında yayınlanmıştır. Windows Server 2008, 2008 yılında resmen üretime başlamıştır. • • • WINDOWS SERVER 2008 ÖZELLĠKLERĠ Windows Server 2008, Windows Vista ile aynı kod tabanına inşa edilmiştir; bu nedenle aynı mimari ve işlevselliğinin çok özelliği ortaktır. Active Directory rolleri: Active Directory (Etkin Adres Defteri) Windows Server 2003'e kadar, bağlı bilgisayarları merkezî olarak yönetmek için ağ yöneticilerine izin, kullanıcıların grupları için politikalar belirlemek ve yeni uygulamaları birden fazla bilgisayara merkezî olarak dağıtma. Kimlik ve sertifika hizmetleri, yöneticilerin kullanıcı hesaplarını yönetmesine imkân verir ve dijital sertifikalar, belirli hizmetlere ve sistemlere erişmelerine izin verir. Federasyon yönetim hizmetleri, işletmelere güvenilir iş ortakları ve müşterilerle kimlik bilgilerini paylaşmaya, bir müşteri ağında bir danışman şirketin kendi kullanıcı adını ve parolasını kullanarak oturum açmaya izin veriyor. Failover Kümeleme: Windows Server 2008, Failover Kümeleme aracılığıyla uygulamalara ve hizmetlere yüksek kullanılabilirlik sunar. Çoğu sunucu özelliği ve rolü, hiçbir kesintisi olmadan çok az zamanda çalışma tutulabilir. Windows Server 2008 ve Windows Server 2008 R2'de, küme doğrulama sihirbazının başlangıcıyla önemli kümeler nitelikli şeklide değişiyor. Küme doğrulama sihirbazı, Windows Server 2008 ve Windows Server 2008 R2'de failover kümelemeye entegre edilmiş bir özelliktir. WINDOWS SERVER 2008 MASAÜSTÜNDEN BĠR GÖRÜNTÜ WINDOWS SERVER 2012 Özellikleri • Windows Server 2012 pek çok yeniliği beraberinde getirmektedir. Bunlardan birkaçı: • Microsoft'un bugüne kadar elde ettiği deneyimini kullanarak veri merkezleri ve özel kurumlar için güvenli, dinamik ve kullanılabilir bir sunucu platformudur. • Kullanıcılar kişisel iş ortamlarına istedikleri neredeyse her yerden ve her cihazdan bağlanabilme şansına sahiptirler. Bunlara şubeler ve genel bağlantı hizmetleri dahildir. • Esnek depolama özelliği ile bir yandan sektör standardı donanımdan yararlanırken bir yandan da performans, etkinlik ve yenilik getiren çok çeşitli depolama seçenekleri sunar. • Dengeli Dağıtımlı (Fair Share) Oturum SanallaĢtırma, oturum sanallaştırmada kaynakların eşit dağıtımı yoluyla yüksek yoğunluklara olanak tanır ve yoğunluk zamanlarında data transferini dengeler. • Merkezi denetim ve erişim ilkeleri sayesinde uzak kullanıcıların veri ve kurumsal kaynaklara erişimlerinde güçlü kimlik, veri sınıflandırma kontrolü ve daha kolay yönetim imkânları sağlamaktadır. • Hyper-V teknolojisi sayesinde birden fazla işletim sisteminin paralel olarak aynı sunucu üzerinde çalıştırılmasını sağlamaktadır. WINDOWS SERVER 2012 SÜRÜMLERĠ • Windows Server 2012 Datacenter yüksek derecede sanallaştırılmış Özel Bulut ortamları içindir. • Windows Server 2012 Standart fiziksel veya az derecede sanallaştırılmış ortamlar içindir. • Windows Server 2012 Essentials en fazla 25 kullanıcı ve 50 aygıta sahip küçük işletmeler için idealdir. • Windows Server 2012 Foundation en fazla 15 kullanıcı için Windows Server deneyimi sunar. WINDOWS SERVER 2012 MASAÜSTÜNDEN BĠR GÖRÜNTÜ SANAL MASAÜSTÜ ALTYAPISI Windows Server 2012 Remote Desktop Services, sanal masaüstlerinin, uzak masaüstü oturumlarının ve RemoteApp programlarının yapılandırılması ve yönetimi için birleşik bir yönetim deneyimi sunar. Yöneticilere yönelik dağıtım ve yapılandırma iyileştirilmelerinin yanı sıra, Remote Desktop Services ayrıca uzak kullanıcılara iyileştirilmiş uzak grafik ve video deneyimi, geniş