Sunumlarda İzlenmesi Gereken Esaslar

İKLİM DEĞİŞİKLİĞİ ULUSAL BİLDİRİMLERİNİN
HAZIRLANMASI PROJESİ
6. ULUSAL BİLDİRİM
TARIM BÖLÜMÜ
Doç. Dr. Levent Başayiğit
Ziraat Yük. Müh.
19-21 Kasım 2014
Ankara
Sunum Planı
• 1. ve 5. Ulusal Bildirimde Tarım politikası
• BMİDÇS kılavuzunda tarım ile ilgili hususlar
• BMİDÇS 1. ulusal bildirimde tarım konusuna ait
değerlendirme sonuçları
• 6. Ulusal Bildirimde yer alması planlanan konular
• Sağlanan veriler
• Talep edilen veriler
2
İklim Değişikliği 1. Ulusal Bildirim
4. SERA GAZLARININ AZALTILMASINA YÖNELİK
POLİTİKA VE ÖNLEMLER
• 4.3.5. Tarım Politikası
• 2006–2010 Tarım Stratejisi Belgesi, Strateji
Belgesinde Yer Alan Destek Programları,
Hayvancılık Sektörü, Balıkçılık, Su Havzaları alt
başlıklarında değerlendirmeler yapılmıştır.
3
• 2006–2010 Tarım Stratejisi Belgesi alt başlığı
• AB’ye katılım ve Dünya Ticaret Örgütüne uyum
içinde 2006 – 2010 Tarım Stratejisi Belgesi esas
alınarak tarımda sürdürülebilirlik, gıda güvenliği,
organizasyon ve rekabetçilik, hedefler ve
öncelikler belirtilmiştir.
4
• Strateji Belgesinde Yer Alan Destek Programları
• 2004 yılı Türkiye – AB Mali İşbirliği çerçevesinde
gıda güvenliği ve kontrolü, organik tarım,
Entegre İdare ve Kontrol Sistemi (IACS)/Arazi
Parsel Tanımlama Sistemi uyumlaştırma
çalışmaları,
• Ortak Tarım Politikasına uyum destekleri
içerisinde Kırsal Kalkınma Planlama
çalışmalarına atıfta bulunulmuştur.
5
• Doğrudan gelir desteği, çiftçi tazminatı, canlı
hayvan desteği, kırsal kalkınma desteği,
alternatif ürün desteği, ürün sigorta prim
desteği, çevre amaçlı tarım arazilerinin korunma
projesi (ÇATAK) desteği, Tarım Reformu
Uygulama Projesi (ARIP) çiftçi kayıt sistemi ve
arazi kayıt – kadastro sisteminin kurulması, 5262
sayılı Organik Tarım Kanunu ve Yönetmeliği
konuları işlenmiştir.
6
• Hayvancılık Sektörü
• Islah, yem üretimi, hayvan hastalıkları,
organizasyon, rekabetçilik, Yenilenen
Hayvancılığın Desteklenmesi Hakkında Bakanlar
Kurulu Kararı ve 2005 – 2010 yılları için
uygulamaları, ulusal hayvancılık mevzuatının AB
müktesebatına uyumlaştırılması çalışmaları
hakkında bilgi verilmiştir.
7
• Balıkçılık
• Avro olan Balıkçılık Sektörünün Kurumsal
Yapısının Güçlendirilmesi ve Geliştirilmesi Projesi
belirtilmiştir.
• Su Havzaları
• Kırsal Kalkınma Projeleri havza yönetimi, “Doğu
Anadolu Su Havzaları Rehabilitasyon Projesi”
Dünya Bankası ve GEF fonları ile desteklenen
Anadolu Su Havzaları Projesi ve STK’ların
faaliyetleri hakkına bilgi verilmiştir.
• Tarım sektöründe takip edilen politikalar ve
alınan önlemlere ait tablo geliştirilmiştir.
9
10
İklim Değişikliği 5. Ulusal Bildirim
• 4. POLİTİKA VE ÖNLEMLER
• 4.6. Tarım
• Genel Politika ve Önlemler, Yasal Düzenlemeler
ve Uygulamalar, Araştırma ve Geliştirme, Sera
Gazı Türüne Göre Değerlendirme alt başlıkları
altında değerlendirilmiştir.
