Gebelik ve İlaç Kullanımı

Gebelik ve İlaç Kullanımı
Gebelik ve emzirme döneminde ilaç kullanımı her zaman için bir takım endişelere yol açmıştır.
Amerikan gıda ve ilaç dairesi (FDA) gebelik ve emzirme döneminde ilaç kullanımı ile ilgili bir
takım kılavuzlar yayınlamışsa da bu kılavuzlarda söz konusu hastalıkları tedavi etmeli mi
etmemelimi veya hangi ilaçları kullanmalı şeklinde bir yönlendirme yoktur.
FDA klasifikasyonunda ilaçlar potansiyel teratojenik potansiyellerine göre beş gruba
ayrılmaktadır.
A Kategorisi
Hamile kadınlarda yapılan kontrollü çalışmalarda gebeliğin ilk üç ayda kullanıldığında fetüste
herhangi bir risk oluşturduğu gösterilememiş (örneğin folik asit, levotiroksin) ilaçlar. B Kategorisi
Hayvanlar üzerinde yapılan deneylerde fetal risk ortaya çıkarmayan ancak insanlarda kontrollü
çalışma yapılmamış olan ilaçlar ya da hayvanlarda risk göstermesine rağmen bu bulgunun
insanlar üzerinde yapılan kontrollü çalışmalarda saptanmadığı ilaçlar. (örneğin amoksilin,
seftriakson)
C Kategorisi
Hayvanlar üzerinde yapılan çalışmalarda istenmeyen etkiler saptanan ancak insanlarda
kontrollü çalışma yapılmamış olan ilaçlar ya da hayvan ve insanlar üzerinde hiç çalışılmamış
ilaçlar. ( örneğin nifedipin, omeprazol)
D Kategorisi
Fetüs üzerinde olumsuz etki riski yarattığı konusunda kanıtlar olan ancak gebe kadınlarda
kullanımından elde edilecek yararın bilinen bu riske karşın kabul edilebilir olduğu ilaçlar.(örneğin
propilthiouracil)
X Kategorisi
Hayvanlarda ya da insanlarda yapılan araştırmalarda fetal anomalilere neden olduğu
kanıtlanmış ya da deneyim ve gözlemlerde fetüste risk yarattığı konusunda kanıtlar bulunan
ilaçlar ile gebelikte kullanımında ortaya çıkabilecek olan zararın olası yararından fazla olduğu
bilinen ilaçlar.( örneğin misoprostol, warfarin, isotretinoin)
Bu tür ilaçlar gebe ya da gebelik şüphesi olanlarda kesinlikle kontrendikedir
Gebelikte kullanılan ilaçların çoğu kategori B veya Cdedir. Kategori A da olan ilaç sayısı oldukça
azdır, zira gebe kadınlarda yapılmış kontrollü çalışmalar nadirdir. Etik olarak ta gebe bir
kadında, etkileri tam bilinmeyen bir ilacı denemek mümkün değildir.
1/3
Gebelik ve İlaç Kullanımı
KLİNİK UYGULAMA
Gebe bir kadına ilaç verilmesi gerektiğinde, klinisyenlerin şu kurallara uyması gerekir:
§ Gebeliğin ilk üç ayında ilaçlardan mümkün olduğu kaçınılmalıdır. Zira bu dönemde fetüs
teratojenlere (sakatlık yapan ajanlar) en açıktır.
§ Kombine ilaçlar yerine mümkün olduğu kadar tek ilaç tercih edilmelidir.
§ Mümkün olan en küçük dozu, mümkün olan en kısa süre ile vermelidir.
§ Lokal ilaç uygulaması mümkün ise tercih edilmelidir, çünkü sistemik dolaşıma geçen ilaç
miktarı az olacaktır.
§ Kullanılacak ilacın fayda /risk karşılaştırması yapıldığında, fayda kısmı ağır basmalıdır.