bir aygıt desteği ve kaydedilebilen kişiselleştirilmiş ayarlar sunmaktadır. • RemoteFX Donanım GPU – Performanstan ödün vermeden yüksek düzeyde ölçeklenebilirlik elde etmek için birçok sanal masaüstünün, ayrı bir ana bilgisayar GPU'sunu paylaşabilmesidir. • RemoteFX Yazılım GPU – Bir Windows 8 İstemci sanal masaüstünde Microsoft, ana bilgisayar sisteminde fiziksel bir GPU gerektirmeyen, bunun yerine GPU'yu taklit etmek için bir yazılım kullanan bir yazılım GPU’su sağlar. • • • • • • • Her iki RemoteFX uygulama seçeneği de ayrıntıları aşağıda verilen diğer geliştirmelerle birleştirilebilir: RemoteFX Uyarlamalı Grafikler; sanal masaüstü ve RemoteApp programlarının sorunsuz bir şekilde çalıştırılmasına olanak tanıyan gelişmiş grafik işleme, sınırlı bant genişliği ve yüksek düzeyde gecikmeli ağlar için gelişmiş bir Windows Aero ve 3-D deneyimi sağlar. WAN için RemoteFX; WAN ağlarından bağlanıldığında kullanıcı deneyimini zenginleştiren çok sayıda teknik geliştirme sağlar. Bu, özellikle bant genişliği düşük bağlantıları olan yerlerde önemlidir. RemoteFX Çoklu Dokunmalı (Multi-Touch); dokunma ve hareket özellikli uygulama kullanıcılarının, uzak masaüstü ortamlarında bu çözümlerden faydalanmalarını sağlar. RemoteFX USB Yönlendirme; yerel ve fiziksel bir istemci aygıtına takılan bir USB aygıtı kullanılarak bağlanılan merkezi masaüstü kullanıcılarına fayda sağlar. RemoteFX USB Yönlendirme ile USB aygıtı, masaüstü ve uygulamaların her birini yerel ve birleşik kaynaklar olarak görüntüler. Bu özellik, çok çeşitli USB aygıtlarını destekler. RemoteFX Medya Yönlendirme; düşük bant genişliği ve gecikme sorunları bulunan ağlarda bir multimedya deneyimi sağlamak için tasarlanmış olan bir özelliktir. Metro Stili Uzak Masaüstü Uygulaması; dokunmatik aygıt kullanıcılarının uygulamalara erişim sağlaması için yeni bir uzak masaüstü istemci arabirimidir. Kullanıcı Profili Diskleri; kullanıcı profili ayarlarını havuza alınmış Sanal Masaüstü Altyapıları (VDI) veya oturum sanallaştırma ortamlarında depolamak için kullanılır. Bu özellik ile kullanıcı durumu değişimleri diskte depolanır. Kullanıcı, konumu veya aygıtından bağımsız olarak bir sonraki oturumda bu değişiklikleri anında kullanabilir. KERNEL NEDĠR? Bilgisayarlarda işletim sistemlerinin temelidir, kalbidir. Kernel kullanıcı arayüzü, kullanıcı uygulamaları ile bilgisayar donanımı arasındaki bağlantıdan sorumludur. Kernel sistem açılırken belleğe yüklenir ve sistem kapatılıncaya kadar bellekte kalır. Bilgisayarda hiyerarşik bir düzen mevcuttur. Bu hiyerarşik düzen hem kullanıcı verilerini korumak için hem de bilgisayarın donanımını koruyup denetlemek için oluşturulmuştur. Bu düzen aşağıdaki şemada belirtilmiştir. Şekilde de görüldüğü gibi Kernel en ayrıcalıklı seviye içerisindedir. Diğer güvenlik seviyeleri ise işlemci, bellek gibi bilgisayar donanımlarını ifade etmektedir. Kernel’in ana görevlerinin bir kısmı aşağıda belirtilmiştir; •Process Management(İşlemleri Yönetmek) •Memory Management(Bellek Yönetimi) •Interrupt Handling(Olağanüstü Durumlarda, Hatalarda Bilgisayarı Kontrol Etmek) •I/O Communication(Giriş/Çıkış Birimleri Arasında İletişim) •File System(Dosya Sistemleri) KERNEL MODE Kernel Mode bilgisayarda sistem kaynaklarına ve donanıma erişerek bu birimlerle ilgili işlemleri korumalı bellek alanında yapar. Bu zaman diliminde Kernel’in iş sıralaması; •İşlem önceliklerini kontrol etmek •Bellek yönetimi •Donanımla etkileşim Kullanıcı arayüzü içerisinde herhangi bir birim kritik bilgi içeren(korumalı