11
• Genel Politika ve Önlemler
• Türkiye’de tarımsal üretimden kaynaklanan sera
gazı emisyonlarının 1990-2009 yıllarına ait
oranları, tarımsal kökenli kaynaklara göre
dağılımı (grafik), 1990 yılından sonra metan
emisyonundaki önemli azalma hakkında bilgi,
• Tarım sektörü-iklim değişikliği-emisyon-yutak
ilişkisi hakkında genel bilgi verilmiş, gübre
yönetimi, iyi tarım uygulamaları, tarım
arazilerinin korunması yönündeki politikalara
dikkat çekilmiş,
12
• Dokuzuncu Kalkınma Planının (2007-2013)
tarımsal hedefleri, GTHB Stratejik Planının (20102014) tarımla ilişkili önlemleri hakkında bilgi
verilmiştir. Çevre Amaçlı Tarımsal Arazilerin
Korunması Programı (ÇATAK), GTHB Tarımsal
Kuraklıkla Mücadele Stratejisi (2008-2012),
GTHB Organik Tarım Strateji Belgesi (2006-2020)
hakkında detaylı bilgi verilmiştir.
• Yasal Düzenlemeler ve Uygulamalar
• GTHB’nı yetkili kılan 5488 sayılı Tarım Kanunu,
5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı
Kanunu, 3083 sayılı Sulama Alanlarında Arazi
Düzenlemesine Dair Tarım Reformu kanunu,
4342 sayılı Mera Kanunu, bu kanunların getirdiği
düzenlemelerin iklim değişikliği ile mücadele ve
uyum politikalarına katkısı ifade edilmiştir.
14
• İyi Tarım Uygulamaları Hakkında Yönetmelik ile
geliştirilen kontrol ve sertifikasyon faaliyetleri ve
akreditasyon hakkında bilgi verilmiş.
• Organik Tarımın Esasları ve Uygulanmasına
İlişkin Yönetmelik ile ekolojik dengenin
korunmasına yönelik yürütülen proje ve
uygulamalar sıralanmıştır. İyi Tarım
Uygulamalarının gelişimi, Organik Tarım
Uygulamalarının durumu, Çevre Amaçlı Tarımsal
Arazilerin Korunması Programı (ÇATAK), Tarımİklim Değişikliği Etkileşimi Araştırma Programı,
• Toprakların Karbon Tutulumu ve
Sürdürülebilirliliği Üzerine Toprak İşleme
Tekniklerinin Etkileri Projesi, Nitrat Direktifinin
Uygulanması, Arazi Toplulaştırılması ve Türkiye
Tarım Havzaları Projesi hakkında bilgi verilmiştir.
16
• Araştırma ve Geliştirme
• Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı bünyesinde
yer alan araştırma enstitüsü ve merkezlerde
yürütülen araştırma faaliyetlerinin konuları ve
sayıları hakkında bilgi verilmiştir.
• Sera Gazı Türüne Göre Değerlendirme
• Tarımsal faaliyetler-sera gazları emisyonu
arasındaki genel ilişki ifade edilmiştir.
17
BMİDÇS Ulusal Bildirim Raporlama Kılavuzu
• V. POLİTİKALAR VE ÖNLEMLER
• A. Ulusal bildirim için politikalar ve önlemlerin
seçimi
13. Alınan politikalar ve önlemler hakkında bilgi,
14. Sera gazı emisyonları ve yutaklarından
• en önemli etkiye sahip olanlar,
• diğer taraflarca etkili bir şekilde tekrarlanabilir
olanlar,
• yenilikçi olanlar,
• uygulananlardan açıkça ayırmak koşulu ile
planlama aşamasında olanlar hakkında bilgi
18
• 15. Raporda yer alan politika ve önlemler
planlanan, kabul edilen veya uygulananlardan
oluşmalı,
• ulusal, bölgesel, il ve yerel düzeyde yöneticiler
tarafından uygulanmalı,
• 16. Taraflar antropojenik sera gazı emisyonlarının
seviyelerini azaltmada aktiviteleri desteklemeye
yönelik politika ve önlemlerin güncellenerek
rapor edilmesi
19
• B. Ulusal bildirimde politika ve önlemler
bölümünün yapısı
• 17. Taraflar politika ve önlemler raporunu sera
gazları (karbon dioksit, metan, azot oksit,
hidrofluorokarbonlar, perflorokarbonlar,
sülfürhekzaflorür) alt sektörlerine bölerek enerji,
ulaştırma, sanayi, tarım, ormancılık ve atık
yönetimi için ayrı ayrı oluşturur ve her sektör için
tablo 1’de verilen temel politika ve önlemlerin
açıklandığı kendine özgü metini hazırlar.
