Danışma Meclisi B : 41 22 .. 1 . 1982 O : 1 Geçen sene

Danışma Meclisi
B : 41
Geçen sene 'bizim ilân ettiğimiz kotalar ve aynı
zamanda ihracat tahminleri sırasında, 5,5 milyarlık
bir dış ticaret açığı ortaya 'çıkıyordu. Diyorduk ki,
9 milyarlık ithalat olacak, 3,5 milyarlık ihracat ola­
cak, (arada |5,5 milyarlık fark vardır. Binaenaleyh,
'dış ticaret açığımız 5,5 milyar olacak, (Halbuki bu
4,3 lol'du. Bu, öngörülenden daha iyi bir sonuç alma
demektir. Bununda bir yer!de iyi tahminlerimizin ger­
çekleşmesi yönünden çok önemli bir yönü vardır.
Diğer taraftan 'da, olaylara ihtiyatlı baktığımızı gös­
teren ıbir delil vasfı Vardır. Çünkü, 5,5 olacak, ona
göre 'kendimizi idare edelim derken 'bu açık 4,3 olu­
yor. ıBunun maniası rezervlerde .öngörülen daha yu­
karı bir artma olayı olu'yor.
iBü'tüh 'bunlar iyi şeylerdir 'diye düşündüğüm için
ve hepimiz memleketimizin 'bu ihlalinin özlemi içerfeinde olduğumuz için Yüksek Heyetinize bunları sun­
mak 'İstiyorum.
ıftlh'alat'ta da belli 'bir iyileşme yapılmıştır geçen
yıl. Sistem değiştirilmiştir., Burada, «Sistem değişti­
rilmiştir» in anlamı, geçen seneki ithalat rejimimiz­
de bilindiği gibi «Liberasyon listesi 1-2» diye isimlen-'
dirdiğimiz iki Üste vardı. .Bunların dışında da kota­
lar vardı. O kota, yani tahsisli ithal listesini tim 'lis­
tesini kaldırdık. |Bu kaldırma sırasında büyük tered­
dütler hâsıl olmuştur. [«'Nasıl olur da bunlar kaldırı­
lır?.. Paranız var mı?.. IBunu nasıl idare edeceksiniz,
Spekülasyon olmaz mı?.,» dediler. Biz bütün bunlara
'göğüs gerdik ve Allah'a şükür bugün vâsıl olduğu­
muz Inetice, bizim lorada yaptığımız değişikliğin ger­
çekten iyi bir şekilde Sonuç 'verdiğidir. ıBÖylece, ithadıaıtta da geçen sene yaptığımız işler arasımda bel­
li bir iyileştirme olayı olmuştur.
Mevzuat çalışmaları dışındaki faaliyetlerimize ge­
lince; İhracatın bu şekildeki görüntüsünün yanında
'ekonomik olarak bizim iyi tablo diye resmettiğimiz
ithalatta da belli bir iyileşme olayı oldu. O olay da
ekonomide şudur: Daha çok yatırım 'maddeleri it­
hal eder olduk, daha çok hammadde ithal eder olduk,
ara malı az ithal 'ettik, tüketim maddesini az ithal
ettik, nihai ürünü az ithal ettik. Tipik bir misial güb­
redir; 'eskiden gübre ithal ederken, gübre ithal etmek
•yerine h'ammadeSini İthal etmek suretiyle gübreyi ni­
hai madde olarak '1İ9İ8İ1 yılında ithal etmedik. Bu,
çok önemli bir olaydır ekonomik açıdan.
iîşte, böylece kısaca ithalat, ihracat ve fiyat hare­
ketlerindeki İyileştirmeyi arz ettikten sonra, İBunların
•sonucu milli gelirde ne olduğu?» sorusudur şüphe­
siz. 'Bu da bildiğiniz gibi bu sene 4,4 nispetinde ger­
22 .. 1 . 1982
O :1
çekleşecek. Hatta geriye doğru iki yıl içerisinde azal­
ma gösteren bu milli gelirdeki durum çok şükür iyi­
leşme haline getirilmiştir. 'Bu, gayet tabii ekonomik
faaliyetlerdeki iyi hareketlerin sonucu olarak ortaya
çıkmıştır.
'Bütün bu iyi tablonun yanında her şey güllük,
gülistanlıktır demek 'istemiyorum kesinlikle. ıBu enf­
lasyon yangınının ortaya koyduğu tablodan ülkenin
kurtulması ve ekonomik yönden mamur hale gele­
bilmesi için yapılacak çok şey vardır ve bunların -el­
de 'edilmesinde de şüphesiz birçok sıkıcı tedbirler
alındığı için oldukça sıkıntılı durumlar «vardır. Örne­
ğin bazı kesimlerde üretim düşüşü vardır. Çünkü, ko­
nut, otomotiv sektöründe sürüm imkânı yoktur, 'do­
layısıyla 'demir-çelik sektörünün inşaatla alakalı.kıs­
mında sıkıntılar vardır. Faiz hladlerinin yükseldiği bir
yerde maliyet yüksekliği şeklinde göründüğü için ba­
zı sıkıntılar vardır. iB'inaenaleyh, bunlar önümüzde
problem olarak durmaktadır. Onun dışında enflasyo­
nun bilhassa canlanıp, hbriiamaması için gene de­
min arz ettiğim gübi hazırlıklı olmak yönünden bek­
leyişimizin ortaya koyduğu birtakım sıkıcı kaideler
vardır. ilşfe 'bunun sonucu üreticiye zamanında para
ö'Jcnememekte, müteahhitler zamanında parayı alamamak'ta. Oysaki biz bunları hemen Merkez »Banka­
sından alıp, versek o sıkıntı olmaz; ama enlflaisyon
tekrar .alevlenir, o sıkıntı da 'başka bir şekilde tekrar
ortaya çıkmış olur.
Binaenaleyh, şu günkü durumda biz bu sıkıntıla­
rın mevcudiyetini gayet tabii görmezlikten (gelemeyiz;
ama bütün çabamız bunları ortadan kaldırmak ve ikrta etmek'tir.
«Bu, ithalât ve 'ihracattaki iyileştirme hareketleri
olan görüntülerin yapılması, oluşmasındaki faaliyet­
lerimiz melerdir?» i de şimdi arz edeceğim. Demin
arz ettiğim gibi Bakanlığımın faaliyetleri: şunlardır,
yasama, budur dedim ve onun yanında «icraatımız
nedir?»' i anlatmaya yönelmiştim, Genel durumu arz
ettikten sonra şimdi ekonomik faaliyetlerimizi de
ne gibi içeride düzenlemeler yapıyoruz, gayretler
gösteriyoruz orayı arza çalışacağını.
Evvela, ihracatın artırılması yönünden Bakanlığı­
mız, şüphesiz tek başına Ibir gayretin sahibi olarak
hepsini ben yapıtım diyecek durumda değildir. Bil­
diğimiz gibi, ihracat birçok çarkların dönüşü sonun­
da ortaya çıkar. O çarklar, üretim çarkı; o çarklar,
Ticaret 'Bakanlığının çarkları; o çarklar, Gümrük,
Merkez İBankası, diğer bankalar, kambiyo kontrolü;
bütün bunların yanında ulaşım. Demek istediğim şu: