MG Konseyi B : 105 20 . 5 . 1982 O : 3 Madde üzerinde söz
advertisement
M. G. Konseyi B : 105 Madde üzerinde söz almak isteyen var mı efen­ dim?... Yoktur. 5 inci maddeyi oylarınıza sunuyorum : Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 6 ncı maddeyi okuyunuz : Hukukî İşlemlerde Şekil: MADDE 6. — Hukukî işlemler, yapıldıkları yer hukukunun veya o hukukî işlemin esası hakkında yet­ kili olan hukukun öngördüğü şekle uygun olarak ya­ pılabilir. BAŞKAN — Sayın Profesör, bu konu hakkında kısa bir açıklama yapar mısınız?. HİCRİ FİŞEK (Adalet Komisyonu Sözcüsü) — Efendim hukukî işlemlerin iki temeli var diyoruz; bunlardan birisi özüne ilişkin kurallar; öbürü, huku­ kî işlemin tezahür edişini sağlayan şekle ilişkin ku­ rallar. Mesela, evlilik dışı doğmuş bir çocuğun ta­ nınması söz konusu olduğu vakit, burada şekle ait birtakım kurallarımız var; Türk Medenî Kanununda bu ya resmî senetle yapılır yahut vasiyet yoluyla ya­ pılır; ama bir de bunun özü var; bu çocuğun, zina mahsulü ise, tanınmayacağı hükme bağlanmış. Bu, esasa ilişkin bir konu oluyor. Getirdiğimiz maddede, sadece şekle ilişkin olan kısmının, o hukukî işlemin yapıldığı ülkede geçerli hukuk kurallarına göre olacağını kabul ediyoruz. Bi­ naenaleyh, bu hüküm neticesinde, başka bir örnek vermek gerekirse, bir Türk vatandaşı, dinî şekilde evlenmeyi kabul etmiş olan bir ülkede, dinî esaslara göre evlenebilir ve bu evlilik geçerli olur. Esasa iliş­ kin meselelerde bu kural yürümüyor, sadece mera­ sim yapılıyor. Maddenin ikinci kısmında getirdiği; «yahut da» diyor, «esas hakkında yetkili kanunun şekline uygun ise...» Yine deminki misalime dönersem, tanıma hakkın­ da yapılacak bir işlemde, mahallî kanun, işlemin ya­ pılacağı kanun resmî senedi kabul ettiği halde; esa­ sa ilişkin kanun sadece yazılı şekli kabul etmişse ve buna uygun olarak yapılırsa, işlem gene geçerli olacak. Yani, burada bir seçenek imkânı var ilgili kişi için : Ya bulunduğu yer hukukuna uygun olarak yapmak mecburiyetinde yahut da meselenin özüne ilişkin hukukun kabul ettiği şekil şartlarına uymak mecburiyetinde. Böylelikle, işlemin her halde geçerli­ liği sağlanmış oluyor. BAŞKAN — Teşekkür ederim. 6 ncı madde üzerinde söz almak isteyen var mı?.. Yoktur. 20 . 5 . 1982 O : 3 Maddeyi oylarınıza sunuyorum : Kabul edenler... Etmeyenler... Kabul edilmiştir. 7 nci maddeyi okuyunuz : Zamanaşımı : MADDE 7. — Zamanaşımı, hukukî işlem ve iliş­ kinin esasına uygulanan hukuka tabidir. BAŞKAN — 7 nci madde üzerinde söz almak is­ teyen var mı?... Buyursunlar efendim. ESAT ŞENER (Adalet Komisyonu Sözcüsü) — Efendim, zamanaşımı, belli bir zamanın geçmesiyle bir davanın özünün değil, dava açma hakkının orta­ dan kalkması demektir; özü duruyor; karşı taraf iti­ raz etmezse, yine davaya devam edilir. «İlk itiraz» diyoruz buna; ilk itiraz ileri sürülmediği takdirde, o davaya devam edilir; ama karşı taraf, «zaman geç­ miştir, bu davayı açamaz» dediği zaman kanunda gösterilen zaman da geçmişse, o dava görülmez. Şimdi işte bu metinle, her davada o davanın esa­ sına ilişkin hukuktaki hükümler uygulanacaktır. Söz geliımi, İslam Hukukunda vasiyet var; fakat vasiyet sebebiyle bir zamanaşımı söz konusu değil; ama bi­ zim hukukumuzda, vasiyetlerin iptali için bir ve beş yıllık zamanaşımı öngörülmüştür; yani öğrendiği gün­ den itibaren bir sene içinde, «bu vasiyet geçerli de­ ğildir» diye bir dava açılmazsa, bu vasiyet geçerlik kazanıyor. Bunu, ahlaka aykırılık vesair hallerde otuz yıla kadar giden çeşitleri de vardır; ama ben fazla ayrıntıya girmek istemiyorum. İşte herhangi bir iş­ lemde bir İslam Hukukunun uygulaması söz konusu olur ise, o hukuk, zamanaşımı kabul etmediği için, vasiyetnamede zamanaşımından dolayı dava reddedil­ meyecektir; ama bir Türk hukukunun uygulaması söz konusu olur ya da İsviçre, Almanya, Fransa gibi za­ manaşımını kabul edlen bir ülkenin hukuku uygulan­ mak gerekirse, o takdirde onun öngördüğü zamanaşı­ mı süresi ve zamanaşımı burada uygulanacaktır. BAŞKAN — İslam Hukukunu uygulayan biir ül­ keye mensup bir kişi Türkiye'de dava açtığı zaman ne olacak?... ESAT ŞENER (Adalet Komisyonu Sözcüsü) — Esası hakkında oranın hukukunu uygulayacağız, şek­ li hakkında kendi kanunumuzu uygulayacağız. BAŞKAN — Yani, onlar için zamanaşımı olma­ yacak?... ESAT ŞENER (Adalet Komisyonu Sözcüsü) — Onlar için olmayacaktır. BAŞKAN — Çünkü, onlar onu tatbik ediyorlar; ama bizim bir vatandaşımız orada olursa, dava açar­ sa, bizim kanunlarımız uygulanacak, d'eğul mi?... — 11 —