20
21
• 19. Politika ve önlemlerin etkisi gibi bazı bilgilerin
toplamda bir sektörde veya sera bir gazı için
bütüncül önlemler olarak sunulabilir.
22
• C. Politika yapma süreci
-Sera gazı azaltımı için ulusal hedefler genel
politika bağlamında açıklamalıdır.
-Sürdürülebilir kalkınma veya diğer politikalardan
konu ile ilgili olanlar da yer alabilir.
23
• D. Politikaları ve önlemler ve etkileri
-Politika ve önlemlerin her biri aşağıda listelenen
konu başlıkları hakkında bilgileri içermeli, kısa ve
öz olmalı ve detaylı öneriler yer almalıdır.
(a) Adı ve kısa tanımı,
(b) Amacı,
(c) Etkilediği sera gazı,
(d) Politika ve önlemlerin türleri,
(e) Uygulama durumu,
(f) Uygulama ölçütleri
24
• 23. Buna ek olarak politika ve tedbirlerin
etkilerinin nicel bir tahminini,
- tahmin yönteminin kısa bir açıklaması,
- 1995, 2000 ve 2005 gibi yıllık süreçler için
verilmesi ve geleceğe yönelik tahminlerin
sunulması,
25
• 24. Her politika ve önlem için;
(a) Politika ve önlemlerin maliyetleri ,
(b) Sera gazı dışındaki gazların azalmasının
faydaları,
(c) Amaca uygun olarak politika veya önlemlerin
diğer politika ve önlemler ile etkileşimi,
(d) Uzun vadeli eğilimleri değiştirdiği kanısına nasıl
ulaşıldığı
26
• E. Politikalar ve önlemlerin değişkenliği
-Dinamik yapı
27
BMİDÇS Ulusal Bildirim Raporlama Kılavuzu
• POLİTİKALAR VE ÖNLEMLERİN TOPLAM
ETKİSİ VE TAHMİNLER
• A-AMAÇ
-Politika ve önlemler uygulandığı ve uygulanmadığı
koşullarda oluşan eğilimler arasındaki farkı
ortaya koymak,
• B-PROJEKSİYON
-Önlemler uygulandığı projeksiyon-şu andaki,
-İlave önlemler-planlanmış olanları da kapsar,
-Önlemler alınmadan-başlangıç anındaki durum
devam etseydi ortaya çıkacak olan
28
• C. GERÇEK VERİLERE GÖRE
PROJEKSIYONLARIN SUNUMU
-Emisyon projeksiyonları bir önceki yıl elde edilen
gerçek değerlere bağlı olarak verilmeli,
-Önlemler alınmadan oluşturulan projeksiyonlar
için başlangıç noktası 1995 yılı gibi belirli bir yıl
alınmalıdır.
