Abdülkerim Süruş (2)

On5yirmi5.com
Abdülkerim Süruş (2)
Hayrettin Karaman Abdülkerim Süruş'un görüşlerini eleştirerek aktarmaya devam
ediyor.
Yayın Tarihi : 28 Ağustos 2015 Cuma (oluşturma : 10/21/2017)
Hayrettin Karaman'ın Yenişafak gazetesindeki yazısı..
Özgürlük, Adalet ve Dindarlık başlıklı röportajdan (Arya, 26 ve 29 Ekim 1998'den, çeviren Sami
Oğuz)
Dolayısıyla dinî aydınlar yeni, yani modern bir düşünceye sahip olan dünyada, dini, akıl ve mantıkla
savunulabilecek bir şekilde tanıtma ve böylelikle onu koruma yanlısıdır.
Yine de bu temelin ayrıntısı olan başka bir nokta da, dinin aslında bizim zihin ve aklımızı kurtarmak
için gelmiş olmasıdır. Aklımızın içeride ve dışarıda birçok düşmanı var: Çıkarlarımız, dış
bağımlılıklarımız, bizim filan gruba, bu partiye, şu aileye, o sınıfa veya benzerlerine bağımlılığımız,
hattâ propaganda bombardımanı altında olmamız, yaşadığımız bu asra ait olmamız… Bunların tümü
bizi bağımlı kılmaktadır ve mantığımızın özgürce işlemesinin birer engel ve düşmanıdır.
İç düşmanlarımıza gelince: Bunlar bizim batıl bilgilerimiz, heveslerimiz ve arzularımız, kinlerimiz ve
hırslarımızdır. Dindarlık ile samimi ve içten ibadet, bu tür bağımlılıklardan kurtulmak içindir.
Din, ekonomi ve siyaset teorileri sunmamıştır ve sunmaz da. Ancak yöneticilerin, eğitmenlerin ve
siyasetçilerin düşüncelerini hırslar ve batıl bağımlılıklardan kurtararak, onlara siyaset, yöneticilik ve
benzeri konularda teoriler üretmelerinde yardımcı olur.
HK: "Aydınlar dini akıl ve mantıkla savunulabilecek şekilde tanıtma ve böyle koruma yanlısı" diyor,
sonra da aklı kuşatan ve yanlışa sevkeden amillerden söz ederek "dinin aklı korumak için geldiğini"
ilave ediyor. Bu kadar yanıltıcı ve saptırıcı amiller içinde işleyen aklı, sahih dinin hakemi, ölçütü ve
onayı kılmayı nasıl teklif edebiliyor?!
Dinde akla aykırı bir husus yoktur, ama din aklı aşar, akıl bir noktaya kadar dini anlar, kendi alanı
içinde olanları makul bulur ve insan imana karar verir, bundan sonra fıtrî akılla ve aklın ilkeleriyle
çatışmayan dinî verilere iman eder. Din ekonomik ve siyasi teoriler sunmaz, ama bu teorilere
rehberlik edecek hükümler ve irşadları ihtiva eder. Bu sebeple bir İslam medeniyeti, bir İslam siyasi
sistemi, bir İslam ekonomisi, bir İslam ailesi, bir İslam hukuku… vardır.
AS: Kur'an'da, İncil'de, Tevrat'ta bilimsel sonuçlarla görünürde çelişen hikayeler, yorumlar ve sözler
vardır. Örneğin Kur'an'da insanın tohumu, sırt kemiği ve göğüs kemiği arasından çıkıyor diye
söylenmektedir ki yeni fizyoloji bunu doğrulamıyor. Veya Kur'an "insanın göğsünde olan kalbi kör
olur" diyor. Halbuki yeni bilim algılama merkezinin beyin olduğunu söylüyor.
Biz şu anda üçüncü türden bir çelişkiyle karşı karşıyayız ve bu da "değersel çelişki"den ibarettir.
Yani dinden gelen değerler, yeni insanın kabul ettiği değerlerle görünürde çelişiyor. Burada, bu
çelişkiyi gidermeleri için fakihlere muhtacız. Ve bu da din ve dinin misyonu konusunda yeni bir
anlayışa sahip olmaktan başka bir yolla yapılamaz. Yani iş sadece fakihlerin omzunda değil, belki
dindar filozoflar ve dinbilimciler de burada kendi sözlerini söylemeliler.
Çünkü her dönemde yeni gerçekler ortaya çıkıyor. Böylelikle yeniden tüm eski ve yeni gerçekler
arasındaki akrabalığı ispatlamamız gerekiyor; yani olacak gibi değil. Din, yeni gerçeklerle olan bu
arkadaşlık ve akrabalıkların etkisi altında sürekli olarak yeni bir çehreye bürünür ve bu dinin içsel
gücüne bağlıdır.
Bazı dinler ve din benzeri öğretiler yeni gerçeklerin ortaya çıkması karşısında meydanı terk edebilir
ve oyunu kaybedebilirler. Bazı dinler ise içten güçlü oldukları için kendilerini koruyup hayatta
kalabilirler ve kendilerine yeni bir alan tanımlayabilirler. Bu sürekli yapılmakta olan bir iştir ve bu
"dinlerin" tarih "sınavı" sayılıyor.
HK: Tevrat ve İncil Allah'ın vahyettiği gibi korunmadığı, beşer eliyle değiştirildiği için bu ve benzeri
kitaplarda yanlışların, bilimle çelişen hususların bulunması tabîîdir. Anca Kur'an için bunu söylemek
doğru (vakıa mutabık) değildir.
Kur'an'da bilime aykırı hususların bulunduğu öteden beri iddia edilmiş, Müslüman bilim adamları ise
bunlara ikna edici cevaplar vererek iddiayı çürütmüşlerdir. Süruş'un verdiği iki örnek de böyledir:
"Spermin bel kemiği ile göğüs kemiği arasında oluşması" hakkında makul açıklamalar vardır. Örnek
olarak Seyyid Kutub'un tefsirine bakılabilir. Böyle açıklamalar varken dar pozitivist yaklaşımla
"Kur'an'da bilime aykırı sözler var" demek ibretlik bir değişme örneğidir.
"Gözlerin değil, kalplerin kör olduğu" ifadesi ise bilime aykırılık şöyle dursun levhalık bir hikmettir.
Kur'an'da ve İslâmî kaynaklarda kalbin çok geniş ve farklı manaları vardır. Allah Teâlâ "Ben yerlere
ve göklere sığmam ama mümin kulumun kalbi beni içine alır" buyurmuştur; bu kalpten maksadın da
bir yumrukluk maddi organ olmadığı açıktır.
"Dinden gelen değerler, yeni insanın kabul ettiği değerlerle görünürde çelişiyor" olabilir, ama yeni
ve eski İslam insanı böyle bir değer çelişkisi problemi yaşamazlar. Değer çelişkisi yaşayanlar
modernitenin çocuklarıdır.
Dinin özü ile çehresini Süruş'un dediği gibi birbirinden ayırmak da isabetli değildir; İslam'ın özü
değişmediği gibi çehresi de ötekinin çehresine dönüşme mahiyetinde değişmez, çehresi daima
kendine mahsus olur ve özünü yansıtır.
(Devamı var)
Bu dökümanı orjinal adreste göster
Abdülkerim Süruş (2)