SOĞUK ALGINLIĞI, ÖKSÜRÜK, BULANTI ve KUSMA
Soğuk algınlığı durumlarında yatak istirahatı ve bol sıvı vererek semptomatik tedavi
yapılmalıdır. Antihistaminiklerden chlorpheniramine (gebelik kategorisi B), triprolidine (gebelik
kategorisi C), ve diphenhydramine (gebelik kategorisi C) gebelik ve emzirme sırasında kullanımı
emniyetli olarak kabul edilen ilaçlardır. Dekonjestanlar (burun damlaları) gerektiğinde, lokal
ilaçlar ilk olarak tercih edilmelidir. Dekonjestanların kesilmesini takiben belirtilerin daha kötü
olarak geri gelebileceği unutulmamalı hiçbir dekonjestan 2-4 günden fazla kullanılmamalıdır.
Pseudoephedrine gebelik kategorisi C olan bir ilaçtır ve bu ilacın milyonlarca gebede her yıl
kullanımı söz konusudur. Gebelikte çekince olmadan kullanılabilir.
Öksürüğün baskılanması için guaifenesin (kategori C) veya dextromethorphan (kategori C)
içeren ilaçlar kullanılabilir. Formülünde alkol içeren ilaçlar kullanılmamalıdır. Fetüsün tiroit bezi
açısından risk oluşturduğu için iyot içeren öksürük ilaçları kullanılmamalıdır.
Bulantı ve kusmalar ilk planda ilaçsız kontrol edilmeye çalışılmalıdır. Az ve sık yemek alınması,
kuru gıdaların tercih edilmesi ve acupressure uygulaması ( el bileğiniz iç yüzünde bulunan
katlantı izlerinden en yukarda olan hizasında, yumruk yaptığınızda beliren iki büyük kirişin orta
noktasına 30-60saniye süre ile uygulanan basınç)
http://www.wikihow.com/Stop-Nausea-With-Acupressure http://www.expertvillage.com/video/6378_self-acupressure-treatment-nausea.htm
Yukarıda anlatılan basit yollar ile bulantı kusmalar kontrol edilemez ise pyridoxine (Vitamin B6,
gebelik kategorisi A); doxylamine (kategori B); veya emetrol içeren ilaçlar kullanılabilir. Bu
ilaçların gebelikte ve emzirme döneminde kullanımı emniyetli kabul edilmektedir. Bu ilaçlar
hastanın şikâyetlerini gidermede yeterli olmadığında promethazine veya metaclopramide
denenebilir. Bu iki ilacında gebelik kategorisi C dir.
Kabızlık problemi olan hastalarda laksatiflerden mümkün olduğu kadar kaçınılmalıdır onun
yerine lifli gıdalar ve meyvelerin alımı teşvik edilmeli sıvı alımı artırılmalıdır. İshal durumunda
loperamide en iyi güvenlik profili olan ilaçtır.
2/3
Gebelik ve İlaç Kullanımı
ASTIM
Astımın gebelik sırasındaki tedavisi gebe olunmayan dönem ile aynıdır. Yeni bir ilaç grubu olan
lökotrienler B grubundadır ve gebelik ve süt verme döneminde rahatlıkla kullanılabilirler.
ANTİBİYOTİKLER
Çoğu antibiyotik B kategorisindedir, gebelik ve emzirme döneminde rahatlıkla kullanılabilir.
İstisnaları içinde genel pratikte sık kullanılan quinolon grubu antibiyotikler, tetrasiklin grubu
antibiyotikler ( ilk üç ay kullanılabilir) ve metronidazol ( kategori C- ilk üç ay kullanılmamalıdır)
bulunmaktadır.
SONUÇ
Gebelik sırasında değişik rahatsızlıklar oluşabilir ve bunların ilaçla tedavisi gerekebilir. Pek çok
ilaç seçeneğinden uygun olanını doktorunuz seçecektir. Doktorunuza bu konuda güveniniz.
3/3