29
• D. KAPSAM VE SUNUM
-Projeksiyonlar mümkün olduğu ölçüde sektörlere
göre sunulması,
-Aynı sektörel kategorilerin politikalar ve önlemler
bölümü için de kullanılması,
- Projeksiyonlar CO 2 , CH 4 , N 2 O, PFCs, HFCs
and SF 6 sera gazları için sunulması,
- Küresel ısınma potansiyeli değerleri kullanılarak
ulusal bir toplam değer üretilmesi,
- 2005, 2010, 2015 ve 2020 yılları için nicel bazda
bir projeksiyon oluşturulması,
- 1990 yılı temel alınıp 2020 yılına kadar
projeksiyon oluşturulması,
30
• E. POLİTİKA VE ÖNLEMLERİN TOPLAM
ETKİLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
-Politikaların uygulanan ve benimsenen
politikaların ve önlemlerin tahmini ve beklenen
toplam etkisi,
-Politika ve önlemlerin uygulanmadığı koşullar ile
uygulandığı koşulları karşılaştırılarak politika ve
alınan önlemlerin toplam etkisinin bir tahmini,
-Sera gazı emisyonlarının engellenmesi veya
salınımı açısından 1995 ve 2000 yılları için ve aynı
zamanda 2005, 2010, 2015 ve 2020 yılları için bir
değerlendirme,
31
• F. METODOLOJİ
-Herhangi model kullanabilir yada bir yaklaşım
seçilebilir,
-Okuyucunun modeller ve yaklaşımlarda seçilen
metodoloji hakkında temel bir anlayış elde
edebilmesi sağlayacak kadar açıklayıcı bilgiler
içermelidir,
32
• Şeffaflık ilkesi gereğince kullanılan her bir model
veya yaklaşım,
• (a) Kullanılan gazlar ve sektörlerin hangisi olduğu,
• (b) Kullanılan model veya yaklaşımlar ve özellikleri,
• (c) Eğer varsa iklim değişikliğini ortaya koymak için
yapılan modifikasyonlar ,
• (d) Kullanılan model veya yaklaşımların zayıf ve
güçlü yönleri,
• (e) Farklı politikalar ve önlemler arasında var
olabilecek herhangi bir karşıtlık veya örtüşme için
model ve yaklaşımların nasıl kullanıldığı bilgileri
içermelidir.
33
- Taraflar yukarıdaki (a) (e) maddelerle ilgili daha
detaylı bilgiler için referanslar vermelidir.
-Taraflar mevcut ulusal bildirim ve daha önceki
ulusal bildirimlerde ulaşılan projeksiyonlar
arasındaki varsayımlar, yöntem ve sonuçlar
farklılıklarını rapor etmelidir.
34
BMİDÇS’nin 1. Ulusal Bildirim’e yorumları
• III. POLİTİKALAR VE ÖNLEMLER
• 23. Uzman hakem kurulu BMİDÇS raporlama
kılavuzlarının gerektirdiği;
-Sanayi, tarım, ormancılık ve atık yönetimi politika
ve önlemlerin toplam etkisi üzerinde özet
tablolar (BMİDÇS raporlama kılavuzu 17.
paragraf ve Tablo 1) bulunmadığı,
35
• Politika veya önlemlerin kısa tanımı, politika veya
önlemlerin amaçları, sera gazını etkileyen
politika veya önlemlerin türleri; uygulama
durumu (paragraf 22) ve politika ve önlemlerin
toplam etkisinin insan kaynaklı sera gazı
emisyonları ve yutakları konusunda uzun vadeli
trendleri değiştirdiği konusunda kanıtlara ait bilgi
(para. 25) bulunmadığı,
• C. DİĞER SEKTÖRLERDE POLİTİKALAR VE
ÖNLEMLER
• 43.
-İnceleme sırasında tarımdan kaynaklanan sera
gazı emisyonlarının bu kategorideki alt
sektörlerden olan kayıplar nedeniyle beklenenin
altında olduğunu bildirmiştir. Uzman hakem
kurulu, sektörel sera gazı emisyonlarının (ve
toplam sera gazı emisyonlarının, tarımın payı)
bildirilenden çok daha yüksek olacağını ima
etmiştir.
37
• 44.
-Tarımdan kaynaklanan Gayri Safi Yıllık Hasıla’nın azalan
paya sahip olmasına rağmen, tarımsal kaynaklı sera gazı
emisyonları için potansiyel etkileri yönüyle önemli bir
sektör olduğu belirtilmiş, bazı alanlarda emisyonda bir
artış olurken (örneğin süt sığırı ve kümes hayvanları
sayısında artış; tahıl alanları ve otlaklarda azalma ve arazi
bozulması), bazı alanlarda emisyonlarda azalmaya
(örneğin, tahıl alanlarında, besi sığırı ve kümes hayvanları
sayısında azalma; çok yıllık bitkilerin dikili olduğu
alanlarda bir artış) yol açtığı, buna ek olarak, sulama
alanlarının artırılması gibi bazı uygulamalar ise (toprak
süreçleri ve enerji kullanımından emisyon artışı ve artan
CO2 yutak) karma etkiler meydana getirebileceği
belirtilmiştir.