alan) veriye erişmek isterse hemen Kernel Mode devreye girer ve işletim sistemi uyarı verir. KERNEL ÇEġĠTLERĠ (MĠMARĠSĠNE GÖRE) • • • • Monolithic Kernel Micro Kernel Hybrid Kernel Exokernel MONOLITHIC KERNEL Monolithic Kernel 1970-1990 arasında kullanılan ilk kernel türüdür. Bilgisayarda işletim sistemi çalıştığı zaman korumalı kernel alanları içerisinde veya sadece güvenli mod da çalıştırılan bilgisayarda bulunan Kernel mimarisidir. Monolithic Kernel diğer kernel mimarilerinden çok farklıdır. Modüler bir dizaynın arada mesajlarla, veri transferleriyle zaman kaybetmesi gibi dezavantajları bulunmayan, bu sebeple de daha hızlı olan çekirdek tasarımıdır. Ayrıca kolay bir tasarımı vardır. Ancak kaynak kodunda yapılan değişiklikler bütün çekirdeğin yeniden derlenmesini gerektirir. Monolithic çekirdekte bütün donanım sürücüleri çekirdeğin içine gömülü haldedir. İşletim sistemi donanıma erişim için gerekli sürücüleri içinde barındırır. Micro çekirdeklere göre daha büyüktürler ancak yazılımların çekirdek ile olan uyumu sayesinde daha hızlı ve kararlı çalışırlar. Performans açısından micro çekirdeklere göre daha iyidirler ve son derece sağlamdırlar. Fakat çekirdek tarafından desteklenmeyen bir donanım eklendiği taktirde ya çekirdeği yeniden derlemeniz ya da gerekli yamayı yüklemeniz gerekir. Monolithic Kernel türünün bazı dezavantajları bulunmaktadır. Bu dezavantajların bir kısmı; boyutu daha fazladır, eğer bir hata olursa bütün sistem çöker çünkü bütün hizmet servisleri kernelin içerisinde paket halindedir. Linux, Solaris Monolithic Kernel mimarisini kullanan işletim sistemlerindendir. •Kernel içerisinde tüm fonksiyonlar birlikte bulunduğu için hepsi aynı zamanlamayla çalışır. •Geliştirilmesi diğer kernel çeşitlerine göre daha kolay, bakımı ise daha zordur. •Çekirdek boyutu büyük olduğu için daha fazla boş alana ihtiyaç vardır. •Kernelin alt sisteminde oluşan bir hata kernele zarar verme olasılığı yüksektir.(Paket halinde olması nedeniyle) MICRO KERNEL Tüm fonksiyonları içeriğinde paket olarak bulunduran Monolithic Kernel’in boyutunu küçültüp daha da hızlanması için tasarlanmıştır. İçeriğinde sadece en önemli işletim sistemi fonksiyonları bulunmaktadır. Bu mimari aygıt sürücüsü yönetimi, protokol yığını, dosya sistemi vb gibi bazı temel hizmetlerin kullanıcı alanında çalışmasına izin verir. Bu kernel türünde bazı sunucular, aygıt sürücüleri ve donanım doğrudan etkileşimde bulunur. Micro Kernel bilgisayar açıldığında devreye girmektedir. Bellek koruma ve yönetme, zamanlama planlaması, (Inter Process Communication/IPC)donanımlar arası sinyallerle mesaj göndererek donanımların iletişimini sağlamak vb. Micro Kernel’in görevlerindendir. Microkernel çekirdekleri artan büyüme ve onlarla birlikte gelen zorlukları ele almak için tasarlanmıştır. Micro Kernel’in dosya boyutu küçüktür. Bu tür mimarilerin bir avantajı dosya boyutu küçüldükçe güvenliği ve kararlılığı artmaktadır. Minix, Symbian, Windows XP öncesi tüm Windows sürümleri microkernel kullanmıştır. • Sadece temel, alt seviye fonksiyonları içeriğinde bulundurur. • Hafıza ihtiyacı düşüktür. • Sunucu servisindeki veya altyapıda ki hataların etkileme olasılığı düşüktür. EXOKERNEL Exokernel, uygulama geliştiricileri için işletim sisteminin en temel fonksiyonlarından birisi olan donanıma erişim aracılarını ve donanım sürücülerini aradan kaldırarak donanıma doğrudan erişim sunan bir işletim sistemi çekirdeği mimarisidir. Bellek ve süreç yönetimi gibi temel işlevler dışında tek yaptığı