38
• 45.
-Uzman hakem kurulu Türkiye'de normalde tarımda
kullanılan uygulamaların bazılarının (örneğin,
aşırı toprak işleme ve gübre kullanımı, anız
yakma, otlakların kötü yönetimi, çoğunlukla
kaynağı fosil yakıtı olan enerjinin verimsiz
kullanılması) nispeten yüksek sera gazı
emisyonlarına neden olduğunu belirtmiş, bu
bulgular sera gazı emisyonlarının azalmasına yol
açan politika ve önlemlerin toplam etkisinin
kanıtı olacağı kaydedilmiştir.
39
• 47.
-Uzman hakem kurulu doğru tahminler ve emisyon
projeksiyonları üretebilme kapasitesini
güçlendirme ve tarım sektörü için iklime özgü
politika ve önlemlerin toplam etkisini ifade
edebilme konusuna dikkat çekmiştir.
40
• 48.
-Uzman hakem kurulu iklim Değişikliği
Koordinasyon Kurulu altında faaliyet gösteren
çalışma grupları içerisinde tarım gurubu
bulunmadığını ve bu sektörün AKAKDO çalışma
grubu kapsamında olduğunu kaydetmiş,
emisyonla ilgili olarak tarım için ayrı bir çalışma
gurubu kurulmasını önermiştir.
41
• IV. PROJEKSİYONLAR VE POLİTİKA VE
ÖNLEMLERİN TOPLAM ETKİSİ
• A. Projeksiyonlar
• 59.
-Uzman hakem kurulu raporda BMİDÇS hazırlama
kılavuzuna göre boşluklar bulunduğunu
kaydetmiş, özellikle, tarım, AKAKDO, atık ve
endüstriyel süreçlerden olan projeksiyonlar
bulunmadığı, uluslar arası yakıt haznelerinden
kaynaklanan emisyonların projeksiyonları ayrı
ayrı rapor edilmediğini belirtmiş, bir sonraki
bildirimde projeksiyonlar hakkında komple bir
bilgi sağlanmasını tavsiye etmiştir.
42
İklim Değişikliği 6. Ulusal Bildirim
• 4. POLİTİKA VE ÖNLEMLER
• 4.6. Tarım
-Genel Politika ve Önlemler, Yasal Düzenlemeler ve
Uygulamalar, Araştırma ve Geliştirme, Sera Gazı
Türüne Göre Değerlendirme alt başlıkları altında
değerlendirilme yapılacaktır.
43
• Genel Politika ve Önlemler
-Türkiye’de tarımsal üretimden kaynaklanan sera
gazı emisyonlarının yıllara bağlı değişimi,
-Tarım sektörü-iklim değişikliği-emisyon-yutak
ilişkisi-tarımsal uygulamaların katkısı
-Alt sektörlerin toplam tarım emisyonlarına katkısı,
,
-İlgili kanunlarda yapılan düzenlemeler, yeni
yönetmelikler ve strateji belgelerinin getirdikleri
-Dokuzuncu Kalkınma Planının (2007-2013) tarımsal
hedefleri/Onuncu Kalkınma Planının (2014-2020)
tarımsal hedefleri
-Kırsal kalkınma planı (2010-2013)
- GTHB güncel strateji belgesi (2013-2017)
-GTHB Organik Tarım Strateji Belgesi (2006-2020)
• Yasal Düzenlemeler ve Uygulamalar
• 5488 sayılı Tarım Kanunu
• 5403 sayılı Toprak Koruma ve Arazi Kullanımı
Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında 6537
sayılı Kanun
• 4342 sayılı Mera Kanunu
• 5262 sayılı Organik Tarım Kanunu
• 5363 sayılı Tarım Sigortası Kanunu
• 5553 sayılı Tohumculuk Kanunu
• 4631 sayılı Hayvan Islahı Kanunu
•
•
•
•
•
•
•
•
Çiftçi Kayıt Sistemi Yönetmeliği son durum
Arazi Toplulaştırması çalışmaları
Tarım Havzaları Projesi
TARBİL projesi mevcut durumu
Modern sulama sistemlerinin teşviki
İyi tarım uygulamaları
Organik tarım uygulamaları
Gübre kullanımının kontrolü
• Toprakların Karbon Tutulumu ve