şey, donanımların arayüzlerini güvenli bir biçimde çoklayarak kullanıcı seviyesi uygulamalara sunmaktır. Bu sayede uygulama programcısı, donanım için yazılmış sürücülerin getirdiği sınırlar olmaksızın donanıma ham erişim sağlayabilir. Bu çözüm çok yüksek hızlarda donanım erişimi sağlama ihtiyacına istinaden hayat bulmasına rağmen, Exokernel mimarisi uygulamaların programlanmalarının çok zor olmasından dolayı genel bir ilgi görmemiş, özel amaçlarla kullanılmışlardır. HYBRID KERNEL Micro Kernel fonksiyonlarını ve Monolithic Kernel mimarisini birleştiren melez çekirdektir. Windows NT, Windows 2000, Windows XP, Windows Vista, Windows 7, Windows Server 2003, Windows Server 2008 Hybrid Kernel’e örnektir. • Geliştirilmesi kolaydır, bakımı zordur. • Sürücülerde ve altyapıda yapılacak değişim tüm sistemi etkiler, tekrar derlenmesi gerekir. • Hızı çok yüksektir. KERNEL ÇEġĠTLERĠ (MOBĠL KULLANIM AMAÇLI) • BADASS GOVERNOR Bu kernel çeşidi hem batarya ömrünü hem de sistem performansı isteyenler için tasarlanmıştır. Örneğin; işlemcimiz 918Mhz ile işlem yapmaktadır ancak bir işlem daha yapmak istediğimizde bu hız yetmeyecektir ve işlemci hızı 1.2Ghz’e çıkacaktır, işlemler bittikten sonra tekrar düşük hızda işlemlerini devam ettirecektir. • ONEDEMAND Bu kernel çeşidi işlemcinin hızını işlem yaparken en üst seviyeye çıkartır, işlem yapmazken ise en düşük seviyeye indirgemektedir. • LAZY GOVERNOR Bu kernel çeşidi Onedemand kernele benzerdir. Ancak düşük hızla yapılabilecek işlemleri bile max işlemci hızıyla yapmak ister. • LAG FREE Bu kernel çeşidi Onedemand kernele benzerdir. Ancak ne en üst işlemci hızına çıkmak için, ne de en düşük işlemci hızına indirgemek için eğilimi yoktur. Mümkün olduğunca sabit hızını korumaya gayret ederek kasmaları engellemeye çalışır. • POWER SAVE GOVERNOR Bu kernel çeşidi batarya ömrünü uzun tutmak istediği için mümkün olduğunca minimum işlemci hızında kalmayı tercih etmektedir. Ama en üst seviyeye de çok zorlandığı zamanlarda çıkmaktadır. Fazla kasma yaptığı için tercih edilen bir kernel değildir. • PERFORMANCE GOVERNOR Bu kernel çeşidi performansı en yüksek, grafikleri kaliteli çalıştırmayı tercih eden kerneldir. Minimum işlemci hızı bile Power Save Governor kernelinin maksimum seviyesinden yüksektir. Batarya ömrü çok kısadır. Ama en çok tercih edilen kerneldir. BATARYA ÖMRÜ 1 2 3 4 5 MAKSĠMUM PERFORMANS 1Power Save Governor 2 Lag Free 3 Onedemand 4 Lazy Free 5 Performance Governor KERNEL NESNELERĠ İşletim sisteminin fonksiyonlarının kernel ile bağlantılı işlerini yapan ünitelerdir. • Process (İşlem) • Thread (Alt İşlem) • Mutex • Event • Semaphore •Process Disk içerisindeki herhangi bir program çalışır duruma geldiğinde artık process olarak adlandırılır. •Thread Process’in alt basamaklarına verilen isimdir. Threadların kullanımı Windows 32 sistemleriyle aktif hale gelmiştir. Thread kullanımı iki veya daha fazla iş yaparken bir işin diğer bir işe engel olmasının önüne geçmek için kullanılır. Her process bir thread ile işleme başlar. Bu threada ana thread denir. Threadlar processin içerisinde ihtiyaç olduğu zamanda CreateThread API fonksiyonuyla oluşturulur. Threadlar processthread, threadthread, processprocess arasında iletişimden(sinyaller) sorumludur. Windows’un zaman performansı thread’lara bağlıdır. MSDOS sistemi çoklu thread’ı desteklememektedir. ĠġLEVLERĠNE GÖRE THREAD’LARIN SINIFLANDIRILMASI • Sleepers Threads(Uyuyan Thread):Bu tür thread’lar olay oluşana kadar bekler. Olay oluşunca aktif olur daha sonra faaliyet bitince