Sürdürülebilirliliği Üzerine Toprak İşleme
Tekniklerinin Etkileri
• Tarım-İklim Değişikliği Etkileşimi Programı
• Nitrat Direktifinin Uygulanması Projesi
• Çevre Amaçlı Tarım Arazilerinin Korunması
Projesi (Çatak)
• Analize dayalı olarak gübre kullanımının
yaygınlaştırılması
• Aşırı otlatmanın engellenmesi
• Arazi Bozunumu,
• Arazinin Boş Bırakılması
• Araştırma ve Geliştirme
-Kuraklık ve Ekstrem Şartlara Dayanıklı Türlerin
Tespiti ve Adaptasyonu Projesi
-Sürdürülebilir Arazi Yönetimi ve İklim Dostu Tarım
Uygulamaları Projesi
-Kışlık Ekmeklik Buğday Melez Bahçesinin
Kuraklığa, Hastalıklara Tolerans ve Kalite
Özelliklerinin Belirlenmesi
-Ülkesel Mısır Hatlarının Kuraklığa Toleranslarının
Belirlenmesi
• Hayvan ırklarının iyileştirilmesine yönelik
çalışmalar,
• Aile çiftçiliklerinin özendirilmesi,
• Yeni tarım teknikleri,
• Organize Hayvan Besi Çiftlikleri,
• Yenilenebilir enerji kaynaklarının tarımda
kullanılması konularında çalışma ve uygulama
özetleri
• Sera Gazı Türüne Göre Değerlendirme
• Üretilen stratejiler ve yapılan planlar sonucunda
yasalarla güvence altına alınan ve yönetmeliklere
dayanarak yapılan uygulamalar ve desteklenen
projelerin; topraktan kaynaklanan N2O, CH4,
hayvansal sindirim ve atıklardan kaynaklanan
CH4, gübreleme ve gübre yönetiminden
kaynaklanan CH4 ve N2O, çeltik tarımı ve sulak
alanlardan kaynaklanan CH4, anız yangınları CO2,
CH4 , N2O gazlarının salınımını azaltması,
• fotosentez sürecinde CO2 kullanımını artırması,
toprakların karbon tutmasının artırımı yönleriyle
değerlendirilmesi yapılacaktır.
Bilgi Talebi
•
•
•
•
BİLGİ GÖNDEREN KURUMLAR
TİGEM
Tarım Kredi Kooperatifleri
Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel
Müdürlüğü
• Çölleşme ve Erozyonla Mücadele Genel
Müdürlüğü
• TUİK
• MGM
54
• BİLGİ TALEP EDİLEN KURUMLAR
• ??
• ??
55
Kaynaklar
•
Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi Taraflar KonferansıCop 18 ve Kyoto Protokolü 8.Taraflar Konferansı
•
GTHB Stratejik Planı (2013-2017)
•
İklim Değişikliği 1. Ulusal Bildirimi
•
İklim Değişikliği Ulusal Bildirimlerinin Hazırlanması Değerlendirme
Çalıştayları
•
İklim Değişikliği ve Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Politikaları
•
Kırsal Kalkınma Planı (2010-2013)
•
Report of the in-depth review of the first national communication of Turkey
•
Türkiye İklim Değişikliği 5.Bildirimi
•
Türkiye’nin Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne İlişkin
İkinci Ulusal Bildirimi Hazırlık Faaliyetlerinin Desteklenmesi Projesi-Politika
ve Önlemler
•
Türkiye’nin Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi’ne İlişkin
İkinci Ulusal Bildirimi Hazırlık Faaliyetlerinin Desteklenmesi ProjesiTürkiye’de İklim Değişikliğinin Tarım ve Gıda Güvencesine Etkileri
•
Ulusal iklim değişikliği strateji belgesi
56
Teşekkür Ederim…
[email protected]
[email protected]
Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi
Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Bölümü-Isparta
Tel: +90-246-211 85 82;