tekrar uyku moduna döner ve yine aynı işlemi devam ettirir. • One Shot Thread(Tek ĠĢ Yapan Thread): Bu tür thread’lar olay oluşana kadar bekler. Olay gerçekleşince aktif olur sonra çalışmayı durdurur. • Anticipating Thread(Önceden Faaliyet Gösteren Thread): Bu thread’lar olay gerçekleşmeden önce ileride yapılacak işin thread işlemlerini yapar ve kullanılmasını bekler, eğer thread’a gerek kalmazsa yapılan iş boşa gider, eğer işlem üzerinde değişiklik yapılması gerekirse thread tekrar baştan aktif olur. • Beraber Faaliyet Gösteren Threadlar: Cpu’nun yükünü azaltmak için fazla sayıda thread devreye girer ve işlemleri kolaylaştırır. • Bağımsız Faaliyet Gösteren Threadlar: Tasarım ve kullanım kolaylığı sağlamak için her an devreye girebilecek thread’lardır. Diğer thread’lar ile çakışma meydana gelmemektedir. •Mutex Process’ler işleme başladığında thread’lar arasında zaman ve performans senkronizasyonu için kullanılan nesnedir. •Event Bu nesne thread’ları ilgili olay gerçekleşene kadar bekletmek(bloke etmek) için kullanılır. Örneğin monitörde gözüken “BURAYA TIKLAYINIZ” butonuna tıklanana kadar event nesnesi ilgili thread’ları bekletir, butona tıklandığı anda ilgili thread’lar işleme başlar ve olay gerçekleşir. •Semaphore Bu nesne işlem ile ilgili thread’lara ve process’lere ilgili işlem hakkında gerekli kodları gönderir. API FONKSĠYONLARI (Application Programming Interface) İşletim sistemlerinde çalışırken kendisinin kullandığı ve programcının da dışarıdan çağırabileceği fonksiyonlar vardır. Bu fonksiyonlara “Sistem Fonksiyonları” adı verilir. Sistem fonksiyonlarına Unix’te “System Call”, Windows’ta ise “API” adı verilmiştir. Windows’ta API fonksiyonları “dll” dosyaları içerisinde bulunur ve işletim sistemini yüklerken otomatik olarak yüklenmektedir. 3 çeşit API fonksiyonu bulunur. Bu çeşitler: • Kernel API’ler: Kernel32.dll dosyası içerisinde bulunmaktadır. Sistemin basit, temel işlevleriyle ilgili sistem fonksiyonları bulunmaktadır. Kernel32.dll: bellek yönetimi, giriş/çıkış birimlerinin kontrolü, process/thread işlemleri ve senkronizasyon işlemlerini gerçekleştirir. • User API’ler: User32.dll dosyası içerisinde bulunmaktadır. Programcının doğrudan üzerinde çalıştığı konu veya ilgili olay ile ilgili sistem fonksiyonlarıdır. Örneğin: pencere işlemlerini gerçekleştirmek için gereken API’ler, kontrollerle ilgili API’ler vs… Usher32.dll: masaüstü uygulamaları, pencereler, menüler vb. kullanıcı arabirimi içerisinde bulunan unsurları oluşturur ve yönetir. • Graphics API’ler: Gdi32.dll dosyası içerisinde bulunmaktadır. Bütün grafik çizimlerine ilişkin sistem fonksiyonlarını içerir. Gdi32.dll: yazıcı işlemleri, çizimler, yazı fontları, video görüntüler gibi işlevleri gerçekleştirir. Windows’ta dosyanın açılması, kapatılması, dosyadan veri okunması, veri yazılması, donanım birimlerinin iletişimi, process’ler arası iletişim gibi işlemlerin hepsi API fonksiyonlarının görevlerindendir. Ayrıca sistemin network üzerindeki(Dosya paylaşımı, Donanım paylaşımı vb.) bütün işlemleri ise API fonksiyonları içsel olarak gerçekleştirmektedir. BĠLGĠ: DLL dosyaları System ve ya System32 klasörleri içerisinde bulunur. Bu dosyalar Windows API’lerinin temelini oluşturur. DLL dosyaları Windows için her an çalıştırılmaya hazır fonksiyonları içerisinde barındıran kitaplıklardır. DLL dosyaları başlı başına program olmalarına rağmen kendi kendine çalıştırılmaları hiçbir şey ifade etmez. Başka programlar aracılığıyla çalıştırıldığında işlem yeteneği(program) kazanır.
